Читать книгу Herbert Suhr – eine Seemannslegende – Kanallotse – ebook Teil 3 - Jürgen Ruszkowski - Страница 5

Een Seemannslegende to Leevtieden

Dithmarscher Geschichten op Platt vertellt vun Anne-Marga Sprick

De öllste Loots in Brunsbüttel! – Dor sitt he in sien schöön Huus an de Brook, de Kapitän Herbert Suhr. Markt man em sien 95 Johr an, wenn he vertellt mit regen Kopp un scharpen Verstand? – Nee, wiss nie. – Vertellt ut een Leven, dat ut den normalen Rohmen fallt, – wat een Landrott dat all gorni in Kopp wüll, – over ok de erfohr´n Seelüüd ophorken lett un Respekt afnödigt.

Fief Johr fehlt den olen Kapitän an een vull Johrhunnert, een unruhig Johrhunnert, wo dat Episoden geev in Herbert Suhr sien Leven, de he sick wiss in junge Johr´n so nie dacht harr. Dat Schicksol knütt de Fodens, een miteenanner verbunnen. Kapitän Suhr vertellt ut sien Kinnertied, vun de ole Schipperfamieln, de dat Seefohrerblood em ok verarvt hett.

Ein Ewer ist ein kleinerer, aus Friesland stammender Segelschiffstyp mit Flachkiel und einem oder zwei Masten.

http://images.google.de/imgres?imgurl=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/de/6/6d/Ewer_Alfred_Rekonstruktion.jpg&imgrefurl=https://de.wikipedia.org/wiki/Datei:Ewer_Alfred_Rekonstruktion.jpg&h=1000&w=1401&tbnid=AfFwRpcyUg-1iM:&tbnh=90&tbnw=126&docid=1AdQDQX_je4NGM&usg=___HJyrgjwVlY6XL9P795DsNidYKA=&sa=X&ved=0ahUKEwich86GnITLAhVHkSwKHVHjBZkQ9QEINDAE

Kapitän Suhr vertellt ut sien Kinnertied, vun de ole Schipperfamieln, de dat Seefohrerblood em ok verarvt hett. –

Grootvadder harr all en egen Ewer op de Güntsiet vun de Elv an de Oste. Vadder Suhr fohr een nied Schipp vun 150 Tünn (Bruttoregistertonnen) mit dree, veer Lüüd an Besatzung an Bord, woto över längere Tied ok sien junge Fruu to reken weer mit twee lütte Kinner, för de dat Schipp dat Tohuus ween is. Düsse lütten Woterküken sind wiss oftmols in Weg ween, so hett de besorgte Mudder ehr to Sekerheit ok mol anbunnen hatt.

Söön Herbert is 1912 to Welt komen, hett poor Johr vör sien Schooltied as lüttjen Buttje op See verbrocht, hett sick ´rinspeelt op´t Schipp in´t harde Seemannsleven.

Kinnerogen sehg veel! Se sehg´n Wind un Wellen un de Hovens, – denn Vadder Suhr fohr op de Ostsee twischen Schweden un Dänemark, as he ut den Krieg 1917 ut Russland torüch weer.

Hermann Georg Suhr, * 23.07.1886 in Warstade

Eenmol hebbt se in een Minengürtel fastseten, denn dat Schipp is noch een Seilschipp ween ohne Motor. En Marine-Schipp hett sick dorvör hookt, hett süm so ut de Gefohr ´rutslepen kunnt. – Herbert Suhr kann sick noch good dorop besinnen, weet ok noch genau, wosück de Hovens utsehn in Wismar, Saßnitz un Stettin.

He un de lütt Swester mussen beide een Pass hebben, so wullt de Vörschrift. Dat Passbild vun 1917 is opwohrt worr´n, een Rarität ut de Kaisertied.

Denn fung de School an för den lütten Moot. Mudder muss mit de Göörn landfast warr´n, Vadder mookt wieterhin sien Seetörns, – over kunn sick op sien Jung´n verloten! In de Ferien weer he weller an Bord. As he acht Johr ween is, geev em de Schoolmeister teihn Doog vör de Ferien Verlööv, un he kunn mit Vadder op en lange Reis vun söben Weken goh´n. Se schippern no Dänemark un Schweden ´röver, bet se denn hier weller an de Küst vör Anker gungen. – Loter hett H. Suhr niemols een Bangen spöört op de groten Weltmeere, wo Woter un Wellen sick mitünner optörmt hebbt so hooch as een Huus un de Brekers över Bord spööl´n.

