Mohacz 1526

Отрывок из книги

Spis treści

Karta tytułowa

.....

Bardzo przydatny z uwagi na niezwykłą erudycję autora, Kennetha M. Settona, jest tom trzeci syntezy dziejów polityki papieskiej wobec wschodniej części basenu Morza Śródziemnego – Lewantu. Dla historii Serbii nadal niezastąpiona jest stara synteza wielkiego czeskiego historyka Konstantina Jirečka i jugosłowiańskie opracowanie zbiorowe o dziejach narodu serbskiego, a w przypadku dziejów średniowiecznej Bośni w dalszym ciągu użyteczna jest napisana w 1964 roku przez Simę Ćirkovicia jej historia. Rzetelnych informacji dostarcza też Historia Jugosławii autorstwa polskich specjalistów – Wacława Felczaka i Tadeusza Wasilewskiego; na uznanie zasługują erudycyjne wywody obu autorów i ich głęboka znajomość przedmiotu. Dla uproszczenia używam w pracy nazw miejscowości zadomowionych w źródłach polskich lub historiografii polskiej. Tak więc często piszę o Ostrzyhomiu, Białogrodzie Królewskim, Waradynie i Segedynie, oczywiście zaznaczając przynajmniej raz w nawiasie, jak to czynię we wszystkich moich książkach, nazwę w języku danego kraju lub z czasów władztwa węgierskiego.

Dla bitwy mohackiej dysponujemy kilkoma podstawowymi źródłami. Wspomniana relacja Stefana Broderyka, choć sporządzona przez uczestnika bitwy, obok danych o pierwszorzędnym znaczeniu zawiera istotne luki będące źródłem problemów dla wszystkich badaczy tej batalii. Niezależnie od tego, czy wynikają one ze zwyczajnej niewiedzy autora, braku jego rozeznania w sprawach czysto wojskowych, czy też z zamierzonych przemilczeń lub kłopotów ze wzrokiem (gdyż przez dłuższy czas chorował poważnie na oczy), utrudniają one rekonstrukcję przebiegu bitwy, skłaniając jej badaczy do tworzenia mniej lub bardziej prawdopodobnych hipotez. Nieocenioną wartość poznawczą ma epistolografia, a więc zarówno listy legatów i nuncjuszy papieskich (z mającą podstawowe znaczenie dla poznania wydarzeń sprzed bitwy korespondencją zmarłego w 1545 roku nuncjusza Antoniego Puglione barona de Burgio na czele), jak i cesarzy oraz królów, w tym władcy Węgier i Czech Ludwika II Jagiellończyka, Zygmunta I Starego, króla Polski i władcy Litwy (1506–1547), a także Pawła Tomoriego, naczelnego dowódcy spod Mohacza, czy licznych dyplomatów i szpiegów weneckich, które uzupełniają lub po prostu tłumaczą wydarzenia sprzed, w trakcie i po bitwie. Bardzo cennym źródłem są też dokumenty ze zbioru podkanclerzego Piotra Tomickiego (1464–1535), wśród których znajduje się m.in. korespondencja pomiędzy Ludwikiem II a Zygmuntem I Starym, korespondencja królowej Marii Habsburg oraz jej urzędników z królem polskim i jego dostojnikami po bitwie mohackiej, lista strat ludzkich podczas bitwy, relacja Sarffyego o znalezieniu zwłok Ludwika Jagiellończyka itp.

.....