Читать книгу Oos na die son - Ena Murray - Страница 5

Paaseiland met sy uitgewerkte kraters wat eens, eeue gelede, die lawavuur uit sy dieptes uitgespuug het en waarvan die vulkaanrots, wat soos ’n beskermende muur rondom die eiland lê, die enigste getuie is; met sy deinende, boomlose vlaktes en heuwels van voedsame gras waarop sowat veertig duisend skape wei. Die eiland word nou as een groot skaapplaas vir die Chileense Vloot geadministreer en ontvang net een keer per jaar besoek van ’n boot wat die nodige proviand en ander noodsaaklikhede na die eiland bring, en terselfdertyd die jaarlikse opbrengs van wol en surplusvleis wegneem.

Paaseiland – die land van Hotu Matua, die aartsvader van hierdie klein beskawing. Dis die plek waar legende en feit so ineengestrengel is dat die een nie van die ander te onderskei is nie; eiland van die aku-aku, die bose geeste, en die mana wat jou op bonatuurlike wyse daarteen beskerm; eiland van die moai wat met veragting in hul blinde oë neerstaar vanaf hul ahu, of platforms, op die klein mensies wat die eeue se sand van hulle af weggegrawe het om nog steeds meer geheimenisse te ontdek. Dis ook die eiland van die ana, die grotte en grafkelders wat onder die groen, deinende gras en die vulkaanrotse lê, in sy uitgediende kraters, en verberg in die hoë rotspieke aan die kus; en waarna hulle kom soek het van die ander kant van die aardbol af.

Dis of Pauli meteens ’n ligte siddering deur haar voel terwyl De Afrikaansche Galei versigtig sy pad baan na die rotsagtige kusstrook voor hulle … en dis of sy in die skemerlig van ’n sterwende Polinesiese dag kan aanvoel dat die blinde oë van die moai hulle dophou – veragtend, vyandig …

Die vier mense by die skipreling is stil terwyl die manjifieke pieke van Paaseiland soos ’n al groter wordende swart kolos voor hulle werklikheid word. Die toneel lyk asof dit ’n snit uit die een of ander fantasierolprent is, en nie ’n werklike stukkie aarde wat vadems diep onder die golwe aan dieselfde bodem vasgewortel is as die groot vastelande nie. ’n Los stukkie onwerklikheid op ’n aardbol wat al ’n groot deel van sy bekoring moes prysgee ter wille van oorbevolking en ontwikkeling.

“Ons sal maar vannag hier voor anker lê en môre aan land gaan. Hier is nie ’n hawe nie en die kus is baie gevaarlik,” laat professor Islinger hoor.

Pauli merk op, haar oë soekend: “Ek sien geen mens nie. Daar is geen teken van lewe nie.”

“Aan hierdie kant van die eiland bly daar glo nie mense nie,” vertel professor Islinger. “Almal bly saam op ’n klein dorpie, Hangaroa, aan die ander kant.” Hy glimlag. “Ek het spesifiek gevra dat ons aan hierdie kant van die eiland anker gooi, want volgens wat ek gelees en gehoor het, is die bewoners van Paaseiland, hoewel baie goeie mense, ook uitmuntende diewe!”

“Ja, asook geniale swendelaars!” voeg Louw glimlaggend by. “Hulle het die lewe van elke ekspedisielid wat nog ooit hier gekom het, vergal deur heeldag beeldjies en goed aan te dra. Hulle sweer dan hoog en laag dit kom uit ’n familiegrot van só en só oud, en dan wil hulle belaglike pryse daarvoor hê. Al die tyd is dit goed wat hulle sommer flussies self gemaak het. Party van die beeldjies, veral die houtsneewerk, is so kunstig dat net ’n kenner die verskil sal agterkom.” Hy kyk na sy vrou. “Pas dus op, Pauli, dat jy jou nie ’n kat in die sak koop as jy ’n aandenkinkie van Paaseiland huis toe wil neem nie.”

