Сайланма әсәрләр / Избранное

Оглавление

Сажида Сулейманова. Сайланма әсәрләр / Избранное

Ач, шигърият, серләреңне…

Шигырьләр

«Ни белән үлчәнә үткән гомер…»

Дөньяга килде бер кеше

Сөюмени

Язгы җилдәй

«Колачлап иңләдем…»

Су буенда шәфәкъ алы

Туган җирем дә түгел

Ач, шигърият, серләреңне

Кыр казлары

Чишмә

Эзләреңне саклый һәр буразна

Хатлар язам

Гел синең белән

«Караңгылар алай кара түгел…»

Үкенмим

Август

Гел синең белән

Кечкенә йорт бар тайгада

Шофёр

Бүген монда сәер бер тынлык

Сынау

Диңгез ярында

«Бер исә җил, бер тына…»

Поезд бара

Кыш үтмәгән әле

Елга ага

Күзләреңдә

Юлларга чыксаң

Машинада атлар

Бәхет

Иртәнге җилләрдә

«– Тиз кайт, әни…»

Киек казлар китә

Янә килдем Минзәләгә

«Көн эссе…»

Җырчы дустыма

Хәерле сәфәрләр

«Болыннарда – сихри бер ямь…»

«Ак конвертта адрес…»

«Кичке шәфәкъ…»

«Чәчәкләр – аланда…»

«Хисләр болыты…»

«Чәчкә хисләреңне, букет итеп…»

Саубуллашу вальсы2

Җырланмаган җырлар

«Саргаеп көйгәнне…»

«Тәңкә карлар…»

«Яр тулып бозлар акканда…»

«Күзләреңнән нурлар агылганда…»

«Күзләр белән күзләр очрашканда…»

«Иртәрәк килмәдең…»

«Кайдан синдә бу кадәр…»

«Яңгыр ява…»

«Табышмакның җаваплары кызык, –…»

«Яланаяк юлга чыгам…»

«Бозлы диңгез ятса арабызда…»

«Буранлы кышларым, яшенле җәйләрем…»

«Болытларны ярып, нидер үтте…»

«Синең куллар белән минем куллар…»

«Чәчләреңне тарар идем…»

«Кашларың кыйгач» дигәннәр…»

Йөрәк җыры3

Яңгыр килә

«Ымсындыңмы, күңел?..»

Еллар аркылы4

Агым сулар5

«Су буйларын буйлыйм…»

Урсал тауда6

«Кар суы шаулап-гөрләп акты…»

Җирдәшләр

Ерак икәнен дә беләм7

Серләремне сиңа сөйлим

«Балкыды да сүнде…»

«Офык диңгезендә ал җилкәндәй…»

«Бик бәхетле елмаюларыңны…»

«Сине сагынып, төн узганын көтәм…»

«Тынгысыз башкайларымны…»

Асмалы күперләре8

«Кипарислы Кырым. Кайнар ярлар…»

Севастополь

Дулкыннар

«Таулар кичтем…»

Мәхәббәт фонтаны

«Бу диңгезгә төшеп…»

Ак калалар

Кич

«Буйга җитеп…»

«Мәхәббәт – ышаныч түгел…»

Тәнкыйтьче дуска

«Кеше – барыбер кошлар нәселеннән…»

Туган җирем, эчкән суым!

Тамчы гөл

Ерак Көнчыгыш

«Без дуслармы…»

Каз канаты

Укытучы яшьлеге

«Горур җырлар…»

«Җыр ишетеп чыктым…»

«Ел әйләнә…»

«Тиз узар бу мизгел…»

«Кермим кеше биләмәләренә…»

Көзләр якты быел

«Тормыш булмый…»

Авыл урамы

«Ялгышым дип…»

Уфа – минем яшьлегем

Йөгереп каршы чыксам

«Тагын узды кыңгыраулы язлар…»

«Әй солдатлар…»

«Ымсынган да…»

«Мәхәббәтне тирән яшерәләр…»

«Ачкыч табып…»

«Үзем сөяр идем…»

«Галәмдә иң көчле…»

Каен9

Мәкер

Улыма

Бер генә гомер аз икән

Илһам

Яз килә

«Имеш, йомшакмын да мин…»

«Бергә чакта…»

«Еракта чакта…»

«Үз йолдызым…»

«Киттең…»

Син якты булсаң, киләчәк

Кеше

Кичүләр юк икән язларда

Төш

«Артта – җиңүле юл…»

Киләчәгең килә үткәннәрдән

«Яшьтәшләрне хурлап сүз әйтсәләр…»

«Хәнҗәр булып керә йөрәгемә…»

Безнең якта

Син әле тәмле йокыда

И кызлар, и хатыннар…

«Даулы еллар күкрәп…»

Учак

Җир әйләнә

«Киткәннәрнең юллары озын…»

«Кем әйтә «сөю – ләззәт» дип?..»

«Бөтерелә…»

«Китәрмен дә…»

«Чикләүләр, читләтүләре!..»

Этюд

Хәсән Туфанга

«Уйласаң – уй…»

Гомер

«Яшьлек, гомерең кыска…»

Бәби туенда

Шигърият язы белән

Җырчыларның зәңгәр күгенә

«Телим сиңа яшел җәйләр…»

Себердән

Чүлдә

«Син әле яшь…»

Тиз генә онытмале

Кызыл каурыйлар

Йортыңа иминлек, кардәш!

