Қышқылдық-негіздік әрекеттесу негіздері курсы бойынша әдістемелік нұсқау

Оглавление

Назгүл Дaлaбaевa. Қышқылдық-негіздік әрекеттесу негіздері курсы бойынша әдістемелік нұсқау

АЛҒЫ СӨЗ

I тарау. ҚЫШҚЫЛДАР МЕН НЕГІЗДЕР ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ДАМУ ТАРИХЫ

1.1 Адамзат қоғамы таныған алғашқы қышқылдар мен негіздер

1.2 Қышқылдар мен негіздер біздің айналамызда

1.3 Оттексіз қышқылдар

1.4 Оттекті қышқылдар

1.4.1 Оттек топшасы элементтерінің оксоқышқылдары

1.4.2 Азот топшасы элементтерінің оксоқышқылдары

1.4.3 Көміртек топшасы элементтерінің оксоқышқылдары

1.4.4 Бор және Берилий топшалары элементтерінің оксоқышқылдары

1.4.5 Галогендердің оксоқышқылдары

1.4.6 Инертті газдардың оксоқышқылдары

II тарау. НЕГІЗДЕР

2.1 Бейорганикалық негіздер

СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСТАРЫ

III тарау. ҚЫШҚЫЛДЫҚ-НЕГІЗДІК ӘРЕКЕТТЕСУЛЕРДІ ТҮСІНДІРЕТІН ТЕОРИЯЛАР

3.1 С. Аррениус пен Д.И. Менделеевтің теориялары

3.1.1 Аррениустың иондық теориясы, оның маңызы

3.1.2 Қышқылдар мен негіздер туралы заманауи көзқарастар. С. Аррениус теориясының шектеулігі

3.2 Сольвожүйелер теориясы

3.3 Қышқылдар мен негіздердің протондық теориясы

3.3.1 Еріткіштердің қышқылдық-негіздік әрекеттесулерге әсері

3.3.2 Еріткіштердің протолитке жалпылаушы және саралаушы әсері

3.3.3 Қышқылдық-негіздік әрекеттесудің қазіргі протолиттік механизмі

3.4 Льюистің электрондық теориясы

3.5 Пирсонның жұмсақ және қатты қышқылдар мен негіздер теориясы

3.6 Қышқылдар мен негіздердің жалпылама теориясы

3.6.1 Қышқылдар мен негіздердің күшін салыстыра өлшеу – жалпылама теорияның құндылығы

СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСТАРЫ

БИБЛИОГРАФИЯЛЫҚ КӨРСЕТКІШ

Отрывок из книги

Күкірт қышқылын парсы алхимигі Әбубәкір әл-Рази ашқан деген дерек бар. Дегенмен адамзат баласы онымен мыңдаған жылдар бұрын танысуы да ғажап емес. Оған күкірт қышқылының тұздарын – ашудастарды мата бояуда қолдана бастағаны дәлел. Бояланатын маталар алдын-ала ашудастар – калий және алюминий сульфатынан құралған қос тұздардың ерітіндісіне малынып кептірілген. Тек сонда ғана маталар бояуды өзіне сіңіріп ұстап қалатын болған. Алхимиктер болса ашудастың құрамын зерттеп оны жасанды жолмен алуға да талаптанған. Ашудастардан күкірт қышқылын бөліп алуды да сол замандарда тапқан.

Бертін келе химиктер күкірт қышқылын темір ашудастарынан да алуды үйренген. Ашудастар атауының пайда болғанына бірнеше мың жылдар өткенін ескерсек, біздің арғы атамыздың оның тілді үйіретін дәміне бола «ашудас» деп атап, алхимиктер заманынан бұрын қолданып, мата бояудың басытқысына айналдыра білгені даусыз. Сонау кезеңнен араб алхимиктері дайындаған ашудастарды сатып алып, керуенмен елге жеткізіп, мата, былғары, тері бояуға пайдаланғаны күмән тудырмас.

.....

Бром және йодсутектің суда ерігіштігі хлорсутекке қарағанда жоғары, себебі қалыпты жағдайда бромсутек қышқылының максималды концентрациясын 47-48 %-ға, ал йодсутектікін 70 %-ға дейін жеткізуге болады.

Аталған қышқылдардың қолдану аймағына келетін болсақ, йод пен бром табиғатта аз таралғандықтан, олардың қолдану аумағы тұз қышқылына қарағанда аз. Бром және йодсутекті қышқылдар негізінен, медицина мен зертханалық тәжірибеде қолданылатын, бром және йодтың органикалық туындыларын жасауға жұмсалынады.

.....