Читать книгу Күңелем фасыллары / Мгновенья души - Голфия Исхакова - Страница 2

Бу вакытның мизгеле дә кире кайтмый,

Бер яфрак та ике тапкыр җиргә ятмый.

Аккан сулар челтер-челтер ага тора,

Үтә гомер, язмыш юлын бора-бора.

Җылы өстәп шатлык килә, кайгы китә,

Кайчагында бәхет өчен бер сүз җитә.

Беләсеңме-белмисеңме кадерен, үтә

Гомер, көзнең толымнарын сүтә-сүтә.

Китмәс сыман таңнар ата алсуланып,

Алыштыра аны төннәр моңсуланып.

Сүнмәс дигән йолдызлар да бер атыла,

Кояш булып кояш поса тау артына.

Алышына көннәр, һава, давыл, рәшә,

Туктап тормый, тормыш – сынау, алга дәшә.

Мизгелләрнең кайтмаслыгын белсәк тә без —

Калдырырга килгән җиргә якты бер эз.

Бар байлыгым – җыр-шигырьдән

Тулып ташкан җанымдыр.

Илһам биргән илаһи көч —

Сызылып аткан таңымдыр.

Моң түгәргә өндәп торган

Су буйлары, талыдыр.

Хисләремнән кәрәз койган,

Шигырь – татлы балымдыр.

Тамам, тамам, диеп торган,

Пешкән кызыл курамдыр.

Күңелгә – дәрт, каләмгә юл

Шулар ярып торадыр.

Телисеңме? – Җырдагы сүзең булам.

Телисеңме? – Моңнардай ташып тулам.

Телисеңме? – Сүнмәс утларга салам.

Телисеңме? – Бары җыр булып калам.

Телисеңме? – Гөлләр булам яныңда.

Телисеңме? – Нурдай кунам җаныңа.

Телисеңме? – Чыктай күкләргә ашам.

Аңла гына, син, дип, көн дә саташам.

Телисеңме? – Яндырам да көйдерәм.

Телисеңме? – Башың күккә чөйдерәм.

Телисеңме? – Ачам барлык серләрем.

Бары син ул… бердәнберем дигәнем.

Җәйге төн. Яктылык кунган

Гөлләр тулы тәрәзгә.

Умарта корты да йоклый,

Төшләр күреп кәрәздә.

Әкрен генә ай югала,

Таратып болытларны.

Шифасын татый үләннәр

Сарган көмеш чыкларның.

Бары шагыйрь берни күрми,

Чарлый сердәш каләмен.

Хыял диңгезендә гизгән

Ул яртысын галәмнең.

Таңга калдырмый әйтәсен

Әйтеп каласы килә.

Сүзләреннән әйтерсең лә

Җан җылысы сибелә.

Ә урамда бу вакытны,

Нур сузылып, таң ата.

Яңа сауган җылы сөттәй,

Өстәлдә шигырь ята.

Безнең якта җилләр җырлый

Табигать сәхнәсендә.

Гасыр буе әверелгән

Фасыллар әшнәсенә.

Чыңга күмеп чишмә җырлый,

Улаклары баскычтай.

Тирә ягында сихри моң

Йөрәк ачыр ачкычтай.

Яңгырлар җыры уята

Җәйге матур төннәрдә.

Кош җырыннан ал таң ата,

Бәхет теләп иртәгә.

Чәчәкләр җырлый, йолдызлар —

Җил дирижёр чыңнарга.

Безнең якта җир дә җырлый,

Кушылып милли моңнарга.

Минем күңел табигатьтәй,

Фасыллары мең төрле.

Кояшлы була, томанлы,

Чишә алмаслык серле.

Көннәрем кайчак бөредә

Гөлләр булып түгелә.

Назланып җылы җилләрдә,

Шау чәчәккә күмелә.

Очып-очып, карлар куна

Күңелем кырларына.

Моң өсти алар җанымның

Сагышлы җырларына.

Гәрәбәдәй яфрак тама

Алтынланган көзләрдә.

