Читать книгу Trzej muszkieterowie - Александр Дюма - Страница 15

Tłum hałaśliwy, na jaki natrafiono, zebrał się nie w oczekiwaniu na powieszenie człowieka, lecz dla przyjrzenia się już powieszonemu.

Powóz, zatrzymany przez chwilę, puścił się w dalszą drogę i, przebijając się przez tłuszczę, przeciął ulicę Ś-go Honoryusza, zawrócił na ulicę Dobrych dzieci i stanął przed niepozorną furtką.

Drzwiczki karety otwarto, dwóch ze straży pochwyciło w objęcia swoje pana Bonacieux, podtrzymywanego przez oficera; wepchnięto go do sieni, później na schody i wprowadzono do przedpokoju.

Wszystko to odbyło się bez jego wiedzy.

Szedł tak, jakby się znajdował we śnie. Przedmioty wszystkie mgła mu przesłaniała, słuch chwytał dźwięki, nie rozumiejąc ich wcale. Dałby się był zaprowadzić na rusztowanie i głowę na pniu położyłby, nie kiwnąwszy nawet palcem dla obrony, i aniby nawet pisnął błaganiem o litość.

Pozostał tak, jak go posadzono na ławeczce, plecami oparty o ścianę, z rękami zwieszonemi i przymkniętemi oczyma.

Gdy ośmielił się otworzyć powieki, nie zobaczył dokoła żadnego przedmiotu groźnego, mogącego wskazywać mu niebezpieczeństwo.

Ławeczka wysłana była wygodnie, ściany pokryte piękną skórą kordubańską, u okien zwieszały się wielkie firanki z czerwonej materji, podtrzymywane złotemi przepaskami.

Zrozumiał, iż przestrach jego był przesadzony, i począł kręcić głową to w prawo, to w lewo, to na dół, to do góry.

Ponieważ nikt nic nie miał przeciw tym poruszeniom, nabrał trochę odwagi i spróbował wysunąć najpierw jedną, a potem drugą nogę; nareszcie, podparłszy się na rękach, podniósł się z ławeczki i stanął.

W tejże chwili oficer pięknej powierzchowności uchylił portjery, kończąc jeszcze rozmowę z osobą, w przyległym pokoju będącą, i zwróciwszy się do więźnia, rzekł:

– To pan nazywasz się Bonacieux?

– Tak, panie oficerze, do usług pańskich – wybełkotał na wpół żywy kramarz.

– Proszę wejść – rzekł oficer.

I usunął się na bok, aby przepuścić kramarza, który usłuchał ślepo i wszedł do pokoju, gdzie go oczekiwano widocznie.

Był to obszerny gabinet o ścianach, przybranych bronią zaczepną i obronną, wysłany dywanami i zaciszny, a w kominku, pomimo końca września zaledwie, płonął suty ogień.

Stół czworokątny, pokryty książkami i papierami, pomiędzy któremi rozłożony był olbrzymi plan miasta Rochelli, zajmował środek pokoju.

Przed kominkiem stał mężczyzna średniego wzrostu, postawy wyniosłej i dumnej, z oczami przenikliwemi, twarzą wychudłą, którą wydłużała jeszcze spiczasta bródka, a ponad nią wznosiły się cienkie wąsiki.

Jakkolwiek mężczyzna ten miał zaledwie trzydzieści siedem lat, włosy, wąsy i bródka siwieć mu już poczynały. Gdyby nie brak szpady, wygląd miałby rycerski; buty ze skóry bawolej, lekko jeszcze pyłem pokryte, świadczyły, iż w ciągu dnia musiał dosiadać konia.

Był to Armand-Jan-Duplessis, kardynał de Richelieu, ale nie taki, jak go nam przedstawiają, starzec, wiekiem złamany, cierpiący, jak męczennik, z ciałem bezsilnem, zagasłym głosem, pogrążony w fotelu, jak w przedwczesnym grobie, żyjący tylko siłą swego genjuszu i wytrzymujący walkę z Europą przez nieustanny wysiłek myśli.

Był on taki, jak rzeczywiście wyglądał w owej epoce. Zręczny kawaler światowy, słaby ciałem, lecz podtrzymywany władzą ducha, która czyniła z niego jedną z najwybitniejszych postaci w świecie; przygotowujący się teraz, po osadzeniu księcia de Nemours w księstwie Mantui, po wzięciu Nimes, Castres i Uzes, do wypędzenia Anglików z wyspy Re i do oblężenia Rochelli.

