Читать книгу Złota mucha - Joanna Chmielewska - Страница 6

Zima akurat trzymała rzetelna i morze zamarzło aż po Szwecję. Po twardej skorupie lodu można było dojść do horyzontu i chyba nawet kawałek dalej, o ile wcześniej nie złamało się nogi na bryłach, rozpadlinach, dziurach, bałwanach śnieżnych, stwardniałych na granit, i wszelkich innych nierównościach. Wzdłuż brzegu leżały wały i góry lodowe na cztery metry wysokie, w pełni godne okolic polarnych, bardziej to wyglądało na biegun północny niż na Mierzeję Wiślaną. Ogólna sytuacja przedstawiała się beznadziejnie.

Mróz trzymał, ale słońce przyświecało i nawet próbowało grzać, uwzględniając fakt, że nadszedł początek marca i zima szalała bezprawnie. Wysilało się do tego stopnia, że gdzieniegdzie, po lądowej stronie wału, od południa, roztapiało odrobinę wierzchnią skorupę zamarzniętej w grudniu wody. Dawało się tę skorupę niekiedy rozbić, a pod nią leżały śmieci bursztynowe.

– Był wyrzut, akurat jak te mrozy złapały – powiedział do mnie smętnie Waldemar. – Wielki sztorm i zaraz potem, ledwo ucichło i morze zaczęło siadać, przyszedł mróz. W jedną noc zamarzło i do tej pory trzyma, sama pani widzi.

– Przecież już marzec, powinno się ruszyć – odparłam z takim oburzeniem, jakby to on nie dopełniał obowiązku ruszenia.

– Ano, powinno. Ale najpierw ruszy Zalew. Jakby zaczął, usłyszymy. Postrzela.

Ożywiłam się.

– Jest nadzieja?

Waldemar z powątpiewaniem popatrzył w kuchenne okno, które wychodziło na południe.

– Nadziei to nie ma, ale już bym samochodem do Tolkmicka nie jechał.

Ożywiłam się bardziej.

– Jak pan by nie jechał, znaczy, lada chwila pokaże się woda...

Jeśli ktokolwiek mógłby się jeszcze wygłupić z jazdą samochodem przez coraz słabiej zamarznięty Zalew, ryzykantem bez wątpienia byłby Waldemar. Przy grubym lodzie jeździli wszyscy czym popadło, motorami, dżipami, samochodami osobowymi, nawet ciężarówkami. Do Tolkmicka i Fromborka było w ten sposób znacznie bliżej niż okrężną drogą lądową, jechało się kwadrans, zamiast półtorej godziny, do Elbląga również Zalew skracał drogę. Mieli już bez mała wyjeżdżoną autostradę, dowcipkowali sobie, kręcąc się na lodzie, skakali przez zamarznięte wały, robili zawody i konkursy, a Waldemar od wczesnej młodości w tych szataństwach celował. Kiedy jednakże lód cieniał, nikt się już tam nie pchał. Z pewnością Waldemar jechał tą trasą ostatni.

W dwa dni później owszem, na Zalewie strzeliło parę razy, cała płaszczyzna zaczęła zmieniać kolor, biel gdzieś znikła, zostały tylko pagórkowate kry, jakby lodowe piramidki na szaroniebieskiej tafli, a między nimi pojawiły się wyraźnie widoczne szczeliny. Woda zaczęła chlupać, w porcie zaroiło się przy łodziach, morze jednak wciąż trwało w niezmienionej postaci.

Tęsknym okiem patrzyłam na ten podbiegunowy krajobraz, włócząc się po brzegu z niejakim wysiłkiem i z ciężkim sercem, bo właśnie świeżutko straciłam wymarzonego mężczyznę, zdaje się, że bezpowrotnie. Przyjechałam tu, żeby się pocieszyć, z nadzieją odzyskania jakiej takiej równowagi uczuciowej. Nic mi nie robiło lepiej niż morze, chwilowo jednak morze było niepodobne do siebie, błąkałam się zatem codziennie po zlodowaciałych górach i wądołach, czekając na jego powrót do właściwej postaci, aż do chwili kiedy wpadłam nogą w lodową rozpadlinę i zgniotłam kostkę w stopie. Posyczałam chwilę, wypowiadając wiele słów, dawnymi czasy źle widzianych w druku, i zbuntowałam się. Dosyć tej sercowej terapii, nie idę jutro na plażę, zrobię sobie ulgowy dzień.

