Читать книгу Ölüm qədər sadə - Piter Ceyms - Страница 1

Piter Ceyms

ÖLÜM QƏDƏR SADƏ

roman

ÖN SÖZ

Baxmayaraq ki, bir qayda olaraq yazıçı tək işləyir, əgər müxtəlif sahələrdən olan insanlar öz biliklərini mənimlə bölüşməsəydilər, bu kitab işıq üzü görməzdi. Elə onlara da, ən səmimi təşəkkürlərimi çatdırıram.

Mənim üçün cinayət axtarışları üzrə superintendent Deyv Geylorun köməyi həqiqətən, əvəzsiz oldu, hansı ki, dəfələrlə romanın əlyazmasını müxtəlif mərhələlərdə oxumuş, mövzuya uyğun bir çox cümlələr əlavə etmiş, həmçinin məni Susseks polisinin iş üsulları ilə ətraflı tanış etmişdi. Susseksi polisinin işçiləri mənə qarşı olduqca ürəyiaçıq idilər və səbirlə mənim çoxsaylı suallarımı cavablandırırdılar.

Onların arasında çavuş-xəfiyyə Kit Xalleti, müvəkkil-xəfiyyə Uilyam Uorner və baş müstəntiq Stüart Leonardı xüsusi qeyd etmək istərdim.

Pataloji anatomiya mütəxəssisi-həkim Naycel Kirkemə və morqun başqa işçiləri Brayton və Houvarda təşəkkür etmək istəyirəm.

Ümid edirəm ki, hələ uzun müddət burada sadəcə müsafir olaraq qalacam. Təşəkkürlərimi xeyirxah dostum Ceyms Simpson və birgə bir sıra film və telessenarilər yaratdığım Karina Koulmana çatdırıram. O, mənim qeyri-rəsmi redaktorum oldu və bir neçə parlaq fikir irəli sürdü. Mayk Harris, Piter Uinqeyi, Sol, Qrek Şeklton, polis həkimi, həkim-koroner Piter Din, həmçinin, ən kədərli günlərimdə mənə inam verən və yanımda olan, güc-qüvvət verən Şenstona minnətdarlığımı bildirirəm. Mənə olan inama görə yeni ecazkar ədəbi agentim Kerol Breykə razılığımı bildirirəm. Mən “Mak millon” nəşriyyatının heyətinin inanılmaz işinə heyranam. Xüsusilə Debug Kort və Ceff Daffrild, redaktor Stef Borvert isə əsl xəzinədir. Ceffri Barli və Toni Mallikenə səbir, tərəfdaşlıq və inama görə təşəkkürlər. Və həmişəki kimi itlərim vəfalı Berti və bir az gec peyda olmuş Fibə təşəkkürlərimi bildirirəm. Hər ikisi səbirlə, lakin həvəssiz şəkildə mənim nə zaman yazını bitirəcəyimi və onları gəzintiyə aparacağımı gözləyirdilər.

Piter Ceyms

Susseks, İngiltərə

1

Bir neçə çatışmazlığı nəzərə almasaq, onların bəxtindən “A” planı olduqca uğurla işləyirdi, sanki, onlarda “B” planı onsuz da yox idi.

Dostlar ümid edirdilər ki, mayın sonlarında saat 20:30-da hava hələ də işıqlı olacaq. Hər halda, dünən onlar özləri də tabut və dörd kürək götürüb bu yolu qət edərkən hər yan hələ də işıqlı idi. Lakin indi yaşıl “Ford Tranzit” mikroavtobusu Susseks kəndarası yol ilə şütüyürdü, yuyulmuş neqativ rəngli səmada isə, çiskin vardı.

– Axı nə vaxt çatacağıq? – Uşaq görkəmli Coş zarıdı.

– Hər yolçuluğa məxsus olan şüarı xatırla: ”Hara gedirsən get, lazım olan yerə çatacaqsan”, – Rabbo cavab verdi. Sükanda əyləşdiyinə görə, o, başqalarından daha ayıq idi. Son saat yarım ərzində onlar əsaslı surətdə üç yerdə oturmuşdular, dörd yerə isə yolüstü dəyib çıxmışdılar. Rabbo bildirdi ki, zəncəfilli sadə pivə içəcək, lakin buna baxmayaraq, iki bakal porter¹ içmişdi. Onun inancına görə tünd içkidən sonra beyində aydınlanma olur və avtomobili idarə etmək asanlaşır.

– Deməli, biz lazım olan yerdəyik! – Coş sevindi.

– Kim şübhə edirdi ki!

Qaranlıqda üzərində maral təsviri olan xəbərdaredici yol nişanı göründü və o an da gözdən itdi. Avtomobilin fənərləri meşəyə gedən yoldakı parıltılı qara çınqıl örtüyünü işıqlandırdı. Onlar kiçik, ağ kottecin² yanından ötüb keçdilər. Maykl arxada damalı xalça üzərinə sərilmişdi, başının altına isə balış əvəzi qayka açarını qoymuşdu. İçkinin təsirindən hər şey gözləri önündə fırlanırdı.

– Bir az da artırmaq lazımdır, – dolaşan dili ilə mızıldandı.

Əgər Maykl bir azca da olsun dərketmə qabiliyyətini saxlasaydı, dostlarının simasından nəyinsə qaydasında olmadığını anlayardı. Adətən o çox içmirdi, lakin bu gün həddi aşdı: birnəfəsə bir-birinin ardınca pivə pintalarını³ və araq qədəhlərini boşaldırdı. Bu qədəhlərin sayını isə xatırlamaq mümkün deyil. Maykl Harrison uşaqlıqdan onların dəstəsində baş təşəbbüsçü sayılırdı.

Bu öz-özünə belə alınmışdı. Deyirlər ki, həyatda müvəffəqiyyətin sirri, düzgün valideyn seçimindən asılıdır. Mayklın burada bəxti gətirmişdi. Anasından ona açıq rəngli saçlar və gözəllik, atasından cazibə və fərasət, zəka keçmişdi. Lakin, özünə qəsd edən vərdiş və xasiyyətlər ,dular. Mayklın 12 yaşı olanda, Tom Harrison qarajda qazdan zəhərlənib öldü və arxasında sadəcə borclar qoydu. Maykl tez böyümək məcburiyyətində qaldı.

Hələ məktəbli olan zaman o qəzet paylamaqla anasına güc-bəla ilə dolanmağa kömək edirdi. Bir az böyüdükdən sonra isə tətillərdə müxtəlif işləyərək pul qazanırdı. Odur ki, pulun necə çətinliklə qazanılması və necə asan xərclənməsi haqqında o sadəcə eşitməmiş, həm də görmüşdü.

İndi iyirmi səkkiz yaşında olarkən, onda səriştə və işə yovuşma formalaşıb: onu çox yaxşı oğlan kimi tanıyırdılar. Dostları onu sözsüz olaraq başçı qəbul etmişdilər. Lakin həyatda mükəmməllik yoxdur. Maykl hədsiz sadəlövh idi və kobud şəkildə zarafat etməyi sevirdi.

Bu gün sonuncu iki çatışmazlıq kəskin qəzaya zəmin yaratdı. Qisas günü gəlib çatdı.

Nə isə, Maykl bu barədə hələ ki, duyuq düşməmişdi. O, yenə ləzzət dolu bihuşluğa qərq oldu. Başında yalnız, əsasən nişanlısı Eşli ilə bağlı olan xoş fikirlər fırlanırdı. Həyat gözəldir! Anası yaraşıqlı kişi ilə görüşür, qardaşı universitetə qəbul olub, bacısı Karli məktəbdən sonra fasilə götürməyi qərarlaşdırıb və indi Avstraliyada dincəlir. Onun biznesi inkişaf edir. Ən əsası isə, üç gündən sonra o, sevdiyi qadınla ailə həyatı quracaq. Sevdiyi və məftun olduğu! O, öz yarısını tapıb. Eşli!

Maykl, mikroavtobus hər dəfə çala-çuxura düşdükcə cingildəyən kürəyə fikir vermirdi. Və onunla birlikdə arxada oturmuş dostlarının simasındakı qəribə ifadəni də sezmirdi. Onlar yırğalanaraq, köhnə radioqəbuledicidən eşidilən Rod Stüartın qədim “Yola düşmə” hitini yersiz təkrarlayırdılar.

Yanacaq çənindən benzin sızdığına görə, avtomobilin salonunu kəskin benzin iyi bürümüşdü.

– Mən onu sevirəm, – Maykl mızıldandı, – Mən Eşlini sevirəm!

– Həə, o bir əvəzolunmazdı, – Robbo təsdiqlədi.

Həmişəki kimi dəyirmi, qırmızı sifətli, seyrək hamarlanmış saçları və köynəyin altından çıxan böyük qarnı ilə Robbo ona kömək etməsəydi, uşaqların öhdəsindən gələ bilməzdi.

– Dəqiq!

– Yaxınlaşırıq, – Lyuk xəbərdarlıq etdi.

Döngədə Robbo əyləci basdı və yanında oturan Lyuka göz vurdu.

Şüşə silənlər yeknəsəq olaraq yağışın buraxdığı izi şüşədən təmizləyirdilər.

– Bilirsiniz mən onu necə sevirəm?

– Bilirik, bilirik, – Pit başı ilə təsdiqlədi.

Sürücü oturacağına yayxanmış Coş Pitin çiynindən tutdu, necə lazımdı pivədən içdi və şüşəni Maykla ötürdü. Avtomobil silkələndi və boğazından köpük axdı. Maykl hıçqırdı.

– Bağışlayın!

– Eşli elə buna görə səni sevir? – Coş üz-gözünü turşutdu.

– Böyük penisinə görə.

– Deməli, nə puluna, nə də gözəl gözlərinə görə yox? Bəlkə cazibəyə görə?

– Əlbəttə, ona görə də Coş, – ancaq, əsas o mənim penisimə heyrandır.

Robbo maşını anidən yana verərək döndü. Mikroavtobus sol tərəfə əyildi, gurultu ilə məftil çəpəri əzdi, ardınca ikincisini, birtəhər çuxura tərəf istiqamətləndi. Robbo tərləmiş şüşəyə baxa-baxa ən dərin çuxurları keçərək, bacardıqca sükanı hərləməyə çalışırdı. Təkərlərin altından dovşan sıçradı və kolluğa tullandı. Fənərlərin titrəyən işığı qaranlıqda yalnız uzanan sıx kolluğu işıqlandırırdı. Robbo radioverilişi dəyişəndə Mayklın səsi yüngülcə dəyişdi, onun əhlikefliyi öz yerini narahatlığa verdi.

– Biz hara gedirik?

–Yenə içki içə biləcəyimiz yerə.

– Əla! – Bir saniyədən sonra isə:

– Mən Eşliyə söz vermişəm ki, donuz kimi çox içməyəcəm.

– Bax, görürsən, hələ evlənməmisən, amma artıq ayaqaltı olmusan, – Pit qeyd etdi. – Axı sən hələ azad insansan – Hələ düz üç gün.

– Üç gün yarım – Rob lütfkarlıqla yada saldı.

– Bəs siz qızları sifariş etməmisiniz?– Maykl soruşdu

– Mən Eşliyə xəyanət etmərəm.

– Biz mütləq bunu nəzərə alarıq.

– Necə də əclafsınız!

