Modernizm polski

Оглавление

Kazimierz Wyka. Modernizm polski

Przedmowa do pierwszego wydania

Przedmowa do drugiego wydania

Modernizm polski – struktura i rozwój

Przygotowanie modernizmu

1. Dwie tradycje duchowe pokolenia

2. Naturalizm i brak liryki

3. Przejęcie dziedzictwa naukowego

4. Załamanie monizmu

5. Zasięg załamania determinizmu

Wstępne objawy uczuciowości modernistycznej

1. Przeżycie pokoleniowe modernistów

2. Bankructwo idei

3. Niedoszły polski modernista

4. Skutki uczuciowe i artystyczne wielkiego rozczarowania

5. Formy uczuciowości modernistycznej: rozpaczliwy hedonizm

6. Nirwana i śmierć

7. Eschatologia i anarchizm

Spór pokoleń i zagadnienie początków Młodej Polski

1. Spór modernistów z pozytywistami

2. Dwie prawdy sytuacji duchowej modernistów

3. Problem początków okresu Młodej Polski

Warstwy główne modernizmu

1. Spirytualizm programów i liryki modernistycznej

2. Naukowość pozytywistyczna utajona w „mistycyzmie” Miriama

3. „Naga dusza” i naturalizm

4. Horla i konsekwencje

5. Sztuka dla sztuki według pojęć parnasistów

6. Związki artystyczne z naturalizmem i impresjonizmem

7. Estetyzm walczący

8. Porachunki na szczycie estetyzmu modernistów

9. Przyczyny przyspieszające upadek modernizmu

Znaczenie modernizmu

1. Neoromantyczne pierwiastki modernizmu

2. Główne dążności ekspresji artystycznej

3. Teorie artystyczne i wpływy obce

4. Rola modernizmu

Aneksy

Aneks I618

Aneks II619

Aneks III622

Aneks IV624

Aneks V625

Aneks VI626

Aneks VII627

Aneks VIII628

Aneks IX629

Aneks X630

Aneks XI631

Aneks XII632

Aneks XIII633

Aneks XIV634

Henryk Markiewicz, Młoda Polska i „izmy”636

I

II

III

IV

V

VI

VII

Szkice z problematyki modernizmu

Pałuba a Próchno

Wstęp do Pałuby

I

II

III

IV

V

VI

VII

Stanisława Brzozowskiego dyskusja o Fryderyku Nietzschem

I

II

III

IV

V

Rozwój problemu pokolenia1023

I

II

III

IV

V

VI

VII

Polska literatura współczesna Potockiego na tle teorii pokoleń

I

II

III

IV

V

Młoda Polska jako problem i model kultury1104

I

II

III

IV

V

INDEKS NAZWISK

Отрывок из книги

Habent sua fata libelli1 – to znane powiedzenie łacińskie do książki niniejszej także się stosuje. W jakim sposobie, winien to jestem opowiedzieć na wstępie, by wyjaśnić czytelnikowi, dlaczego to zdobywam się na odwagę wydania książki napisanej z górą dwadzieścia lat temu. Jak też, by przedstawić, że w tym rzadko spotykanym rozziewie pomiędzy czasem napisania a momentem wydania niniejszej książki udział i odpowiedzialność autora są minimalne.

Główny i podstawowy trzon poniższego tomu, traktujący o rozwoju i strukturze modernizmu polskiego, wywodzi się z mojej pracy doktorskiej wykonanej pod kierunkiem Stefana Kołaczkowskiego, a przyjętej w Uniwersytecie Jagiellońskim w roku 1937. Nosiła ona podówczas tytuł Studia nad programem Młodej Polski, w tej postaci została przedstawiona na posiedzeniu Komisji Literackiej Polskiej Akademii Umiejętności w czerwcu 1937 roku, czego ślad pozostał w streszczeniu drukowanym w „Sprawozdaniach Polskiej Akademii Umiejętności” t. XLIII, Kraków 1937, nr 6. Wspomniane ujęcie poważnie się różniło od tego, jakie w ciągu dalszej pracy i częściowej przebudowy koncepcji książka przybrała.

.....

Chmielowski wreszcie specjalny rozdział w Dramacie polskim doby najnowszej poświęca „umysłowości młodzieży odbitej w dramacie”, przeczuwając, iż w autocharakterystyce młodych leży klucz do ich zrozumienia299.

Tak więc istniały u modernistów dwie tendencje. Brak ośrodka krystalizacyjnego w formie wielkiego przeżycia pokoleniowego współistniał z bardziej świadomym niż u poprzedników poczuciem różnicy pokoleń. Przyczyny drugiej tendencji nietrudne są do objaśnienia: modernizm jest odżyciem romantycznej wspólnoty młodości, pomnożonym o tendencje analityczno-poznawcze, które między tymi dwiema falami irracjonalizmu rozwinęły się w ciągu stulecia.

.....