Pauli antwoord nie, maar twyfel sterk of Paaseiland vir haar van soveel belang sal word dat sy ’n aandenking huis toe sal wil neem. Vir haar is hierdie eerskomende paar maande ’n straf, die prys wat sy moet betaal om van haar man geskei te kom. Sy sal maar te dankbaar bly wees wanneer die dag aanbreek waarop hulle weer anker lig om weg te vaar …

Almal gaan daardie aand vroeg slaap. Van die volgende dag af sal die luilekker lewe aan boord van De Afrikaansche Galei verby wees. Môreoggend vroeg moet begin word met die aflaai van al die toerusting en proviand op ’n onvriendelike kus, want soos Thor Heyerdahl het professor Islinger besluit dat dit beter sal wees om liewer nie te naby Hangaroa kamp op te slaan nie. Dan moet hulle die kamp waar hulle die volgende maand of drie sal bly, in orde kry en dan eers sal hulle met mening kan wegspring met die navorsing waarvoor hulle halfpad om die aardbol gereis het. Die boot se ligte word die een na die ander gedoof terwyl Paaseiland ’n enkele swart spikkel in ’n onmeetbare see word.

Hulle slaap egter nie dadelik nie. Buiten die bemanning van die boot, is daar minstens vier mense wat nog ’n hele ruk wakker lê.

Professor Islinger se gedagtes bly ’n rukkie besig met sy verwagtinge van hierdie ekspedisie. Dan keer dit na die ander drie lede van sy span, en ’n ligte frons verskyn tussen sy ruie wenkbroue. Teen hierdie tyd kon hy al agterkom dat alles nie honderd persent pluis is met sy jong kollega se huwelik nie. Hoewel hulle om die ander se onthalwe hul bes gedoen het om gedurende die seereis beleef en vriendelik teenoor mekaar op te tree, was dit vir ’n fyn waarnemer soos die Amerikaanse professor duidelik dat die vriendelikheid gedwonge was en dat daar spanning tussen dié twee heers.

Dan ook, hoewel niemand ooit daarna verwys het nie, was dit baie opmerklik dat man en vrou nie ’n kajuit deel nie. Louw Hattingh se rede, naamlik dat hy saans tot laat besig bly en Pauli dan sal hinder, is stilswyend aanvaar en toe geïgnoreer.

Die professor se frons verdiep. Spanning in so ’n klein geselskappie wat maande lank op ’n klein, haas totaal afgesonderde eilandjie saamgehok is, kan tot allerlei probleme lei. Daarom dat hy altyd so versigtig is oor wie hy in sy geselskap opneem. Selfs die kleinste en onbenulligste dingetjies kan onuithoudbaar irriterend word, humeure laat opvlam en gevoelens wek wat normaalweg skaars die aandag sou getrek het. Want nie net is daar spanning tussen Louw Hattingh en sy mooi jong vrou nie. Daar is ook beslis spanning tussen die twee vroue. Die rede hiervoor is ook nie ’n geheim vir die leier van die ekspedisie nie.

Professor Islinger het opgemerk dat doktor Zelia Meyer haar bes doen om Pauli altyd uit die geselskap te sluit. Wanneer Pauli teenwoordig is, stuur sy gesprekke doelbewus na onderwerpe waaroor sy nie kan saamgesels nie. Dan ook het hy opgemerk dat Zelia Meyer soms byna besitlik tenoor die jong professor optree; soms ’n houding inneem wat aan intimiteit grens – iets wat nie in ’n verhouding tussen twee wetenskaplikes tuis hoort nie, al is hulle nie van dieselfde geslag nie en al het hulle vorige ekspedisies saam deurgemaak. Daar is geen teken in Louw se gedrag dat hy bewus is daarvan dat daar meer as kollegiale vriendskap van die kant van Zelia Meyer is nie. Tewens, dis baie duidelik dat hy haar geselskap geniet, maar hul gesprekke is altyd op wetenskaplike vlak. Of is dit miskien die rede hoekom hy sy mooi, jong vrou hierdie keer saamgesleep het? Dan was dit ’n fout, besluit professor Islinger voordat hy omdraai om te slaap.

Ook Pauli lê nog ’n lang ruk wakker, en haar gedagtes sirkel min of meer in dieselfde baan as dié van professor Islinger. Die vae vermoedens wat sy voor die vertrek reeds gevoel het in verband met Zelia Meyer, het gedurende die seereis voldonge feite vir haar geword. Zelia Meyer is nie net ’n briljante wetenskaplike nie, maar ook ’n vrou … ’n vrou met aspirasies, daarvan is Pauli nou baie seker.

