Читать книгу Callao 1866 - Jarosław Wojtczak - Страница 5

Wojna narzucona przez Hiszpanię Peru i jego sąsiadom w 1865 r. nie była dziełem przypadku. Podczas walk o niepodległość państw Ameryki Łacińskiej (1810–1825) ta najbogatsza ze wszystkich kolonii hiszpańskich do końca pozostała bastionem rojalistów w Ameryce, Madryt zaś nie chciał stracić jej legendarnych bogactw. Próba oswobodzenia Peru podjęta przez argentyńskiego wyzwoliciela generała José de San Martina w 1820 r. nie przyniosła trwałych rezultatów, a rządy hiszpańskie zostały obalone dopiero w 1824 r. Decydujące zwycięstwo nad siłami rojalistycznymi odnieśli jednak 9 grudnia 1824 r. na wysokogórskiej równinie Ayacucho nie Peruwiańczycy, lecz przybyła z północy armia kolumbijska generała José Antonio de Sucre. Sucre wyzwolił również tzw. Górne Peru, gdzie w 1825 r. ogłoszono republikę Boliwii. Jeszcze wcześniej zostało wyzwolone Chile przez ochotników argentyńskich pod wodzą San Martina, którzy w 1817 r. przekroczyli Andy i rozbili wojska hiszpańskie pod Chacabuco (1817) i Maipú (1818). Ludność Chile pod kierunkiem generała Bernardo O’Higginsa 12 lutego 1818 r., w pierwszą rocznicę bitwy pod Chacabuco, także proklamowała niezależną republikę.

Bitwa pod Ayacucho zadecydowała nie tylko o niepodległości Peru, lecz przypieczętowała także rozpad systemu kolonialnego Hiszpanii w Ameryce. W akcie kapitulacji (Capitulación de Ayacucho), podpisanym przez ostatniego wicekróla Peru generała José de la Sernę, wyzwoliciele Peru zobowiązali się jednak do spłacenia Hiszpanii pewnych długów, związanych z konfiskatą majątków jej obywateli, i opuszczeniem Peru przez wojska królewskie. Roszczenia te nigdy nie zostały zaspokojone, co było jednym z powodów tego, że Hiszpania nie uznała niepodległości Peru, chociaż z biegiem lat zaakceptowała suwerenność wszystkich swoich byłych kolonii. Przez parę dziesięcioleci niepodległe państwo peruwiańskie okrzepło i nabrało siły, ale Hiszpania nadal traktowała Peru inaczej niż pozostałe państwa powstałe na gruzach jej imperium kolonialnego i żadną miarą nie chciała się wyrzec jego licznych bogactw naturalnych: srebra, miedzi, a od 1840 r. także saletry i guana. Za panowania królowej Izabeli II Hiszpania znacznie rozbudowała siły morskie i stała się czwartą potęgą morską świata. Wykorzystując wojnę secesyjną w Stanach Zjednoczonych, Hiszpania odzyskała Santo Domingo, które w 1861 r. stało się ponownie kolonią hiszpańską. Rozpoczęta na początku 1862 r. interwencja francuska w Meksyku zachęciła władze hiszpańskie do dalszych działań, toteż podjęły one próbę odzyskania dawnych kolonii amerykańskich w sojuszu z siłami monarchistycznymi w Meksyku, Ekwadorze i Boliwii.