Do podejmowania głupich postanowień zawsze miałam szczęście.

Wstałam później i w sposób rozlazły, bez żadnego pośpiechu, przystosowałam się do życia. Zdaje się, że nawet zjadłam śniadanie. Po czym ubrałam się byle jak i poszłam do sklepu.

Kiedy wróciłam gdzieś koło godziny pierwszej, torba z zakupami omal nie wyleciała mi z rąk. Myślałam przez chwilę, że źle słyszę albo nie rozumiem po polsku. Waldemar wisiał na słuchawce i gorączkowo zwoływał braci na bursztyn.

U podnóża schodów stał jego syn, Mieszko, młodzieniec znany mi prawie od chwili urodzenia.

– Mieszko, co się dzieje? – spytałam niespokojnie. – Jest bursztyn? Skąd? Przecież zamarznięte po horyzont!

– E tam, woda aż do Szwecji – odparł Mieszko, też przejęty, tyle że raczej teoretycznie, bo w wieku dwunastu lat jeszcze nie był dopuszczany do kombinezonu i siatki. – Kra, ale bursztyn idzie.

Nie powiedziałam już nic więcej. Wniosło mnie na górę. Zakupy gdzieś wepchnęłam, zapewne pod fotel, żeby mi się nie plątały pod nogami, jedną ręką wkładałam dodatkowy sweter, drugą wciągałam grubsze rajstopy. Ciepłe majtki usiłowałam włożyć na długie gumiaki, zapomniałam o szaliku, w jednej skarpetce, z czapką w ręku, z siatką przewieszoną przez plecy, macając się po kieszeniach w poszukiwaniu rękawiczek, jak oszalała wypadłam z domu i popędziłam w las, pod piaszczystą górę. Przedarłam się przez zarośla, gdzieś przede mną mignął niski cień, jeden, za nim drugi. Dziki. Przez całą tę zimę mocno wygłodniałe. A tam, w nosie mam dziki, niech mi teraz nie zawracają głowy...

Nad morzem była już jedna trzecia ludności Piasków. Waldemar z braćmi ciągnął śmieci kawałek dalej, na lewo, miałam do nich ze dwieście metrów. Przebyłam tę odległość nie wiadomo kiedy.

Zaczęli już wytrząsać na brzeg wielkie, czarne góry. Chlupoczące morze odkryło trochę śmieci zeszłorocznych, bezpańskich. Jednym rzutem oka zorientowałam się, że na długich gumiakach mogę się powiesić, zamarznięty i obmywany wodą brzeg zmienił ukształtowanie, musiałabym się zanurzyć do pasa, tak samo jak oni, żeby sięgnąć siatką upragnionego śmietnika, dostępne mi było tylko to co na brzegu i przy samym brzegu. Dobre i tyle, dla mnie bogactwo.

Nie pisane, ale granitowo przestrzegane prawo głosiło, że wywleczona na brzeg kupa bursztynowych śmieci należy do tego, kto ją wywlókł, tak długo, aż przez właściciela zostanie przegrzebana. Później stanowi własność publiczną i może w niej grzebać, kto chce. Oczywiste było, że w takiej sytuacji, w obliczu nagłego odmrożenia bursztynowego eldorado, ci wszyscy rybacy z siatkami i w gumowych kombinezonach biorą tylko to, co największe i najpiękniejsze. Średni chłam darują sobie, albo zgoła przeoczą, i kichając nań, pchają się po następne zdobycze.