Алмаларның алсулыгы

Куна шулчак йөзләргә.

Язмыш дигән җилләр исеп,

Күңел нечкәртеп тора.

Туачак һәрбер көнемә

Мең төрле ятьмә кора.

Бер елата, бер җырлата,

Ялгый сынган күңелне.

Мизгел булып үтеп бара,

Минем гомер түгелме?

Шигъри юлга салам сөюемне,

Бер бушансын әле күңелем.

Беләм инде, җаным, бу тормышта

Очрашулар мөмкин түгелен.

Яшьлегемнең хатирәсе булып,

Татлы хыялымда калырсың.

Уйларымда гына чынга ашып,

Мине алга әйдәп барырсың.

Ә мин, сиңа шигъри юллар атап,

Хисем җырларыма салырмын.

Җанга учак яккан яз-көзләрдән

Яшәү өчен көч-дәрт алырмын.

Бер мизгелгә исемнән чыгармый,

Тормыш сыный минем түземне.

Йөрәк тынмый, «Яратам!» дип тибә,

Юксынам шул һаман үзеңне.

Оныттырмам теләсәң дә,

Яратасың бит, беләм.

Уятырмын, тәрәз шакып,

Ягымлы җырым белән.

Наз булып тамармын кичен,

Төшләреңә үрелеп.

Бөре ачармын бакчаңда,

Кызыл таҗга төренеп.

Салават күпере булып,

Зәңгәр күктән багармын.

Күңелеңә иң ятышлы

Моңнар булып агармын.

Оныттырмам һәм онытмам

Гомеремнең җәйләрен.

Сине гел назда коенган

Язларыма әйдәрмен.

Кайчак болыт арасыннан чыгып,

Парлыларны күзли Ай-егет.

Бер сөясе, сөеләсе килә —

Тынгы бирми аңар шул өмет.

Ятлар серен тыңлап көнләшсә дә,

Сөйгәннәргә якты юл яра.

Ялгызларның тәрәзенә бакса,

Нурларына көмеш моң сара.

Таныш аңар үксез, боек йөзләр,

Җанын җепкә ярган серләрне…

Яшен түгеп бушатасы килә,

Юк кочарга йомшак мендәре…

Кул сузымда – бәхете!.. Нигә күрми?

Берәү шулай язмышына күнә.

Яңа көнгә якты өмет баглап,

Айны көтеп, Чулпан йолдыз сүнә.

Белмисең шул күңелемдә ни барын…

Диңгез сыман төпсез, чиксез моң-зарым.

Күзләремдә фәкать алар чагыла,

Очар коштай җаным канат кагына.

Сизмисең шул уйларымда ни барын…

Уй-йомгакка чорнап була Җир шарын.

Уймак-уймак үткән язмыш – юл башы,

Сизәм: алда үтәр юлның күп ташы.

Күрмисеңме, гомер ничек тезелгән?

Чияләнеп бәйләнгән дә өзелгән.

Кабаланып әйтәм сүзем – вакыт тар,

Сабырлыкта читләр эзләр алтын бар.

Теләмисең аңларга да үземне,

Шигырь итеп үрәм әйтер сүземне.

Кунак булып кер дә күңел түремә,

Җитәкләшеп атлыйк көзнең үренә.

Салкын булса да урамда,

Күңелемдә якты яз.

Йөрәгемә кояш сыйган,

Җанга тулып ташкан наз.

Күкне болыт капласа да

Тарала уйларымда.

Хыялда йөрим, парлашып,

Агыйдел буйларында.

Яңгыр койса, кар яуса да

Җылыта йөрәк җылың.

Күз карашың бер эретә,

Бер сыза күңлем кылын.

Җилләргә каршы торырлык

Көч алам сөюеңнән.

Гөлчәчәк булып ачылам:

«Яратам!» – диюеңнән.

Сине бүтән яратмаска булдым,

Исләремә төшеп йөдәтмә.