– Əyilmiş mikroavtobus dayandı. Robbo avtomobili arxaya verdi, yenidən sağa döndərdi və nəhayət, Rod Steartla birlikdə mühərriki söndürdü.

– Çatdıq. – O, bildirdi. – Növbəti dayanacaq – “Qəbirqazan” pivəxanasıdır.

– Murdar addır, – Maykl mızıldandı. – Yaxşı olardı ki, pivəxana “Əriyən gözəlçənin yanında” adlanardı.

– Gözlə, sənin üçün gözəlçə də olacaq.

Kimsə arxa qapını açdı, kimin açdığını isə Maykl dəqiq bilmədi. Görünməyən əllər onun topuğundan dartdı, Robbo onun bir əlindən, Lyuk isə o birisindən tutdu.

– Ey, siz nə edirsiniz?

– Necə ağırdır, əclaf. – Lyuk donquldandı.

Maykl bütün ağırlığı ilə şappıltıynan yaş torpağın üstünə düşdü. Daxili səsi nahaq yerə ona səhər-səhər xəbərdar etməmişdi ki, sevimli idman gödəkcəsi və bahalı cins şalvar oğlan qonaqlığı üçün heç də yaxşı geyim deyil.

O qədər qaranlıq idi ki, göz gözü görmürdü. İşıq yalnız avtomobilin arxa fənərlərindən və cib fənərindən düşürdü. Yağış güclənmişdi, su axını ağzına, gözlərinə dolurdu. Saçları alnına yapışmışdı.

– Mənim paltarım…

Bu zaman onu əllərindən və ayaqlarından tutub yellədilər və harasa aşağıya çalaya atdılar.

Maykl bir az çaşdı. Qurudur, lakin nə üçünsə ətraf bütünlüklə ağ atlasdır.

– Siz… Siz nə edirsiniz? Ağlınız təmiz çaşıb?

İçkili, istehzalı mimikalı dörd sifət ona tərəf əyildi. Yuxarıdan qarnının üstünə şappıltı ilə bir jurnal atdılar. Maykl təzəcə jurnalın üz qabığındakı kürən gözəlçəni görmüşdü ki, ardınca viski şüşələri, fənər və ratsiya tulladılar.

– Uşaqlar siz neynirsiz? Təmiz…

Kimsə rezin iyi verən çubuğu onun ağzına soxdu. Maykl ağzındakını tüpürməyə macal tapmamış ani cırıltı eşidildi və dostlarının üzü qəfildən yoxa çıxdı. Tam sakitlik oldu. Ağac, təzə parça və yapışqan iyi gəlirdi. Bir saniyəlik isti və rahat oldu amma sonra o təlaşa düşdü.

– Ey, uşaqlar!

Bu vaxt ərzində Robbo vintaçanı çıxartdı, Pit isə fənərlə tabutun qapağını işıqlandırdı.

– Neynirsiz, vintləri bağlayacaqsız? – Lyuk təəccübləndi.

– Əlbəttə, – Pit başı ilə təsdiqlədi.

– Sizcə bu vacibdir?

– Ona heç nə olmaz, – Robbo əmin etdi. – Onun hava almaq üçün çubuğu var.

– Mənə isə elə gəlir ki, vintləri bağlamaq lazım deyil.

– Lazımdır, lazımdır yoxsa çıxa bilər.

– Ey, kişilər! – Maykl qalxdı. Lakin onu artıq heç kim eşitmirdi. Və o da başının üstündəki yüngül cırıltıdan başqa heç nə eşitmirdi.

Robbo həvəslə dörd vintin hamısını bağladı. Əl işi ilə yüksək səviyyədə hind palıdından hazırlanmış bahalı qəbirə tuncdan tutacaqlar düzəltmişdilər. Dostlar tabutu dəfn bürosundan götürmüşdülər. Robbo özü də, sənət sahibi olmaq üçün orada bir neçə cəhd etmişdi, mumiyalayıcının şagirdi olmuşdu. Əla, möhkəm tunc vintlər oduncağa yağ kimi girirdilər. Maykl başını arxaya əydi, demək olar ki, burnu qəbrin qapağına toxunurdu. Onu hər tərəfdən fil sümüyü rəngli ipək əhatə etmişdi. O, ayaqları ilə yeri təpikləməyə çalışdı, lakin yer yox idi. Əlləri ilə itələməyə çalışdı, lakin, yenə nəticə vermədi.

Bir neçə saniyə fikirləşdikdən sonra Maykl birdən harada olduğunu anladı.

– Ey, ey qulaq asın! Məndə klaustrafobiya⁴ var. Bu gülməli deyil. – Ey! – Vərdiş etmədiyi özünün boğuq səsini eşitdi.

Pit mikroavtobusun qapısını açdı və fənərləri yandırdı. Onlardan iki metr aralıda onların qazdığı qəbir görünürdü. Yanda bir yığın torpaq və əvvəlcədən ehtiyat üçün götürülmüş iplər var idi. Yaxınlıqda əyri-üyrü dəmir parçası və iki kürək atılmışdı.

Dörd dost qəbirə yaxınlaşdılar və baxdılar. Gözlənilmədən özlərini pis hiss etdilər. Onlar qisas planını hazırlayanda olduqca şən idilər, lakin indi məsələ işə çatanda. İndi çala daha dərin, daha qaranlıq görünürdü… O, elə, həqiqətən, oxşayırdı… bəli, bəli, qəbirə oxşayırdı…

Fənərin zəif işığı dərinlikdə oynadı.

– Fikir verin orada su var, – Coş qeyd etdi.

– Nə olsun ki, yağış damcılayıb, – Robbo laqeyd yanaşdı.

Coş üzünü turşutdu:

– Yox bir, yağış damcılayıb. Orada gölməçə var. Yəqin biz yeraltı su mənbəyini zədələmişik.

– Sənin ananı! – Hər zaman hətta işlə bağlı olmasa da, dəbli qısa kəsilmiş saçları, bahalı kostyum, parıldayana qədər təmizlənmiş ayaqqabıları ilə sözsüz səliqəli görünən “BMW” satışı üzrə agent Pit özünü saxlaya bilmədi:

– O, daim özündən əmin idi. Lakin indi bütün lovğalığın, təkəbbürün külək uçurtdu.

– Buna bax! – Robbo çiyinlərini çəkdi. – Cəmi bir neçə dyümdür⁵

– Biz belə bir çuxuru qazmağı necə bacarmışıq? – Təzə vəkil Lyuk təəccübləndi. O, yenicə evlənmişdi, baxmayaraq ki, gəncliyi ilə vidalaşmaq istəmirdi, artıq başa düşməyə başlamışdı ki, həyat heç də “alma piroqu” deyil.

– Qəbirdən qəbirə fərq var, düzdür? – Robbo donquldandı. – Biz onu müvəqqəti basdırmağı qərarlaşdırdıq, – Coş gözlərini qıydı.

Yağış daha güclü yağırdı.

– Bəs birdən su qalxsa?

– Ey oğlan! – Robbo əsəbiləşdi. – Çalanı biz dünən qazmışıq və iyirmi dörd saat ərzində cəmi bir neçə düym su yığılıb. Həyəcanlanmaq lazım deyil.

Coş fikirli halda başını tərpətdi

– Birdən onu çıxarda bilməsək necə?

– Burda bacarmamalı nə var ki? – Qapağı götürəcəyik və iş bitdi.

– Onda iş başına, – Lyuk əmr verdi.

– O donuzdu, buna layiq idi, – deyərək Pit dostlarını ruhlandırdı. – Lyuk yadındadır o sənin qonaqlığında nə etmişdi?

Lyuk başı ilə təsdiqlədi. O, öz toyqabağı “oğlan qonaqlığını” ömrünün sonuna qədər unutmayacaq. Uzun sürən içki gecəsinin səhəri o Edinburqa gedən qatarın kupesində ayıldı. Nəticədə növbəti gün o öz toyuna düz qırx dəqiqə gecikdi. Hə, Maykl onda məsələni çox uzatmışdı.

Pitin də yada salmalı xatirələri çox idi. Nikah mərasimindən əvvəlki günü Kliftof dərəsində veyillənərək keçirmişdi. Maykl onu əl qandalı ilə asma körpünün barmaqlıqlarına bağlamağı düşünmüşdü, əyninə isə nəzərəçarpacaq ölçüdə şəffaf büzməli tor şalvar geyindirmişdi. Yazıq Pit yanğınsöndürən dəstə onu xilas edənə qədər sallandı.

– Mark isə həmişəki kimi, – Pit güldü. – Alçaq! – özü bizi həvəsləndirirdi, indi isə kolluğa qaçdı.

– Heç yerə gedə bilməz. Bizi növbəti pivəxanada gözləyəcək. O, dayanacağı bilir.

– Eləmi?

– O, mənə zəng vurmuşdu. Artıq yoldadır.

Robbo üz-gözünü turşutdu:

– Lidsdə hava dumanlıdı. Onun reysini təxirə salıblar. Özünə əla yer eləyib.

– Biz, “Şah palıd”ında görüşəcəyik.

– Hiyləgər alçağa bax! – Lyuk başını yellədi. Bütün çirkli işləri həmişə bizə yükləyir.

– Əvəzində şənlikdir, – Pit etiraz etdi.

– Şənliyə bax ha! – Lyuk dişlərini qıcadı. – Meşədə leysan yağışın altında qalmışıq. Şənlikdir? Ay səni zarafatcıl! Qoy bircə gecikməyə cürət eləsin, Mayklı təkbaşına qazıb çıxardacaq. – Dostlar tabutu çiyinlərinə qoydular, səndələyərək qəbirin kənarına gəldilər və ağır şappıltı ilə dartılmış iplərin üzərinə buraxdılar. Qapağın altından boğuq “ay” səsini eşidib, hamısı bir yerdə qəhqəhə çəkdilər. Maykl yumruqları ilə tabutun qapağını döyəclədi.

– Bəsdirin! Eşidirsiz? – Pit cibindən yığcam ratsiyanı çıxartdı.

– Yoxlama məni necə eşidirsən? – Qəbul!

Onun səsi tabutun qapağının altında uzaqdan eşidilirdi.

– Yoxlama! Yoxlama!

– Bəsdirin, gicbəsərlik elədiniz.

– Həyəcanlanma Maykl! – Pit məsləhət verdi. – Həyatdan zövq al.

– Məni burdan buraxın, qoyunlar! Mən qaytarmaq istəyirəm. – Pit qəbuledicini söndürdü və “Babur” firmasının bahalı gödəkcəsinin cibinə qoydu.

– Biz onu necə sallayacağıq?

– İplərlə, – Robbo izah etdi. – Kənarlarından tutun. Pit qəbuledicinin düyməsini şıqqıldatdı.

– Hamısı bərkidilib Maykl! Narahat olma – Ələ salaraq söz atdı və cavab gözləmədən qəbuledici ilə əlaqəni kəsdi.

Dörd nəfərin hamısı güldülər və kəndirlərdən yapışdılar.

– Bir, iki, üç, – Robbo qışqırdı

– Ay səni, ağırlığa bax! – Lyuk kəndiri dartıb özünü düzəldərək deyindi. Astaca təkanlarla əyilərək, sanki vurularaq zədələnmiş gəmi kimi tabutu dərin çalaya salladılar. Tabut çalanın dibinə dəyəndə dostlar qaranlıqda güc-bəla ilə onu sezə bilirdilər. Pit fənərlə aşağını işıqlandıranda, onlar tabutun qapağında açılmış kiçicik deşikdən nəfəs çubuğunu gördülər.