Wiatru się prawie nie czuło. Jasne, gdyby wiał silny wiatr, nie byłoby bursztynu, bo wzburzone morze śmieci rozprasza, a nie wyrzuca. Za to na łagodnej fali kołysały się potężne, połamane, grube kry, schodzące się ze sobą, walące o siebie nawzajem, rozpływające się na chwilę i odsłaniające następny zwał, przetykany skarbami. Sięgnąć siatką, zdążyć go złapać, zanim zamknie się nad nim lodowa pokrywa...

Zdrętwiałam na moment widząc, jak dwóch braci Waldemara z całej siły odpycha walące się na niego wielkie i grube tafle, zdolne bez trudu przeciąć go w połowie. Jedna go rąbnęła, drugą zdołali zatrzymać. Waldemar, w wodzie prawie do piersi, ustał jakoś na nogach, nie zważając na ataki morza, wetknął siatkę pod odepchniętą krę, zagarnął drugi raz, siatkę miał już pełną, musiał wyjść na brzeg. Zamachnął się tym czterdziestokilowym ciężarem, wysypał górę tuż obok poprzedniej.

– Coś tam jest – zawyrokował pozornie obojętnie i nie dotykając wielkiej, miodowej bryły, błyskającej spod czarnych patyków, wlazł do wody z powrotem.

W gumiakach zaledwie do bioder, pozbawiona możliwości pełnego działania, współpracowałam z psem. Nad kupą jednego z braci Waldemara, już przegrzebaną, siedział jego collie, z którym byłam zaprzyjaźniona. Ja szukałam bursztynu, a on bałtyckich krewetek.

– Weź tę mordę – zażądałam nerwowo, odpychając psi pysk. – Twój pan jest ślepa komenda albo ma zbyt wielkie wymagania. Masz tu robala, zeżryj, proszę bardzo... Czekaj, tamto dla mnie!

Pies rozgrzebywał kupę łapami, co mi w pełni odpowiadało. Podsuwałam mu krewetki, wybierając spod pyska bursztynowe bryłki. Jasne, że nie takie, jakie oni wyciągali dla siebie, ale też niezłe. Działaliśmy w doskonałej symbiozie.

Za następnym nawrotem Waldemar wypluł duży bursztynowy placek trzymany w ustach, bo w siatce już mu się nie mieścił.

– Pani mi wyjmie z kieszeni reklamówkę – poprosił, lekko poszczękując zębami. – Tu mam, u góry...

Zgrabiałymi palcami w kompletnie mokrych rękawiczkach sięgnęłam mu do kieszeni na piersiach i wygrzebałam foliową torbę. Rozłożyłam ją nawet. Waldemar wytrząsnął siatkę i od razu zaczął wrzucać do torby znaleziska. Wbrew wszystkiemu, wiedziona elementarnym poczuciem sprawiedliwości, prawie mu nie zazdrościłam. Niech też tam wejdę, proszę bardzo, wtedy to będzie moje, a na razie ja jestem mokra zaledwie do pasa, a on po czubek głowy...

Szaleństwo gwizdało w powietrzu od granicy po Stegnę. Morze rozmarzło nagle w ciągu jednej nocy, bez wiatru i sztormu, oddając to, co zgromadziło przy ostatnim, zimowym huraganie. Burzliwa jesień ruszyła jakieś złoża, które podeszły do brzegu razem z mrozem i dopiero teraz dały się wyciągnąć. Skraj wody był dosłownie zapchany śmieciami, wszystkie miejscowości miały swój przydział i cała ludność miotała się po plaży, wciąż jeszcze zlodowaciałej.

W emocji wlazłam za głęboko i odrobina lodu wpadła mi do buta razem z wodą. Prawie dech mi zaparło. Podskakując na jednej nodze, podsunęłam się aż pod wał lodowy, żeby się mieć o co wesprzeć plecami, najświęciej przekonana, że tę poszkodowaną nogę mam oderżniętą w połowie. Koniec, nie posiadam jednej nogi. Z szalonym wysiłkiem zdjęłam gumiak, bałam się spojrzeć na te pozostałe pół golenia, bo, Jezus Mario, widok to powinien być potworny, ale trudno, musiałam zdobyć się na męstwo...

