Саха фольклора
Описание книги
Былыргы үйэҕэ өбүгэбит тыйыс дойдуга олорор буолан кыһыҥҥы уһун киэһэлэргэ таабырын таайсара, оҕотугар-уруутугар остуоруйа айан кэпсиирэ, улуу дьонун хорсун быһыытын эбэтэр дьикти-дьиибэ түбэлтэни балаҕантан балаҕаны кэрийэн сэһэн оҥосторо. Онтон ыла норуоппут уус-уран айымньыта уостан уоска түһэн чочуллан, киэргэйэн күн бүгүҥҥэ тиийэн кэлэн саха норуотун туохха да тэҥнэммэт күндү баайа буолар.
Бу кинигэҕэ саха фольклорун саамай сүмэтэ таҥыллан киирдэ: үһүйээн, номох, остуоруйа, чабырҕах, алгыс, өс хоһооно, таабырын. Ону сэргэ, QR-коду туһанан В. Исаков толоруутугар «Эрбэхчэй Бэргэн» олоҥхо бастакы чааһын истиэххэ сөп.
В былые времена наши предки коротали долгие зимние вечера за отгадыванием загадок, сочиняли сказки для детей, рассказывали о подвигах великих людей или необычайных историях. С тех пор народное устное творчество, веками передаваясь из уст в уста, оттачивалось, совершенствовалось и на сегодняшний день является ценнейшим якутским «алмазом».
Книга является сокровищницей якутского фольклора, куда вошли предания, легенды, сказки, скороговорки, благословления, пословицы, загадки, кроме того, отсканировав QR-код, можно послушать первую часть олонхо «Эрбэхчэй Бэргэн» в исполнении Р. Исакова.
Оглавление
Группа авторов. Саха фольклора
КИИРИИ ТЫЛ
Айылҕа
Киһи, эт-сиин
Xамсыыр харамай
Туттар сэп-сэбиргэл
Дьиэ-уот, тиэргэн
Ас-үөл
Таҥас-сап, киэргэл
Күн-дьыл, бириэмэ
Майгы, дьаллык
Дьиэ кэргэн, оҕо-уруу, аймах
Үөрэх, билии, өй
Үлэ-хамнас
Дьол, таптал, үөрүү
Доҕордоһуу
Майгы-сигили
Тыл-өс
Тыллаах буолар чабырҕах
Мэник уол туһунан чабырҕах
Кыыс чабырҕаҕа
Киһиргэс киһи
Билбит-көрбүт (Дьүлэй Бүөкээн чабырҕаҕыттан быһа тардыы)
Дьиэ сүөһүтүн туһунан
Сирдэр-дойдулар тустарынан
Чабырҕах
Былыргы чабырҕахтар
Чабырҕах (Биир тыынынан сылгыны хоһуйуу)
Урууга уот оттор алгыс
Кыыс сүктэн барарыгар аҕатын алгыһа
Дьиэ тусаһатын алгыһа
Сэргэ алгыһа
Тиэргэн алгыһа
Аан дойду иччитин алгыһа
Булт алгыһа
Балыксыт алгыһа
Окко киирэр алгыс
Ыһыахха дойду иччитин алҕааһын
Куоҕас суор икки
Кэҕэ уйа туттубат буолбута
Саһылы кытта сыаҥаан
Саһыл бөрө дьукаахтаспыттара
Үчүгэй Үдьүйэн
Хабарата эмээхсин уонна Алаа Моҕус
Дьэрэкээн оҕолор
Тулаайах уол
Муммут уолаттар
Сэттэ ини-бии
Түүлэ туолбут
Кутурук Уоруйах
Уустук үллэрии
Биэс ынахтаах Бэйбэрикээн эмээхсин
Тоҕус аҕас-балыс
Сутурук саҕа бухатыыр
Алтан Хотуна
Болугур айыыта Сыыдам Сыҥалаабыт
Бахсы тойоно
Суор Уола
Сүллүүкүҥҥэ киирии
Халлаан кыргыттара
Булчут чучунаалар
Ый кыыһа
Омоҕой баай, Эллэй боотур
Ньырбачаан
Бөрө саҕа соргулаах Бөрө Бөтүҥнэр
Майаҕатта (Бэрт Хара)
Манчаары Баһылай
Чорбоҕор баатыр
Туһаныллыбыт литература
Отрывок из книги
Аан дойду атыыра кистиир үhү, улуу дойду oҕyha мөҥүрүүр үhү. (Этиҥ)
Айаҕын аттаҕына уот күндээрэр, тииһин хабырыннаҕына – таас хайалар дэлбэритэ бараллар үһү. (Этиҥ, чаҕылҕан)
.....
Сокуона сутуругар, ыйааҕа ытыһыгар.
Сонуну солбуйбут, саҥаны сахсыйбыт.
.....