Ирек

Җисми дөнья

«Бер юлыңны илдә яңгыратырга…»

Печән өсте

«И акыл өйрәтәләр…»

Март

«Беркем гөлләр өмет итми иде…»

«Җилме соң бу?..»

Әлмәт11

«Аланнарның иркенлеген тоеп…»

Шагыйрә

Табылдык хат

«Ардык димсең…»

Бүтән мәхәббәт

«И туган авылым яңгыры…»

«Йокы качты…»

«Хисләреңне салып дулкыннарга…»

Ир-егеткә

«Сөйләп сүзләр бетмәс…»

«Башмакларга гына кагылдың син…»

«Эңгер төшеп…»

«Сулар ага…»

Таякка мәдхия

«Өр-яңа тотка…»

Әкиятле үсмер чактан чыккач

«Табигать…»

«Җил иркендә сине күрдем…»

Көнләшү

«Очраштык…»

«Сынаулар үттең…»

«Тәрәзәгә үрли ак муеллар…»

Кояш бизәге

«Озак көттек…»

«Табигатьтә бар бәндәләр…»

Җәлил

«Кабаланып килеп җиттең…»

Соңгы патрон

Бер хатирә

Хирург

«Тынгысыз уйларым белән…»

Уйламагыз, кызлар

Кар ява

Аланнарда балан

Сатылмаска

«Бүлдералмаса юл басып…»

Бүреләр

«Беләм инде…»

Сүз

Ә күк зәңгәр

Туган илгә булган тугрылыкны

Сер алдым

«Үткәннәр бездән…»

«Сагыныштык…»

«Син кем атлы…»

Соравыңа җавап

«Кайчагында, кеше сау чагында…»

«Сайланып кала…»

Сау бул, язым!

Кәккүк

Тулган айга тиңләп

«Атлан атларга…»

Ана белән бала

«Яр читләре…»

Нидер яна

Безнең яшьлек җырлары

Җирем – зәңгәр Ватан

Казан вальсы12

Чал карчыга

«Кыелып кергән…»

Диңгезче язы13

«Сөңге тау…»

Җан атып кайтып киләм

«Мин Зөһрәсе…»

Сузган ике кулым

«Март бураны…»

Айлыбикә

Казан – күңелем һәйкәлләре иле

Канатланып, давылланып килде

Җиргә күчә

«Бөреләнә…»

Боз акканда, атлар чапканда

Идел-Кама

Арулардан арынып

Сабыр канатлары

Туй җыры14

«Җил исте дә…»

Төшен – төшкә

Ә без…

Яшь ана

«Яшь наратлар…»

«Актарылып, айкалыплар…»

Ай юлы

Җил дә үтмәс

Унсигез

Эндәшү

Без йөргән юлларда15

Тормыш, исәнме!16

Поэмалар

Җир-су

Фал китабы

Отрывок из книги

Саҗидә Сөләйманова…Бу исем шигъри яңгырашы белән үк җанга якын, чөнки ул – безнең чор шагыйрәсе. «Кеше барыбер кошлар нәселеннән», «Ач, шигърият, серләреңне, тылсымлы сүзләр өйрәт», «Киткәннәрнең юллары озын, көткәннәрнең көннәре озын…» һ. б. гыйбарә-сүзтезмәләре халык иҗаты кебек үк күңелләргә береккән; алар телдән төшми, көндәлек матбугаттамы, радио-телевидениедәме – һәрдаим кабатланып тора.

Саҗидә Сөләйманова иҗатының төп үзенчәлеге дә шундадыр, ягъни тарту көче булуында. «Аланнарда балан», «Кызыл каурыйлар» – шагыйрәнең безнең студент елларында дөнья күргән китаплары. Әлеге затлы китапларны без кулдан төшермәдек сыман. Ул чорда шагыйрәләр дә әллә ни күп түгел иде бит. Безнең рухка аваздаш булырлык зур иҗат турында сүз алып барганда, әлбәттә, Саҗидә Сөләйманова иң алгы сафка чыгып басты кебек. Чын шигърияткә юлыгу бәхетеннәнме, без чиксез якты тәэсирле мизгелләр кичердек ул чакта. Һәм шунысы куанычлы: ул хисләр әле дә исән. Алар Саҗидә Сөләйманова шигъриятенең олылыгын, тирәнлеген даими искәртеп тора. Еллар шуны раслады: ул – хәзерге заман шагыйрәсе дә!

.....

Әдип Маликовның «Гомер мизгелләре» китабы белән танышкач, моңа тагын бер кат инанасың. Шамил Маннапов әйтмешли, монда сугыштан соңгы чордан алып бүгенгәчә булган әдәби, сәнгати хәрәкәтнең, илкүләм барган хезмәтнең кайнар сулышын тоясың.

Саҗидә Сөләйманова – сугыш чоры баласы. Әтиләрен яуга озатып, әниләренең, гомумән, гаиләнең терәге булырга алынган буын. Ләкин тормыш авырлыклары аны чыныктырган гына. Мөгаен, язмыш хәйләләрен нечкә тоемлап һаман алга атларга шагыйрәгә рухының көчлелеге, тормышны яратуы ярдәм иткәндер.

.....