Авыр икән синнән аерылу,

Һәрбер сүзең сеңгән йөрәккә.

Төшләремә килеп кермә бүтән,

«Сагынам» дип әйтмә, «сөям» дип.

Үткәннәргә кире кайтулар юк,

Тынычлык бир миңа, кит син, кит!

Күзләремә карап ялварсаң да,

Сүзләреңә инде ышанмам.

Сиңа булган сөюемне бүген

Ак юлларга язып бушанам.

Йөрәгемнән бер таш алып атыйм,

Җиңеләеп калыр сагышым.

Күз яшьләрем моңын агызыр да —

Юлга салыр гомер агышым.

Картаябыз икән,

Бүген күрдем

Синең йөздән.

Язмыш үзе тарта —

Калышсак та

Әз-мәз генә

Бер үк салган эздән.

Нәсел очым үткән,

Әби-бабай,

Әти-әни

Һәм менә мин.

Тамырлардан

Аерылырга

Һич кенә теләмим.

Көзем көтә алда,

Хәтер ятлый,

Җәем – артта.

Әй, вакыт әйдәкли,

Тотып булмый,

Ертып булмый,

Ак кышларга тарта.

Яфрактай коела

Бер-бер артлы

Айлар, еллар.

Көтә алда тынлык,

Мәңгелек җир —

Каберлекләр,

Бары күкләр елар.

Картаябыз икән…

Үзең генә китү җитмәгәнме?

Йөрәгемне урлап алып киттең.

Өмет чаткыларым чатнап сүнде,

Ник син мине үксез, ялгыз иттең?

Җансыз булу гына җитмәгәнме?

Хисләремне тегәр җепкә сүттең.

Хыялларда инде дәрья гизмәм,

Очар канатларым таптап үттең.

Мин яратмам башка беркемне дә,

Син башканың күңел кылын чирттең.

Җәйләремдә сөю гөлләремнең

Бөреләрен ачылмаслык иттең.

Нигә?..

Ярат, димим. Үзем янам, үзем көям,

Яшьлегемә кабат кайттым, өзелеп сөям.

Язмышлардан узмыш юкны белсәм дә, мин

Йөрәгемә күтәрә алмас сагыш өям.

Ярат, димим, өметемнең чиген уям…

Җәфаланам, кабат-кабат йозак куям.

Көзгә кергәч янып пешкән алма сыман,

Бәхет кәсәм, сиңа сөю суты җыям.

Ярат, димим. Булдыралсаң, әйдә, оныт!

«Хуш!» – дип әйт тә йөрәгеңнән алып ыргыт.

Нихәл итим?.. Бәргәләнәм, өзгәләнәм,

Бары син дип яши җаным, утлар йотып.

Еллар үтә, исемең телдән төшә,

Назлы сүзләр кала томанда.

Сөю тулы кайнар сулышыңны

Хәтер генә саклый һаман да.

Әллә чынлап, әллә уйнап әйткән

Ул чагында сөю сүзләрең —

Минем өчен Чулпан йолдыз иде,

Керсез диңгез иде күзләрең.

Әллә язмыш, әллә без адаштык

Бу дөньяның сансыз юлында.

Бер күрергә зарыгып таҗын койган

Ике чәчәк булдык болында.

Син үзгәрдең, мин дә бүтән хәзер,

Үзгәрде шул инде заман да.

Хәтер генә сүнми, хисләр яна,

Йөрәк сыкрый әле һаман да.

«Яраттым, яратачакмын!»

Дигән идең берзаман.

Шул сүзләр күңелдән чыкмый,

Колакта чыңлый һаман.

Яраттым, яратачакмын!

Җанга көч салган сүзләр.

Хис ялкынын чагылдыра,

Сүзсез дә сөйли күзләр.

Яраттым, яратачакмын!

Үрли йөрәк түренә.

Шуңамы һәрбер яңа көн

Кояшлырак күренә.

Яратам, дип, гел кабатла,

Үстер мине, үсендер.

Сөймәгәч тә, сөелмәгәч,

Бу гомерләр төссездер.