Robbo qəbuledicini ondan aldı.

– Maykl jurnal xoşuna gəldi?

– Yaxşı zarafat etdiniz bəsdir, məni buradan çıxardın.

– Biz striptiz kluba gedirik. Çox təəssüf ki, sən bizimlə olmayacaqsan. – Robbo Mayklın cavabını gözləmədən, əlaqəni kəsdi, kürəyi götürüb çalanı torpaqla doldurmağa başladı. Birinci torpaq yığını tabutun qapağına dəyəndə, Robbo qəhqəhə çəkdi.

Pit ah çəkərək, ikinci kürəyi götürdü və kömək etməyə başladı. Bir neçə saniyə hər ikisi həvəslə işləməyə başladı. Tezliklə torpağın altından tabutun kiçik bir hissəsi görünürdü, tədricən onlar da itdi. İki dost yorulmadan işləyirdilər – spirtli içki onlara güc verirdi. Tezliklə onlar qəbiri tam iki futluq doldurdular. – Odur ki, hava çubuğunun ucu güclə torpağın altından görünür-dü.

– Qulaq asın bəsdir! – Lyuk narahat oldu. Axı biz onu iki saatdan sonra hələ qazıb çıxartmalıyıq da. İndi qəbri nə qədər çox doldursanız, sonra o qədər də çətin olacaq.

– Axı o elə bil ki, qəbirdədi! – Robbo at kimi kişnədi. – Biz isə qəbirqazanıq və qəbiri torpaqla doldururuq.

Lyuk kürəyi onun əlindən aldı.

–Yetər! – O, qətiyyətlə bildirdi – Mən bütün gecəni içmək istəyirəm, palçığın içində eşələnmək istəmirəm. Aydındır?

Robbo başını tərpətdi. O heç vaxt dostlarına qarşı çıxmırdı. Tərdən islanmış Pit kürəyi tulladı.

– Elə bilməyin ki, mən bu işlə çörəkpulu qazanmağı qərarlaşdırmışam, – O donquldandı. Əzilmiş dəmir təbəqə ilə qəbirin üzərini örtən dostlar bir neçə saniyə sakit dayanıb, yağış damcılarının metal üzərində döyəcləməsinə qulaq asdılar.

– Yaxşı, nəhayət ki, – Pit dedi, – tərpənirik burdan.

Lyuk əllərini cibinə saldı.

– Bəlkə lazım deyil? – Qərarsızlıqla soruşdu.

Biz ki onu necə lazımdır cəzalandırmağa qərar vermişik.–Robbo yada saldı.

– Birdən, məsələn, o bu qutunun içində boğuldu?

– Ona heç nə olan deyil, o qədər də çox içməyib. – Coş əlini yellədi. – Yaxşı getdik.

Coş avtomobilin kuzovuna qalxdı, Lyuk qapını bağladı. Pit, Lyuk və Robbo mühərriki yandırdı və mikroavtobus meşə yolu ilə silkələnə-silkələnə getməyə başladı. Tezliklə o, sağa döndü, onlar düz yola çıxdılar.

Robbo ratsiyanı yandırdı.

– İşlər necədir, Maykl?

– Uşaqlar bəsdirin! Sizin zarafatınız mənim qətiyyən xoşuma gəlmir.

– Doğrudan? – Robbo rişxəndlə güldü. – Bizim isə əksinə çox xoşumuza gəlir.

Lyuk onun əlindən ratsiyanı aldı

– Maykl, sən indi başa düşürsən ki, “borc qaytarılanda yandırır?”

Dördü də birdən qəhqəhə çəkdi. Ratsiyanı Coş götürdü:

– Salam Maykl, dostum! Biz əla kluba gedirik, orada başgicəlləndirici çılpaq qızlar rəqs edir. Təsəvvür edirəm, indi necə dəli olursan. Təəssüf, belə şeyi qaçırmaq olar…?!

Mayklın boğuq səsi eşidildi.

– Yaxşı kişilər! – Mənə elə indi də hər şey murdar görünür.

Robbo avtomobilin şüşəsindən yolun bir hissəsinin qazıldığını gördü. Görünür, orada təmir işləri gedirdi.

Ancaq işıqforda yaşıl işıq yanmışdı və o sürəti artırdı. Ötüb keçərik.

Lyuk Coşun çiyni üstündən qışqırdı:

– Maykl, fikir eləmə! Bir neçə saatdan sonra biz sənin dalınca qayıdacağıq!

– Bir neçə saat nə deməkdi? Mən o vaxta qədər ölərəm!

Bu anda yaşıl işıq qırmızıya dəyişdi. Əyləci basmağa vaxt olmadı. Robbo sürəti artırdı və ötüb keçdi.

– Verin bura görüm! – Bir əli ilə sükanı fırladaraq, digər əli ilə ratsiyanı aldı. Bir saniyəlik gözlərini aşağı dikərək “çağırış” düyməsini axtardı – Qulaq as, Maykl..

– Robbo! – Coş əsəblə çığırdı

Qarşıda parlaq işıq – kiminsə faraları düz onların üstünə düşürdü. Gözqamaşdırıcı işıq… Siqnal səsi – zəif, güclü, şiddətli…

– Robboooo! – Lyuk zingildədi.

Robbo həyəcan içində ratsiyanı əlindən saldı, var gücü ilə əyləci sona qədər sıxdı, avtomobil o anda sükana tabe olmadı. Robbo ümidsizliklə ətrafa baxıb avtomobili döndərməyə yer axtardı. Sağda ağaclar, solda “JCB”yol təmir edən maşın, qarşıda isə, nəhəng kometin quyruğu kimi yağış örtüyünün altından üzüb gələn nəhəng parlaq dairələr…

2

Mayklın başı hərlənirdi. O, qışqırıq, sonra küt zərbə eşitdi – elə bil kimsə ratsiyanı əlindən saldı. Və səssizlik.

O, çağırış düyməsini basdı

– Alo!

Ona cavab yalnız gurultu oldu.

– Alo, uşaqlar, hardasız?

Sakitlik. O dəqiqə ötürücüyə baxdı. Görkəmcə möhkəm, etibarlı plastik qabda bir tərəfi qısa, digər tərəfi isə bir az uzun antenası olan təchizat cədvəlində ”Motorolla” loqotipi olan əşya. Söndürmə düyməsi, səs ucaldıcı düymə, kanalların dəyişdirilməsi və xırdaca sayrışan yaşıl nöqtə. Ratsiyanın üzərindəki lənətə gəlmiş ağ ipək isə lap yaxınlıqda idi. Maykl fəryadını zorla saxladı. Ürəyi dəlicəsinə döyünürdü. Ayaqyoluna istəyirdi. Dəhşətli dərəcədə istəyirdi… Artıq gözləməyə halı yox idi.

– Lənət şeytana axı o hardadı? Coş, Pit, Lyuk və Robbo hara yoxa çıxdılar? Yəqin indi ətrafda durub qəhqəhə ilə gülürlər. Yoxsa bu gicbəsərlər, həqiqətən də, kluba sivişiblər.

İçkinin təsiri yenə də Mayklın beyninə vurdu və elə bil biraz yüngülləşdi.

Hər şey elə bil dumana büründü, göz qapaqları ağırlaşdı, sonra isə gözlərini yumaraq ləzzətli yuxuya qərq oldu. Maykl özünə gələndə gözünün önündə uzaqdan görünən ağ ləkə oynayırdı. İpək. Gözlənilmədən ürəkbulanma başladı – sanki kimsə onu yuxarı qaldırdı və yenidən aşağıya saldı. Yenə yuxarı. Yenə aşağı. O, ağzının suyunu uddu və yenidən gözlərini qıydı. Ona elə gəlirdi ki, tabut üzür, yellənərək, o yan, bu yana aşaraq. O üzür. Sanki böyük bir beşikdədir. Gözləri yumuldu, Maykl daş kimi dərin yuxuya qərq oldu.

3

Roy Qreys tıxacda dayanmışdı. Yağış köhnə “Alfa-Romeo” avtomobilinin damına vururdu, barmaqlarını əsəbi halda sükanın üstündə döyəcləyirdi. Qulağının ucu ilə Daydokun diskinə qulaq asırdı. Qətiyyən kefi yox idi. Daha dəqiqi, bərbad demək olardı. Sabah o məhkəmədə olmalıdır. Orada isə xoşagəlməz hallardan qaçmaq mümkün deyil. Qreys “Ebuak” mineral suyundan bir qurtum içdi, qapağını bağladı və şüşəni qapıdakı xüsusi yerə qoydu.

– Hə, niyə durmusuz tərpənin! – O, əvvəlkindən də bərk sükanı döyəcləyərək, qarşıdakı avtomobilləri tələsdirdi. O, artıq qırx dəqiqə idi ki, görüşə gecikirdi, halbuki, gecikməyi sevmirdi. Çünki, hörmətsizlik əlaməti hesab edirdi.

Gecikən adam sanki deyir: “Mənim vaxtım səninkindən daha dəyərlidir, odur ki, gözləyə bilərsən”. Əgər o otaqdan bir dəqiqə tez çıxsaydı, hər yerə çatdıra bilərdi. Zəngi kimsə başqası qəbul edərdi, bax elə o adamı da Braytonda, zərgərlik dükanını qarət edən, iynələnmiş iki gicbəsəri yoxlamağa göndərərdilər. Sizə polis işinin bir narahatlığını deyim: əclaflar oğurluq etmək, öldürmək və soyğunçuluq etmək üçün vaxt seçmirlər. Ancaq iş vaxtı cinayət törətsəydilər, nə olardı ki? Qreys başa düşürdü ki, bu gün ona heç yerə getmək lazım deyildi. Evdə qalıb sabahı gün üçün hazırlaşmaq olardı. O bir az da su içdi. Boğazı qurumuşdu, dodaqları yanırdı. Qarnında sanki qurğuşun qanadlı kəpənəklər var idi. Son bir neçə il ərzində dostları dəfələrlə onu yola gətirməyə çalışırdılar ki, görüşə kor-koranə şəkildə getsin. Hər dəfə də, əsəb tuluğuna çevrilirdi. Bu gün isə hər şey həmişəkindən daha pis idi: duş qəbul etməyə və əynini dəyişməyə vaxt qalmamışdı, narahat idi ki, abırlı görünmür. Dünən o hər şeyi dəqiqliklə düşünmüşdü. Bu gün isə hansısa iki axmağa görə planları alt-üst oldu. Onlardan birində qırma tüfəngi olub və növbədən qayıdan patrulu vurub. Patrul dükana çox yaxın gəlib, amma xoşbəxtlikdən çox dərin olmayıb. Roy tüfəngdən açılan 12 kalibrlik atəşin nəticəsini görüb. Yaxın məsafədən onunla əl və yaxud qolu atəşlə vurub qopartmaq olar, sinədə isə, futbol topu ölçüsündə deşik açmaq olar. O, yaralı polis Bill Qrini yaxşı tanıyırdı. Onlar bir neçə dəfə eyni komandada reqbi oynamışdılar. Güllə Qrinə 30 yard⁶ uzaqdan dəymişdi. Bu məsafədən qırma ilə, qırqovul və ya dovşanı öldürmək olar. Sağlam bədənli reqbi ustasını, hələ üstəlik qoruma rolunu oynayan dəri gödəkcə geyinmiş birini isə sadəcə yaralaya bilər. Bill Qrin yetərincə canını yaxşı qurtarmışdı, lakin bir neçə qırma onun üzünə, biri isə sol gözünə dəymişdi. Qreys hadisə yerinə çatanda artıq alçaqları həbs etmişdilər. Onların minib aradan çıxmaq istədikləri cip idarəetməni itirmişdi və yoldan çıxmışdı. Silahlı oğurluqdan başqa, Roy insan həyatına sui-qəsd günahını da onların boynuna qoymaq istəyirdi. Onu Böyük Britaniyada cinayətkarların silahla gəzməsi, buna görə də polislərin tabel silahı gəzdirməyə məcbur qalması gündən-günə daha çox hövsələdən çıxarırıdı. İndi isə bir neçə şəhərdə polislər top lüləsi ilə gəzirdilər. Qreys xasiyyətcə qisascıl deyildi, ancaq belə hesab edirdi ki, hər bir qanun keşikçisinə və ya günahsız insana güllə atanı asmaq lazımdır.