Wer de Gefohr fröh kennen lehrt, weet ok dormit umtogoh´n.

Dat is so kloor as Woter ween, dat Vadder Suhr sien Söön no teihn Johr Schooltied op´t Schipp nohmen hett. So hett Herbert Suhr dor fief Johr fohrt, gung as Matroos af, besöcht 1933 de Stüürmannsschool in Hamborg, – jüst in de Tied, wo de Hokenkrüüzfohn optrocken worr. Mit Patent A 5 un een Exomen as Funker streev he weller no´t Woter hin. De junge Stüürmann nehm nu ok sien Levensstüür sölben in de Hand. He löös sick vun Vadders Schipp, fung bi de Ostsee-Reederie an, de uter de Ostsee-Stooten ok no England fohr, wieter dool no Gibraltar. Herbert Suhr lehr alle möglichen Hovens kennen, wuss um de Gewässer Bescheed.

Over de Welt weer wiet un dat Fernweh dreev em op grote Fohrt. Europa worr to eng, also sehg he sick um, kunn bi de Hamborg-Amerika-Lien anfangen, mookt 1936 twee Reisen no Niederländisch Indien. De gröttern Inseln sünd Sumatra, Borneo, Celebes, Java.

Vun Hamborg gung´t no Antwerpen, wo loodt worr no Süd-Afrika.

So vertellt de Käpten vun Kapstadt, hett 1936 al op den Tafelberg stoh´n. Domols is he ok dor ween, wonehm nu de Weltmeisterschaften utdrogen warr´n schüllt.

Kap der Guten Hoffnung weer umrundt un dwars över´n Ozean damp dat Schipp no Java, dör de Sunda-Stroot no Celebes. Een Reeg vun Hovenstädte lepen se an, torüch gung de Reis dör den Suez no Hamborg to. Een tweete Reis stunn weller an no de holländischen Kolonien wiet achter in Asien. – Dorno muster Herbert Suhr af, – he wull weller to School, to Schipper-School, sa as he segg. 1937, he is 25 Johr ween, harr he sien „Koptein op grote Fohrt“ in de Tasch.

En jungen Kapitän, dat kann man wull seggen. Glieks den anner´n Dag, so vertellt Suhr, hett he sick friewillig bi de Kriegsmarine meldt, kunn over no korte Tied sien Seesack weller packen, wiel he vun Johrgang her nie mehr foot worr.

Ob em dat dor in de Kaseern in Wilhelmshoven ok jüst so topass ween is? Wo he doch de Schippsplanken ünner de Fööt bruukt. – Bi de Hapag kunn he an Bord as drütte Offzeer op een ganz „dolles“ Schipp goh´n. Dat is de „BURGENLAND“ ween.

Weller stunnen twee Reisen no Ostasien an, no China, no Japan. De BURGENLAND harr ok över dörtig Passajeers an Bord, leep männig Hoven an as Singapur, Manila, Hongkong, Changhai, – fohr dör dat Gelbe Meer an de Küst vun Japan lang. In Yukohama, de Hovenstadt vun Tokio, is domols een riesig Erdbeben ween. De Ruinen vun dat Beben leten dat Utmoot dorvun ohnen.

So vertellt Herbert Suhr, vertellt vun de Reis dorno to een Niejohrsfohrt vun 1938 op 39.

Se stüür´n no de Bermudas op een rein Passajeerschipp, een 25.000 Tünner. Geev domols veer Scheep vun de Reederie, de to de Vergnögungs-scheep höör´n. Dat weer de Dütschland, de New York, de Albert Ballin un de Hamborg. H. Suhr fohr op de Hamborg. Ok dor hett he wesselt, kunn een Trepp höger stiegen, 1939 op de „WASGENWALD“ as tweete Offzeer anfangen, un een grote Reis leeg vör de Hand.

Wat de Reis söben Johr duur´n schull, dat kunn de junge Offzeer nie weten. De WASGENWALD stüür no Nordost-Amerika, leep loter in den Golf vun Mexiko in, un denn no China un Japan, eenmol um den Erdball. So weer de Ploon.

De WASGENWALD is een Frachter ween, nehm as Lodung in Hamborg Kisten an Bord, de vun düütsche Juden opgeven ween sünd mit Weertsoken dorbin, – all´ns wat süm an´t Hart leeg un dat noch mööglich weer, mit Schipp een Deel vun´t Egendom to retten no Amerika ´röver.