Hoewel sy te trots is om die ander vrou te laat agterkom dat sy wéét dat dié haar bes doen om die wig nog dieper tussen haar en haar man in te dryf, hou sy hulle fyn dop – en sy sien alles raak, selfs meer nog as die leier van die ekspedisie. Nie dat dit haar juis ontstel nie. Eintlik amuseer dit haar ’n bietjie om die geleerde dame se pogings te aanskou! Dis ’n verspilling van goeie energie, maar dit weet Zelia nie.

Louw het haar blykbaar nie vertel dat hy en sy vrou gaan skei sodra hulle terug is van hierdie ekspedisie nie. Daaroor is Pauli nogal bly. Sy weet dat dit net sy trots is wat hom daarvan weerhou om dit wêreldkundig te maak dat sy huwelik op die rotse is. Louw Hattingh is nie ’n man vir mislukkings nie, en dit moet swaar wees vir hom om te weet dat hy in dié opsig gefaal het. Hoewel dit haar nie juis skeel of hierdie mense weet dat haar en Louw se huwelik gedoem is nie, is daar tog iets in haar wat dié inligting van Zelia weerhou wil hê. Hoekom kan sy nie sê nie, behalwe miskien dat sy dan ’n nog groter gek sal voel. Louw se redes hoekom hy haar hierheen saamgesleep het, is nog steeds vir haar duister en sy optrede belaglik, en as Zelia die waarheid moes weet en haar openlik uitlag, sou sy haar nie kwalik kon neem nie.

Pauli sug en draai op haar ander sy. Wel, laat Zelia maar voortgaan met haar pogings om Louw Hattingh van sy vrou te probeer steel. Sy weet nie hoe belaglik sý is nie, dink Pauli met wrang humor. ’n Mens kan mos nie iets probeer steel wat daar oop en bloot lê net vir vat nie!

In die kajuit langsaan lê Louw Hattingh die een sigaret na die ander en rook. Soos sy hoof, dink ook hy vannag aan allerlei onwetenskaplike kwessies. Dat sy gedagtes nie aangenaam is nie, is duidelik te sien aan die diep frons op sy voorkop en die harde lig in sy oë.

Miskien sou Pauli nie so maklik alles van haar kon afskuif en rustig aan die slaap raak as sy die gedetermineerde trek om haar man se lippe kon sien nie. Wat Pauli nie weet nie – sy ken haar man nog nie so goed nie – is dat Louw Hattingh, afgesien daarvan dat hy ’n wetenskaplike van formaat is en ’n man wat nie hou van mislukkings nie, ook ’n hardkoppige streek in hom het waarvan sy nog maar net ’n glimp gesien het toe hy sy ultimatum aan haar gestel het.

En verder af in die smal gangetjie lê ook Zelia Meyer in haar kajuit voor haar en uitstaar. Professor Islinger se kommer sou verdiep het as hy die uitdrukking in haar oë kon sien. Hy sou dan geweet het dat sy voorgevoel nie verkeerd was nie. Inteendeel, selfs Louw Hattingh sou kwalik sy kollega op hierdie oomblik herken het. Net Pauli sou miskien nie so verbaas gewees het nie. Sy sou besef het dat haar vroulike intuïsie reg was, dat daar meer agter doktor Meyer se koel, wetenskaplike houding sit as wat met die oog sigbaar is.

Want soos Zelia Meyer nou daar lê, het sy die wetenskaplike saam met die swartraambril en besadigde klere eenkant neergesit. Sy is volkome vrou met ’n berekenende lig in haar oë. Die stywe bolla van die dag is losgemaak en haar donker hare val oor haar wit skouers. En daar is iets in die deining van haar bors onder die laken wat die frustrasies en begeertes van ’n onbevredigde vrou verraai. Die oë vertel duidelik dat sy nie haar lot as oujongnooi sonder meer aanvaar nie. Tewens, na die glimlag om haar lippe te oordeel, lyk dit asof sy ’n rooskleurige toekoms voor haar sien …

Toe die geselskap die volgende oggend op die dek staan, word hulle begroet deur ’n kleurryke en vreemde gesig. Die see om die boot wemel behoorlik van kano’s van verskillende groottes, elkeen volgeprop met glimlaggende eilandbewoners.

