Сайланма әсәрләр. 4 томда. Том 4

Оглавление

Ахат Гаффар. Сайланма әсәрләр. 4 томда. Том 4

XX ГАСЫР УЛЛАРЫ

ТУГАЙЛАР

ТУКАЙ БИШЕГЕ

ГРАММОФОН ТӘЛИНКӘСЕ

ГАСЫРЛАР УЛЫ

ҺӘР ӨЧ МИНУТ САЕН – БЕР ТАТАР БАШЫ

ДАСТАНЧЫЛАР

ЕДИНОБОРСТВО

ҮКЕНМӘСЛЕК НАМУС

ЧИШМӘ

МӘҢГЕЛЕК МИЗГЕЛ

КҮҢЕЛЕНДӘ ИЯРЛӘНМӘГӘН АТ ИДЕ

УЙЛАРЫНДА ЯШӘҮ ДИСБЕСЕ (Татар халык язучылары Гомәр Бәширов һәм Әмирхан Еники белән әңгәмә)

БЕР СЕРЛӘШҮ СЕРЕ

КЫЙССАИ ГАРИФҖАН

ПӘЙГАМБӘР АБЫЕБЫЗ

ҮЛЕМСЕЗ ТУКАЙ (Татарстанның халык язучысы Гариф Ахунов белән әңгәмә)

ОЛУГ МӨХӘММӘТ

ИЕЛСӘ ДӘ, ХАЛЫК СЫНМЫЙ УЛ

ЗАМАННЫ ШАНЛЫ ИТКӘН ШӘХЕС (Күренекле җәмәгать һәм дәүләт эшлеклесе, сәясәтче, милли азатлык хәрәкәтенең атаклы вәкиле Садри Максудиның тууына 115 ел)

ПРОМЕТЕЙ (Тугандаш Башкортстанның халык шагыйре Мостай Кәримгә – 75 яшь)

ТАЯНЫЧ (Хәсән Туфанга – 80 яшь)

КҮҢЕЛДӘГЕ ЗӨҺРӘ ЙОЛДЫЗЛАР (Драматург С. Шәкүровка – 60 яшь)

ИКЕНЧЕ ТЕЛ – ИКЕНЧЕ ГОМЕР (Тәрҗемәче Вил Ганиевнең иҗат портреты)

ҖИЛ ГОМЕРЕ

ӘХЛАК САКЧЫСЫ – ХАКЫЙКАТЬ АЧКЫЧЫ (Танылган язучыбыз Мәгъсүм Насыйбуллинга – 70 яшь)

МОНЫ БЕЛҮ ИСӘННӘРГӘ КИРӘК

САФ КҮҢЕЛ (Татар язучысы Мирсәй Әмирнең тууына – 90 ел)

ДУШИ ВЫСОКИЕ ПОРЫВЫ

ЫРЫС КАЛӘМ

СӘГАТЬ (Хәсән Сарьянның тууына – 70 ел)

ДОГАЛЫ ЕЛЛАРНЫ САГЫНУ

МӘҢГЕЛЕК ЗАМАНДАШ

СҮЗ ДӘРЬЯСЫ КИЧЕШЛИ

СОҢГЫ ҖЫРЫ РӘВЕШЕНДӘ

ВЕРНОСТЬ

ЭЗТАБАР (Күренекле язучы Рафаэль Мостафинга – 70 яшь)

ЯШЕННЕ ТУРЫЛЫЙ БЕЛГӘН ЗАТ (Күренекле язучы Ринат Мөхәммәдиевкә – 50 яшь)

ЭНҖЕЛЕ МИЗГЕЛ

АЙ БАТКАЧ (Язучы Габделхәй Сабитовның тууына – 70 ел)

ХАЛКЫБЫЗ УЛЫ

ИҖАТ ЧИШМӘСЕ (Каләмдәшем хакында сүз)

СОҢГЫ МАЯК

ҖАН ХӘТЕРЕ

НИНДИ ЗУР ШАГЫЙРЬ! (Русның бөек шагыйре Сергей Есенинның тууына – 105 ел)

ХАКЫЙКАТЬКӘ СУСАУ

КИСЕЛГӘН ЧЫРШЫ (Хушлашу сүзе)

СӘФӘР АХЫРЫ (Хушлашу сүзе)

ТЕАТР –ЗАМАН КӨЗГЕСЕ

ЙӨРӘКНЕҢ СҮНМӘС УТЫ

ХХ ГАСЫР УЛЛАРЫ

ТВОРЦЫ БЕССМЕРТИЯ

ӘЛДЕРМЕШ – ДӨНЬЯ УРТАСЫНДА

БЕР АНТНЫҢ ТӘҮБӘСЕ

ЯЗМЫШ ХӘЛ ИТЕЛДЕМЕ?

ДӨРЕС ЯШИСЕҢМЕ, ЗАМАНДАШ?

