Оглавление
Махмут Галяу. Болганчык еллар. Мөһаҗирләр (җыентык)
Мәрҗани нәселенең затлы әдибе
Болганчык еллар. Ил тыныч чакта
I. Каклаган казны коймакка төреп, коймакны каймакка манып
II. Сөлекләр
III. Миңлебайныкылар
IV. Ирдәүкә
V. Шайтан сандугачы
VI. Ходайның мәрхәмәте зур булса да, хатын… туендыра
VII. Әнә тегесен алам…
VIII. Атың кәнфит ашый беләме?
IX. Илчегә үлем юк
X. Хурлыгы әтигә булыр
XI. Туй
XII. Югалган уймак
XIII. Миңлебайлар ыруы чапаны
XIV. Җәбраил фәрештә өстенә языйммыни мин аны?
XV. Иләк тә минеке, чиләк тә минеке
XVI. Бал эчәләр үзләре, тәрәзәдә күзләре…
XVII. «Твая баранчук җич? Кәнфит вәзмүш!»
Ашлык урынына балчык
I. Ходайның кодрәте җитмәде, шайтан да ярдәм итмәде
II. Ач күләгәләр, тук бүдәнәләр
III. Сасы сазда бакылдашу
IV. Гөнаһны фаш итү – үзе гөнаһ
V. Әйтәм аны авылда эт-мәче калмады…
VI. Караклар
VII. Адәм кыяфәтле маймыллар
VIII. «Кеше булу»
IX. Әрлән әрсезләнә бара
X. «Кеше» булды
XI. Чиләгенә күрә капкачы
XII. Ходай китергән кунак
XIII. «Баҗалар»
XIV. Саулыгың булса, аты булыр
XV. Басуда Сабан туе
XVI. Ашлык урынына балчык
XVII. Корбан
Мөһаҗирләр
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
ХI
ХII
ХIII
ХIV
ХV
ХVI
ХVII
ХVIII
ХIХ
ХХ
ХХI
ХХII
ХХIII
ХХIV
ХХV
ХХVI
ХХVII
ХХVIII
ХХIХ
ХХХ
ХХХI
Отрывок из книги
Әмма шактый күбәүләр ахыр чиктә тугандаш кавем булган төрекләр иленә китү юлын сайларга мәҗбүр булдылар. Габдулла Тукайның яшьтәше – шул ук Арча төбәгенең икенче бер фәһемле егете Мәхмүт Галәү (Мәхмүт Галәветдин улы Мәрҗани) – бу мөһаҗирләрнең күчеп китү сәбәпләрен, аларның диңгез артындагы тормышын киң колачлы әдәби әсәрдә сурәтләүне максат итте; Төркиядә дә сәяхәт кылып кайтып, моның гамәленә кереште, халкыбыз тормышының моңарчы әдәбиятыбызда яктыртылмаган сәхифәләрен киң сыешлы романнарында сурәтләп бирә алды. Һәм шушы эшчәнлеге аны һәлакәткә дә юлыктырды.
Әйе, әдәбият халык язмышыннан аерылгысыз. Халкы нинди – аның тарихы да шундый, халкы нинди – аның язучылары да шуңа бәрабәр. Әдип, шагыйрь, халкы бәгыреннән өзелеп төшсә генә, аның үткәнен дөреслеккә тугры калып чагылдыра ала. Мондый талантлар теләсә кайчан тумыйлардыр да кебек. Алыйк 1886 елны гына: 1 гыйнварда Фатих Әмирхан, 26 апрельдә Габдулла Тукай, 8 сентябрьдә исә Мәхмүт Галәү дөньяга килгән. Алар янында тагын татар театрының нигезен салышкан Габдулла Кариев та бар. Чын мәгънәсендә бөекләр даирәсе. М. Галәү дә – шул бөекләр сафының бер вәкиле.
.....
Әсма әйткән кыз теге Мәфтуха иде. Кызның атасы – аксак Сәләхи – таза хәлле крестьян, бүген-иртәгә авылның куштаны булып китәргә тора иде. Мулла белән остабикә, Сәләхине Миңлебайныкылар белән туганлаштырып, аларны үз йогынтысына алырга, мәзин белән умартачы Гыймадига каршы көрәштә үзләренә корал итәргә ниятлиләр иде.
Мондый сүзне көтмәгән Патый анык берни дип тә җавап кайтармады.
.....
