Отрывок из книги
Sentyabrın əvvəlidir. Sankt-Peterburqdayıq. Hələ məni dövlət təqaüdü ilə gedəcəyim Qafqaza, Şərqə, İran və Türkiyəyə səfərlər gözləyir. Axırıncı bir ili keçirdiyimiz Finlandiyadan buraya gəlmişik.
Düz 200 il bundan qabaq Böyük Pyotr 19 bataqlıq adası üzərində bu şəhəri inşa edib. Təmtəraqlı Qərbi Avropaya xas kazarmaların Bizans tikililərini və əcaib daxmaları əvəz etdiyi, qəribə şəkildə hissələrə bölünmüş bu qarışıq şəhəri hər yerdən Neva çayı kəsib keçir. İri muzeylər, qalereyalar, köşklər, çardaq və qeyri-adi evlər günəşin şüaları altında mürgüləyir. Ruslar şəhəri daha quru bir əraziyə köçürmək hazırlığındadır, ancaq Rusiyanın özünün köçürülməsindən də bu cür asanlıqla danışmaq olar. Sankt-Peterburqda yerindən qaldırılması, sadəcə, mümkün olmayan şeylər var: Qış Sarayı, Ermitaj, Petropavlovsk Qalası, İsanın Dirilməsi kilsəsi, İsakiyev məbədi. Rusiyanın başqa yerə köçürülməsi ancaq elə Sankt-Peterburqun köçürülməsi deməkdir, çünki şəhər getdikcə genişlənir və böyüyürdü.
.....
Yol yoldaşlarım hələ də yuxudan durmamışdı. Biz düzənliklə irəliləyir, bataqlıqlar və çovdar zəmilərini ötürdük. Bəzən düzənliklərdə yarpaqlı meşələrə rast gəlirdik, eynən vətənimdə olduğu kimi, tozağacları və qızılağaclar, ağacların budaqlarında isə kiçik quşlar görünür. Kişilər və qadınlar çınqıl karxanalarında külüng və bellə işləyirlər. Bunların slavyan olduğunu düşünürəm, həmçinin özlərini germanlardan fərqli apardıqlarını görmürəm. Onlar bizim kimi geyinib, bizim qədər zəhmətsevəndirlər, sadəcə nəzər yetirərək qatarı müşahidə edir, yenidən işlərinə davam edirlər. Kərpic zavodunun yanından ötdüyümüz zaman kərpicləri qorumaq üçün günün altına düzdüklərini görürəm. Burada da fəhlələr durmadan çalışır, əli şallaqlı nəzarətçi isə ortalıqda yoxdur.
Hər yan geniş və açıqlıqdır. Sol tərəfdə meşələr uzanır, oraya gedən cığırla bir adam irəliləyir. Necə də doğma mənzərədir mənim üçün, uzun müddətdir vətənimdə olmadığıma görə hər şeyi fərəhlə izləyirəm. Yarıyacan ot basmış cığırla irəliləyən adam çiynində kisə daşıyır. “Səhər-səhər haraya gedir görəsən?” – deyə düşünürəm; ola bilsin, meşənin digər tərəfində işi var. Elə asta və düzgün addımlayır ki, bir müddət keçəndən sonra artıq onu görmürəm.
.....