Iemand moes die vreemde boot aan die ander kant van die eiland gewaar en die nuus na die dorpie oorgedra het. Aangesien hulle net een keer per jaar die rantsoenboot te siene kry, is die aankoms van ’n vreemde boot ’n groot geleentheid. Almal wat moontlik kon, is vanoggend hier om die vreemdelinge te verwelkom. Uit vorige ervaring weet hulle dat ’n vreemde boot net een ding kan beteken – ’n ekspedisie wat van êrens agter die waterkim van ’n ver land kom om na hul voorvaders se moai en rongo-rongo te kom kyk. Dat vreemdelinge hierdie voorvaderlike erfenisse so interessant vind, pas hulle goed, want dit beteken dat die vreemdelinge bereid is om goed te betaal vir inligting en ontdekkings; en as hulle eers hul betaling het, pla dit hulle min dat hul inligting vals en hul ontdekkings tuisgemaak is.

’n Vreemde boot beteken dus onverwagte luukse, want die bewoners van Paaseiland is gewoond om net met die eenvoudigste en noodsaaklikste klaar te kom. Inligting en arbeid en ontdekkings word nie vir geld verkoop nie, want wat sal ’n mens met geld op hierdie uithoekie van die aardbol maak? Nee. Dalk is hierdie vreemde boot se ruim ook volgelaai met rolle materiaal wat vir die vroue onweerstaanbaar is en duisende vishoeke, die mees gesogte artikel by die mans.

Dit is wel die geval, buiten die lekkers, oorbelle, halsbande en ander dinge. Professor Islinger het uit ervaring van vorige ekspedisies geleer om die regte betaalmiddele saam te bring!

Wat eers na ’n haas onbegonne taak gelyk het vir die ekspedisielede, word nou baie vergemaklik deur die talle gewillige hande wat help aflaai. Weliswaar moet daar ’n streng wakende oog gehou word oor elke kano wat volgelaai en dan behendig strand toe geroei word.

De Afrikaansche Galei kan dit nie waag om te na aan die rotsagtige kus te kom nie, maar nog voordat die Suidsee-son reg bokant hulle staan, is die belangrikste reeds aan land gebring. Ten aanskoue van baie omstanders word die tente opgeslaan: slaaptente, ’n groot tent wat sal dien as eettent en algemene bymekaarkomplek, en dan nog ’n groot tent wat as ’n soort kantoor vir die wetenskaplikes ingerig word.

Teen laatmiddag is alles in orde en geskied die betaling vir die vriendelike hulp. Dis ’n plesierige klomp wat met breë glimlagge, uitgelate soos kinders, net so vinnig verdwyn as wat hulle onverwags verskyn het. Elke man het ’n kosbare pakkie sigarette en ’n hand vol vishoeke; die vroue is hoogs in hul skik met die nuwe rolle bont materiaal en die kinders verdwyn al kouende aan die lekkers van die vreemde wêreld anderkant die horison. Van môre af sal hulle tot vervelens toe kom vra of hulle nie met iets behulpsaam kan wees nie.

Pauli wil net omdraai om haar eie tent in orde te bring vir die nag, toe ’n eensame ruiter meteens sy verskyning op die naaste groen heuwel maak. Iets in sy houding laat haar tot stilstand kom. Hý is beslis nie net nog ’n nuuskierige besoeker nie. Hy ry reg op die kamp af en ook die res van die geselskap los alles waarmee hulle besig is en wag die man in.

Hy ry, soos al die eilandbewoners, sonder saal en sit op die perd asof hy daarop gebore is. Paaseiland het meer perde as mense, want dis die enigste vervoermiddel op die eiland en die enigste manier om oor die weg te kom. Die kinders is nog skaars in staat om alleen te sit, of hulle begin saam met hul ouers perdry.

Hy bring sy perd voor hulle tot stilstand en kyk hulle eers skerp deur. Pauli voel ’n vreemde spanning in die atmosfeer insluip. Dat hierdie man nie net ’n gewone eilandbewoner is nie, is baie duidelik. Sy klere is nie net veel netjieser en meer modieus as die res s’n nie, maar hy dra die stempel van ’n leier. Hierdie man is ook baie duidelik van gemengde afkoms, want hoewel hy nog die blas vel van die Polinesiër het, is die gesig fynbesnede en kom dit min ooreen met die ietwat growwer gelaatstrekke van die gemiddelde Polinesiër. Ook die blou oë wat verrassend in die donker gesig vertoon, verraai dat hy, soos baie van sy mede-eilandbewoners, nie meer op suiwer bloed aanspraak kan maak nie.

