Әсәрләр. 1 том

Оглавление

Амирхан Еники. Әсәрләр. 1 том

«ТАТАРНЫҢ ҮЗАҢЫН ҮЗГӘРТКӘН ӘДИП»

ХИКӘЯЛӘР

БАЛА

АНА ҺӘМ КЫЗ

БЕР ГЕНӘ СӘГАТЬКӘ

ЯЛГЫЗ КАЗ

МӘК ЧӘЧӘГЕ (Нәсер)

КУНАКЧЫЛ ДОШМАН

ИКЕНЧЕ КӨННЕ

ТАУЛАРГА КАРАП

БӨКЕ

КЕМ ҖЫРЛАДЫ?

ЯЛГЫЗЛЫК

МАЙБӘДӘР КАРЧЫКНЫҢ ТУГАН КӨНЕ

ТУГАН ТУФРАК

ШАЯРУ

КЫЗ ҺӘМ СӘГАТЬ

ЯШЬЛЕК ХАТАСЫ

СЫБЫЗГЫ

ГАДӘТ КОЛЫ

ӘЗЕР ХИКӘЯ

ӘҖӘЛ ДИГӘНЕҢ

МАТУРЛЫК (Бер карт әдип авызыннан)

ТӨНГЕ ТАМЧЫЛАР

КОРЪӘНХАФИЗ20

ҖИЗ КЫҢГЫРАУ (Хикәя-истәлек)

МӘЧЕТ ҖЫЛЫЙ

КАРТЛАР

БЕР СҮЗ

КУРАЙ

ОНЫТЫЛМАС МИНУТЛАР

ЧИКЕРТКӘ (Әбдерәхим кода әкияте)

МАНДАРИН САТУЧЫ

БҮРЕК… ТҮГӘРӘК БУЛА (Натурадан диярлек)

ИНТЕРВЬЮ

ФӘРИДУН БЕЛӘН ФИРАЯ

ТЫНЫЧЛАНУ

ШИҺАП АБЗЫЙНЫҢ ТАНЫШ КЫЗЫ (Сугышның бер көне)

ПОВЕСТЬЛАР

УЯНУ (Рәхмәт, иптәшләр!)

САЗ ЧӘЧӘГЕ

ЙӨРӘК СЕРЕ

Отрывок из книги

Тормышка мөнәсәбәте, фикер-карашлары, гаме белән талгын гына бер көйгә аккан яшәешне үзгәртә алырдай кешеләр була. Татар гамен, татар яшәешен Тукай, Дәрдемәнд, Еникиләрдән башка күз алдына китерү мөмкин түгел.

Әмирхан Еники 1909 елның 2 мартында дөньяга килә. Күрәсең, улы туар алдыннан әтисе Нигъмәтҗан аганың, Коръән сатып алып, Изге китапка: «Туасы балам озын гомерле булсын, галим булсын», – дип язып куюы Әмирхан Еникинең киләчәген билгеләгәндер дә. Соңрак әдип үзе болай ди: «…Белгеч яки галим булу, хәтта язучы булу авыр түгел, әмма чын кеше булу – шактый читен эш. Талантың һәм көчле теләгең булып инде әдәбиятка килгәнсең икән, дан-дәрәҗәң турында уйламый тор, күбрәк укучың турында уйла, борчыл. Син аңа белгәнеңне, ышанганыңны яз, ул да сиңа ышансын».

.....

Сүз юк, хәзерге минутта кичергән бу тойгыларым миндә сер булып калыр. Ул ханымның үзенә түгел, дус-ишләремнән кемгә дә булса мин аны бервакытта да, әлбәттә, ачмаячакмын. Әйдә, хәзер тапканым үзем өчен генә эчке юанычым, сөенечем булып калсын! Әгәр ул ханым белән яңадан очрашырга туры килсә, мин аның якты йөзе, әдәпле кыланышы, ирен, баласын сөйгән саф, сизгер йөрәге, ил күрке була алырлык намуслы эшчәнлеге алдында тирән ихтирам белән башымны гына иярмен.

Әмма ул ханымга бу минутта мин кат-кат рәхмәт әйтүдән тыела алмыйм. Гүя ул мине, кулларымнан җитәкләп, яшьлегем бакчасына алып керде. Мин чәчәкләрнең исен беренче тапкыр нечкәреп сөенер өчен иснәгән вакытларымны, кошлар сайравыннан беренче тапкыр рухланып канатланган чакларымны, һәр туган язның алсу иртәсе гомерем иртәсе булып күренгән яшьлек елларымны хәтеремә төшердем. Алар исә – ул вакытлар, ул тойгылар – барысы да менә шушы шәһәрдә, шушы шәһәрне чорнаган һавада, шушы шәһәрнең җире, суы, урманнарында, ниһаять, шушы шәһәрнең, сөекле ханым, сезнең шикелле яшьләре арасында туган иде. Йә, сугыш михнәтләрен күптән түгел генә артта калдырып, кичәгенәк кенә әле шәһәремә аяк баскан мин ничек итеп:

.....