Оглавление
Алесь Карлюкевiч. Братэрства
Аб шматколернасці гаварыце…
Да месца, дзе нарадзіліся…
Расія
Звалі яго Іван Фёдараў Масквіцін
Ад Бібліі да «Кібернетыкі» Норберта Вінера
Свет пачынаўся ў Антопалі
Шчыраванне на журналісцкай ніве
Страх – не толькі ў забойствах і здрадах
Вытокі – на Беларусі, у Голацку
Лейтэнант Загорын – палкоўнік з беларускіх Васілевіч
Вайну сустрэла ў Зазерцы…
Кутузаўскі праспект, дом 45…
Агульнасць гістарычных лёсаў: Барыс Косцін
«Рудзенск зрабіў мяне пісьменнікам…»
З цеплынёй адносіўся да Беларусі…[1]
Час салдата Даржо
«Калмыкам ёсць што расказаць беларусам і ўсяму свету!..»
«І ўсё ж чачэнская літаратура жыве і развіваецца»
«…Літаратуру ніхто не адмяняў»
Героямі былі ўсе…
…Уся ў ранах скразных Беларусь
Ад вацякоў вытокі…
Удмурція. Юм’яшур. Беларускі адрас
«Таркі-Тау» чакае «Сугучча сэрцаў»
Азербайджан
Ад малюнкаў Габустана – вытокі
Якіх герояў не хапае дзецям?
Дарога да Касмічнага Вяртання
Аўстралія
Даследчыца з далёкай Аўстраліі
Балгарыя
Галоўная місія казачніка
«Балгарская літаратура перажывае складаныя змены…»
В’етнам
В’етнамскі перакладчык Янкі Купалы
Грузія
Нашы галовы – на нашых плячах!
Казахстан
Прысутнасць беларускай культуры ў Казахстане
Беларусь – яго лёс…
Кітай
Гао Ман – перакладчык і прапагандыст беларускай літаратуры ў Кітаі
Чытачы Паднябеснай добра ведаюць Івана Шамякіна і Васіля Быкава
…Вітаючы развагу
Літва
Нельга шчаслівым быць без кніг!
Польшча
Пётр Казакевіч: «Адам Міцкевіч – рамантык на стагоддзі…»
«Пісьменнік звольнены з пасады апостала ісціны…»
Таджыкістан
Таджыкістан: адказнасць перад вечнасцю
Сонца граната
Тыповы лёс беларуса ваенных часін
Туркменістан
Пах каракумскай вады
Памяць Агаты Турчынскай
Столькі горкіх спапялёных дзён!
Дыханне паэзіі
«Чуць хачу я голас твой…»
На радзіме Махтумкулі
Яснае неба
Украіна
Усё пачалося са званка Васілю Быкаву…
Даследчык краснадонскага падполля
Пачатак быў у Львове…
«Нельга ладзіць духоўныя кардоны…»
Ці можа быць чыноўнік пісьменнікам?
«Львоў і Беларусь: блізкасць і роднасць…»
«…Як кожны украінец, беларускую класічную літаратуру люблю з калыскі»
«Без Тараса Шаўчэнкі Украіна немагчымая…»
«Шаўчэнкава дарога ў Беларусь»: дзесяцігоддзе адной кніжнай прасторы
Украінскія літаратурныя адрасы на Берасцейшчыне
Чарнагорыя
«…Славяне маюць чып упартасці»
«Беларусь відаць і з Падгорыцы…»
Отрывок из книги
Раней, і часам зараз, стараючыся вывесці формулу паспяховасці развіцця нацыянальнай літаратуры, мы часта прыводзім факты паспяховага шэсця беларускага мастацкага слова па свеце. Стараліся сябраваць не толькі з літаратурамі суседзяў, а і ў далёкія краіны зазіралі. Несумненна, перакладам паэзіі, прозы на іншыя мовы спрыялі і іншыя, не параўнальна болей высокія ідэалагічныя і эканамічныя магчымасці. Знаходзячыся ў складзе Савецкага Саюза, Беларусь і беларускія пісьменнікі шмат што маглі сабе дазволіць. Было ў тых магчымасцях і такое, што пераклады ажыццяўляліся і выдаваліся на месцы, у Мінску, Маскве, а пасля ўжо перасылаліся, распаўсюджваліся ў іншых краінах, у залежнасці ад таго, на якой мове ў іх размаўлялі. Як прыклад – кнігі Максіма Танка на англійскай, арабскай, іспанскай мовах былі выдадзены ў Мінску. Друкаваліся творы беларускіх пісьменнікаў і ў маскоўскім шматмоўным часопісе «Савецкая літаратура». Відавочна, што была ў гэтым некаторая штучнасць, бо часам спрацоўвалі суб’ектыўныя механізмы цікаўнасці да нацыянальных літаратур. Перакладалі перш-наперш лаўрэатаў, народных пісьменнікаў. Хаця большасць іх твораў была вартая ўвагі. Іншая справа, што не дужа шырокім быў калідор, праз які можна было набыць вядомасць у свеце. Ды сёння, на вялікі жаль, калідор гэты стаў яшчэ вузейшым.
Калі ўжо выбралі ў якасці прыкладу Танка, то хацелася б задацца і такім пытаннем. У 2012 г. вялікаму беларускаму паэту споўнілася 100 гадоў. Пайшоў ён з жыцця ў 1995, і амаль да самай смерці паэта публікацыі перакладаў з яго паэзіі з’яўляліся ў самых розных краінах. У 1987 выйшла кніга на каракалпацкай мове ў Нукусе (Узбекістан), у 1989 – на туркменскай мове ў Ашхабадзе, у 1986–1987 – паэтычныя зборнікі на малдаўскай, літоўскай, сербалужыцкай… А колькі публікацый, як сведчыць біябібліяграфічны слоўнік «Беларускія пісьменнікі», у 1982 – трэба разумець, да 70-годдзя народнага паэта Беларусі. А вось год 2012 – год 100-годдзя Максіма Танка – не стаў такім урадлівым на публікацыю перакладаў яго паэзіі на іншыя мовы…
.....
– Маімі настаўнікамі перш-наперш і сёння з’яўляюцца кнігі. Гэта сачыненні Плутарха, Карамзіна, Салаўёва, Ключэўскага, Віскаватава і інш. І ўсё ж на маім жыццёвым шляху трапіўся чалавек, які, можна сказаць, блаславіў мяне на падзвіжніцкую працу. На жаль, Юрый Іванавіч Селязнёў, загадчык серыі «Жыццё знакамітых людзей» выдавецтва «Молодая гвардия», ужо пайшоў з жыцця. Ён цвёрда адстойваў гістарычную праўду, з гневам ставіўся да тых, хто акапаўся ў ідэалагічным аддзеле ЦК КПСС. Ён не дазволіў упасці духам, калі на майго героя генерала М. Скобелева абрушылася ўся нянавісць партыйнага бонзы А. Якаўлева. Я патрапіў у «чорны спіс», а сама кніга пра «палкаводца, Сувораву роўнага», ішла да чытача больш дзесяці гадоў.
– І ўсё ж, чаму персанажам адной з першых сваіх біяграфічных кніг вы абралі менавіта Скобелева, які ў войнах не перамагаў, як Сувораў ці Кутузаў?..
.....