Toe hy eindelik praat, is sy stem beskaaf en sag, maar met ’n ondertoon van gesag daarin.

“Ia-o-rana kurua. Goeiedag aan u elkeen.”

Hy vertaal self sy groet op ’n suiwer, netjiese Engels, en klim dan af. “Wie is die leier van hierdie ekspedisie?”

Professor Islinger tree vinnig nader, verras om iemand so opgevoed en beskaaf op hierdie uithoek aan te tref. Dit was een van sy grootste probleme om te weet hoe hy met hierdie mense gaan kommunikeer.

Die twee mans groet en dan word die ander drie voorgestel aan dokter Inaki, goewerneur van die eiland. Op professor Islinger se belangstellende vraag oor die titel, word hy kortaf meegedeel dat dit ’n mediese titel is en weer moet die geselskap keer dat hul verbasing nie te opvallend blyk nie. Hierdie man is sy mede-eilandbewoners baie duidelik ver vooruit, dit kan almal sien, en almal is beïndruk.

“As u nie te moeg is nie, het ek ’n klein verwelkomingspartytjie vir u gereël – dis vanaand op Hangaroa. Dan kan u sommer u toestemmingsdokumente vir my saambring, asseblief, professor.”

Sy blik gaan vlugtig na die twee vroue. “U het kamp opgeslaan in die Vallei van die Konings, en dis ’n hele ent van Hangaroa af. Ek sal die jeep stuur om u te laat haal.” Hy glimlag effens. “Ek is bevrees dis die enigste voertuig op die eiland, en dit word selde gebruik. Soos u sien, gebruik ons perde – ek sal toesien dat u perde vir u geselskap kry.”

“Dis baie vriendelik van u, dokter Inaki. Ek het juis gewonder of ek ’n paar perde in die hande sal kan kry. Ons neem ook met graagte u vriendelike uitnodiging aan vir vanaand. Ons sal gereed wees. Baie dankie.”

“Dan is dit afgespreek.” Ná ’n koddige outydse buiginkie in die rigting van die vroue, spring hy weer ligvoets op sy perd. Met ’n ligte wuif van die hand begin hy dan op ’n drafstappie wegry in die rigting van waar hy gekom het.

“Nou wil jy meer!” laat professor Islinger hoor toe die goewerneur buite hoorafstand is.

“Ek is totaal verslae,” laat Pauli haar verbasing nou hardop blyk. “Wat soek só ’n man hier?”

Zelia se mond trek sarkasties, en sy loer vlugtig na Louw wat die perderuiter nog met vernoude oë agternastaar.

“Jou vrou is beslis beïndruk deur Paaseiland se goewerneur, Louw! Die ou wêreld is vol verrassings! Jy sou nie kon droom dat jy hier kompetisie sou raakloop nie, nè?”

Die frons tussen Louw se oë keep dieper, maar sy blik bly op die silhoeët op die heuwel. Ook professor Islinger frons, maar sê niks nie.

Pauli draai na die ander vrou. Tot dusver het sy Zelia se onderlangse stekies en sinspelings maar verdra. Maar sy het net so hard soos die res van die geselskap gewerk om alles in orde te kry, en sy kan kwalik haar ergernis onder ’n kalm stem verberg toe sy sê: “Ek dink dokter Inaki is enigeen van ons se gelyke, nie net in geleerdheid nie, maar beslis ook in opvoeding. Ek wil amper sê miskien nog sommige van ons se meerdere, waar dit goeie maniere aangaan. Ek vind hom ’n uiters fyn beskaafde, hoflike persoon – en wat daarvan?”

Sy stap dadelik na haar tent en laat ’n ietwat verbaasde drietal agter. Professor Islinger kan kwalik sy ingenomenheid verberg. Louw, daarenteen, lyk geensins ingenome met sy vrou se parmantigheid nie. Hy kyk net stilweg van die heuweltop na sy vrou se verdwynende gestalte. Zelia is ’n oomblik sonder woorde. Dan lag sy kortaf.

