Pamiętniki żołnierzy batalionu ak „Parasol”

Отрывок из книги

JANINA LENCZEWSKA – ŻABA

Tradycjami swoimi sięga Żoliborz czasów królowej Marysieńki, która mu nawet nazwę nadała, ale przed I wojną światową nie był zamieszkały, stanowiąc przedpole fortyfikacji obronnych carskiej cytadeli. Życie nań weszło i bujnie zaczęło się rozrastać dopiero z chwilą odzyskania niepodległości i zlikwidowania „ukazu” zabraniającego budowy.

.....

Środowisko żoliborskie znało się i było zżyte w typowy dla inteligenckiego środowiska sposób. Nie było to zbiorowe współżycie ludzi biednych, gdzie każdy o każdym wszystko wie i gdzie cała kamienica żyje razem, podrzuca sobie dzieci pod opiekę, dzień cały żyje przy otwartych drzwiach, a wieczorami spotyka się w bramie na plotkach. Ale nie była to także wyniosła izolacja ludzi bogatych. Pozornie nie interesowano się sobą i nie wkraczano w cudze życie, ale istniała jakaś więź, która tych ludzi łączyła i kazała im w chwilach niedoli pomagać sobie. Nie zapomnę nigdy, jak w czerwcu 45 r., po powrocie z Ravensbrück, gdy wraz z rodziną znalazłam się zupełnie bez środków do życia, z pomocą pospieszyli nam ludzie, których nie zawsze znałam nawet z nazwiska. Podobne fakty miały miejsce w czasie powstania. Przeżycia okupacyjne i codzienne wspólne dla wszystkich troski zacieśniały tę więź. Stanie w kolejkach, praca na działkach, kontakty handlowe sprzyjały nawiązywaniu znajomości pomiędzy sąsiadami.

Wszystkich łączyły dzieci i młodzież, która bawiła się razem, wychowywała i uczyła w tych samych szkołach, miała podobne zainteresowania i zajęcia. Poza pracą i nauką, a uczyli się właściwie wszyscy, młodzi zajęli się dostępną rozrywką, sportem i konspiracją. Konspirował cały Żoliborz. Konspirował w różny sposób i na różnym stopniu tajności. Na terenie WSM odbywały się nielegalne dyskusje i odczyty, na Marymoncie ksiądz Truszyński prowadził akcję charytatywną i co niedziela wygłaszał w małym kościółku płomienne, patriotyczne kazania. Profesorowie gimnazjum organizowali komplety tajnego nauczania, wszystkie prawie domy zaopatrzone były w prasę podziemną, drużyny harcerskie nadal prowadziły swoją działalność zmieniwszy jedynie jej charakter i wszystko to wszystkim było wiadome. Konsolidację społeczeństwa może dobrze zilustrować następujący fakt: w domu gdzie mieszkali rodzice Bronka-Lota, przy ul. Słowackiego 56, przebywały przez cały okres okupacji dwie panie żydowskiego pochodzenia, o czym wiedzieli wszyscy mieszkańcy tegoż domu, a także i sąsiednich. Kobiety te nie ukrywały się wcale, narodowość ich była publiczną tajemnicą, a nazwiska brzmiące typowo i znane w Warszawie. Żyły w swoim przedwojennym mieszkaniu i dotrwały tam do końca powstania.

.....