Poza własnością

Отрывок из книги

Wstęp

Wprowadzenie

.....

Badaczka suburbanizacji, Katarzyna Kajdanek, stwierdza, że każda epoka wytwarza własną przestrzeń19. Osiedla podmiejskich domów są właśnie typową przestrzenią potransformacyjnych aspiracji z całym ich rozmachem i ze wszystkimi ułomnościami. Czas zostaje w nich zredukowany do jednego momentu, którym jest sobotnie popołudnie spędzane z małymi dziećmi w ogrodzie na zabawach z psem albo wspólnym grillowaniu. W tej iluzorycznej sielance dzieci, które nigdy nie dorosną, bawią się z rodzicami podczas weekendu, który nigdy nie stanie się nużącym dniem pracy naznaczonej uciążliwymi dojazdami i powrotami. (Pomijam fakt, że gdy nowe osiedla domków rosły pod miastem, mało kto myślał o pracy zdalnej. A szkoda, biorąc pod uwagę codzienny rytuał stania w korkach). Wizja weekendu we własnym ogródku była dla wielu silniejsza niż wszelkie niedogodności wiążące się z mieszkaniem na obrzeżach. Co więcej, silnie wpłynęła na oczekiwania wobec mieszkalnictwa. Doprowadziła do uznania dysfunkcyjnych osiedli bez dostępu do infrastruktury społecznej za coś całkowicie normalnego. Innym wariantem owego podmiejskiego marzenia okazały się osiedla wielorodzinne na obrzeżach miasta. Wprawdzie już mało kto posiada tam własny ogródek, ale przynajmniej można się pocieszać, że jest „blisko lasu” albo innego niemiejskiego terenu zielonego.

Nowe osiedla budowano na obrzeżach miast, często przy miejskich nieużytkach, które – chociaż niezagospodarowane – stanowiły przestrzeń oddechu i rekreacji. Próby ich zabudowy wywoływały protesty społeczne – mieszkańcy byli przekonani, że przysługuje im prawo pierwszeństwa i mogą blokować dalszy rozwój miasta. Zupełnie jakby uważali, że lepszym sąsiedztwem jest zdegradowana, ale pusta przestrzeń niż dobrze zaprojektowany fragment miasta. (Swego czasu oprotestowano projekt warszawskiego Biura Architektury i Planowania Przestrzennego pod nazwą Osiedla Warszawy, czyli wielofunkcyjnych dzielnic na miejskich nieużytkach).

.....