“Jammer. Ek het nie bedoel om op iemand se tone te trap nie, Louw. Dit was ’n blote grappie. Wel, laat ons ons gaan gereed maak vir ons verwelkomingspartytjie.”

Die twee mans bly agter en dis professor Islinger wat die ietwat ongemaklike stiltetjie verbreek.

“Dokter Inaki is beslis ’n verrassing. Wat dink jy van die man, Louw?”

Louw het nog steeds die frons tussen sy wenkbroue toe hy aarselend antwoord: “Ek … weet nie … Op die oog af is hy beslis die man wat my vrou dink hy is, en wat haar so beïndruk het. Tog … ek sal hom nie te gou vertrou nie. Daar is ’n terughoudendheid in hom, ’n versigtigheid wat my op my hoede stel. Ek mag my verbeel, maar ek het die indruk gekry dat hy nie te ingenome met ons besoek aan sy eiland is nie. Ek wonder hoekom …”

Professor Islinger antwoord nie, maar hou sy gedagtes vir homself. Is dit miskien dat jy tog kompetisie in hierdie man vir jou sien, my jonge vriend, soos ons kollega ewe katterig opgemerk het? Daardie onpeilbare blou blik het net ’n oomblik te lank op jou blonde vroutjie gerus, nie waar nie? Professor Islinger sug onhoorbaar. Hy sien maar swarigheid vir die volgende paar maande.

Die gebeure van dié aand versterk sy vermoede. Toe hulle Hangaroa eindelik bereik, het al wat lewe op die eiland, ’n skare van om en by duisend, reeds byeengekom. Toe hulle nader kom aan die goewerneurswoning, sien hulle dat dit ’n buitelugonthaal gaan wees. ’n Tafel en stoele is onder een van die min bome wat ’n mens op die eiland aantref, neergesit.

Dokter Inaki is in tropiese wit geklee toe hy nader stap om sy gaste te ontvang. Pauli is bly dat sy, ná heroorweging, besluit het om een van die fleurige rokkies wat sy saamgebring het, aan te trek – ten spyte daarvan dat dit beslis aandag sal trek, veral ná die ligte woordeskermutseling die middag tussen haar en Zelia.

Niemand het egter iets gesê toe sy verskyn het nie, hoewel Zelia se wenkbroue net liggies opgetrek het. Pauli het haar man se fronsende blik koel en uit die hoogte ontmoet. Laat hom dink wat hy wil! Sy is nie werklik een van die ekspedisie nie, en hoef dus nie soos ’n geleerde wetenskaplike te lyk nie. Die ander drie is in die besadigde kakieklere geklee wat hulle gewoonlik vir ekspedisies gebruik. As sy te anders lyk as die res, kan dit haar nie skeel nie.

Sy is bly dat sý ten minste moeite gedoen het om redelik beskaaf te lyk toe sy hul gasheer gewaar. In die vleklose wit vertoon hy nog meer misterieus en aantreklik as in die ryklere wat hy die middag gedra het. Sy kan aan die ander drie se gesigte sien dat ook hulle beïndruk is deur hul gasheer se voorkoms.

Professor Islinger maak dan ook dadelik verskoning toe die goewerneur hulle bereik. “Ek moet verskoning maak, dokter Inaki. Ons … het nie juis klere saamgebring vir … e … sosiale verkeer nie.”

Weer, soos vanmiddag, maak die goewerneur sy outydse buiginkie en laat gerusstellend hoor: “Dis alles reg, professor. Kom gerus nader.”

Hy buig ook afsonderlik vir die res van die geselskap en weer is dit of die blou blik net ’n fraksie langer op die mooi, blonde vrou, so fleurig en aantreklik in haar blomrok, rus.

Zelia en Louw se kopknikkies is maar styf, en juis daarom is Pauli se glimlag besonder stralend. Sy vererg haar sommer vir die ander twee. Wat makeer hulle om so styf teenoor hul gasheer op te tree? Hul afsydige houding grens byna aan onbeskoftheid.

Ook dokter Inaki het dit blykbaar opgemerk, want daar is ’n vlugtige frons tussen sy wenkbroue, wat byna dadelik weer verdwyn toe hy Pauli se breë glimlag sien. Hy ontspan opmerklik en lei sy gaste na die wagtende stoele.

