Читать книгу Quo vadis - Генрик Сенкевич, Henryk Sienkiewicz - Страница 3

Rozdział trzeci

Оглавление

Wierzy w Boga, który jest jeden, wszechmocny i sprawiedliwy – powtórzył Petroniusz, w chwili gdy znów znalazł się w lektyce sam na sam z Winicjuszem. – Jeśli jej Bóg jest wszechmocny, tedy rządzi życiem i śmiercią; a jeśli jest sprawiedliwy, tedy słusznie zsyła śmierć. Czemu więc Pomponia nosi żałobę po Julii? Żałując Julii przygania swemu Bogu. Muszę to rozumowanie powtórzyć naszej miedzianobrodej małpie, uważam bowiem, że w dialektyce dorównywam Sokratesowi146. Co do kobiet, zgadzam się, że każda posiada trzy lub cztery dusze, ale żadna nie ma duszy rozumnej. Niechby Pomponia rozmyślała sobie z Seneką147 lub z Kornutusem148 nad tym, czym jest ich wielki Logos149… Niechby razem wywoływali cienie Ksenofanesa150, Parmenida151, Zenona152 i Platona153, które nudzą się tam w kimeryjskich krainach154 jak czyże w klatce. Ja chciałem mówić z nią i z Plaucjuszem o czym innym. Na święty brzuch egipskiej Izys! Gdybym im tak po prostu powiedział, po cośmy przyszli, przypuszczam, że cnota ich zadźwięczałaby jak miedziana tarcza, w którą ktoś pałką uderzy. I nie śmiałem! Dasz wiarę, Winicjuszu, żem nie śmiał! Pawie są piękne ptaki, ale krzyczą zbyt przeraźliwie. Zląkłem się krzyku. Muszę jednak pochwalić twój wybór. Istna „różanopalca Jutrzenka”… i wiesz, co mi także przypomniała? Wiosnę! – i to nie naszą w Italii, gdzie ledwie tu i ówdzie jabłoń pokryje się kwiatem, a oliwki szarzeją, jak szarzały, ale tę wiosnę, którą niegdyś widziałem w Helwecji, młodą, świeżą, jasnozieloną… Na tę bladą Selenę155 – nie dziwię ci się, Marku – wiedz jednak, że Dianę156 miłujesz i że Aulus i Pomponia gotowi cię rozszarpać, jak niegdyś psy rozszarpały Akteona157.

Winicjusz, nie podnosząc głowy, przez chwilę milczał, po czym jął mówić przerywanym przez żądzę głosem:

– Pragnąłem jej poprzednio, a teraz pragnę jeszcze więcej. Gdym objął jej rękę, owionął mnie ogień… Muszę ją mieć. Gdybym był Zeusem, otoczyłbym ją chmurą, jak on otoczył Io158, lub spadłbym na nią dżdżem, jak on spadł na Danae159. Chciałbym całować jej usta aż do bólu! Chciałbym słyszeć jej krzyk w moich ramionach. Chciałbym zabić Aula i Pomponię, a ją porwać i zanieść na ręku do mego domu. Nie będę dziś spał. Rozkażę ćwiczyć którego z niewolników i będę słuchał jego jęków…

– Uspokój się – rzekł Petroniusz. – Masz zachcianki cieśli z Subury.

– Wszystko mi jedno. Muszę ją mieć. Udałem się do ciebie po radę, lecz jeśli ty jej nie znajdziesz, znajdę ją sam… Aulus uważa Ligię za córkę, czemuż bym ja miał patrzeć na nią jak na niewolnicę? Więc skoro nie ma innej drogi, niechże oprzędzie drzwi mego domu, niech je namaści wilczym tłuszczem i niechaj siędzie jako żona przy moim ognisku.

– Uspokój się, szalony potomku konsulów. Nie po to sprowadzamy barbarzyńców na sznurach za naszymi wozami, byśmy mieli zaślubiać ich córki. Strzeż się ostateczności. Wyczerpnij proste, uczciwe sposoby i zostaw sobie i mnie czas do namysłu. Mnie także Chryzotemis wydawała się córką Jowisza, a jednak nie zaślubiłem jej – tak jak i Nero nie zaślubił Akte, choć ją czyniono córką króla Attala… Uspokój się… Pomyśl, że jeśli ona zechce opuścić Aulusów dla ciebie, oni nie mają prawa jej wstrzymać, wiedz zaś o tym, że nie tylko sam gorejesz, bo i w niej Eros rozniecił płomień… Jam to widział, a mnie należy wierzyć. Miej cierpliwość. Na wszystko jest sposób, ale dziś i tak już za dużo myślałem, a to mnie nuży. Natomiast przyrzekam ci, że jutro pomyślę jeszcze o twojej miłości, i chyba Petroniusz nie byłby Petroniuszem, gdyby jakiegoś środka nie znalazł.

