Читать книгу Djabeł, tom pierwszy - Józef Ignacy Kraszewski - Страница 1

Powieść ta napisana była w roku 1853, zatem lat dwadzieścia temu; drukowała ją Gazeta Warszawska Antoniego Leśniowskiego, a później nieco poprawną wydał w Wilnie Zawadzki. W kilka lat potem przełożona na język Czeski, doczekała się w nim dwóch wydań.

Za podstawę do niej służyły żywe podania, rękopisma i mnogi materjał pamiętnikowy, który by dziś znacznie mógł być obfitszym i dozwolił może z większem bogactwem szczegółów, epokę tę odmalować. – Nie chcieliśmy wszakże przerabiać Djabła, aby mu pierwotnego jego charakteru nie odebrać i nie tknęliśmy go wcale. Warunki w jakich pisanym być musiał naówczas, jak łatwo się domyśleć, wpłynęły znacznie na rozwinięcie obrazu, którego część po za ramy się usunęła. – Ogólny pomysł powieści musiał być do wymagań artystycznych zastosowany, treść jednak – zapewnić możemy, jest ściślej historyczną, niżeli by się zdawać mogło. – Opowiadania współczesnych tej epoce, którzy w jej życiu gorący udział brali, najwięcej nam posłużyły do nacechowania epoki, i niema – możemy śmiało powiedzieć, jednego rysu w Djable, który by: mutatis mutandis, z nich zaczerpnięty nie był. Naówczas jeszcze spotykało się na prowincji starych szambelanów Stanisławowskiego dworu, siwych już paziów J. K. Mości, oficerów Kościuszkowskich, posłów czteroletniego Sejmu, dawnych urzędników i złotą młodzież z czasów tężyzny, która to gadatliwością starym właściwą, opowiadała swe wspomnienia. Autor miał tę słabość i nawyknienie, że słyszane powieści co dzień sobie spisywał, ratując je od zaguby. Służyły mu one później nie tylko do tego opowiadania, ale do bardzo wielu innych, z tegoż źródła dobytych. – Radzibyśmy aby za przykładem naszym i młodsze pokolenie zbierało podania żywe, których drogocennej treści, najżywszą wyobraźnią zastąpić niepodobna. Rola jej ograniczać się musi w wykonaniu szczegółów i odżywieniu suchych tych danych, które w pierś żywą włożone, jak róże Jerychońskie odzielenione, wskrzeszone wykwitają.

D. 18. Listop. 1872

Drezno

J. I. K.