’n Polinesiese feesdis is op die tafel voor hulle oopgesprei. Hoender-, bees- en skaapvleis wat, soos sy later sou leer, op eg Paaseiland-manier tussen gloeiende warm klippe sappig gaargemaak is, laat hul monde water. Hulle besef meteens dat hulle met die aflaaiery vandag nog nie ’n behoorlike maaltyd genuttig het nie en dat hulle skreeuend honger is. Daar is ook gebakte patats, een van die hoofgeregte van die eiland, asook piesangs. ’n Groot glasbeker staan eenkant waaruit hul gasheer vir elkeen ’n glas vol aanbied – heerlike pynappelsap, wat verkry is van die klein pynappelsoort wat ook op die eiland gekweek word en wat in groot mate die plek van drinkwater inneem, soos dokter Inaki algaande verduidelik.

Paaseiland se drink- en gebruikswater is totaal afhanklik van die reënval, want daar is geen boorgate, varswaterfonteine of enigiets van daardie aard op die eiland nie. Daarom moet daar skraps gewerk word met die varswatervoorraad wat in opgaartenks, meestal ondergronds, opgevang word.

Ongemerk het die res van die eilandbewoners voor hulle op ’n oop kol vergader en eerlank, toe die son in al sy glorie agter Roapunt verdwyn, begin die misterieuse en melankoliese klanke, so eie aan die Polinesiese melodieë, in die aandstilte opklink.

Nog ’n klein rukkie, en dis net die vure wat ’n rooi sirkel in die donker nag trek en dan kom die dansers te voorskyn om met hul ritmiese arm- en heupbewegings die byna sprokiesagtige toneel nog verder van die werklikheid te voer. Die eerste keer voel Pauli hoe ’n opgewondenheid van haar besit neem.

Tot dusver het sy geen belangstelling in hierdie ekspedisie of in die eiland gehad nie. Nou, met die dansende figure al krullende teen die vuurgloed voor haar, die klaende note van die Polinesiese lied swaar dralend in die stilte om hulle, besef sy eers werklik watter grootse ervaring sy so teësinnig meemaak. Sy kan haar kwalik op hierdie oomblik voorstel dat sy duisende kilometer ver van Suid-Afrika sit, in die hart van die Stille Oseaan, op die nawel van die aardbol, en dat sy hierdie vreemde toneel voor haar werklik met haar eie oë gadeslaan.

Sy is totaal onbewus daarvan dat daar minstens een blik is wat nie gefassineer op die swaaiende gestaltes voor hulle rus nie, maar op haar gesig, die oë effens nougetrek, terwyl hy elke ekstatiese gesigsuitdrukking van haar met tevredenheid beskou.

“Hou u daarvan, mevrou?”

Pauli sukkel om haar blik weg te skeur en na haar gasheer op te kyk.

“O, dis … onbeskryflik! Wat sing hulle?”

“Dis die eiland se tradisionele lied, of, soos die groter wêreld dit sal noem, die volkslied. Hulle sing van Hotu Matua, hul aartsvader, en hoe hy eeue gelede van ’n ver land gekom het en op hierdie eiland uitgespoel is en toe ’n eie beskawing begin het.”

’n Oomblik later verskoon hy en professor Islinger hulself en gaan die huis binne om die formaliteite af te handel, terwyl die ander drie agterbly om na die dansers te kyk en na die lied te luister. “O hoi! Te kere te vake te Hotu Matua!” kom dit uit baie kele.

Meteens begin die ritme verander, raak vinniger, hoewel die dralende noot nog hoorbaar bly. En dan staan die dansers soos standbeelde verstom. Toe begin hulle stadig na agter wyk, uit die ligkring van die vure. ’n Oomblik lank wonder die gaste wat aangaan … en dan sien hulle haar …

Soos ’n nimf uit ’n vreemde, onaardse wêreld verskyn sy in die ligkring, haar bewegings soepel, die rooi gloed spelend oor haar volmaakte liggaam, die rooi hare soos lewende rooi drade in die vuurgloed. Dan skeur die tromme se diep, misterieuse slae weer deur die aandstilte terwyl die beeldskone vrou haar arms soos kronkelende slange omhoog bring.

Die drie gaste sit verslae en kyk na die kronkelende liggaam voor hulle, na die donker blik wat onafgebroke op Louw vasgenael is … en dis of daar meteens iets sinisters in die atmosfeer ingesluip het.