Читать книгу Romanse, które wstrząsnęły historią Polski - Iwona Kienzler - Страница 5

awet ci historycy, którzy zajmują się popularyzowaniem historii z lubością powtarzają, że uczucia ludzkie nie miały nigdy najmniejszego wpływu na dzieje świata. Co więcej, niemal jak mantrę powtarzają, iż dla oceny władców czy innych osób publicznych, ich osobiste zamiłowania, ani stosunek do płci pięknej nie mają żadnego znaczenia. Tymczasem, często o losach państw decydowały nie tylko układy, wojny czy traktaty, ale także to, co działo się za zamkniętymi drzwiami sypialni władców. Co więcej, historia zna wiele przypadków romansów, które dosłownie rzuciły dzieje wielu narodów i krajów na zupełnie inne tory. Żyjący w XVII wieku francuski filozof i matematyk stwierdził wszak: „Gdyby nos Kleopatry był krótszy, inne byłyby losy świata”, nawiązując w ten sposób do związków tej egipskiej królowej z Juliuszem Cezarem oraz Markiem Antoniuszem i ich wpływów na losy Egiptu oraz imperium rzymskiego. Choć większość historyków i badaczy twierdzi, że największe znaczenie miał nie tyle nosek władczyni Egiptu, ale jej intelekt, to przecież faktem jest, że zarówno Cezar, jak i Marek Antoniusz stracili dla niej zupełnie głowę, a ambitna kobieta potrafiła niemalże okręcić ich wokół swego małego paluszka. Tej samej sztuczki próbowała zresztą z późniejszym następcą Cezara, Oktawianem, ale ten okazał się odporny na jej urodę. Kleopatra nie była ostatnią kobietą, której wdzięki wpłynęły na historię kraju, którym władali zakochani w niej mężczyźni. Wszak Chlodwig, władca Franków, przyjął chrześcijaństwo z miłości do Klotyldy. Król Francji, Henryk IV, padł ofiarą zamachu, kiedy jechał na spotkanie z kochanką, kochanka Ludwika XV, madame de Pompadour, praktycznie pełniła rolę ministra na jego dworze, a ponoć prawdziwą przyczyną kampanii włoskiej Napoleona było jego zauroczenie piękną panią de Castiglione…

Bywały też historie miłosne, które naprawdę wstrząsnęły historią, a przynajmniej poważnie zbulwersowały opinię publiczną. Wystarczy podać chociażby przykład króla Anglii Henryka VIII, który z miłości do kobiety zerwał z papiestwem, czy z nowszej historii – miłość króla Edwarda VIII do pani Simpson, która kosztowała go utratę korony. Zbulwersowani poddani niemal w przededniu wybuchu wojny wysłuchali wygłoszonego przez radio przemówienia monarchy, który mówił o swej kochance jako o kobiecie, bez której wsparcia nie wyobraża sobie ponoszenia ciężaru obowiązków związanych ze sprawowaniem władzy. Świat wciąż pamięta aferę ze stażystką z Białego Domu, Moniką Lewinsky i prezydenta Billa Clintona, zaklinającego się, że nie miał z nią romansu. Kiedy udowodniono mu kłamstwo, omal nie stracił swego stanowiska… David Petraeus, dyrektor CIA, za swój pozamałżeński romans zapłacił dymisją i upokorzeniem na oczach całego świata, bowiem wiadomość o jego słabości do znanej dziennikarki pojawiła się we wszystkich dziennikach telewizyjnych, gazetach i stronach internetowych na całym świecie.

A jak było w przypadku naszej rodzimej historii? Informacji o romansach wpływających na dzieje naszego kraju trudno szukać w podręcznikach historii, ale przyglądając się bliżej losom naszych władców znajdziemy interesujące historie miłosne, które w większym lub mniejszym stopniu miały wpływ na dzieje naszego państwa. Być może to właśnie miłość legła u podstaw słynnego i do dziś dość tajemniczego konfliktu Bolesława Śmiałego z biskupem Stanisławem, który kosztował naszego króla utratę korony. Ambitna i obdarzona wyjątkowo wybujałym temperamentem cesarska córka, Judyta, żona następcy Bolesława Śmiałego, wplątała się w romans z wszechwładnym Sieciechem omal nie doprowadzając do przejęcia przez niego władzy. Młodzieńcze uczucie, którym królowa Jadwiga Andegaweńska darzyła młodego Wilhelma, stało się przyczyną podważania przez Krzyżaków legalności władzy Jagiełły, natomiast czwarta żona tego króla, Zofia, musiała stanąć przed sądem oskarżona o zdradę… Co więcej, sam monarcha miał poważne wątpliwości co do swego ojcostwa w stosunku do najmłodszego syna, Kazimierza.

Ostatniego Jagiellona na tronie Polski tak dotkliwie ugodziła strzała Amora, że popadł w konflikt ze swymi poddanymi, a w końcu doprowadził do małżeństwa ze swoją wielką miłością Barbarą Radziwiłłówną, natomiast jeden z licznych romansów Jana Kazimierza doprowadził do wybuchu wojny. Ostatni król Polski, Stanisław August Poniatowski, zawdzięczał koronę miłości, a konkretnie – romansowi z wielką księżną Katarzyną, późniejszą carycą. Przyszłość miała jednak pokazać, że wszechwładna kobieta strąciła go z tronu równie łatwo, jak go na nim osadziła.

Jednak nie tylko królowie wpływali poprzez swoje związki na losy naszego kraju. Wszak u podłoża konfliktu Rzeczypospolitej z Kozakami leżała miłość Chmielnickiego do pięknej Heleny. Co prawda, uczucie i perturbacje z nim związane nie były bezpośrednią przyczyną wybuchu wojny, ale stało się ono przysłowiową kroplą, która wypełniła czarę. Czytając tę książkę poznamy losy miłosnych związków bulwersujących opinię publiczną, a więc małżeństwa, stojącego niemalże nad grobem, wielkiego hetmana Chodkiewicza, który poślubił dwudziestoletnią Annę Alojzę Ostrogską, skandal wywołany wydaniem pamiętnika pewnego francuskiego arystokraty, w którym jego autor ujawnia intymne sekrety swego romansu z cieszącą się wielkim szacunkiem Izabelą Czartoryską, a także losy najstarszego syna Izabeli, Adama Czartoryskiego, który miał nieszczęście zakochać się w żonie wielkiego księcia, za co omal nie zapłacił życiem. Historia wielkich romansów nie byłaby oczywiście pełna bez opowieści o Marii Walewskiej, która w swojej sypialni walczyła o powrót Polski na mapę Europy, jak również bez historii Joanny Grudzińskiej, morganatycznej żony wielkiego księcia Konstantego, który właśnie dla niej zrzekł się prawa do tytułu cara.