ТОРМЫШ МӘГЪНӘСЕ ЭЗЕННӘН

БӨЛҮ

УЙ ҺӘМ ГАМӘЛ

«ТАТАРЧА» ӨЙЛӘНЕШҮ?

ТЕАТР – ЗАМАН КӨЗГЕСЕ

БЕР ХӘВЕФНЕ ИСКӘРТҮ

СПЕКТАКЛЬ

ӘХЛАК САФЛЫГЫ

БЕЗ – КЕШЕ!

КАЛКАН

ҮЛЕ ҖАННАР ҖӘННӘТЕ

НӘТИҖӘДӘ?

БОРЧЫЛУ ҺӘМ АЧУ БЕЛӘН (Бер әсәр ике театрда)

РӘССАМ

ФИГЫЛЬ

ЗАМАНА ТӘҮБӘСЕ

МОҢ ИЯЛӘРЕ

МӘҢГЕЛЕК УТ

БИЧАРАЛЫК

БӘЙРӘМ БҮГЕН, БӘЙРӘМ БҮГЕН (Татарның бүген әле сүз белән генә аңлатып бирү мөмкин булмаган могҗизасы саналырга хаклы атаклы җырчысы, Г. Тукай бүләге лауреаты, Татарстанның халык артисты Илһам Шакировка – 60 яшь)

НАМУС ДӘРВИШЕ

АКСАКАЛНЫҢ ЯШЬЛЕГЕ

ЯКТЫ ЭЗЛӘР (Равил Тумашевның иҗат портреты)

МОҢ ИЯСЕ

КҮК ЧӘЧӘКЛӘР ИЛЧЕСЕ

ИМАН

ТАЛМАС ЙӨРӘК

МӨКИББӘНЛЕК (Композитор Александр Ключарёвның тууына – 90 ел)

КӨЙЛӘРЕ – СОҢГЫ ЯФРАКТЫР

ЯШӘҮ ТӨЕНЕ

ОСТА ДӨНЬЯСЫ

КҮПЕР

МӘҢГЕЛЕК ТАНГО

СОҢГЫ ПӘРДӘ

ЫК ҖЕГЕТЕ

САЛАВАТ КҮПЕРЕ (Яшь рәссамнар күргәзмәсеннән)

ҖИТЕН БЕЛӘН КЫЛГАН АРАСЫНДА (Татарстанның халык артисты Люция Фарсинага – 70 яшь)

ҖЫР ТОТЛЫКТЫ

ЯЗЛАР МОҢЫ

ЯШЕН ТАҖЫ

НӘРСӘ ИЛТӘСЕҢ, ШАГЫЙРЬ?

ТАБЫЛДЫК ҖЫР

ЧИШМӘ КҮЗЕ

ЙӨЗЕК КАШЫ

ТАМЫРЛАР ҺӘМ ҖИМЕШЛӘР

ГРАЖДАНЛЫК ХИСЕ

ФӨРЬЯД. КАН ҺӘМ ДАН

ШҮРӘЛЕЛӘР АВТОНОМИЯСЕ

КЫТЫК

ЛАЕШ ШУЛПАСЫ

ХАЛЫК УМЫРЗАЯСЫ

КОЛ УЕ

АЙ

КОНС-ТҮТҮТ-СИЯ

ТЫНЛЫК

АРАЛЫК

ҮЗ ӘТӘЧЕБЕЗ ӘТӘЧРӘК

ДОГА (Узып барышлый бер сүз)

ФӨРЬЯД2

СОХАРИ МУЛ ИДЕ…

МИН (Депутатлыкка кандидат монологы)

КАН ҺӘМ ДАН

КАЗА

ГОШЕР

ГАФЛӘТ

МӘРТ

ЧАБАТА ИЛӘ ЧИТЕК

НИЧУ!

ШӨШЛЕ

МӘСЛӘК!

ЯЛГАН

ИКЕ СҮЗ

САЙЛА!

КЫСАН!

ЫШ-Ш…

ТЕРӘҮ

ЕЛАК ТРАКТОР

КЛАССИЧЕСКИ

ТОРМЫШНЫҢ БИШ ТӘРӘЗӘСЕ

УГРЫЛАР ҺӘМ ТУГРЫЛАР

АГУЛЫ ГӨМБӘЛӘР

БӘЛА!

ТҮР ЯКИ ГҮР

НАМУС ХӨКЕМЕНӘ ЧАКЫРАМ (Язучы Владимир Карповның бер мәкаләсе уңаеннан)

«НАМУС ХӨКЕМЕНӘ ЧАКЫРАМ» (Яңа күзәтүләр, хатлар, фикерләр)

771 АРШЫН ҖИР

ШАҺИТЛАР

БИЛГЕСЕЗ СУГЫШ

ИЛ ФАҖИГАСЕ

ЯЛГАН ҺӘМ ХАКЫЙКАТЬ

ХӘТЕР ТАКТАСЫ

АВТОР БЕЛӘН ӘҢГӘМӘ

ЙӨРӘГЕМӘ МЕҢ ДӘ БЕРЕНЧЕ ЯДРӘ

НИҺАЯТЬ, ЭНЦИКЛОПЕДИЯ. ҮЗЕБЕЗНЕКЕ!