1939! Kapitän Suhr seggt, weer nie to marken, wat de Krieg all vör de Döör stunn. In de veel´n Hovenstädte, wo he sick domols umseh´n kunn, hett sick nix anbohnt.

De WASGENWALD hett fief lange Weken bruukt över den Pazifik, vun den Golf v. Mexico dör den Panama-Konol, denn över dat unendliche Woter no China un Japan. De Stadt Kobe in Japan, de vör etliche Johr´n vun een slimm Erdbeben dropen worr, hebbt se anlopen, u. a. Över Korea gungen se no de Philippinen. Överall in de Hovenstädte is dat mööglich ween, sick Land un Lüüd antoseh´n. Kloor is de Tied begrenzt ween, over mitünner stunn ok mol en Inlodung för Kapitän un Offzeers an.

Op de Philippinen, de H. Suhr al kenn vun de Burgenland her, weer´t rein amerikonisch. Vun de Amerikoner sünd se as Nautiker good mit Norichten versorgt ween, un de Düütschen hebbt överall in en good Anseh´n stoh´n. „Oh ja, wi weer´n geern seh´n in China un Japan“, so seggt Kapitän Suhr.

Vun de Inseln lepen se beloden mit Zucker un Cobra ut in Richtung U.S.A. Doch vörher muss de WASGENWALD noch weller Köhl´n bunkern an de Nordwest-Eck vun Sumatra, in Pedang.

So, un nu sloog de Klock twölf! Krieg! Un denn op een düütsch Schipp in Asien. Wat nu? Mit fief düütsche Scheep legen se dor in Hoven vun Pedang in een holländische Kolonie. Un Düütschland un Holland legen in Krieg!

Uterdem geev`t för Kapitän Suhr slechte Noricht vun to Huus.

Oh, Oh! Een dicke Floog trock 1939-40 an Weltenhimmel op! Ok in Asien, wo Kapitän Suhr ut Brunsbüttel as tweete Offzeer op de WASGENWALD op Sumatra fastseet, – tosomen mit fief düütsche Scheep. Sumatra is domols Niederländisch Indien ween, un de Hollänner harr´n nu dör den Krieg en bösen Piek op de Düütschen. Se hebbt de Scheep in Beslag nohmen, de Besatzungen interneert, egool – mit oder ohne Rang. – Se mussen vun´t Schipp, mussen süm Kurs opgeven, de se ümmer sölben bestimmt harr´n, sünd toeerst in Opfanglogers komen, denn gung´t mit de Iesenbohn dör en Landstreek, de vör een poor Johr vun den groten Tsunami överspöölt worr. Wiet gung dat hooch in´t Gebirge, wo bi Regen keen Fohrtüüg hinkomen kunn, weer würklich en Stück Enn vun de Welt. Ganz so fründlich hebbt de Hollänner sick nu jüst nie hatt, is over to keen Övergriff komen. So is dat! De Krieg mookt männig good Verhältnis toschannen.

Dat Eten hett reckt. Chinesische Kooplüüd hebbt sick um de Versorgung kümmert, sünd ja ole Hannelsfrünnen vun de Düütschen ween. Ok Düütsche, de op de Insel leven, mussen dat Loos mit de Schippslüüd deel´n. So vertellt H. Suhr, wat in süm Loger fief Professers achter Stacheldroht seten hebbt. Doch jedeen Loger harr een Hospital, an gode düütsche Dokters hett nie mangelt. Kapitän Suhr hett in´t Hospital friewillig as Krankenpleger mitarbeidt, broch een gewisse Erfohrung mit vun Bord, wo he sick um Kranke un Verletzte kümmert harr, an Steed vun en Dokter Hölp leisten dee.

In Mai 1940 sünd se vun ´t Schipp hoolt worr´n, nu trock sick dat Logerleven hin bet Wiehnachten 1941. – Dat rüükt brenzlig! De Krieg mit Japan gung loos, dat ja op düütsche Siet stunn. So mussen de Hollänner seh´n, wat se de Düütschen wegbrochen. Se sünd op hollandsche Transporter komen, wovun dat dree geev. De een, de IMMENHOFF, is vun de Japaner in de Grund bombt worr´n mit dreehunnert düütsche Seelüüd an Bord, de op düsse Wies tragisch süm Leven loten mussen.