Umilkli znów obaj – wreszcie po niejakim czasie Winicjusz rzekł już spokojniej:

– Dziękuję ci i niech Fortuna szczodrą ci będzie.

– Bądź cierpliwy.

– Dokąd się nieść kazałeś?

– Do Chryzotemis…

– Szczęśliwyś, że posiadasz tę, którą kochasz.

– Ja? Wiesz, co mnie jeszcze bawi w Chryzotemis? Oto, że ona mnie zdradza z moim własnym wyzwoleńcem, lutnistą Teoklesem, i myśli, że tego nie widzę. Niegdyś kochałem ją, a teraz bawią mnie jej kłamstwa i jej głupota. Chodź ze mną do niej. Jeśli pocznie cię bałamucić i kreślić ci litery na stole palcem umoczonym w winie, wiedz o tym, że nie jestem zazdrosny.

I kazali się ponieść razem do Chryzotemis.

Lecz w przedsionku Petroniusz położył rękę na ramieniu Winicjusza i rzekł:

– Czekaj, zdaje mi się, że obmyśliłem sposób.

– Niech wszystkie bogi ci nagrodzą…

– Tak jest! Sądzę, że środek jest nieomylny. – Wiesz co, Marku?

– Słucham cię, moja Atene…

– Oto za kilka dni boska Ligia będzie spożywała w twoim domu ziarno Demetry160.

– Jesteś większy niż cezar! – zawołał z uniesieniem Winicjusz.

146

Sokrates (469–399r. p.n.e.) – filozof ateński, znany z ulicznej działalności nauczycielskiej, polegającej na dyskusji eleuktycznej (zbijanie argumentów przeciwnika poprzez doprowadzenie go do sprzeczności) oraz majeutycznej (kierowanie rozmową tak, by przeciwnik był przekonany, że sam doszedł do prawdy). [przypis edytorski]

147

Seneka Młodszy (4r. p.n.e.–65r. n.e.) – filozof i tragik, wychowawca Nerona, przedstawiciel rzym. szkoły stoickiej. [przypis edytorski]

148

Kornutus, właść. Lucius Annaeus Cornutus – żyjący w I w.n.e. filozof rzym., stoik. [przypis edytorski]

149

Logos (gr.) – słowo, mowa, myśl, umysł; w filozofii gr. powszechna prawidłowość, przeznaczenie, rozum kosmiczny, w teologii chrześcijańskiej Syn Boży. [przypis edytorski]

150

Ksenofanes z Kolofonu (ok.575–480r. p.n.e.) – filozof gr., krytykował religię grecką za przypisywanie bogom cech ludzkich. [przypis edytorski]

151

Parmenides z Elei (ok.540–ok.470r. p.n.e.) – filozof gr., uczeń Ksenofanesa, twórca teorii bytu jako tożsamego z prawdą, wiecznego (bez początku i końca), stałego, jednego i niepodzielnego. [przypis edytorski]

152

Zenon z Kition (IV–IIIw. p.n.e.) – filozof ateński, twórca szkoły stoickiej. [przypis edytorski]

153

Platon (427–347r. p.n.e.) – filozof, uczony i nauczyciel ateński, uczeń Sokratesa, założyciel szkoły zwanej Akademią Platońską, autor 35 dialogów filoz. oraz listów; twórca idealizmu filozoficznego. [przypis edytorski]

154

kimeryjskie krainy – krainy nieprzeniknionych ciemności, tu: miejsce przebywania dusz zmarłych. [przypis edytorski]

155

Selene (mit. gr.) – bogini księżyca. [przypis edytorski]

156

Diana (mit. rzym.) – bogini łowów, lasów, gór i księżyca, opiekunka kobiet, utożsamiana z gr. Artemidą. [przypis edytorski]

157

Akteon (mit. gr.) – myśliwy zamieniony w jelenia i rozszarpany przez psy za podglądanie Artemidy i jej nimf w kąpieli. [przypis edytorski]

158

Io (mit. gr.) – zakochany Zeus zamienił ją w jałówkę, by uratować przed zazdrosną Herą. [przypis edytorski]

159

Danae (mit. gr.) – zakochany Zeus przedostał się do niej, zamkniętej w wieży, w postaci złotego deszczu. [przypis edytorski]

160

ziarno Demetry – zboże, chleb; Demeter w mit. gr. była boginią przyrody i urodzaju. [przypis edytorski]

Quo vadis

Подняться наверх