ГАДЕЛ ҖИҢҮ ТАНТАНАСЫ

ХАЛЫК ХАКЫ

КӨРНӘҮ

САБАК (Истәлек-хатирә)

ҮТЕРМӘ. ИСӘН-САУ КАЙТ

ТҮР ЯКИ ГҮР

КҮПЕРЛӘР КИРӘК!

ФАРЫЗ ҺӘМ ГӨНАҺ

ТАТАР МИЛЛӘТЕНЕҢ КИЛӘЧӘГЕНӘ КҮРӘЗӘ

БЕЗ

КУРГАН (Лаеш районының Имәнкискә авылы халкына ачык хат)

ЯРАТУ ГАЛӘМӘТЕ

КОМУ МНОГОЕ ДАНО…

КАЛӘМ ҺӘМ ЗАМАН

КИТАП – ХАЛЫКНЫҢ ҖАНЫ

БЕЗ ӘЗЕРМЕ?

ИГЪТИБАРНЫ – ТӨП ТЕМАЛАРГА

ЧЫНЛЫК РУХЫ

МӘҢГЕЛЕК АДЫМНАРЫ

РУХ

БУЙСЫНДЫРУ БУЙ СЫНДЫРУ ТҮГЕЛ

БИСМИЛЛӘҺИ!

ТӘКЪДИМ (Татарстан Фәннәр академиясе оештыручы академиклар советына ачык хат)

МӘҢГЕЛЕГЕБЕЗНЕҢ МӘГЪНӘСЕ

Гүргә иңү

ХИКӘЯ

ТАШ КЫЗГАНДА, ҖАН ӨШИ (Азәрбайҗан кардәшләргә вә әрмән туганнарга ачык хат)

ӨСТӘ ҺӘМ АСТА

БИЮ

ЭШ АТЛАРЫ

КЕЛӘМ

ПЫЧАКТАН КУРЫКМА – ТЕЛДӘН КУРЫК

ТАМЫРЛАР

ТАЛАНТЛЫ ӘДИП

АВТОР ТУРЫНДА БЕЛЕШМӘ

Отрывок из книги

Туган тел дигән мәгънә зиһенемә Тукай исеме белән иңгән. Ятлаган беренче шигырь – аныкы. «Тукай» сүзен күңелдә кеше, аның исеме дип кабул итәр дәрәҗәгә җитмәгән чак булган әле. Гаҗәп: «Тукай» дигән сүзне кеше рәвешендә түгел, тугай рәвешендә итеп күз алдына китергән мәл онытылмаган. Шушы могҗиза хәтергә килде дә исләр китте: соң, чыннан да, бөек Тукайның теле, шигыре киң тугай икән ләбаса! Бала вакытта, кая анда күрше авылга, үз авылың үзәгенә чыгып китәргә дә кыймаган чакта, аңым, күңелем өчен тугайдан да ерак, чиксез киңлек, исләр китәрдәй нәрсә булганмы соң?! Тукайның инде кеше генә түгел, мәшһүр шагыйрь дә икән- леге күңелгә иңгәч, бу юлы инде аңлы рәвештә, Тукайны та- гын бер мәртәбә очсыз-кырыйсыз тугайга тиңләп гаҗәпсенелде.

Инде менә балачак тугайлары уч төбе хәтле генә булып күренә башлаганда, дәреслекләрдә Җәлил белән очраштык. Ул әлеге тугай буендагы биек тау булды да, безне югарыга, каһарманлык һәм моң тантанасы биеклегенә ирештерде. Тугайларны тагын да җәелдереп җибәрде – аны туган як, Ватан иттерде.

.....

Ул әдәбиятыбызга озаклабрак, шул ук вакытта аның офыгын тагын да киңәйтебрәк, нурлырак итеп ачып керде. Беренче әсәрләреннән үк ул үзен әхлак сакчысы, димәк, гаделлек, хакыйкать ачкычы буларак танытты. Бу хакта танылган тәнкыйтьчебез Фоат Галимуллин болай ди: «Язучы, кеше һәм гражданин буларак, Мәгъсүм Насыйбуллинның хыялланганы, омтылганы бер – ул да булса кешеләрне игелекле, инсафлы, итагатьле һәм бәхетле итеп күрү».

Менә шушы нәрсә аның төп мәсләге, кыйбласы, иманы инде. Моңа ирешкән язучы, гомумән, танылу гына алып калмыйча, халыкның рух терәге дигән мактауга ирешә. Ул мөхтәрәм була, меңләгән укучысының юлдашына, остазына әйләнә.

.....