Antykruchość Jak żyć w świecie, którego nie rozumiemy

Отрывок из книги

DLA Sarah Josephine Taleb

Autor stawia śmiałą tezę — i konsekwentnie ją udowadnia — że na ryn­ku finansowym, ale także w wielu innych dziedzinach życia rachunek praw­dopodobieństwa i wszelkie narzędzia statystyczne oparte na analizie zdarzeń i danych z przeszłości są raczej mało przydatne. Krytykuje pro­gnostów i tych, którzy podejmują brzemienne w skutki decyzje bizne­sowe na podstawie wniosków płynących tylko z historycznych danych, wychodząc z założenia, że maksymalna skala ryzyka, jakie może wystąpić, jest taka, jak najgorszego zdarzenia odnotowanego w przeszłości. W opo­zycji do nich przedstawia swoją niepredyktywną wizję świata, w której zamiast skomplikowanym modelom trzeba zaufać instynktom, intuicji i stale uczyć się na błędach. Są one bowiem nieodzowną częścią procesu ewolucji jednostki, firmy czy społeczeństwa. Pojedyncze elementy syste­mu muszą być kruche, muszą się ze sobą ścierać i konkurować, aby anty­kruchy — czyli stale wzmacniający się — był cały system: gospodarka, społe­czeństwo, organizm. Według autora bowiem to zmienność, niepewność, wyzwania i konieczność podejmowania ryzyka posuwają świat naprzód.

.....

Jeśli przyjrzymy się dokładniej temu, do czego zachęcają nas przedstawiciele nauk społecznych, odkryjemy, że ów cel może się równać śmierci. Teoretyk złożoności Stuart Kauffman używa koncepcji równowagi, żeby oddzielić od siebie dwa światy, przedstawione w tabeli 2. W przypadku nieorganicznych, niezłożonych obiektów, na przykład przedmiotu na stole, równowaga (tradycyjnie definiowana) zachodzi w stanie inercji. Zatem w przypadku czegoś organicznego równowaga (w tym znaczeniu) zachodzi tylko po śmierci. Przeanalizujmy przykład podany przez Kauffmana: w waszej wannie tworzy się wir. Sytuacja tego rodzaju jest trwale daleka od stanu równowagi — wygląda na to, że organizmy i systemy dynamiczne istnieją właśnie w takim stanie. Dla nich stan normalności wymaga pewnego stopnia zmienności, losowości, nieustannej wymiany informacji i stresu, co wyjaśnia, dlaczego szkodzi im brak zmienności12.

Nie tylko jesteśmy przeciwni stresorom i ich nie rozumiemy, ale też w celu wyeliminowania zmienności i nieprzewidywalności dopuszczamy się zbrodni przeciw życiu, żyjącym, nauce i mądrości.

.....