Recepcja prozy Herty Muller w Polsce

Отрывок из книги

Recepcja literatury niemieckojęzycznej w Polsce jest zagadnieniem dosyć szczegółowo zbadanym, cieszącym się zainteresowaniem nie tylko literaturoznawców wywodzących się z kręgu germanistów, ale także badaczy i krytyków literatury polskiej. Poszukują oni wspólnych elementów, łączących utwory polskich autorów z twórczością pisarzy i poetów innych narodów, zwłaszcza w odniesieniu do powojennych oraz współczesnych twórców pochodzenia niemieckiego, takich jak na przykład Günter Grass czy Elfriede Jelinek. W przypadku jednak innej niemieckiej noblistki – Herty Müller – odbiór jej twórczości w naszym kraju nie został jeszcze, poza kilkoma artykułami naukowymi oraz tekstami zamieszczonymi w czasopismach literackich i w prasie, opracowany w sposób dostateczny. Tematem poniższej analizy jest zbadanie recepcji prozy pisarki w Polsce oraz przedstawienie oceny jej utworów przeprowadzonej przez naszych rodzimych krytyków i czytelników1.

Herta Müller – urodzona w 1953 roku w miejscowości Nitzkydorf2 w Rumunii (rejon Banatu) – określana jest często mianem rumuńsko­-niemieckiej pisarki, ze względu na niemieckie pochodzenie jej rodziny oraz miejsce, w którym spędziła znaczną część swojego życia, ponieważ wywarło ono istotny wpływ na jej percepcję rzeczywistości. Rumuńskie motywy, problematyka społeczno-kulturowa oraz wydarzenia historyczne często pojawiają się w utworach pisarki. W polskich recenzjach oraz artykułach dotyczących noblistki zwraca się uwagę na jej osobiste doświadczenia, a także wątki autobiograficzne, ważne dla jej twórczości oraz poruszanej problematyki. Pisarka do roku 1987 mieszkała w Rumunii, była związana ze społecznością Niemców banackich. Przez dłuższy czas – do 15. roku życia, czyli rozpoczęcia nauki w szkole gimnazjalnej – znała i posługiwała się tylko językiem niemieckim. W Timiszoarze ukończyła niemieckojęzyczną szkołę średnią (Nikolaus-Lenau-Lyzeum), tam rów­nież odbyła studia filologiczne (studiowała germanistykę oraz lite­raturę rumuńską). Od roku 1976 – z kilkoma przerwami spowodowanymi zwolnieniem z pracy z powodów politycznych – pracowała jako tłumaczka w fabryce maszyn, a także jako nauczycielka w przedszkolu oraz korepetytorka. Represje tajnej służby Securitate zmusiły ją do wyjazdu z Rumunii. W roku 1987 wraz z matką oraz ówczesnym mężem Richardem Wagnerem wyemigrowała do Niemiec Zachodnich. Herta Müller jest laureatką wielu niemieckich oraz międzynarodowych nagród literackich, między innymi Heinrich-von-Kleist-Preis (1994), Prix Aristeion (1995), International IMPAC Dublin Literary Award (1998), Franz-Kafka-Literaturpreis (1999), Bundesverdienstkreuz (2010), Hannelore-Greve-Literaturpreis (2014), Heinrich-Böll-Preis (2015). W roku 2009 otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury.

.....

– „Tygodnik Powszechny” (dalej „TP”):

Leszczyńska K., „Sercątko”: pierwsza po polsku powieść Herty Müller, niemieckiej pisarki z Rumunii. Między mówieniem a milczeniem, „TP” 2003, nr 20, s. 13.

.....