Читать книгу Вершы - Чарот Міхась - Страница 1

Балотам снежным праз сасоннік,

Які смаловым пахам вабіць,

Прастор балот зімою соннай

Люблю санямі разухабіць.

Люблю, як кусцік нізкарослы,

Калі з саней назад паглянеш,

Нібы адкінуўшы ён вёслы,

Плыве па белым акіяне.

Пукаты стог люблю аб'ехаць,

Сляды наўкол зрабіць палоззем

І сена, выскубнуўшы вехаць,

Люблю раскідаць па дарозе.

Люблю, як санкі мчацца з плачам,

Пісклявы гімн зіме заводзяць,

А конь, падкуты чортам, скача,

Нібы па шкле, па гладкім лёдзе.

Люблю закутацца кажухам,

Згайсаць ад меж да меж краіну

І крыкнуць гучна завірухам,

Што ў хвалях белых не загіну.

І зноў ляцець… Дуга хай звоніць,

Пакуль конь лейцы не аслабіць…

Прастор балот зімою соннай

Люблю санямі разухабіць…

Я шумлівы чарот, я мяцежны бунтар.

Я балота буджу гучным шумам.

У вадзе я жыву і абмыт дажджом хмар,

Але змоўкнуць не дам сваім струнам.

Уздыму дух людзей, прабуджу іх ад сну, —

Славу, будучнасць я ім прарочу…

Я, мяцежны бунтар, клічу жыцця вясну,

Клічу к працы свабоднай і творчай.

Як не счуюць мяне, я мацней загуду,

Дам гучнейшы акорд песні новай…

А каб змыць з зямлі бруд, скалыхну я ваду,

Што дажджом налілася свінцовым.

Чаму ж вы, песняры, што будзілі людзей,

Чуць не хочаце песні чарота?

Нашы песні – наш кліч, бо адных мы грудзей,

Край адзін наш – то наша балота.

Дык шумі, як шумеў, велікан-ясакар,

Шапаці, спелы колас, у полі…

А я песню сваю буду пець – я бунтар!

Буду клікаць народ свой да Волі.

Ведай, свет, што я сын мужыка-бедака,

Які доўга ў няволі стагнаў…

Ўзгадавала мяне яго чорна рука,

А купала нядолі адвечнай рака,

Голад, холад мне ў твар пазіраў…

Дні ішлі… Ў беднай вёсцы пеў песні народ,

Разганяў гэтай песні нуду…

Ў полі жыта ў снапах, нібы той акалот,

Хата згніўшая ўся, хлеў стары без варот,

Вось якую я бачыў бяду…

Ўсе казалі, што й сын, як і бацька-мужык,

Перад панам свой горб будзе гнуць…

Што з другімі людзьмі ён не пойдзе у лік,

Запрацуе сабе лапці з ліпавых лык,

Вольнай песні не будзе ён чуць.

І запала тады іскра ў сэрца грудзей,

Запаліла там помсты пажар,

І з агнём тым у свет я пайшоў да людзей,

Песні сам пачаў пець я пра волю смялей,

Каб быў кожны сабе гаспадар.

Бач, ад песні маёй скалыхнуўся ўвесь свет,

Сонны край я ураз разбудзіў…

І на тым кургане, дзе спяваў сумна дзед,

Дзе мінулай няволі не змыт яшчэ след,

Прамень шчасця ужо засвяціў.

Паўстаюць, як з зямлі, рвуцца к волі з цянёт,

Песня ў сэрцы спаткала адгук!

Йдуць да сонца яны, йдуць к жыццю – напярод,

Абагрэцца хутчэй, асушыць кроў і пот,

Загаіць мазалі чорных рук…

Ведай, свет, я вясковы – мужычы сынок,

Я пяю, што пяе селянін…

А ты чуеш? Іграе заводаў гудок,

Ў кузні гучна звініць каваля малаток, —

Пра адно мы пяем як адзін!

Хавае змрок у небе хмары.

Агонь ён паліць вечных зор;

Глядзіцца месяц у выгары,

Дзе не змаўкае жабаў хор.

Не хіліць вецер куст ракіты,

Не свішча сумна, як удзень…

На гай, на поле і на хаты

Спаўзае ночы лёгкі цень.