Jednak nie, noga nie była oderżniętą. Mokra, owszem, ale cała. To tylko ten kawałek lodu oparł się na kości i stworzył owo cudowne wrażenie. Odetchnęłam lżej, wytrząsnęłam go z gumiaka, ubrałam się w obuwie z jeszcze większym wysiłkiem i, wbrew obawom, w całości poszłam dalej. A trzeba przyznać, że przeżyłam chwilę rzetelnej paniki...

Ciemność wygnała ludzi z plaży, ale następny dzień wcale nie okazał się dużo gorszy. W Piaskach od rana na brzegu znajdowali się już wszyscy mieszkańcy. Z grzeczności pozostawiłam im bliskie tereny i udałam się ku zachodowi, uznawszy, iż dla nich to jest podstawa egzystencji, a dla mnie zaledwie dzika namiętność, po czym moja uprzejmość została wynagrodzona. Niekoniecznie łatwo, ale jednak.

Na plaży, nad samą wodą, pokazał się już wąski pasek piasku. Morze gdzieniegdzie zaczynało sypać łachy. Za jedną z tych łach ujrzałam śmietnisko bursztynowe, z chciwości zapewne nie myślałam nic, podeszłam od niewłaściwej strony i wpadłam w ruchomą wydmę powyżej kolana. Gdybym miała krótkie gumiaki, wróciłabym do domu boso, na szczęście te dłuższe, do bioder, były zarazem do mnie przypasane. Mimo wybuchu śmiertelnej grozy, rany boskie, bagno, wciągnie mnie jak głupkowatą krowę, w dodatku pod wodę, a lodowate to wszystko, miałam jeszcze tyle przytomności umysłu, że nie spróbowałam się podeprzeć drugą nogą. Leżąc na zapadającym się pode mną podłożu, ostrożnie i powoli zdołałam wyciągnąć nogę razem z obuwiem, przeczołgałam się na stały grunt i dopiero wtedy się podniosłam. Nie było mi zimno, przeciwnie, spociłam się z wrażenia. Sięgnęłam siatką od strony brzegu i znalazłam w tych śmieciach dwadzieścia dużych bursztynów, takich na medaliony i na największe kawałki naszyjników. Szczęście roziskrzyło się we mnie niczym fajerwerk.

Kra telepała się ciągle, wiatru nadal nie było. Omal mnie szlag nie trafił, kiedy, wlazłszy na jedną lodową płytę, stwierdziłam, że nie ma siły, nie sięgnę siatką, a woda jest po pas. Musiałabym mieć na sobie kombinezon. Kontemplacja niedostępnej kupy śmieci omal mnie nie zawiodła aż do Szwecji, bo od widoku nie mogłam się oderwać, a kra odpływała.

Ale i tak uzbierałam prawie dwa i pół kilo w ciągu tych dwóch dni. Kilogram dziennie!

– Tak co parę lat się przytrafia – powiedział Waldemar, płucząc prysznicem nad wanną swoje zdobycze, porcjami wsypywane do durszlaka. – Miała pani szczęście, bo bywa, że nic nie ma. W zeszłym roku nie było, dopiero na jesieni poszło.

– No i było troszeczkę wcześniej – przypomniałam mu delikatnie.

Łypnął na mnie okiem jakoś dziwnie i nie podjął tematu. Albo może podjął go pośrednio.

– Podobno jeden chłopak znów znalazł coś nadzwyczajnego. Nikomu tego nie chciał pokazać. Nawet nie wiem, który to, ale trochę się domyślam.

– Inni się też domyślają?

– Chyba tak, bo już wczoraj było gadanie. Wykryje się, prędzej-później...

– Tak jak wtedy...?

– Niech pani wypluje to słowo...

Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki