Яшьлегем тугае

Оглавление

Фаиль Шафигуллин. Яшьлегем тугае

ТӨЗҮЧЕДӘН

Давыл кичкәндә

«Яңа ел бусагасында» китабыннан (1956 –1967)

ГОМЕР

УЙЛАМА СИН

БЕР УЧ ПЕЧӘН

ЯҢА ЕЛ БУСАГАСЫНДА

ЭШЧЕ ГОРУРЛЫГЫ

АЛТЫН ЭЗЛӘҮЧЕЛӘР

МИНЕМ БӘХЕТ

СЕҢЕЛЕМ МАРИНА1 (Поэма)

«Гашыйк» китабыннан (1968 – 1969)

ГАСЫР УРТАСЫНДА

ГАШЫЙК

МӘҢГЕЛЕК УТ

СИКСӘН ЯШЬЛЕК ТУКАЙ

«Җил-давыллы дәрьяларда…»

«Төнге күктән атылып төште яшен…»

БОЛАЙ ГЫНА КҮЗЛӘР ЙОМЫЛГАН

КӨТҮЧЕ ҖЫРЫ

«Мин саргаям, имеш, синең өчен…»

ЭШ КОТКАРА

«Аяк тавышы беткәч тирә-якта…»

УНҖИДЕДӘ

ТАҢ АЛДЫ (Этюд)

ЯШЕН СУКТЫ

МАЛАЙЛАР, ЕГЕТЛӘР…

ДИҢГЕЗ КҮРЕНЕШЛӘРЕ

Төн белән таң арасы

Иртә

Яз

Давыл

Болытлы төн

Аяз көн

Кояш

Ераклык

Минем көзге

ВӘЛИ БАТЫР (Кичке мәктәп тормышыннан)

БӘХЕТСЕЗ МАШИНА БӘЕТЕ

СЫРА САТУЧЫ

«МӘРХӘМӘТЛЕ» ЕГЕТ

МИНЕМ КӨЗГЕ

ИР ХӘСРӘТЕ

«Дулкынга дулкын» китабыннан (1970 – 1977)

КОММУНИСТЛАР

«Төнге күктән атылып төште яшен…»

ЯШЬЛЕК

ЗАВОД ҖЫРЫ

КОЮ ЦЕХЫНДА

ТИМЕР

ТӨНГЕ СМЕНА

ДУЛКЫНГА ДУЛКЫН

ДИҢГЕЗ ЭСКИЗЛАРЫ

БЕРИНГ ДИҢГЕЗЕ

МИКЛУХО-МАКЛАЙ (Папуаслар җыры)

ДАВЫЛ КИЧКӘНДӘ

«Давыл аны ярга чыгарып аткан…»

ДЕЖНЁВ БОРЫНЫН УЗГАНДА

«Ялгыз йөрүе дә кызык…»

ДИҢГЕЗ, ДИҢГЕЗ…

Таң

Хәвеф килгәндә

Давылдан соң

Кояшлы көн

ШӘФӘКЪ

КЫРГЫЙ АТАУ

НЕМЕЦ ЕГЕТЕ

ТӨНЬЯК БАЛКЫШЫ

АЛЯСКА

«Килгән идем, төнлә торып…»

ЧУКОТКА

ДИҢГЕЗ (Яһүдчәдән)

ДИҢГЕЗЧЕ АБЫЙГА

СЕҢЕЛЕМ МАРИНА (Новелла)

ШАГЫЙРЬ КҮҢЕЛЕ

«Күңелләрдә калды тик изгелек…»

«Күңелемдә яши бер хатирә…»

ЫШАНМАГЫЗ, АВЫЛДАШЛАР

«Туган авылыма кайтам да мин…»

МӨСӘВИР

«Әни кайгырганын күрсәм…»

ҖИДЕГӘН

КЫЗЫК ХӘЛ

НИГӘ КАЙТМЫЙ?

АВЫРЫП ЯТКАНДА

«Тәрәзәгә ак чәчәкләр ясап…»

«Ярдәм итми инде уколлар да…»

«Кызышып ятам көн буе…»

ЯЗГЫ ТАШКЫН КЕБЕК

«Бер улыйсы килә, айга карап…»

БОРЫНГЫ КӨЗГЕ

«Шыр ялангач кыргый кыяларда…»

БӘХӘС

«Йөкле арба тартып тауга менгән кебек…»

«Суга кара –…»

ВАСЫЯТЬ

«Хан тамаша кыла…»

ЕЛ ФАСЫЛЛАРЫ

ЭТЮД

АРЫШЛАР2

БӘРӘҢГЕ АЛМАСЫ

ИЛГИЗӘР КӨЗ

КАРА УРМАН

КАРТ ЧЫРШЫ

ШӘФКАТЬ ТУТАШЫ

«Тау буенда ялгыз бер карама…»