Tıxac heç cürə açılmırdı. Cihaz lövhəsindəki saata baxdı, yağışa, yenə də saata, sonra qarşıda dayanan avtomobilin yanan qırmızı arxa işıqlarına baxdı. Hansısa axmaq dumana qarşı fənərləri yandırmışdı. Roy qol saatına baxdı ki, bəlkə avtomobilin saatı irəlidir. Onlar düz işləyirdi. On dəqiqə keçdi, avtomobillər isə bir dyüm də yerindən tərpənməmişdi. Qarşıya bir dənə də olsun avtomobil keçməmişdi.

Qəfildən Qreys həyəcan siqnalı eşitdi. Arxa şüşədə, sonra isə yan şüşələrdə göy qığılcımlar sayrışdı, yaxınlıqdan gurultu ilə patrul avtomobilləri keçdi. Onun arxasınca “Təcili yardım”. Daha bir yüksək sürətli patrul avtomobili, onun arxasınca isə iki yanğınsöndürən.

Lənət sənə kor şeytan! Bir neçə gün əvvəl Qreys burdan keçəndə, şossenin bu hissəsində yol işləri gedirdi və əvvəlcə o elə fikirləşdi ki, bu gün də nəqliyyat axını bu səbəbdən dayanıb. Lakin indi Roy anladı ki, görünür hardasa irəlidə yol nəqliyyat hadisəsi baş verib. Əgər ora yanğınsöndürənlər gedirsə, deməli, vəziyyət pisdir. Daha bir yanğınsöndürən maşın, arxasınca isə bütün gücü ilə həyəcan siqnalını və işıqlarını yandırmış təcili yardım keçdi. Sonra isə xilasetmə xidmətinin maşını keçdi. Qreys yenidən saata baxdı. Ona iyirmi dəqiqə işləyir. O, qızın dalınca Tanbric Uelsə qırx beş dəqiqə əvvəl getməli idi, ora isə iyirmi dəqiqəlik yol var.

Terri Miller Qreysin şöbəsindən olan yenicə boşanmış müvəkkil, özünün məhəbbət macəralarını danışıb öyünməkdən yorulmurdu. O, inandırırdı ki, internetdə ürəyin istəyən qədər tanışlıq saytları var. Qreysi tez-tez ora baxmaq üçün həvəsləndirirdi. Roy təkidlə boyun qaçırırdı, sonra isə onun elektron adresinə müxtəlif qadınlardan məktublar gəlməyə başladı. O, biləndə ki, Terri Miller onun icazəsi omadan “kor-koranə görüş” saytına Royun adından məktub göndərib, sözün əsl mənasında özündən çıxdı. O, axır ki, səbəbini bilmədən məktublardan birinə cavab verdi. Tənhalıqdanmı? Ehtirasdanmı? Demək çətindir. Son səkkiz ildə Roy sabah haqqında düşünməməyə vərdiş edib. O, hərdən unutmağa çalışırdı, hərdən isə, günahkarlıqla əziyyət çəkirdi ki, çox nadir hallarda gələcəyi yadına salır.

Sendi!

Qreys qəfildən görüşə getdiyinə görə özünü günahkar hiss etdi.

Xanım çox qəşəng görünürdü. Ən azından şəkildə belə idi. Adını da bəyənmişdi – Klodin. Fransızsayağı, nəsə ekzotik bir ad idi. Şəkildə bir görkəmi var idi… Kəhrəba rəngli saçları, diribaş xoşagəlimli üzü, əyninə kip oturan köynəyinin altından nəzərə çarpan orta ölçülü sinəsi… Qız çarpayının kənarında əyləşmişdi. Əynində qəsdən yuxarı çəkilmiş qısa ətək var idi. Yuxarı hissəsi qıyqacı corablar geyindiyini göstərmək istəyirdi, onların altında isə, bəlkə də heç nə yox idi.

Onlar cəmi bir dəfə telefonla danışmışdılar və belə demək mümkünsə, Klodin Royu yoldan çıxartmağa çalışırdı. Yanındakı sərnişin oturacağında benzindoldurma məntəqəsindəki dükandan alınmış gül dəstəsi qoyulmuşdu.

Qırmızı qızılgüllər – hə, müasir deyil, ancaq Roy Qreys köhnə dəbli romantikadan uzaq deyildi. Uşaqlar düz deyirlər, ona, həqiqətən, silkələnmək lazımdır. Keçən səkkiz il doqquz ay ərzində onun neçə qadınla görüşdüyünü barmaqla saymaq olar. O, sadəcə düşünə bimirdi ki, onların içərisində birdən ikinci ideal ola bilər. Onlardan hansısa Sendi ilə müqayisə oluna bilər.

Bəlkə, bu gün hər şey dəyişəcək? Klodin Lamart. Əla ad, əla səs! Bu zəhrimara qalmış duman üçün fənərləri söndür artıq.

O, çiçəklərin şirin ətrini içinə çəkdi. Ümid edirəm ki, məndən də pis ətir gəlmir. “Alfa”nın cihaz lövhəsinin işığı və qarşıdakı avtomobilin arxa fənərlərinin işığının köməyi ilə o, güzgüdə özünə baxdı. Maraqlıdır, sən orada nə görmək istəyirsən? Ona kədərin özü baxırdı. Çoxdan getməlisən.

O, yenidən su içdi. Cəmi iki aydan sonra onun otuz doqquz yaşı tamam olacaqdı. Daha bir tarix–yenə də iki aydan sonra 26 iyul Sendinin getdiyinin 9 ili tamam olacaq. Onun otuzuncu doğum günündə kağız belə qoymadan yoxa çıxdı, buxarlandı, qeyb oldu. Qadın əl çantasından başqa onun bütün əşyaları hələ də dolabdadır.

Qanuna əsasən xəbərsiz yoxa çıxan şəxs yeddi ildən sonra ölmüş hesab olunur. Royun Xaspisdə xərçəngdən dünyasını dəyişən anası da, bacısı da, dostları da bir nəfər kimi ona da belə etməyi təkid edirdilər.

Lakin, faydasız idi! Coş Lennon bir dəfə demışdi: –“Həyat, sən bir şey planlaşdırdığın zaman, sənin başına gələn tamamilə başqa bir şeydir”. Lənət şeytana, düz qeyd olunub. Qreys həmişə hesab edirdi ki, otuz altı yaşı tamam olanda, onların Sendi ilə övladları dünyaya gələcək. O üç uşağı olacağını hesab edirdi – iki oğlan və bir qız. İstirahət günləri onlarla necə məşğul olacağını təsəvvür edirdi.

Ailə şənlikləri təşkil etmək, çimərliyə getmək. Bütün günü luna parkda uşaqların dalınca sürünmək. Futbol oynamaq. Sınmış oyuncaqları təmir etmək. Axşamlar dərsləri hazırlamağa kömək etmək. Onları yuyundurmaq. Bir sözlə, öz valideynləri ilə yaşadığı kimi rahat və xoş yaşamaq. Ancaq indi bu həyatdır? O, yuxuda belə rahatlıq nə olduğunu bilmir. O yaşayır ya ölüb? Səkkiz il doqquz ay. O, Sendi haqqında nə isə öyrənməyə çalışırdı, lakin indi başlanğıcda olduğu kimi tərpənmirdi. İşi nəzərə almasaq Royun həyatı boş idi. O, təzə tanışlıqları ya istəmirdi, ya da başlaya bilmirdi. Hansı görüşə getsə uğursuzluqla nəticələnirdi. Zamanla adama elə gəlirdi ki, Qreysin həyatında yeganə daimi yol yoldaşı onun Marlan adlı qızıl balığıdır. Onu doqquz il əvvəl yarmarkada tir atışında qazanmışdı. Bir neçə dəfə Roy başqa balıqlar da alırdı ki, Marlon tək qalmasın, ancaq o, qaraqabaq idi və xeyirxah məxluq olmadığı üçün hər dəfə onları parçalayırdı. Roy hesab edirdi ki, elə bu xüsusiyyətlərinə görə də onlar bir-birinin xoşuna gəlirlər. Çəkmənin iki tayı kimi.

Hərdən, Qreys polis olduğu üçün təəssüflənirdi. O, indi daha az vaxt və güc tələb edən başqa bir işlə məşğul olmaq istəyərdi. Xoş işdir. Saat beşdə işdən çıxırsan, pivəxanaya gedirsən, sonra evə addımlayırsan, ayaqlarını stolun üstünə qoyub televizora baxırsan. Adi həyat tərzi – sadə və heç nə ilə maraqlanmayan. Ancaq o özü ilə bacarmırdı. Görünür, ona atasının genindən narahatçılıq keçib, həqiqəti aşkara çıxarmaq üçün sonuna qədər gedirdi. Elə bu vəziyyətə görə də Qreys işdə çox tez irəliyə getdi və cinayət polisində superintendent oldu. Lakin bu genlər ürək rahatlığını artırmırdı.

Qəmgin sima yenə güzgüdən ona baxdı. Qreys üzünü turşutdu. Lələk kimi yüngül qısa kəsilmiş saçlar, hələ o vaxtlar patrul olan zaman sınmış, əyilmiş burnu, onu köhnə boksçuya bənzədirdi.

İlk görüşdə Sendi ona demişdi ki, gözləri Pol Nyumenin gözləri kimidir. Onda xoşuna gələn çox şey kimi müqayisə də onun çox xoşuna gəlmişdi. Əsas o idi ki, Sendi sözsüz onu bütünlüklə, başdan ayağa qədər sevirdi.

Roy Qreys bilirdi ki, xarici görünüşü yetərincə cazibəli deyil. Boyu 5 fut, 10 dyüm polis üçün minimal ölçüdən cəmi iki dyüm çox idi. Ancaq baxmayaraq ki, o içkini sevirdi, siqaret çəkməmək üçün uğursuz mübarizə aparırdı, idman zalındakı həvəsli məşqləri nəticəsində əzələlərini şişirtmişdi, özünü daim formada saxlayırdı. Roy həftədə iyirmi mil qaçırdı və indiyə qədər hərdən reqbi oynayırdı, adətən yan hücumçu olurdu.

