Miłosierdzie

Отрывок из книги

Punk­tem wyj­ścia dla tej książ­ki były no­tat­ki, któ­re spo­rzą­dzi­łem, przy­go­to­wując cykl kon­fe­ren­cji re­ko­lek­cyj­nych. Tam­te kon­fe­ren­cje na te­mat mi­ło­sier­dzia nie były uda­ne. Na­wet wszyst­kie moje ba­da­nia z za­kre­su teo­lo­gii nie oka­za­ły się po­moc­ne. W ko­lej­nych la­tach wciąż na nowo po­wra­ca­łem do tego za­gad­nie­nia. Roz­wa­ża­nia oraz ba­da­nia do­pro­wa­dzi­ły mnie do za­sad­ni­czych pro­ble­mów z za­kre­su do­gma­tyki oraz przy­mio­tów Boga, jak rów­nież do fun­da­men­tal­nych kwe­stii chrze­ści­jań­skiej eg­zysten­cji. Stwier­dzi­łem, że po­ję­cie mi­ło­sier­dzia, tak istot­ne dla Bi­blii, w ba­da­niach z za­kre­su teo­lo­gii sys­te­ma­tycz­nej czę­sto bywa za­po­mnia­ne lub trak­to­wa­ne po ma­co­sze­mu. Du­cho­wość chrze­ści­jań­ska i chrze­ści­jań­ska mi­styka znacz­nie wy­prze­dza­ją teo­lo­gię aka­de­mic­ką – nie tyl­ko w tej kwe­stii, lecz tak­że w wie­lu in­nych. Ni­niej­sza publi­ka­cja jest za­tem pró­bą po­wią­za­nia re­flek­sji teo­lo­gicz­nej z du­cho­wymi, pa­sto­ral­nymi oraz spo­łecz­nymi roz­wa­ża­nia­mi na te­mat kul­tury mi­ło­sier­dzia.

Wie­lu spraw za­le­d­wie do­tkną­łem. Mam jed­nak na­dzie­ję, że to, co na­pi­sa­łem, może być in­spi­ra­cją dla młod­sze­go po­ko­le­nia teo­lo­gów i że po­dej­mą oni nie­któ­re wąt­ki, aby na nowo prze­myśleć chrze­ści­jań­ską do­gma­tykę i wy­ni­ka­ją­ce z niej prak­tycz­ne kon­se­kwen­cje i w ten spo­sób spo­wo­do­wać ko­niecz­ny teo­cen­trycz­ny zwrot w teo­lo­gii, a życiu Ko­ścio­ła nadać kon­tury. Naj­waż­niej­szym za­da­niem musi być przy tym prze­zwycię­że­nie roz­ła­mu mię­dzy teo­lo­gią aka­de­mic­ką i dusz­pa­ster­ską.

.....

Wy­ni­ku tego prze­glą­du nie moż­na okre­ślić in­a­czej niż jako roz­cza­ro­wują­cy, a na­wet ka­ta­stro­fal­ny. Dla­te­go na­le­ża­ło­by dziś na nowo prze­myśleć całą na­ukę o przy­mio­tach Boga i przy tej oka­zji przy­znać mi­ło­sier­dziu na­leż­ne mu miej­sce. Wspo­mnia­ny re­zul­tat nie od­da­je bo­wiem spra­wie­dli­wo­ści ani ran­dze mi­ło­sier­dzia w świa­dec­twie Pi­sma Świę­te­go, ani strasz­nym do­świad­cze­niom XX stule­cia i lę­kom zwią­za­nym z przy­szło­ścią roz­po­czyna­ją­ce­go się XXI wie­ku. W ob­li­czu znie­chę­ce­nia, bra­ku na­dziei i dez­orien­ta­cji, któ­rych do­świad­cza dziś wie­lu lu­dzi, prze­sła­nie mó­wią­ce o Bo­żym mi­ło­sier­dziu mu­sia­ło­by zo­stać za­pre­zen­to­wa­ne jako prze­sła­nie uf­no­ści i na­dziei. Pod­kre­śle­nie zna­cze­nia mi­ło­sier­dzia Bo­że­go sta­no­wi więc ogrom­ne wy­zwa­nie dla teo­lo­gii.

De­fi­cyt teo­lo­gicz­nej re­flek­sji na te­mat tego za­sad­ni­cze­go dla Bi­blii prze­sła­nia o mi­ło­sier­dziu spra­wił, że po­ję­cie to ode­szło w nie­pa­mięć i zo­sta­ło zre­du­ko­wa­ne do „mięk­kiej” dzia­łal­no­ści pa­sto­ral­nej i du­cho­wo­ści oraz do po­zba­wio­nej krwi i siły mięk­ko­ści, któ­rej bra­kuje zde­cydo­wa­nia i ja­kie­go­kol­wiek ja­sne­go pro­fi­lu, któ­rej cho­dzi je­dynie o to, aby każ­de­mu w ja­kiś spo­sób do­go­dzić. Taka mięk­ka prak­tyka może być do pew­ne­go stop­nia zro­zu­mia­ła jako re­ak­cja na nie­mi­ło­sier­nie bez­względ­ną prak­tykę le­ga­li­stycz­ną. Kie­dy jed­nak nie czuje­my w niej już nic ze wstrzą­su, jaki wy­wo­łuje spo­tka­nie ze świę­tym Bo­giem, Jego spra­wie­dli­wo­ścią i Jego są­dem, kie­dy „Tak” nie zna­czy już „Tak”, a „Nie” nie zna­czy „Nie”, zaś mi­ło­sier­dzie nie wzmac­nia wy­mo­gu spra­wie­dli­wo­ści, bo nie jest w sta­nie mu spro­stać – wów­czas mi­ło­sier­dzie sta­je się pseu­do­mi­ło­sier­dziem. Ewan­ge­lia mówi o uspra­wie­dli­wie­niu dla grzesz­ni­ka, nie dla grze­chu; dla­te­go po­win­ni­śmy mi­ło­wać grzesz­ni­ka, ale nie­na­wi­dzić grzech.

.....