Podstawy ekonomii integracji europejskiej

Отрывок из книги

Od momentu, gdy we wrześniu 1946 roku Winston Churchiil wygłosił w Zurychu przemówienie przypominające dorobek międzywojennych pan-europeistów (Aristide’a Brianda i Ryszarda Coudenhove-Calergi), zachęcając jednocześnie do zbudowania jakiejś formy Stanów Zjednoczonych Europy, integracja europejska nabrała wyraźnej dynamiki. Minęło ponad 60 lat od utworzenia wspólnot europejskich (Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i Euratomu), które stały się siłą napędową procesów integracyjnych w Europie. Funkcjonująca obecnie Unia Europejska (UE) przejęła i rozwinęła dorobek wspólnot, tworząc nie tylko unię gospodarczą, lecz także unię polityczną.

W niniejszej książce są omówione główne ekonomiczne problemy UE, z uwzględnieniem fundamentów politycznych oraz instytucjonalnych determinujących jej funkcjonowanie. W pierwszej części w sposób syntetyczny przedstawiono historię integracji, chronologię procesów integracyjnych oraz różne modele integracji regionalnej wyróżniane w teoriach integracji. W drugiej części zaprezentowano podstawy gospodarcze UE, w tym jej potencjał ekonomiczny, finanse – budżet ogólny oraz finanse pozabudżetowe, oraz dwa wielkie programy tworzenia otwartej i konkurencyjnej gospodarki – program unii celnej oraz czterech wolności jednolitego rynku wewnętrznego. W rozdziałach 5 i 6 tej części przedstawiono teoretyczne podstawy oraz praktykę funkcjonowania unii celnej oraz związanej z nią wspólnej polityki handlowej UE. Kolejne rozdziały są poświęcone zasadom i formom działania czterech wolności rynku wewnętrznego, swobodzie przepływu dóbr, osób, usług i kapitału, a także zawodnościom i brakom tego rynku. Omówione zostały główne kierunki unijnej polityki związane z rynkiem wewnętrznym, w tym polityka konkurencji, polityka społeczna, polityka spójności społecznej, gospodarczej i terytorialnej, wspólna polityka rolna i rybołówstwa, polityka ochrony środowiska i klimatu, polityka przedsiębiorczości oraz innowacyjności. Trzecia część książki jest poświęcona problemom makroekonomicznym UE, w tym integracji walutowej w ramach unii gospodarczej i walutowej (UGW). Przedstawiono koncepcje teoretyczne integracji w ramach optymalnych obszarów walutowych, historię i funkcjonowanie UGW, a także doświadczenia utworzonej w 1999 roku strefy euro, jej kryzys oraz programy naprawcze. W tej części szczególne miejsce zajęło omówienie działań podjętych dla ratowania i reformowania strefy euro, zwłaszcza w kontekście debaty na temat spełniania przez strefę kryteriów optymalności, w rozumieniu twórców teorii optymalnego obszaru walutowego – Roberta Mundella, Petera Kenena i Ronalda McKinnona. Przedstawiono także wymogi niezależności działania krajowych banków centralnych oraz Europejskiego Banku Centralnego.

.....

Ogólne kryteria przystąpienia do UE zostały określone na posiedzeniu Rady Europejskiej w Kopenhadze w czerwcu 1993 roku. Było to związane z przygotowaniem do dużego rozszerzenia UE o kraje Europy Środkowo-Wschodniej. Kryteria kopenhaskie dotyczą:

W historii integracji europejskiej miało miejsce kilka rozszerzeń członkostwa. Do krajów założycielskich (Szóstka) – Francji, Niemiec, Włoch, Belgii, Holandii i Luksemburga, dołączały kolejne. Pierwsze duże rozszerzenie nastąpiło w latach siedemdziesiątych XX wieku, gdy do ówczesnych wspólnot przystąpiły: Dania, Wielka Brytania i Irlandia (traktaty akcesyjne zostały podpisane 22 stycznia 1972, weszły w życie 1 stycznia 1973). Drugie rozszerzenie powiększyło wspólnoty o Grecję (1 stycznia 1981), trzecie – o Hiszpanię i Portugalię (1 stycznia 1986), czwarte – o Austrię, Finlandię i Szwecję (1 stycznia 1995). W ten sposób została stworzona tzw. unijna Piętnastka (UE-15), uważana za grupę najwyżej rozwiniętych krajów europejskich.

.....