Читать книгу Сон Габруся - Чарот Міхась - Страница 1

Сонца ўжо даўно схавалася за бор, і ноч, нібы чорная коўдра, пакрывала ўсход.

Пастухі папрыганялі з палёў.

Касцы і жнеі вярталіся дахаты, і адгалос іх песень ліўся далёка-далёка па лесе…

Прайшло з паўгадзіны, і зусім сцямнела. Вёска патрошку стала засыпаць… Толькі па дварэ сельскага савета чулася моцная гутарка…

– Браточкі, – гукаў Нічыпар, – гэта ж людзі ноч расхапаюць, а мы ўсё спрачаемся…

Але яго словы ледзьве можна было распазнаць паміж той гамарні, якая цяпер тварылася на дварэ.

– Ну, ціха! Дайце мне сказаць колькі слоў, – абазваўся стары Тамаш і стаў пасоўвацца на сярэдзіну грамады, якая чуць тоўпілася на досыць такі шырокім двары. – Я ўжо раней казаў і цяпер кажу, што не трэба зварочваць увагі на двух ці трох чалавек, якія не хочуць дапамагчы ў гэткім няшчасці…

Ці ж не сорам вось табе, Габрусь: ты, можа, яшчэ маеш леташні хлеб, але скажу папраўдзе, яшчэ два-тры, а то і болей пудзікаў захована пад саломай, і сёлета, дзякуй богу, ураджаі добрыя, і вось ты, шляхецкая твая натура, каб табе загінуць, не хочаш даць колькі фунтаў тым няшчасным галодным людзям, якія цяпер зямліцу ды кару з дрэва ядуць?! Ці ж не грэх і не сорам гэта, мужчыны?

– Мне дай слова, старшыня! – закрычаў Кузьма, чуць не самы бедны селянін вёскі. – Я сам галадаю, мне самому прыходзіцца ісці ў людзей прасіць кавалак хлеба, а я бажуся перад усімі, што, як толькі сажну свой загон, першы прывязу сваю частку, каб паслаць туды, дзе ўсё спёка папаліла і дзе тысячы людзей паміраюць ад голаду… Мне здаецца, што ўжо даволі нагукаліся, я раджу гэтак запісаць і ў пратакол, што сход пастанаўляе: як толькі збяром з палёў хлеб, памалоцім, чым хутчэй выпаўнім харчовы налог і тады абяцаем, хто колькі можа, прынясём збожжа, бульбы і іншых харчоў вось сюды, да старшыні на двор, для адпраўкі ўсяго туды, у галодныя губерні, адкуль даносіцца плач галодных дзетак і льюцца аж сюды рэчкаю слёзы іх бацькоў… Згодны, мужчыны?..

– Згодны! – закрычалі ўсе ў адзін голас.

– Мы апошняе пашлём тым гаротнікам, каб выратаваць ад бяды, – казаў барадаты Ахрэм, – бо ўсе жывём пад богам і не ведаем, што нас чакае, – мо на другое лета самі апынімся ў гэткім становішчы?..

– А хто не згаджаецца з гэткаю пастановаю? – запытаў старшыня.

– Я!.. – адгукнуўся адзін толькі Габрусь.

– Ну і бог табе суддзя… Ты зусім не нашай вёскі селянін, ты нейкі вырадак нашай прыгожай працоўнай сям'і…