Na pierwsze wejrzenie nic w nim nie zdradzało kardynała i tym, którzy nie znali go z twarzy, trudno było odgadnąć, kogo mają przed sobą.

Biedny kramarz stał przy drzwiach, kiedy oczy osobistości, przez nas opisanej utkwione w nim były, i, jakby się goniąc, sięgały do głębi jego duszy.

– Więc to ów Bonacieux? – zapytał po chwili milczenia.

– Tak, monsiniorze – odrzekł oficer.

– Dobrze, podaj mi te papiery i zostaw nas samych.

Oficer wziął ze stołu wskazane papiery, podał je żądającemu, skłonił się do ziemi i wyszedł.

W papierach tych poznał Bonacieux protokół swój z Bastylji.

Od czasu do czasu mężczyzna, stojący przed kominkiem, odrywał oczy od pisma i zatapiał je, jak sztylety w serce biednego gospodarza.

Po dziesięciominutowem czytaniu i chwili badania wzrokiem zdanie kardynała zostało ustalone.

– Głowa ta nie spiskowała nigdy, – wyszeptał – lecz mniejsza o to, przekonajmy się sami.

– Obwiniony jesteś o zdradę – rzekł przeciągle kardynał.

– Powiedziano mi to właśnie, monsiniorze – zawołał Bonacieux, używając tytułu, jaki słyszał od oficera, – lecz przysięgam, iż nic o tem nie wiem.

Kardynał powstrzymał uśmiech.

– Spiskowałeś z żoną swoją, z panią de Chevreuse i księciem de Buckingham.

– Rzeczywiście, monsiniorze – odparł gospodarz – słyszałem, jak wymawiała wszystkie te nazwiska.

– W jakich okolicznościach?

– Mówiła ona, iż kardynał de Richelieu ściągnął do Paryża księcia Buckinghama, aby go razem z królową zgubić.

– Ona to mówiła? – zawołał kardynał gwałtownie.

– Tak, monsiniorze; powiedziałem jej, iż źle robi, plotąc podobne rzeczy, i że jego eminencja nie byłby zdolny…

– Milcz, jesteś głupiec – przerwał mu kardynał.

– Zupełnie to samo powiedziała mi żona, monsiniorze.

– Czy wiesz, kto twoją żonę porwał?

– Nie, monsiniorze.

– Masz jednak jakieś podejrzenia?

– Tak, lecz one nie w smak były panu sędziemu, więc już ich nie mam wcale.

– Żona twoja wydostała się na wolność. Wiedziałeś o tem?

– Nie, monsiniorze, dowiedziałem się w więzieniu dopiero i to z ust pana sędziego, wielce miłego człowieka!

Uśmiech znów się ukazał na ustach kardynała.

– Nie wiesz zatem, co się z żoną twoją stało po ucieczce?

– Nic zgoła nie wiem, monsiniorze, musiała pewnie powrócić do Luwru.

– O pierwszej w nocy nie było jej tam jeszcze.

– A! mój Boże! cóż się więc z nią stało?…

– To się wyda, bądź spokojny; nic się przed kardynałem nie ukryje, kardynał wie o wszystkiem.

– W takim razie, monsiniorze, czy sądzisz, iż kardynał zgodzi się, powiedzieć mi, co się stało z moją żoną?

– Być może, ale najpierw musisz wyznać wszystko, co wiesz o stosunkach żony twojej z panią de Chevreuse?

– Kiedy ja nie wiem o niczem, monsiniorze; nigdy jej nie widziałem.

– Gdy chodziłeś po nią do Luwru, czy wracała prosto do domu?

– Nigdy prawie: miała interesy do sklepów z płótnem, dokąd ją też odprowadzałem.

– A wielu kupców takich było?

– Dwóch, monsiniorze.

– Gdzie mieszkali?

– Jeden, przy ulicy Vaugirard, drugi przy ulicy de la Harpe.

– Czy wchodziłeś z nią do nich?

– Nigdy, monsiniorze; czekałem przede drzwiami.

– A czem się tłómaczyła, że wchodzi sama?

