Polski film dokumentalny w XXI wieku

Отрывок из книги

Polski film dokumentalny w XXI wieku składa się na panoramiczną próbę spojrzenia na przeobrażony w początkach obecnego stulecia krajobraz rodzimego kina niefikcjonalnego, które bujnie rozwija się w nowych realiach społecznych, politycznych, instytucjonalnych, obyczajowych, mentalnych i medialnych. Wraz z powstaniem Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej ukształtowały się nowe możliwości i uwarunkowania twórczości dokumentalistów, poczynając od etapu scenariusza, na co analityczną uwagę zwraca Mirosław Przylipiak. W nowej epoce zmieniły się również zainteresowania realizatorów, z których niemała część gestem Filipa Mosza z Amatora zwróciła kamery w swoją stronę – o czym piszą Tadeusz Lubelski, Katarzyna Mąka-Malatyńska i Małgorzata Kozubek. Dokument zabrał też głos w burzliwej debacie politycznej, jaka toczy się w tym kraju – spoglądając zarówno z liberalnej perspektywy na jego najnowszą historię (pokoleniowe portrety w filmach Marii Zmarz-Koczanowicz), jak i sytuując się w ramach zaangażowanego dyskursu prawicowego, co możliwie bezstronnie starają się skomentować Krzysztof Kornacki i Sylwia Kołos. Film dokumentalny nie pozostał też obojętny na nowe zjawiska obyczajowe i świadomościowe, jakie pojawiły się w Polsce ostatniej doby pod sztandarem feminizmu, o czym ze środka tego ambitnego ruchu informuje Dagmara Rode. W diametralnie odmiennej sytuacji geopolitycznej dokumentaliści ponownie udali się za wschodnią granicę, tym razem już wolni od niegdysiejszych obciążeń cenzuralnych i ideologicznych, z nową ciekawością ruszyli też w szeroki świat, co obszernie omawiają Mikołaj Jazdon i Krzysztof Kopczyński. Niespotykane dawniej poczucie wolności przełożyło się również na pragnienie eksperymentu z dogmatem filmowej prawdy w dokumencie i zaowocowało polską wersją mockumentu, opisaną przez Pawła Bilińskiego. Uwadze autorów tej książki nie uszły też nowe procesy transformacyjne związane z dynamicznie rozwijającym się kontekstem medialnym, który przekształca naturę polskiego kina dokumentalnego: z telewizją (piszą o tym Dawid Junke i Agnieszka Szarmach) i z Internetem, co analizuje Małgorzata Smoleń. Pojawiły się też nowe, wyspecjalizowane formy skutecznej instytucjonalnej promocji i dystrybucji kina dokumentalnego, które na krakowskim przykładzie prezentuje Jadwiga Hučková. Nie mogło też zabraknąć oceny z zewnątrz, jaką wystawia naszemu dokumentowi Tomáš Hučko „z punktu widzenia południowych sąsiadów”.

Ta wielogłosowa i różnorodna tematycznie prezentacja polskiego filmu dokumentalnego na progu XXI wieku przynosi interesujące i wielostronne świadectwo jego bujnego rozwoju, godnego bogatych tradycji minionej epoki.

.....

Napis na zdjęciu: 1 września 1939 Niemcy hitlerowskie napadły na Polskę. Rozpoczęła się II Wojna Światowa

(off) Miałem 13 lat, tylko albo już

.....