Читать книгу Poczet kochanek i metres władców Polski - Iwona Kienzler - Страница 5

Życie władców wbrew pozorom do łatwych, ani przyjemnych nie należało: poza trudnymi obowiązkami związanymi z rządzeniem i prowadzeniem batalii wojennych, musieli oni zawierać małżeństwa zgodne z racją stanu. Często decyzje o monarszych związkach podejmowano, gdy przyszli małżonkowie byli jeszcze dziećmi, a królewski mariaż był uzależniony od względów politycznych. Co więcej, państwo młodzi poznawali się dopiero w dniu ślubu, a jedyną wiedzę na temat przyszłej małżonki król czerpał z wiadomości pozyskanych od posłów wysłanych na zagraniczne dwory. Nie wiedział jak naprawdę wygląda jego przyszła żona, bowiem mógł ją oglądać jedynie na portretach, a nadworni malarze nie rzadko schlebiali portretowanym damom i wykonane przez nich wizerunki często były dalekie od rzeczywistości. Przekonał się o tym chociażby król Anglii, Henryk VIII, kiedy skonfrontował portret Anny Kliwijskiej, wykonany przez samego Hansa Holbeina młodszego, z osobą księżniczki. Nie kryjąc rozczarowania, nazwał ją „flamandzką kobyłą”, a po nocy poślubnej uznał, że jest brzydka, aseksualna i nie wywołuje w nim pożądania. Nic więc dziwnego, że małżeństwo unieważniono, a jego główny inspirator, Tomasz Cromwell, stracił głowę. Jak łatwo się domyślić, samego Henryka mianem Adonisa też by nikt nie określił, bowiem w czasach, gdy na jego dwór zawitała rzekomo brzydka Anna, on sam miał 145 centymetrów obwodu w pasie i nieuleczalny, ropiejący wrzód na nodze, miał też poważne problemy z potencją. Był jednak królem, a to dawało mu prawo do wybrzydzania.

Uroda nie jest jednak gwarantem szczęścia – niejednokrotnie brzydule zdobywały królewskie serca i bywały szczęśliwymi żonami monarchów. Czasami między małżonkami coś nie zaiskrzyło i nawet kobiety powszechnie uznawane za piękne nie potrafiły uszczęśliwić swego męża. Pamiętać należy, że małżeństwa władców były pewnego rodzaju przymierzem politycznym i miały spełniać określone zadania, a dobór charakterologiczny, wzajemne porozumienie czy miłość nie miały żadnego znaczenia. Co więcej, władcom przysługiwało prawo do poszukiwania szczęścia poza małżeństwem, w ramionach innych kobiet niż poślubiona przed Bogiem żona. Dlatego na monarszych dworach często pierwsze skrzypce grały kochanki królewskie, bowiem faworyty te pełnymi garściami czerpały korzyści z afektu, jakim obdarzał je władca, usuwając w cień prawowite żony. A zdarzało się, że król zapałał miłością do dwórki z fraucymeru królowej i nieszczęsna małżonka musiała w swoim otoczeniu tolerować kobietę, z którą zdradzał ją jej własny mąż.

Bycie królewską kochanką wbrew pozorom nie było takie złe, oprócz wysokiej pozycji na dworze dawało możliwość wzbogacenia się nie tylko wybranki królewskiej, ale także całej jej rodziny. Kiedy królewskie uczucia nieco osłabły, faworyta monarchy nadal była atrakcyjną partią, nawet jeżeli urodziła władcy nieślubne dziecko. W kolejce do jej ręki czekało wielu kawalerów, pragnących przez małżeństwo z nią podreperować nadszarpnięte finanse bądź poprawić pozycję towarzyską.

We Francji narodził się termin „metresa”, oznaczający „mistrzynię”, „panią”, „nauczycielkę”, którym zaczęto określać kochanki królewskie, które nie tylko gościły w jego łożu, wykazując się niemałą znajomością ars amandi, ale przede wszystkim były partnerkami do rozmowy, dzielenia zainteresowań, spędzania wolnego czasu, a nawet doradcami. Co więcej, metresy często wywierały wielki wpływ na politykę, rozdawnictwo stanowisk, a poddani, chcąc zyskać przychylność monarchy, zwracali się do jego metresy. Bodaj najsłynniejszą królewską metresą była madame Pompadour, a właściwie Jeanne Antoinette Poisson, bowiem tak brzmiało jej panieńskie nazwisko, kochanka króla Francji, Ludwika XV. Ta inteligentna kobieta, która mimo swego stosunkowo niskiego pochodzenia, mogła pochwalić się wyjątkowo gruntownym wykształceniem, miała realny wpływ na politykę swego kochanka. Co więcej, z czasem stała się także animatorką życia kulturalnego Francji, tworzyła przedstawienia teatralne oraz organizowała festyny i bale. Zakupiła także kilka niewielkich pałacyków, które odremontowała lub przebudowywała, dając przy okazji zatrudnienie artystom, którzy ozdabiali je dziełami sztuki: obrazami, rzeźbami, płaskorzeźbami, plafonami czy freskami.

Również w historii Anglii zdarzały się zawrotne kariery królewskich kochanek, a jednej z nich, Annie Boleyn, udało się nawet poślubić króla i zasiąść obok niego na tronie. Niestety, za swoje ambicje zapłaciła najwyższą cenę i skończyła na szafocie. Pomne tej lekcji kochanki królów, władających Anglią, w późniejszych czasach nie sięgały po królewską koronę, ciesząc się pozycją faworyty, która i tak dawała im wiele możliwości. Wiadomo, że kochanka Karola II Stuarta, Barbara Villiers, już od pierwszych dni romansu miała nad obdarzonym temperamentem południowca monarchą niemal absolutną władzę.

O metresach królów Anglii czy Francji napisano tomy, nakręcono wiele mniej lub bardziej udanych filmów, a w rolę królewskich faworyt wcielały się najpiękniejsze aktorki Hollywood, z naszą rodaczką Polą Negri na czele, która w 1919 roku zagrała rolę madame du Barry, ostatniej metresy Ludwika XV. Życie prywatne polskich królów, a konkretnie jego sfera intymna, wciąż jest traktowane po macoszemu. Niewiele powstało publikacji poświęconych kochankom polskich królów, a przecież wśród nich były postacie niezwykłe, kobiety obdarzone nie tyle wyjątkową urodą, co nieprzeciętną osobowością. Prześledźmy więc losy królewskich kochanek, począwszy od niemal legendarnych, tonących w mrokach historii nałożnic władców z dynastii Piastów, poprzez faworyty Jagiellonów i królów elekcyjnych, a kończąc na niebanalnych towarzyszkach życia ostatniego króla Polski – Stanisława Augusta.

Chciałabym jednocześnie nadmienić, że poczet obejmuje kobiety, które zagościły w łożach i sercach bohaterów niniejszej publikacji, w czasach, gdy zasiadali oni na królewskim tronie bądź książęcym stolcu. Stąd brak tu sylwetki Aurory von Königsmarck, faworyty Augusta II Mocnego z czasów, gdy był on jeszcze elektorem saskim, czy też wielkiej księżnej Katarzyny, kochanki ostatniego króla Polski w okresie, gdy pełnił on służbę dyplomatyczną na dworze carskim i nawet nie marzył o koronie. Od tej zasady odstąpiłam w dwóch przypadkach: opisując historię Mieszka II i jego domniemanej ukochanej Dobrawy i Jana III Sobieskiego, ze względu na losy ich synów, będących owocem przedmałżeńskich romansów obu władców.