Katolik Prusak Nazista

Отрывок из книги

Carl Schmitt (1888–1985) to jeden z najciekawszych, a zarazem tajemniczych, dwuznacznych i trudnych do interpretacji myślicieli politycznych i prawnych XX wieku. Był najważniejszym niemieckim filozofem politycznym XX wieku. Dla filozofii politycznej i nauki o państwie miał podobne znaczenie jak Martin Heidegger dla filozofii tego okresu, a Joseph Ratzinger dla współczesnej, niemieckojęzycznej teologii.

Żaden myśliciel nie jest całkowicie oryginalny. Każdy obficie czerpie od licznych poprzedników, których idee łączy ze sobą, poprawia i uzupełnia, dodając do nich własne koncepcje. Tak też było z Carlem Schmittem, którego winniśmy uznać za najwybitniejszego niemieckiego wyraziciela prawicy heglowskiej w filozofii i prawicowego weberyzmu w naukach społecznych. Idea państwa etycznego, sformułowana na początku XIX wieku przez Georga W.F. Hegla, nigdy przedtem i nigdy potem nie uzyskała takiego intelektualnego rozmachu i wyrazu jak właśnie u Schmitta, przybierając postać prawdziwej apoteozy państwowości niemiecko–pruskiej. Podobnie było z socjologią prawa Maxa Webera, której nikt tak błyskotliwie nie zastosował do nauki prawa konstytucyjnego i nauk o państwie jak właśnie Schmitt, który we wszystkich swoich pracach nauczał weberowskiej tezy, że państwo jest zinstytucjonalizowaną przemocą, a prawo wyrazem stosunków społecznych opartych na zasadach panowania i podległości.

.....

Carl Schmitt podkreśla odwieczne kościelne „dążenie do zachowania władzy”287, dla którego to celu Kościół katolicki nie wahał się wchodzić w najrozmaitsze sojusze polityczne. Dlatego raz wspierał republikanów, innym razem monarchistów (aluzja do polityki Leona XIII i Piusa X wobec III Republiki we Francji); raz zawierał sojusze z liberałami przeciwko socjalistom, innym razem z socjalistami przeciwko liberałom (aluzja do polityki niemieckiego Zentrum wobec Bismarcka i SPD). Ta ostatnia obserwacja pozwala nam wyciągnąć dwa wnioski:

1) Giętkość katolicyzmu politycznego. Mamy tutaj katolicyzm politycznie nowoczesny, ponieważ Schmitt odrzuca poglądy papieży sprzed Soboru Watykańskiego I, jakoby katolicka monarchia absolutna była jedyną prawowitą formą władzy288. Przeciwnie, prezentuje politycznie pragmatyczne stanowisko charakterystyczne dla papieża Leona XIII i jego polityki Ralliement z III Republiką Francuską, czyli rezygnacji przez Kościół katolicki z popierania monarchii jako jedynej możliwej formy ustrojowej289. Jest to postawa logiczna, gdyż bliska Schmittowi partia Zentrum także stała na pozycjach republikańskich i w latach 1918–1919 współtworzyła Republikę Weimarską. Zresztą samego Schmitta trudno byłoby nam uznać za zagorzałego monarchistę.

.....