КАЕННАР

БАЛАЧАК КАЙТАВАЗЫ (Усал малай сүзләре)

АКБҮЗ АТ3

СӨЮ КҮПЕРЕ4

ӘНИС

ҮЗЕБЕЗНЕ ҮЗЕБЕЗ АЛДАДЫК

УЙЛАР ЧАКЛАР ҖИТКӘН…

ИКЕБЕЗ ИКЕ ЯРДА

«Ерак әле, шундый ерак көзгә…»

МИН ГАРМУН БУЛЫР ИДЕМ5

ЯЗГЫ БАЛЛАДА

КОҢГЫРТ КҮЗЛЕ КЫЗЫЙ

«– Әйтче, егет, яшел бакчаң…»

ӘБИЛӘР ЧУАГЫ

Охшатулар

КЫЛ ӨСТЕНДӘ

КҮЗ ЯШЬЛӘРЕМ ДӘРЬЯ БУЛЫП…

БЕЛМӘГӘНМЕН

БӨЕК МИЗГЕЛ

АЛТЫН БОГАУ

БЕЗ – ТӨПЧЕКЛӘР

САРАН БАБАЙ

Яшьлегем тугае (1956—1982)

1. КҮЗЛӘРЕҢДӘ ЯШЬ БАР

ТУЫП ҮСКӘН НИГЕЗ ТАШЛАРЫНА

КАРАШӘМ

ӘЛМӘС

«Тын күл әйтә Агыйделгә…»

«Идел, Идел, әйтче, син бит инде…»

УРМАН ҮЛӘНЕ

МИЛӘШ

ИМӘН ЯФРАКЛАРЫ

КӨЗ АХЫРЫ (Этюд)

ТӨНГЕ АВЫЛ

ИКМӘК БЕЛӘН САЛАМ

КЫЗ ҺӘМ ТАБИГАТЬ (Баллада)

АБЫЙГА ХАТ

ЙОЛДЫЗ БУЛЫП БАЛКЫЙ ИДЕ

«АВРОРА» ЙӨЗӘ

КИТАП

ШАГЫЙРЬГӘ

АКМУЛЛА

КЕМ СОҢ СИН, ГАЛИМҖАН?

ҖИТМЕШТӘ

ЗӨЛФӘТКӘ

ГОМЕР ОЗЫН, КЫЗЫМ

«Утыз еллык гомер ир-егеткә…»

БӘХЕТ (Төзүче коммунист дустыма)

УНҖИДЕНЧЕ ЕЛ

«Бәрелә-сугыла текә ярга…»

КОЯШ БАЙЫЙ ЛЕНА ЯРЫНДА

ЯКТЫРА ҖАНЫМ

«Талпынуы түгел бу йөрәкнең…»

МӘҢГЕЛЕККӘ

СЕКРЕТАРЬ

СОВЕТЛАР ЙОРТЫ

ЯҢА ЕЛГА КЕРГӘН ЧАКТА (Октябрь корбаннарына)

1945 ЕЛ

СУГЫШ КЫРЫНДА

АКЫЛЫМА СЫЙМЫЙ

КҮЗЛӘРЕҢДӘ ХАКЛЫК КОЯШЫ

«Яшәр идең, димсез күпме…»

МӘСКӘҮДӘ – САБАН ТУЕ

БАЙРАКЛАРНЫ ТОТЫЙК ЮГАРЫ

СӨЕНЕЧКӘ!

ЙОЛДЫЗ

КЫЗЫЛ МӘЙДАН АША

ЯУДАШЛАР (Новелла)

АМУР ЛЕГЕНДАСЫ

2. ЯЗГЫ БУРАН

СҮЗ БАШЫ

ЯШЬЛЕГЕМ ТУГАЕ7

ЯЗГЫ СУ ГӨРЛӘДЕ8

ЯЗ ҖЫРЫ9

ЯЗГЫ БУРАН

СӨЮ АТАВЫ

ӘЙТЕЛМӘГӘН СҮЗ

ТУЙ ҖЫРЫ

ӘЛФИЯКӘЙ, НЕЧКӘ БИЛ

ӨМЕТЕМ ӨЗЕЛМИ10

ҖЫРЛАНМАГАН ҖЫР

ЯЛГЫЗ ГАРМУН11

ДУСЛЫК ТУРЫНДА ҖЫР

ГҮЗӘЛ КЫЗЛАР – КҮГӘЙ КЫЗЛАРЫ

СҮРЕЛМӘСӘ СӨЮ

ӘЙТ, ДУСТЫМ, ӘЙТ… (Шаян җыр)

ОКТЯБРЬ ЮЛЫ (Әдәби-музыкаль монтаж)