– Nie tłómaczyła się nigdy; kazała mi czekać i czekałem.

– Wygodny z ciebie małżonek, drogi mój panie Bonacieux! – rzekł kardynał.

– On mnie drogim swoim panem nazywa! – rzeki sobie w duchu kramarz. – Nieźle już rzeczy stoją!

– Czy poznałbyś te drzwi?

– Poznałbym.

– A pamiętasz numery domów?

– Pamiętam.

– Jakież więc?

– Nr. 25 przy ulicy Vaugirard; Nr. 75 ulica de la Harpe.

– Dobrze – rzekł kardynał.

To mówiąc, zadzwonił; wszedł oficer.

– Idź po Rocheforta – rzekł doń półgłosem – niech przyjdzie tu natychmiast, jeżeli już powrócił.

– Hrabia jest już tutaj – odrzekł oficer – i pragnie usilnie mówić z waszą eminencją!

– Niech przyjdzie, niech przyjdzie! – rzekł porywczo kardynał.

Oficer wybiegł z pokoju z pośpiechem, właściwym tym wszystkim, którzy kardynałowi służyli.

– Z waszą eminencją! – mruczał Bonacieux, tocząc błędnym wzrokiem.

W kilka minut zaledwie po wyjściu oficera drzwi się otworzyły i weszła nowa figura.

– To on! – wykrzyknął Bonacieux.

– Co za on? – zapytał kardynał.

– Ten, co żonę mi porwał.

Kardynał znowu zadzwonił. Oficer wszedł.

– Oddaj tego człowieka w ręce stróżów i niechaj czeka, aż go wezwę do siebie.

– Nie, monsiniorze! nie, to nie on! – wołał Bonacieux – nie, ja się pomyliłem: to ktoś inny, wcale do niego niepodobny! Ten pan jest człowiekiem uczciwym.

– Precz z tym durniem! – zawołał kardynał.

Oficer wziął kramarza pod pachę i wyprowadził do przedpokoju, gdzie oczekiwali dwaj jego dozorcy.

Nowoprzybyły powiódł wzrokiem niecierpliwym za wychodzącym Bonacieux, a skoro drzwi zamknęły się za nim, rzekł:

– Widzieli się.

– Kto? – zapytał kardynał.

– On i ona.

– Królowa i książę?

– Tak.

– Gdzie?

– W Luwrze.

– Jesteś tego pewny?

– Najzupełniej.

– Kto ci to mówił?

– Pani de Launay, która jak Waszej eminencji wiadomo, oddana mi jest zupełnie.

– Czemuż wcześniej tego nie powiedziała?

– Bo przypadkowo, a może też przez nieufność, królowa rozkazała pani de Surgis spać w swoim pokoju i cały dzień nie puściła jej od siebie.

– Ha! jesteśmy pobici. Postarajmyż się o odwet.

– Bądź spokojny, monsiniorze, pomogę ci z całej duszy.

– Jakże to było?

– O godzinie wpół do pierwszej w nocy królowa była w otoczeniu dam swoich…

– Gdzie?

– W sypialni swojej.

– Dobrze.

– Gdy wtem wręczono jej chusteczkę, przyniesioną przez dozorczynię bielizny…

– Cóż dalej?

– Nagłe wzruszenie ogarnęło królową i pomimo różu, którym twarz miała pokrytą, zbladła.

– Cóż dalej?… prędzej!

– Podniosła się jednakże i głosem niepewnym: moje panie – powiedziała – za dziesięć minut powrócę, poczekajcie na mnie. Otworzyła drzwi alkowy i wyszła.

– Dlaczego pani de Launay nie dała ci o tem znać natychmiast?

– Nic jeszcze nie było pewnego; zresztą królowa powiedziała: – moje panie, poczekajcie na mnie – nie śmiała więc sprzeciwić się rozkazowi królowej.

– Jak długo nie było królowej w jej pokoju?

– Trzy kwadranse.

– Czy żadna z dam nie poszła razem z nią?

– Donna Estefana tylko.

– A potem królowa wróciła?

– Tak, aby zabrać szkatułkę z drzewa różanego z cyfrą swoją, i wyszła znowu.

– A jak wróciła wreszcie, czy przyniosła szkatułkę?

– Nie.

– Czy pani de Launay wiedziała, co zawiera szkatułka?