Мәхәббәтем чәчәк атты,

Ташый хисләр җыр тулып.

Сиңа ашкына йөрәгем,

Гүя очар кош булып.

Күңелеңә җәннәт сыйган,

Күзләреңдә – чаткылар.

Шул күзләрең чаткылары

Җаныма ут яктылар.

Сине күргән көннән алып,

Бары язларда яшим.

Күз нурым син, бәгырькәем,

Ниләр дип назлап дәшим?

Ләйсән яңгырдай сибеләм,

Кыш диеп тормый йөрәк.

Бәхетле булырга җирдә

Яннарымда син кирәк.

Үзем сөям, үзем көям,

Үзем утларда янам.

Өшим, пешәм, суга төшәм,

Мең кабат ямыйм ярам.

Кош булып күккә атылам,

Йолдызлар булып тамам.

Күзләр көтеп арыса да,

Онытырга юк чамам.

Төннәрен Зөһрә кыз сыман

Көмеш айда атынам.

Күкләрдәй зәңгәр күзләрең

Үбәр булып талпынам.

Үтәр юлларыңа кичен

Нурлар сибеп таратам.

Беләсеңме? Мин бит сине

Өзелеп-өзелеп яратам.

Үтсә дә хисләр, мәхәббәт,

Бер мизгел дә үкенмим.

Бәхетле чакларны кабат

Кайтар, диеп үтенмим.

Истә калыр, онытылмас,

Яра теккән җеп сыман.

Сүтелгән саен хәтерләр

Искәртеп торыр һаман.

Үпкәләмим, еламыйм да,

Гөлне дә кырау кисә.

Ак каен горур булалмый,

Җилгә бер башын исә.

Сагышлардан көл булсам да,

Кабат шытармын язын.

Җылы җилләрдән тоярсың

Юллаган сөю назым.

Көтүдән дә авыр нәрсә юктыр,

Аны белә бары көткәннәр.

Гомер буе сагынып көткәннәр

Бу сүзнеме белми әйткәннәр?

Сарыларга сабышырга була,

Үләргә дә була көткәндә…

Йөрәгеннән өзеп алып аткач,

Авыр түгел ташлап киткәнгә.

Көтә-көтә уйлар чуалганмы,

Әллә бәхет алда, әллә моң?

Югарыдан җавап килгән сыман:

Тукта! Көтмә! Хәзер инде соң!

Көтәм әле, әйдә, ашыгып кайт та

Бәхетләргә, назга коендыр.

Сөю тулы күзләремнән үбеп,

Кочагыңа мине сыендыр.

Их! Көтүләр бигрәк кыендыр.

Хисләр буранына киртә куйдың,

Сөюдән дә инде арындыр.

Кояшы да, нурын яшергәндәй,

Син янымда юкка салкындыр.

Йолдыз булып бәлки атылырмын,

Көтмәгәндә беркөн каршыңда.

Чаткы булып күзләреңә тамсам —

Искә төшерерсең барсын да.

– Яратмыйм! – дип әйтү генә җиңел,

Мәхәббәттән йөрәк ярсыган.

Бәхет юлы, синсез буламы соң?

Дөньясы да инде тар сыман.

Күзләремне каплый ак томан,

Өметләнеп яшим мин һаман.

Сагышлардан сагынуга күчкән

Уртаклыкта бәхет бар сыман.

Очкын булып кабынды да

Күзгә керде.

Һәр күзәнәкне балкытып,

Сергә күмде.

Кызды йөрәк ташкын ташып,

Йөзгә төште,

Җан атардай булып җанга

Сөю дәште.

Бары икәү белде аны,

Ай көнләште.

Дөньяларын онытканга

Ул көндәшме?

– Яратам! – дип кычкырасым килде,

Җилләр урлар дидем тавышым.

Өмет утым, бәлки, чынга ашып,

Җан көткәнне бирер язмышым.

– Сөям! – диеп пышылдыйсым килде,

Синең кайнар кочагыңа сеңеп.

Дөрләп янган учак инде сүнмәс,

Хис-тойгыны булмас сыман җиңеп.

Мәхәббәтне көйләремә салдым,

Аңларсың дип, бәлки, җырларымнан.

Телисеңме? Чыклар булып тамам

Кыңгыраулы чәчәк чыңнарыннан.

Җаным утта! Сагышларын аның

Басу мөмкин сабырлыгым җыеп.

Ак кәгазьгә серем чәчеп салдым,

Шул шигырьгә сөю калды сыеп.

Хәлләремне ник сорыйсың?

Әйтмәсәм дә беләсең:

Җанда яшен яшьнәсә дә —

Кояш булып көләсем.

Күңелгә якын исемең,

Беләсең кабатлыйсым.

Сиңа булган өметемне

Килә гомер саклыйсым.

Хәлләремне ник сорыйсың? —

Йөрәк сүнмәс ялкында.

Күңелемә иң-иң газиз,

Ерак та син, якын да.

Хыяллар гасыр чыкмаслык,

Өмет чаткыга баткан.

Күр! Сөю тәрәз төбендә

Гөл булып чәчәк аткан.

Янып тора кызыл чәчәк,

Бу бит чын сөю төсе.

Сиңа булган мәхәббәтем

Беркайчан сүнмәс төсле.

Хәлләремне ник сорыйсың?..

Бу дөньяда әле дә син бар!

Ялгызым нишләр идем?

Нихәл итим?.. Яратам бит,

Сөям бит, сөям, дидең.

Әле дә син бар!.. Һәр көнемә

Яшәү дәрте бирәсең.

Кояш булып, нур иңдереп,

Җанга бәхет үрәсең.

Чәчәк булып ата йөрәк,

Шатлыгымнан туа җыр.

Һәр таңымны көтеп алам,

Җанда – кояш, йөздә – нур.

Бу дөньяда әле дә син бар,

Чиксез бәхетле иткән.

Сөюебез уртак булгач,

Миңа бәгърем шул җиткән.

Унсигезгә кабат кайтып барыш,

Әллә инде яз шаукымы төшкән?!

Юл буенда туктап, чишмәләрнең

Нурлар тулы йөгерек суын эчкән.

Җаным әллә гөрләвекләр белән

Язларына кире кайтып бара?

Йөрәгемдә хисләр бөре ачып,

Бәйләм-бәйләм үрмә гөлләр сара.

Сиртмәләнеп каен алкалары

Иңнәремә тиеп биеп кала.

Язгы нурлар, сайрар кошлар булып,

Җан түремә сөю җырын сала.

Куркыныч төш күреп кайчак

Төннәрен уянам да —

Ходайга мең рәхмәт укыйм,

Син барга минем янда.

Бәхеттән йөзләр яктырып,

Кояш булып янганда,

Ярты дөньям тулылана,

Син барга минем янда.

Нахак сүздән бәгырьдә таш —

Җаным әрнеп янганда,

Уртак итәргә кайгымны,

Әле дә, иркәм, син янда.

Язмыш язганнарны татып,

Мин күпме яшәсәм дә…

Гомерлек, бердәнбер булып,

Кал син гел янәшәмдә.

Китәрмен дә онытыр ул дигәнсеңдер,

Моңсуланып, башың түбән игәнсеңдер.

Юк! Юк, җаным, онытмадым, гел исемдә,

Саташыплар уянамын мин төшемдә.

Минем сыман чал чәчләрең җилләр тарый,

Әллә инде маңгаеңнан сырлар саный?..

Җаным ярып бирер чакларым булгалый,

Сабыр канатларым сынып, яра каный.

Китәрмен дә онытыр ул дигәнсеңдер,

Өмет кылын сызланудан өзгәнсеңдер…

Сагынудан, ярсулардан бәгырь яна.

Аңлыйсыңмы?.. Синең җылың җитми аңа.

Китәрмен дә учак сүнәр дигәнсеңдер,