«ТУГАН ҖИР – ТУГАН АНА» ИСЕМЛЕ СЦЕНАРИЙДАН

«КАЕНАНА ҖЫРЫ» ИСЕМЛЕ МОНООПЕРЕТТАДАН

«Кырда чәчәкләр күп диләр12…»

3. ФИРҮЗӘ

ӘТИ

ӘНИЛӘР

ӘНКӘЙГӘ ХАТ

САБЫЙЛАР ИЛЕ

МЕНӘ НИНДИ БӘЙРӘМ УЛ

«Ак җәймәгә төргән яшь баланың…»

САБЫЙ МОНОЛОГЫ

МЕНӘ КАЙЧАН КЫЙММӘТ СИН

ҮЗГӘ РӘСЕМ

ТОЛЫМНАРЫҢ СИНЕҢ КАРТАЙМАГАН

ТҮЗДЕҢ

««Ирең – җинаятьче», – дип кыйныйлар…»

«Бер карадым сиңа…»

МӘХӘББӘТ ХЫЯНӘТЕ

КӨНЛӘҮ ХИСЕ

«Ак болытлар эреп беткән күктә…»

«Бер-беребезгә күптән омтылганбыз…»

МАТУР ЧӘЧӘК

СИНЕ ЭЗЛИМ

ОНЫТТЫМ СИНЕ

СИНЕҢ ПОЕЗД

«Кеше түгел, хәтта кырмыска…»

ЯВЫМЛЫ КӨНДӘ

ЯЛГЫЗ КЫЯ

«Кыш чәчәге сулып яфрак койгач…»

ЯШЬ БУЫНГА

КӨНБАТЫШ ЛЕГЕНДАСЫ

АЛМАРА

ДАЛАДА ЯЗ (Поэма)

4. ПАРНАС ТАВЫНА СӘЯХӘТ

КАРӘХМӘТ БАТЫР

ЗАР (Тукайга ияреп)

ГАБДУЛЛА АГАЙ ӘКИЯТЕ (Такташ буенча)

ПАРНАС ТАВЫНА СӘЯХӘТ

«Шагыйрьләр дә, шигырьләр дә бик күп…»

КОЛХОЗ ШОФЁРЫ ЮАН ҖӘЛӘЛ ҺӘМ УСАЛ РӘИС ХӘДИС (Шигъри фельетон)

5. ТӘРҖЕМӘЛӘР

ЯРАТАЛАР

СИХЕРЛЕ АПРЕЛЬ

КЫЗЫМ БЕЛӘН СӨЙЛӘШҮ

КАЙГЫГА БИШЕК ҖЫРЫ

МОРАЛЬСЕЗ МӘСӘЛ

СӨЮ ВАЛЬСЫ

ДӨЯ ҺӘМ ЧҮЛ

КҮҢЕЛ

«Хакыйкать кайда яшәсә…»

«Кайбер дуслар киңәш бирә…»

ТРИБУН ШАГЫЙРЬ

БЕРСЕ ҮҖӘТ, БЕРСЕ КИРЕ

6. ОХШАТУЛАР

СӨЮ ХИСЛӘРЕННӘН ИСЕРЕП

ҖӘЯҮ

КЕМ КЕМНЕ?

ЯЗМЫШ ТӘРӘЗӘСЕ

УТРАУ

ҮСТЕК

УЙЛАР ТАЛЫЙ

7. МӨШТЕК ӘПКӘЛИ АРХИВЫННАН

«Күршебездә такыр башлы…»

«…Син йоклыйсың сабый бала кебек…»

ВӘГАЗЬ (Шагыйрьләргә Яңа ел бүләге)

ЯЗУЧЫЛАРНЫҢ КЫШ БАБАЙГА ӘЙТКӘННӘРЕ

ТАТАРСТАН ЯЗУЧЫЛАРЫНЫҢ VIII СЪЕЗДЫ УҢАЕ БЕЛӘН

КЛАССИК БУЛЫЙК! (Әрсезләр хорына увертюра)

КАЗАН ТАТАРЛАРЫ ҖЫРЫ («Шәл бәйләдем» көенә)

БАГЫШЛАУЛАР («Халык әйтсә – хак әйтә» көенә)

КЫСКА ҖЫРЛАР

КҮЧЕРЕП АЛДЫМ

«Кешеләрне дә иркәлә…»

«Беркайчан да гөнаһсызга…»

Тукай клубы, трибунада язучылар:

РЕСТОРАННАН СОҢ

ИНДУСТРИАЛЬ ЭСКИЗ (Поэзия антологиясенә)

ҖӘЙГЕ РИФМАЛАР

ТӘРҖЕМӘЧЕЛӘРГӘ АҢЛАТМАЛЫ СҮЗЛЕК

8. СОҢГЫ ҖЫР

МОНДЫЙНЫ СӨЙЛӘМИЛӘР

ӨЙРӘТТЕЛӘР

ТИРГИЛӘР МИНЕ НИГӘ?