9:20…

Görüm bunların hamısını yoxa çıxsınlar!!!

Qreys bu gün gec yatmaq istəmirdi. Ona yuxusuz qalmaq olmazdı. O buna imkan verməzdi. Sabah məhkəməyə getməlidir və orada ən yaxşı görkəmdə olmaq lazımdır. Onu gözləyən çarpaz sorğu-sual yadına düşən kimi Royun qanı qaraldı. Gözlənilmədən hər yer işıqlandı, yolun üstündən vertolyot keçdi. Bir saniyədən sonra projektorun işığı irəliyə düşdü və Qreys gördü ki, vertolyot aşağı enir.

Cib telefonunu çıxardaraq nömrə yığdı. O an da cavab verdilər.

– Salam, danışan superintendent Qreysdir. Mən A-26 cənub Kroubor şosesində tıxacda qalmışam. Deyəsən, qarşıda yol nəqliyyat hadisəsi baş verib. Bilmirsiz orada nə olub? Onu baş qərargahla calaşdırdılar.

– Salam superintendent – Kişi səsi eşidildi. Orada məsələ ciddidir. Xəbərlərə əsasən, tələfat var. Yol hələ bir müddət bağlı olacaq. Yaxşısı budur, siz geri dönün və başqa çıxış axtarın. – Roy Qreys təşəkkür etdi və əlaqəni kəsdi. Sonra köynəyinin döş cibindən peyceri çıxartdı, Klodinin nömrəsini tapdı və məktub göndərdi. Cavab o dəqiqə gəldi. Narahat olmamasını, nə vaxt bacarsa onda gəlməsini yazırdı. Bu cavaba görə, qız Royun daha çox xoşuna gəldi. O, bir müddət sabahkı günü unutdu.

4

Belə səyahətlər çox olmurdu, ancaq hər dəfə olanda Devi sevinirdi. O, atasının yanında sərnişin oturacağında ehtiyat kəmərini bağlayaraq əyləşmişdi, polis mühafizə dəstəsi isə qarşıdan gələn xətt ilə şütüyürdü. Mayak yanıb-sönür, sirena vıyıldayırdı və bir qayda olaraq adi avtomobilləri ötüb keçirdilər. Hə, bu amerikan təpələrindən sürüşməkdən daha sürətli idi, hətta atasının apardığı Oltontouers parkındakı yelləncəklərdən də möhkəm gedirdilər, hansı ki, bu yelləncəklər ən sürətlilər hesab olunurdu.

Devi özünü saxlaya bilməyib “A-ya –yehu!”– deyə qışqırdı. O amerikan polislərin seriallarının güclü həvəskarı idi. Tez-tez Amerika, hərdən Nyu-york, hərdən Missuri, hərdən Florida, ən çox Los-Anceles ləhcəsində danışırdı.

Fil Uiler sükanı fırladan yekəqarın, qəhvəyi iş şalvarı və köhnəlmiş çəkmə, dairəvi qara papaq qoymuş kişi oğluna gülümsədi. Bir neçə il əvvəl, Devi ilə bağlı çətinliklərə dözməyən arvadı qaçmışdı. Axırıncı on yeddi ildə oğlanı atası tərbiyə etmişdi.

Ağır aqreqatın⁷ yanından ötərkən patrul avtomobili sürəti azaltdı. Onların yük maşının hər iki yanını, damı kəhrəba rəngli stroboskoplarla⁸ “Uilerin emalatxanası. Texniki yardım. “Avtotəmir işləri” yazıları bəzəyirdi. Qarşıda şüşələrdən fənərlərin şüası və projektorlardan düşən işıqda “Ford Tranzit”in sement aparan qurğunun qarşı banperinə yapışması, sonra isə kola bankası kimi əzilmiş mikroavtobusun özü göründü. Mikroavtobus yanı üstə uçmuş hasarın üstündə qalmışdı.

Göy rəngli zəif işığın şüaları altında yaş beton və yağışdan parıldayan yaşıl ot aydın görünürdü. Yanğınsöndürən və patrul avtomobilləri, təcili yardım maşını, hələ də hadisə yerində dayanmışdılar, ətrafda əsasən işıqəksetdirən jilet geyinmiş yanğınsöndürənlər və polislər gəzirdilər. Patrullardan biri yoldan şüşə qırıqlarını süpürürdü.

– İşıq yanıb-söndü – Hadisə yerində fotoqraf-polis işləyirdi. Yol müfəttişliyinin iki nəfər nümayəndəsi ölçü lenti ilə ölçmələr aparırdılar.

Hər tərəfdə metal parçaları və sınmış şüşələr var idi. Fil Uiler qayka açarı, idman ayaqqabıları, xalça və gödəkçəni görmüşdü.

– Cəfəngiyyata oxşayır ata, – Devi Missuri ləhcəsi ilə dedi:

– İşlər qəlizdi

Fil Uiler işlədiyi illər ərzində sərtləşmişdi və onu artıq heç nə dəhşətə gətirmirdi. O müxtəlif hadisələrlə üzləşmişdi – yolda isə hər şey baş verə bilər.

Parlaq xatirələrdən biri “Ferrari”də sıxılmış, kostyumlu, köynəkli, qalstuklu və başsız olan iş adamı idi.

Yenicə iyirmi altı yaşı tamam olmuş Devinin başında, günlüyü arxaya qatlanmış “Nyu york yankiz” firmasının beyzbol papağı, əynində isə, yuxarısı xovlu parçadan gödəkcə, damalı köynək, cins şalvar və kobud çəkmələr var idi. Devi televizordakı amerikalılar kimi geyinməyi sevirdi. Əqli inkişafa görə oğlanın altı yaşı var idi və bunu artıq dəyişmək mümkün deyildi. Əvəzində isə, gücü sanki insan gücü, qüvvəti deyildi və hərdən bu çətin çağırışlarda kömək edirdi. Devi yalın əlləri ilə qalın metal parçalarını əyməyi bacarırdı, bir dəfə isə motosikletin üstünə çıxmış avtomobilin qarşı bamperini təkbaşına qaldırmışdı.

– Hə, həqiqətən, işlər qəlizdi, – Devi razılaşdı. – Necə bilirsən ata ölənlər var?

– Ümid edirəm ki, yoxdur, oğul.

– Ancaq ola bilər hə?

Yol polisinin furajka və sarı fluossensiyalı jilet geyinmiş işçisi sürücünün qapısına yaxınlaşdı. Şüşəni endirən Fill zabiti tanıdı.

– Axşamın xeyir Brayn, deyəsən, həmin soyuqdur yenə?

– Yük avtomobilinin dalınca kran gəlir. Sən mikroavtobusla məşğul ola bilərsən.

– Problem yoxdur. Nə hadisə baş verib?

– Toqquşma. Ford tranzit və yük avtomobili. Forddan qalan hər şeyi yığışdırmaq lazımdır.

– Edərik.

Fil polislə söhbət edənə qədər, Devi fənəri götürdü, kabindən çıxdı və ətrafı işıqlandırdı. Yolda mazut və köpük ləkələri qaralırdı. Sonra o, maraqla təcili yardım maşınına baxdı. Pərdəli pəncərələrin arxasında işıq yanırdı. Maraqlıdır, görəsən, indi orada nə baş verir?

Tranzitin bütün qırıntılarını yığıb, öz yük maşınlarının platformasına yükləyənə qədər iki saat keçdi. Atası və Brayan adlı polis kənara çəkildilər. Fil hər havada yanan alışqanını çıxardı və siqaretini yandırdı. Alışqan hətta tufanda da sönmürdü. Devi sürətlə dönərək, onlara yaxınlaşdı və “Zippo” markalı alışqanda eşmə papirosunu yandırdı. “Təcili yardım” və demək olar ki, bütün digər avtomobillər getmişdilər, iri kran isə, sürücü tərəfdən o qabağı qabarmış və əzilmiş sementdaşıyan qurğunu qaldırırdı.

Yağış zəifləmişdi və buludlardakı dəliklərdən solğun ay baxırdı. Devidin atası Brayan ilə balıq ovundan danışırdılar – indi hansı yem ilə çəki balığını daha yaxşı tutmaq olar? Devi darıxdı: ayaqyoluna istəyirdi, tələsmədən yavaş-yavaş eşmə papirosunu çəkərək və göydə yarasaların olub-olmadığına baxaraq, asta-asta irəli addımladı. Devi yarasaları, adi siçanları, çöl siçanlarını və ümumiyyətlə heyvanları çox sevirdi. O, məktəbə gedərkən, heyvanlar insanlardan fərqli olaraq onu ələ salmırdılar.. İş bitən zaman, porsuq yuvasına gedib balaca heyvanların ay işığı altında necə oynadığına baxırdı. Yolunu fənərlə işıqlandıraraq Devi kolluğa girdi, cins şalvarın düyməsini açdı və gicitkənliyi islatdı. İşini bitirməyə macal tapmamış, qəflətən aşağıdan səs eşitdi. Oğlan az qala qışqıracaqdı.

– Ey, allo!

– Metal, cansız səs.

Devi tullandı.

Səs yenə gəldi:

– Alo!

– Oy, – Devi fənərlə kolluğu işıqlandırdı, lakin yenə də heç kimi görmədi. Cavabında qışqırdı: – Alo!

– Alo! – Səs cavab verdi.

– Ey, Alo, Coş, Lyuk! Pit! Robbo!

Devi solu, sağı, qarşısını işıqlandırdı. Xışıltı eşitdi, bir anlıq fənərin şüası görünüb itən dovşan quyruğuna düşdü      – Alo? Kimdir?

Səssizlik… Titrəyiş… Xışıltı… Sonra bir neçə fut sağda yenidən:

– Alo, alo, alo.

Kolun altından nə isə ağardı. Devi dizləri üstündə oturdu və antenalı ratsiyanı gördü. Diqqətlə baxdıqdan sonra o, həyəcanla anladı, onun qarşısında uoki-toki yəni, əl ratsiyasıdır.

Devi fənərin şüasını ona doğru yönəltdi və bir müddət sadəcə baxdı. Nə isə qorxulu idi. Nəhayət, onu əlinə aldı. Soyuq və yaş ratsiya gözlənilməz ağır oldu. Böyük yaşıl düymənin altında “çağırış” yazısını gördü.

Düyməni basaraq, Devi dedi: – Alo.

– Kimdir?– Ratsiya o saat cavab verdi.

– Devi – Uzaqdan digər səs cavab verdi.

– Ata, gəlirəm! – O, qışqıraraq, cavab verdi.

Oğlan yola çıxaraq yenidən yaşıl düyməni basdı və dedi.

– Mən Deviyəm. Sən kimsən?

Yenidən atası:

– Deevi!

Həyəcana düşən Devi ratsiyanı əlindən saldı və o boğuq səsli tıqqıltı ilə yerə düşdü. Korpus tərpəndi və batareyalar yola töküldü.

– Gəlirəm, gəlirəm! – O, tələsik qışqırdı, dizləri üstə endi uoki-tokini götürdü və gödəkcəsinin cibinə basdı. Sonra batareyaları götürdü və digər cibinə qoydu. – Gəlirəm ata! Ayaqyoluna getmişdim! – Əli ilə şişmiş cibini göstərərək, Devi yük maşınının yanına getdi.

5

Maykl mikrofonu açdı.

– Devi!

Səssizlik

O, yenidən düyməni basdı.

– Devi! Alo! Devi!

Səssizlik və ağ ipək… Yuxarıdan aşağıya qədər ölü səssizlik. O, daxildən qalxırdı və hər tərəfdən sıxırdı. Maykl əllərini tərpətmək istədi, lakin onları yana aça bilmədi-tabutun divarları mane olurdu. O, ayaqları ilə təpiklədi, amma eyni dərəcədə möhkəm olan qəbir divarlarına dəydi. Uoki-tokini sinəsinin üstünə qoyaraq yüngülcə başını qaldırdı və ağ ipəyə bürünmüş qəbrinin qapağına vurdu: bu alnın betona dəyməsi ilə eyni hal idi. Maykl mümkün qədər yuxarı qalxaraq, bayırdan tərpənən qırmızı rezin borunu tutdu, gözünün birini qıyaraq baxdı, lakin heç nə görmədi. Borunu əli ilə tutaraq onu dodaqlarına yaxınlaşdırdı və fit çalmağa cəhd etdi. Lakin fit səsi yazıq və güclə eşidilər oldu. Maykl arxaya söykəndi. Başının ənsə hissəsi bərk dəydi. Yenidən dəhşətli dərəcədə ayaqyoluna istədi. O “çağırış” düyməsini basdı.

– Devi, Devi, mən ayaqyoluna getməliyəm! Devi!

Cavab səssizlik

Yaxtalarda üzdüyü illər ərzində Maykl ratsiyalardan istifadə qaydasını pis öyrənməmişdi. Belə qərara gəldi ki, digər kanala qoşulmaq lazımdır və uyğun gələn düyməyə toxundu. O tərpənmədi. Maykl onun üzərinə daha güclü basdı… təəssüf, nəticə dəyişmədi. O anda o, vəziyyəti anladı, kanalı dəyişən düymə yapışqanla doldurulmuşdu. Deməli, başqa kanala məsələn, on altıncı Beynəlxalq xilasetmə kanalına keçmək mümkün olmayacaq.

– Ey, yaramazlar, alçaqlar, heyvanlar! Cavab verin! Artıq sona gəlmişəm! – Hərəkət etməyin ümidsizliyindən yaranan ümidsiz cəhdlə Maykl ratsiyanı qulağına yaxınlaşdırdı və qulaq asdı. Heç nə. O ratsiyanı sinəsinin üstünə qoydu, yavaş-yavaş çox böyük çətinliklə sağ əlini bədəni boyunca uzadaraq, dəri gödəkcənin cibindəki, Eşlinin hədiyyəsi olan sukeçirməyən korpuslu cib telefonuna toxundu. Xüsusi olaraq, dəniz gəzintiləri üçün idi. Cib telefonlarından fərqləndiyinə görə Maykl onu sevirdi. Düyməni basdı və displey işıqlandı. Ümid parıldadı və o an da söndü, siqnal yoxdur.

– Zibil!

Telefon qeyd kitabçasında öz şəriki Markın nömrəsini axtardı.

– Mark Mob.

Baxmayaraq ki, siqnal yox idi, Maykl çağırış düyməsini basdı. Eybi yox. Getdikcə artan həyəcan hissinə fikir verməməyə çalışaraq o, sıra ilə Robu, Pitin, Lyuk və Coşun nömrələrini yığmağa çalışdı. Sonra yenidən uoki-tokini götürdü.

– Kişilər! Siz məni eşidirsiz? Sizin ananızı! Bilirəm ki, məni eşidirsiz.

Sakitlik.

Onun “Erikson” cib telefonunda saat 23:14 idi.

Axırıncı dəfə nə vaxt saata baxıb? İki dolu saat keçib.

Maykl gözlərini yumaraq fikrə getdi, nə baş verdiyini anlamağa çalışırdı. Fənərin parlaq, demək olar ki, güclə ayırd edilə biləcək işığında ətraf tutqun görünürdü. Maykl jurnalı yuxarıya doğru qaldırdı, parlaq döşlər gözlərini örtənə qədər oyan-buyana fırlatdı. Onlar o qədər yaxın idi ki, Mayklın gözləri qarşısında yayılırdılar.

– Necə alçaqdılar! – O, yenidən ratsiyanı götürüb çağırış düyməsini basdı.

– Bəsdir, bəsdir daha, şənləndiyiniz yetər! Buraxın məni buraxın. Xoşluqla deyirəm!

Sakitlik.

– Maraqlıdır, görəsən, bu Devi kimdir?

Boğazı qurudu. Bir qurtum su olsaydı! Başı hərlənirdi. O, evə, yatağa, Eşlinin yanına getmək istəyirdi. Onlar indi onun arxasınca gələcəklər, bir neçə dəqiqədən sonra. Sadəcə gözləmək lazımdır. Sabah isə onların cavabını verəcək.

Əvvəl hiss etdiyi ürəkbulanma qayıtdı. Maykl üzünü turşutdu. Gözləri önündə hər şey hərlənirdi və üzürdü. O, yenə də yuxuya getdi.

6

Uçuş necə pis keçmişdisə, eləcə də başa çatdı. Şassinin⁹ təkərləri uçuş-enmə zolağının betonu ilə elə güclü toxundu ki, təyyarə titrədi. Mark Uorren çətinliklə nəfəs aldı. O, yorulmuşdu, oturacaq basılıb əyilmişdi, təhlükəsizlik kəməri qarnına batmışdı, mədəsi duzlu xörəkdən yanırdı. Yeməkdən imtina etmədiyinə görə peşman olmuşdu. Axırıncı dəfə avtomobil jurnalında “Ferrari-365”in şəklinə bir nəzər saldı.–Mən səni istəyirəm, – deyə fikirləşdi. – Ah, səni necə istəyirəm, dəhşət istəyirəm.!

Kiçik pəncərədən aramsız yağışdan yuyulmuş uçuş enmə zolağının işıqları yanıb-sönürdü. Təyyarə sürəti azaltdı. Salonda təyyarəçinin dumanlı hava ilə əlaqədar olaraq gecikməyə görə üzr istəyən səsi eşidildi.

– Lənətə gəlmiş duman! İyrənc ingilis havası! – Mark qırmızı “ferrari”, Marbeldə villa, isti günəş və rəfiqə arzulayırdı. Elə-belə rəfiqə yox, füsunkar bir rəfiqə arzulayırdı. Əgər Lidsə gəlmə səbəbi olan müqaviləni bağlamağı alınsa, onda villa və “ferrari” yə bir addım yaxınlaşacaq. Rəfiqə isə artıq ikinci məsələdir.

Mark çətinliklə kəməri açdı, diplomatını oturacağın altından çıxardı, jurnalı onun içərisinə qoydu, qalxdı və yük yerindən plaşını götürdü. Sərnişinlər salonun girişində toplaşmışdılar, lakin onun üçün fərqi yox idi. O qədər yorğun idi ki, hətta yana əyimiş qalstukunu da düzəltmədi. Səliqəsiz geyinən şərikindən fərqli olaraq, Mark öz xarici görünüşünə çox diqqət edirdi. O, həmişə özünün açıq rəngli saçlarını qısa kəsdirir və iyirmi səkkiz yaşdan daha böyük göstərən ciddi kostyumlar geyinirdi. Onun geyimi nöqsansız təmizliyi ilə seçilirdi. Sanki indicə dükandan alınıb. Mark özünü tipik gənc uğurlu iş adamı kimi göstərmək istəyirdi, əslində isə istənilən insan qrupunda ticarət agenti kimi seçilirdi.

Onun saatı 23:48 dəqiqəni göstərirdi. Mark mobil telefonu yandırıb, nömrəni yığmağa macal tapmamış telefon cırıldadı və displey söndü. O, əlini cibinə saldı və fikirləşdi ki, zənglər üçün artıq çox gecdir. İndi o yalnız evə getmək və yatmaq istəyir. Bir saatdan sonra gümüşü “BMW X5” -ni arxaya verərək yeraltı qaraja saldı. Liftlə beçinci mərtəbəyə qalxaraq mənzilinə daxil oldu.

Dəbdəbəli “Van Alen”də mənzil almaq üçün nəmərləri bərk sıxmaq lazım gəldi, ancaq əvəzində cəmiyyət pilləsində öz növbəti addımını atdı.

Braytonun sahil kənarında ar-deko üslubunda müasir, əzəmətli bina. Sakinlərin arasında bir çox məşhurlar var idi. Əla ev idi. Əgər sən “Van Allen”də yaşayırsansa, deməli, nə isə ifadə edirsən. Əgər belədirsə, deməli, sən varlısan. Varlanmaq bütün həyatı boyu Markın yeganə arzusu olub.

O, geniş qonaq otağına daxil olanda, telefonun avtocavablayıcısında çağırış işığı yanıb-sönürdü.

Mark keysi döşəməyə tullayıb, tez özünə “Balveni” viskisi süzüb pəncərəyə yaxınlaşdı. Saatın gec olmasına və yağışa baxmayaraq aşağıdakı park adamla dolu idi. Uzaqda sahil işıqları və tünd-mürəkkəb rəngli dəniz görünürdü. Gözlənilmədən əl telefonu cırıldadı. Mark ekrana baxdı. Bax hələ! On dörd yeni məlumat. Telefonu enerji mənbəyindən ayırmadan avtocavablayıcıya zəng vurdu. İlk məlumat axşam saat yeddidə Pitdən gəlib hansı cəhənnəmdə olduğunu soruşurdu. İkincisi 7:45 də Robbodan– bu qoyun da lütfkarlıqla “Yağlı quzu” adlı digər pivəxanaya getdiklərini bildirirdi. Doqquzun yarısında hədsiz sərxoş olan Lyuk və Coş zəng vurublar. Ona məlumat veriblər ki, “Quzu”dan Akfildroudda yerləşən “Əjdaha”pivəxanasına gedirlər.

Növbəti iki məlumat Lidsdə olacaq müqavilə ilə bağlı əmlak agentliyindən və onların hüquqşünasından idi.

Altıncı məlumatı saat 23:05-də son dərəcə qanı qaralmış Eşli göndərib. Onun səsi o qədər üzgün idi ki, Mark təəccüb etdi. Eşli hər zaman sakit və soyuqqanlı idi.

– Mark, xahiş edirəm mənə zəng vur, xahiş edirəm nə vaxt alınsa zəng vur. –Mark onun açıq amerikan ləhcəli ahəngdar səsini eşitdi.

O, cəsarətsiz halda növbəti məlumata keçdi. Yenə Eşli idi. Səsində həyəcan var idi. Ardınca biri. Daha biri. Sonra yenə biri. O, hər on dəqiqədən bir zəng vurub. Onuncu məlumat Mayklın anasından idi. Onun səsi də kefsiz idi: Mark hardasan? Xahiş edirəm, mümkün olan kimi zəng vur. Mark pauzanı basdı. Görəsən, orda nə baş verib? Növbəti zəng yenə də Eşlidəndir. Az qala isterika vəziyyətində idi: Mark dəhşətli qəza baş verib. Pit, Robbo və Lyuk həlak olublar. Coş reanimasiya şöbəsindədir. Mayklın harada olduğunu heç kəs bilmir. Ya Rəbbim, Mark, xahiş edirəm mənə zəng vur! Mark qulaqlarına inanmayaraq məlumatı bir daha dinlədi və ağır halda divanın qoltuq yerinə çökdü.

– Mərhəmətli Allahım. O, yenidən avtocavablayıcının qeyd hissəsini yandırdı. Eşli ilə Mayklın anası təxminən eyni şeylər deyirdilər. Zəng vur. Xahiş edirəm, zəng vur.

Mark viskini içdi, daha üç barmaqlıq süzüb pəncərəyə yaxınlaşdı. Öz əksinin arasından bir müddət baxışları ilə maşınları ötürərək, bulvara baxdı sonra isə diqqətini dənizə tərəf yönəltdi. Uzaqda üfüqün lap yaxınlığında iki xırdaca parlaq nöqtə yanıb-sönürdü. Ola bilsin ki, Lamanşdan neft daşıyan qurğu və ya quru mal daşıyan maşın gəlir. Onun fikirləri qarışırdı. Əgər təyyarə vaxtında gəlib çatsaydı mən də qəzaya uğrayardım.

Ancaq bu artıq xüsusi məna kəsb etmirdi. Mark viskidən bir qurtum içib, divana əyləşdi. Demək olar ki, o anda telefon yenidən zəng çaldı. Mark aparata yaxınlaşdı və gözlərini ekrandakı nömrəyə zillədi. Eşli! Tərəddüdlə, qəbuletmə düyməsini basdı və telefonu avtocavablayıcıya keçirtdi. Sonra telefonu atıb, arxasını divana söykəyərək və ayaqlarını uzadaraq, oturdu. Buz parçaları cingildədi. Mark başa düşdü ki, əlləri əsir. O, başdan ayağa əsirdi. O Banq və Olufsen adlı musiqi mərkəzinə yaxınlaşdı və Motsartın əsərlərindən ibarət yığma kompakt diski qoydu. Motsartın təsiri altında o, həmişə yaxşı fikirləşə bilirdi. Fikirləşməyə isə çox şey var idi.

Mark yenidən diqqətini stəkandakı buz parçalarında cəmləşdirdi. Sanki oyun sümükləri idi. O, dəstəyi götürüb nömrə yığana qədər bir saatdan artıq vaxt keçdi.

7

Spazmalar sürətlənirdi. Maykl ayaqlarını möhkəm sıxaraq və gözlərini bağlayıb, nəfəsini saxlayaraq son gücü ilə dözürdü. O alçaqlar qayıdıb görəndə ki, o altını isladıb, necə qaqqıldayacaqlar.

Dar, qapalı məkanda klaustofobiya tutması özünü bütünlüklə göstərirdi. Maykla elə gəlirdi ki, onun ətrafındakı ağ ipək sıxılır və onun üzünü əzir.

O, fənərlə saatı işıqlandırdı. 2:47.

Görüm onları batsınlar. Nə oldu onlara? 2:47-dir. Hara yoxa çıxdılar? Deyəsən, hansısa gecə klubunda başlarını təmiz itiriblər. Maykl ağ ipəyə baxdı. Başının içində uğultu var idi, dodaqları qızarmış, ayaqları sanki yapışmışdı. Tam dolmuş sidik kisəsi dözülməz ağrı verirdi. O bilmirdi ki, hələ nə qədər dözə biləcək. Əlacsızlıqdan Maykl barmaqlarının sümüyü ilə qəbirin qapağını döyəclədi və bağırdı.

– Ey, siz, alçaqlar!

O yenidən əl telefonuna baxdı. Tam sakitlik. Hər ehtimala qarşı o qeyd kitabçasında Lyukun nömrəsini tapdı və düyməni basdı. Telefon zırıldadı və ekranda “əlaqə yoxdur” yazıları göründü. Maykl ratsiyanı axtardı, onu yenidən yandırdı və dostlarının adını qışqırıb çağırmağa başladı. Bir də səsini qarışıq xatırladığı o bir nəfəri.

– Devi, alo Devi!

Cavab yalnız yüngül silkələnmə oldu.

Maykl hədsiz dərəcədə su içmək istəyirdi, dodaqları qurumuşdu. Yəni ona heç su da saxlamayıblar? O başını qaldırdı qəbirin qapağı ilə toqquşdu, birdən qaranlıqda şüşənin boğazı parıldadı. Məşhur Qraus viskisi. O, ümidsiz şüşənin başındakı hörməni açıb çıxartdı və bir qurtum içdi. İlk əvvəl maye ona məlhəm kimi göründü, sonra isə alov kimi dilini və qida borusunu yandırdı. Lakin demək olar ki, o an da bir az yüngülləşdi. O, yenidən şüşəyə girişdi. Daha çox yüngülləşdi.

Qapağı bağlamazdan əvvəl Maykl üçüncü və daha samballı bir qurtum aldı və gözlərini yumdu. Başı artıq o qədər də fırlanmırdı. Sidik kisəsi də elə bil sakitləşmişdi.

– İyrənclər, – deyə o, deyindi.

8

Eşli xəyalətə bənzəyirdi. Onun uzun şabalıdı saçları ilə haşiyələnmiş üzü arxa tərəfində, otaqlarda borular, məftil, hava dəyişən və monitorlar xaosunda uzanan xəstələrdən seçilmirdi. O, Susseks sahə xəstəxanasının intensiv terapiya şöbəsinin növbətçi tibb bacısının gözlətmə yerinə söykənərək gözləyirdi. Mark heç vaxt onu belə köməksiz görməmişdi. Lakin bu cür, o, daha da gözəl görünürdü. Üzücü, yuxusuz keçən gecəyə baxmayaraq, Mark ciddi iş kostyumu və “Gucci”dən olan tərtəmiz qara dəri ayaqqabılarını geyinməyi unutmamışdı. O, Eşliyə yaxınlaşaraq onu özünə tərəf çəkdi və qucaqladı. Eyni zamanda ətrafı da nəzərdən keçirdi. Sendviçlər olan satış avtomatı, içməli su aparatı, plastmas şüşədən şəffaf gümbəzin altında avtomat telefon.

Mark həmişə xəstəxanalarda özünü pis hiss edirdi. O ağır ürəktutması keçirdikdən sonra sağalmaqda olan atasını görməyə gələrkən anladı ki, hələ yaxın vaxtlarda belə güclü olan insan yazıq, köməksiz, kövrək, qorxudan əsən birinə çevrilib. İndi o, Eşlini təsəlli vermək üçün qucaqlamırdı, yox, onun özünə sakitləşmək lazım idi. Onun başının yanındakı yaşıl monitorda kursor parıldayırdı. Qız ona elə yapışmışdı ki, elə bil tufanlı dənizdə onun yeganə xilası idi.

– Mark, ya Rəbbim, necə xoşbəxtlikdir ki, sən burdasan!

Tibb bacılarından biri telefonla danışırdı. Hansısa xəstənin qohumuna təskinlik verirdi, digər biri isə onların yanındakı yerdə əyləşib bilgisayarın düymələrini döyəcləyirdi.

– Necə dəhşətlidir! – Mark dilləndi. – İnanmaq olmur..

Eşli udqunaraq başını tərpətdi.

– Əgər sənin danışıqların olmasaydı sən də…

– Bilirəm.. Özüm bu barədə fikirləşirəm. Coş necədir?

Eşlinin təzə yuyulmuş saçlarından xoş ətir gəlirdi, özündən isə azca hiss olunan sarımsaq qoxusu gəlirdi. Dünən gecə ona rəfiqələri ilə hansısa italyan restoranında qız qonaqlığı təşkil edilmişdi.

– Pis. Zoyi onunladır. – Mark onlardan bir neçə çarpayı o tərəfə, palatanın sonunda, fışıldayan havadəyişənlər və parıldayan monitorların əhatəsində, stulda oturmuş Coşun həyat yoldaşını gördü. Onun əynində ağ futbol maykası, idman formasının gödəkcəsi və torbaya oxşar şalvar var idi. Başı aşağı, çiyinləri düşmüş, saçının dalğalanan buruqları isə üzünü örtmüşdü.

– Maykl, indiyə qədər gəlib çıxmayıb. Mark, o hardadır? Axı sən yəqin ki, bilirsən?

Tibb bacısı yenicə dəstəyi yerinə qoymuşdu ki, telefon yenidən səsləndi və o növbəti danışığa başladı.

– Xəbərim yoxdur, – Mark qaşqabağını tökdü. – Heç bir fikrim yoxdur.

Eşli gözlərini qırpmadan sərt baxışla ona baxdı.

– Siz ki, əvvəldən hazırlaşırdınız. Lyusi dedi ki, siz Maykldan toyqabağı etdiyi bütün axmaq zarafatların əvəzini çıxmağa hazırlaşırdınız. – Qız bir addım geri çəkildi, saçlarını alnından çəkdi və Mark gördü ki, onun gözünün sürməsi axıb. O, paltarının qolu ilə gözünü quruladı.

–Yəqin uşaqlar son anda fikirlərindən dönüblər, – deyərək qollarını yellədi. – Əlbəttə uşaqlar müxtəlif fikirlər yürüdürdülər, məsələn: onu hissiyyatsız dərəcəyə çatana qədər içirdib təyyarəyə mindirmək istəyirdilər, lakin mən onları fikirlərindən döndərə bildim. Ən azından mənə elə gəlir ki, döndərə bildim.

Eşlinin dodaqlarında təbəssüm yarandı.

Mark çiyinlərini çəkdi.

– Mən başa düşürdüm ki, sən narahat olacaqsan. Daha axmaq bir şey çıxardacağımızdan narahat idim.

– Elə də oldu. Mən dəhşət narahat idim.– Qız tibb bacısına nəzər salıb burnunu çəkərək: – Hanı o?

– O dəqiq avtomobildə olmayıb? Dəqiq. Mən artıq polisə zəng vurmuşam. Onlar deyirlər ki, onlar…

– Axı nə deyirlər onlar?

– Deyirlər ki, heç nə edə bilməzlər, – o var qüvvəsi ilə göz yaşlarını saxlamağa çalışaraq acıqla dedi: – Onlar dedilər ki, qəza yerində hər tərəfi araşdırıblar, lakin heç kimi tapmayıblar. Yəqin o, hardasa sərxoşluqdan yatıb qalıb.

Mark susdu. Ümid edirdi ki, Eşli sakitləşəcək, lakin o ağlamağa davam edirdi.

– Bəlkə də elədir.

Eşli ümidsizliklə başını yellədi.

– O mənə söz vermişdi ki, çox içməyəcək!

Mark onun gözlərinə baxdı və qız başı ilə təsdiqlədi.

– Mən bilirəm ki, siz oğlan qonaqlığında çox içirsiniz. Özünüzdən gedənə qədər. – Mark gözlərini aşağı saldı və xalça örtüyünün üzərindəki boz dördbucaqlara baxmağa başladı.

– Gəl, Zoyinin yanına yaxınlaşaq, – deyə təklif etdi və otağa tərəf yönəldi. Eşli bir az məsafə saxlayaraq onun ardınca addımladı. Zoyi həmişə qamətli olub, lakin bu gün Marka elə gəldi ki, o bir az da arıqlayıb. O əlini Eşlinin çiyninə qoydu. İlahi o necə də arıqdır.

– Zoyi mən çox təəssüf edirəm!

O, güclə sezilən hərəkətlə çiynini çəkdi.

– O necədir? – Mark soruşdu. Ümid edirdi ki, səsindəki həyəcan həqiqətə yetərincə uyğundur.

Zoyi döndü və aşağıdan yuxarıya doğru ona baxdı. Yanaqlarından gözyaşları süzülürdü, bənzərsiz siması saf görünürdü.

– Onlar var güclərini ortaya qoyublar, lakin artıq heç nə eləyə bilmirlər. – Zoyi pıçıldadı. – Onu əməliyyat etdilər, indi sadəcə gözləmək qalır.

Mark çarpayının yanında donub qaldı. Elə təsəvvür yaratmaq istəyirdi ki, diqqətlə seyr edir. Dostunun gözləri bağlıdır, üzü isə ləkələr və sıyrıq halındadır, ətraf cihazlarla doludur. Ağzında nəfəs almaq üçün boru, burundan qidalanmaq üçün boru… Mələfənin altından silsilə məftillər bilgisayarın monitoruna ləkələrlə dolu ürək, beyin və başqa orqanlar haqqında məlumat ötürürdü. Uzun sözün qısası dostu amansız laboratoriya eksperimentinin qurbanını xatırladırdı.

Lakin Maykl demək olar ki, Coşa baxmırdı. Displeylərə baxırdı, onun əyri xətlərinin nə məna daşıdığını açmağa çalışırdı. Və yaxınlarda ölüm ayağında olan atasının çarpayısı yanında durduğunu xatırladı. Bir monitor ürəyin vəziyyətini göstərir, digəri təzyiq, üçüncüsü isə qanda oksigenin miqdarını göstərirdi. Mark gərgin halda fikirləşdi. Coş həmişə hər şeyi qamarlayırdı. Yaraşıqlı görkəmi, zəngin valideynləri, sığorta şirkətində sığorta ziyanlarının ölçülərinin qiymətləndirilməsi üzrə mütəxəssis işləyirdi. Həmişə hər şeyi əvvəlcədən fikirləşirdi və hesablayırdı, əvvəlcədən beşillik və onillik planlar məqsədə tez çatma üsulları haqqında danışırdı. Onların dəstəsindən birinci evlənən də o oldu. Çünki tez uşaq sahibi olmaq istəyirdi, onlar böyüyəndə hələ də cavan qalsın və həyatdan ləzzət ala bilsin. Özünə çox gözəl varlı ailənin şöhrətli qızı ilə ailə qurdu. O da öz növbəsində nəsil artırmaq qabiliyyətli oldu və Coşa fikirlərini gerçəkləşdirməyə kömək etdi. Bir-birinin ardınca iki heyranedici sağlam uşaq dünyaya gətirdi.

Mark oğrun baxışlarla otağa, həkimlər və tibb bacılarına nəzər saldı, kimin harda dayandığını gördü. Sonra Coşun soyadı asılmış birkanın yanında, əlinin üstündə tərpənən oksigen borusuna diqqət yetirdi. Sərinkeşə diqqət elədi, sonra isə elektrokardioqramına baxdı. Əgər ürək döyüntülərinin sürəti aşağı düşsə və ya qanda oksigenin miqdarı azalsa cihaz o an siqnal verəcək…

Buna baxmayaraq əgər Coş sağ qalsa onun üçün yəni Mark üçün o qədər də asan olmayacaq. O bütün gecəni demək olar ki, yatmayıb bunları fikirləşib. Nəticə xoşagələn olmasa da özündən çıxırdı. Xeyirli çıxarış onu qane etmirdi.

9

Məhkəmə binasının bir neçə zalı var idi, lakin bu gürcü üslublu hündür tağlı tavan digərlərindən daha çox nəzərə çarpırdı. Palıd panellərlə haşiyələnmiş divarlar, qaraldılmış palıddan müttəhimlər üçün oturacaqlar, alçaq divarların arxasında ifadə vermək üçün yerlər. İndi parik geyinmiş hakim sədrlik edirdi. Hakim çoxdan o dünyalıq idi. O parlaq qırmızı rənglə üzlənmiş “Diluet mon droit” yazılı kresloda mürgüləyirdi. İclas zalı köhnə teatr dekorasiyasını xatırladırdı, çoxdan yığışdırılmamış sinif otağının ətri yayılırdı.

Qreys şahidlər üçün olan yerdə durmuşdu. Həmişəki kimi məhkəməyə hazırlaşarkən o səliqəli geyinmişdi: göy kostyum, ağ köynək, açıq rəngli qalstuk və əsaslı diqqətlə təmizlənmiş qara çəkmələr. Roy pis görünmürdü, lakin özünü iyrənc hiss edirdi: qismən dünənki görüşlə bağlı idi. Həmin görüş növbəti faciəyə çevrilmişdi. Qismən də həyəcandan. Əlində Bibliyanı tutaraq və ətrafa göz gəzdirərək o artıq mininci dəfə idi ki, böyük Allaha doğrunu və yalnız doğrunu deyəcəyinə and içirdi. Andlılar adəti üzrə vağzalda itmiş bir dəstə turist kimi görünürdülər. Əlvan rəngli sviter, qalstuksuz və əzilmiş köynəklər geyinmiş ala-bəzək dəstə, onların üstündə isə iki sıra heç nə ifadə etməyən solğun simalar. Andlıların qarşısındakı masalarda su qrafinləri, stəkanlar və necə gəldi səpələnmiş yazılı vərəqlər vardı. Hakimin qarşısında texnika üst-üstə yığılıb – videopleyr, slayd-proyektor və nəhəng maqnitofon. Elektrik avadanlıqları ilə dolu olan masanın qarşısında isə zabitəli stenoqrafist qadın əyləşmişdi. Stulun üzərindəki elektrik sərinkeşi də gah sağa, gah da sola fırlanırdı. Demək olar ki, yarım gün ərzində ağırlaşmış havanı sərinlətmirdi. Gələnləri heç nə qətldə ittihamı qədər maraqlandırmır. Bu proses isə yerli hadisə idi.

Roy Qreys bütün olanları özünün böyük qələbəsi hesab edirdi. Müttəhimlər kürsüsündə Sureş Xosseyn oturmuşdu-çopur sifətli, gombul arxaya daranmış saçları, əynində qəhvəyi rəngli nazik xətləri olan kostyum və al-qırmızı rəngli qalstuk. O, bütün zalı elə müşahidə edirdi ki, sanki bütün zalın sahibi idi və bütün bunlar onun şəxsi zövqü üçün düzəldilmişdi. Əclaf, alçaq, yaramaz. Xarabalıqlardakı zavallı zirzibil sahibi. Axır on ildə onu ələ keçirmək mümkün deyildi, lakin Roy Qreys onu sübut ilə tutmağa müəssər oldu. Daha ağır cinayət üçün cinayət sazişi. Belə də ki, öldürülən Reymond Koen, Xosseynin rəqibi, heç də ondan az alçaq deyildi. Əgər proses lazım olduğu qaydada gedərsə onda Xosseyn taleyin ona verdiyi yaşdan da çox oturacaq, Brayton və Houven sıravi vətəndaşları isə nəhayət ki, onun az qala hər saat həyatlarını cəhənnəmə döndərən əlaltılarının əlindən rahat nəfəs alacaqdılar.

Qreys xəyalən dünənki axşama qayıtdı. Klodin.

– Klodin Lamont, görüm səni…! Hə o günahkardır, 45 dəqiqə gecikdi, lakin onun, veb-saytda qoyulmuş şəkli də ən azından 10 il əvvəl çəkilmişdi. Bundan əlavə xəbərdarlıq etməmişdi ki, içki içmir, ət yemir və polislərə nifrət edir, həyatda isə onu küçədən götürdüyü 9 pişikdən başqa heç nə maraqlandırmır. Qreys isə itləri sevir. Yox onun pişiklərə qarşı heç bir əks fikri yoxdur lakin istənilən itdən fərqli olaraq hələ elə bir pişiyə rast gəlməmişdi ki, onunla o dəqiqə dostluq münasibətləri yaransın. İki saat yarımı o, yarıqaranlıq vegetarian Gilford restoranında keçirərək pişiklərin azadlıq sevər xasiyyətləri ingilis polisinin törətdikləri iyrəncliklər haqqında ətraflı məlumat və qadınlara yalnız seksual hədəf kimi baxan kişilər haqqında mühazirə dinlədi. Klodin Lomontdan canını qurtaranda Roy rahatlıqla dərindən nəfəs aldı.

Gecəni pis yatmışdı, dayanmadan o tərəf, bu tərəfə çevrilirdi, səhəri isə məhkəmədə onu çağıracaqlarını gözləməklə keçirdi. Onun vəziyyəti ağır olacaq. Yağış dayanmaq bilmirdi, lakin nəm hava yetərincə qızmışdı və Qreys kürəyindən tər damcılarının axdığını hiss edirdi.

Müttəhimin vəkili qalxdı. Qreysi şahid kimi çağırması hakimin təəccübünə səbəb oldu. Qısa boz parikdə və geniş qara mantiyada¹⁰ vəkilin görkəmi olduqca lovğa idi. O, dodaqlarını nifrətlə sıxaraq dayanmışdı. Riçard Çaruel kral vəkili: Qreys artıq onunla əvvəllər də görüşüb, lakin bu görüşlər xoş xatirələrlə yadda qalmayıb. O, məhkəməyə yalnız oyun kimi baxan vəkilləri qəbul edə bilmirdi. Onlar cinayətkarları tutmaq üçün həyatlarını təhlükəyə atmırlar. Və onlar üçün tamamilə maraqsızdır ki, müdafiə etdikləri şəxs hansı cinayəti törədib. – Susseks-Haus Hollinqberi, Braytonun cinayət axtarışları idarəsindən detektiv-superintendent Roy Qreyssiniz? – Vəkil sifətini turşutdu.

– Bəli, – Qreys cavab verdi. Nəyə görə isə həmişəki səsindən fərqli olaraq bu dəfə onun boğazından xırıltı eşidildi.

– Və verilən iş üzərində axtarışı siz aparırdınız?

– Bəli, – Roy yenidən xırıldadı.

– Məhkəməyə şahidi təqdim edirəm.

Qısa ara oldu. Hamı susurdu ki, kral vəkili Riçard Çaruell bütün zalın diqqətini özünə çəkmişdi. Qüsursuz görünüşlü təcrübəli vəkil bilərəkdən fasiləni uzadırdı. Çaruell danışmağa başlayanda səsindəki qəfildən ton dəyişikliyi onun –Roy Qreysin gözlənilmədən yaxın dostuna çevrildiyini nümayiş etdirməli idi.

–Superintendent, mən bir məsələyə aydınlıq gətirmək üçün sizin köməyinizi istəyirəm. Sizə cinayətdə istifadə olunan dəlil qəhvəyi rəngli timsah dərisindən olan qızıl zəncirli mokasin¹¹ tanışdırmı?

Cavab verməzdən əvvəl Qreys bir neçə saniyə vəkilin gözlərinə baxdı.

– Bəli, tanışdır. – Onu həyəcan bürüdü. Çaruell növbəti ifadəni deməmiş detektivdə dəhşətli vahiməli hissiyat yarandı. O anladı ki, vəkil hara söz atır.

– Xahiş edirik, bizi könüllü olaraq məlumatlandırasınız, siz mokasini kimə göstərmisiniz? Əks təqdirdə mən bunu sizdən sıxıb çıxartmalı olacam.