БУЛЫШАЛАР

ХАТЫН КУРОРТТАН КАЙТКАЧ

ТАНЫШ ТҮГЕЛ ЭТКӘ

ТУП МОНОЛОГЫ

ВУЛКАН

«Бөркет кебек оч югары…»

«Ышанма гайбәт сүзләргә…»

«Җыеп йөрмә кешеләрнең…»

«Чыктым олы сәфәргә –…»

«Кичә кибет ябык булды…»

«Кояш үзе күптән баткан инде…»

КАЙТАВАЗ

АВТОБУСТА

ЕГЕТ ҖЫРУЫ

РАДИО ДУЛКЫННАРЫДАЙ

ҮТЕНЕЧ

«Унбиш сыер саусам – күбрәк…»

«Нишлисең бит, һәрвакытта шулай…»

«Көтмә, әни, улыңны син…»

«Балык дип…»

ТИЛПӘЙ БЕЛӘН ЧИРПӘЙ

«КЕШЕ КЕШЕГӘ БҮРЕ ИКӘН»

НИЧАРАДАН БИЧАРА

МАРТ ТӨНЕ

ЧИШМӘ БУЕНДА

СОҢГЫ ҖЫР

СЕЗНЕҢ ШАТЛЫК – БЕЗНЕҢ ШАТЛЫК

«АЗАТ ХАТЫН»ЛЫЛАРГА (Юбилей уңае белән!)

«Хәмер – барча явызлыкның башыдыр…»

«Моны әйтүче үзе динсез иде…»

«Тиле яшьлек – телевизор янында узган яшьлек…»

«Харчо – хәерче ашы…»

«ТУ-134 …»

«Акча – аккош, муенын суза да оча…»

«Акча арыслан авызында, егет булсаң, шуннан ал…»

«Акча беткәнгә кайгырма, эш беткәнгә кайгыр…»

«Акча шайтанга да хезмәт итә…»

«Акча картаймый…»

«Акча сездән…»

«Акча – меңлек…»

«Бу базар эчендә шигырем һәм мин…»

ДУСЛАРЧА ШАЯРУ15

«Күз кысып кемгәдер, һавада…»

««Москвич» бүләк иттеләр…»

«Күпме ашыкса да, вакыт…»

«Рәхмәт яусын бу…»

«Уңган, диләр. Мактыйлар…»

«Һаман укый Хәмидуллин…»

«Сабантуйның Алып батырына…»

««Ничек үсәсез сез?» дигәч…»

«Шпага уйнату аңа…»

КҮКЕРТ КИСЛОТАСЫ

ФАИЛ ШӘФИГУЛЛИН ИҖАТЫ ТУРЫНДА ЗАМАНДАШЛАРЫ

Отрывок из книги

Кадерле укучым! Сиңа тәкъдим ителгән бу китапта язучы Фаил Шәфигуллинның бөтен шигъри мирасы туплап бирелде.

Ф. Шәфигуллин – әдәбиятка шагыйрь буларак килгән кеше. Х. Туфан әйткәнчә: «Әйтми калмаслык шигъри хисләре бар хәлдә…» Әмма тора-бара әдәбиятның проза агымы, бигрәк тә сатира-юмор өлкәсе җиңә төшеп, ул шигъри телле лирик новеллалар, халыкчан рух, тормыш чынлыгы белән сугарылган, татар теленең нечкәлекләрен, нәфислеген тоеп язган күп санлы юмористик хикәяләр, повестьлар язды. Ләкин шигырь язуыннан да туктамады. Тик ул аларны китап итеп чыгарырга өлгермәде.

.....

Әлеге китапның беренче бүлегенә авторның «Яңа ел бусагасында» (1967), «Гашыйк» (1969), «Дулкынга дулкын» (1977) җыентыкларына кергән шигырьләре, поэмалары, «Яшьлегем тугае» дип исемләнгән икенче бүлектә исә үзе исән вакытта (вафатыннан соң да) газета-журналларда басылганнары, Татарстан язучыларының «Тынгысыз каләм» исемле шаян дивар гәҗите өчен язылган пародия, охшату, багышлау- лар, Әпкәли әкәмәтләре, шулай ук архивында сакланган шигъри фельетон, монтаж, баллада, тәрҗемә әсәрләре кертелде.

Ф. Шәфигуллин иҗади эшкә бик таләпчән кеше иде. Исән булса, икенче бүлеккә тупланган шигырьләрен, җырларын, баллада-поэмаларын ул кат-кат эшләр, эшкәртер, кайберләрен төшереп тә калдырыр иде. Әмма без, Фаил каләменнән тамган һәрнәрсәне кадерле күреп, халкына тәгаенләнгән әдәби мирас буларак, югалтмыйча укучыга җиткерүне кирәк дип таптык.

.....