Kapitän Suhr vertellt, wat de unfriewillige Fohrt no Indien gung, no Colombo un Bombay, wo nu de Englänner poroot stunnen un de Düütschen mit de Iesenbohn ünner Maschiengewehrwache no Bengalen brocht hebbt. – Weer een Döreenanner! Unse Düütschen koomt vun de Hollänner ünner engelsche Fuchtel, dreep dor weller Tommys, de no Burma mussen in den Krieg gegen Japan, seker ok mit en flau Geföhl in Mogen.

Seelüüd kennt sick ümmer en beten ut in de engelsche Sprook, dat scheelt wat in een Krisenstimmung. – Unse düütsche Schippsbesatzung hett sick an Ruh un Ordnung hool´n, – dat seggt H. Suhr. – So kroop de lange Tied langsom dorhin.

De ole Brunsbüttler Loots harr domols noch een Packen Sorgen mittoslepen. In China hett he op de WASGENWALD al Noricht kregen, wat to Huus een slimm Malöör passeert weer. Vadder Suhr, de sien Leven lang mit Woter vertruut ween is, weer mit sien Schipp in de Elvmündung ünnergoh´n. Een grötter Schipp harr em rammt. So wull dat Schicksol dat, un de Dood hool den Schipper vun de Oste mit 52 Johr.

Veer Mann sünd an Bord ween. – De Schippsjung hett wull en Engel hatt! He harr jüst en poor Doog frie, de em dat Leven rett hebbt. – Een Matroos kunn sick bargen, over een tweeten leet bi dat Unglück ok dat Leven.

Dat sünd de Norichten vun´t Huus ween, düsse Truur um den goden Vadder seet in´t Hart v. H. Suhr dor achter in Indien nie wiet vun´n Himalaya, wo keeneen weten kunn, wo se afbleeven.

1942 is de zivile Schippsbesatzung to de Kriegsgefangenen reekt worr´n.

In Juni 1942 keem weller Bewegung in´t Loger. – Torüch no Bombay, wo een engelsch Schipp de Düütschen an Bord nohmen hett. Endlich weller de wiede See, de vör süm leeg. Weer wull een harden Ünnerscheed, dat se nie sölben den Kurs bestimmen kunnen.

De Fohrt gung um Südafrika ´rum un denn över den Atlantik ganz hooch no Kanada.

Teihn Weken plögen se dör de Ozeane, un op´n Atlantik weer´t nie ohne Gefohr, denn de düütschen U-Boote spekuleer´n as de Haie ünner´t Woter op fiendliche Scheep, um een Dreper to lannen. H. Suhr seggt, wat se oftmols Alarm harr´n, kunnen bloots höpen, wat se vun süm egen Landslüüd nie versenkt worr´n. He meent, dat he jede Nacht dormit reekt hett, wat dat rumst.

Op´t Schipp sünd ok engelsche Suldoten ween, de vun de Japaner wat op´t Jack kregen harr´n. So verdroog man sick good as internationale Gesellschaft.

In Kanada gung´t in Halifax vun Bord, wieter no Montreal. Dor wuss man nie veel vun Krieg, gung all´ns sien gewohnten Gang. Een leere Kaseern in besten Tostand worr nu dat Tohuus för de Weltenbummler. To Kloog weer keen Anlass, een Düütschenhass is nie to marken ween.

H. Suhr harr de Langewiel gründlich satt. He wull wat doon, mell sick friewillig as Holtfäller, arbeid op Tabakplantojen, kreeg Kontakt mit de Farmers, de to´n Deel Inwannerer ut Düütschland ween sünd.

Unse düütschen Seelüüd wussen ganz genau Bericht, wat in de Welt passeer, harr´n se doch Fachlüüd ünner sick, de ünner de Hand dat verstunnen an de Norichten to komen.

De Kapitulation is in Mai 1945 ween, over een Entloten weer noch nie in Sicht, dat duur noch bet Nov. 1946 mit Ünnerbreken in England, wo sick dat hintrock bet Ende Jan. 1947.

Man kann sick wull würklich frogen, warum hett de Westen düsse zivilen Seelüüd fasthool´n bet meist twee Johr no Kriegsschluss, so sünd se ünner de Spätheimkehrer fullen.

Nu harr H. Suhr no acht Johr weller Heimateer ünner de Fööt, over in en Dütschland, dat em fremd worr´n weer. He stunn nie alleen dor, de keen Existenz mehr harr in de Nokriegstied, wo de Swattmarkt blöh.

He meent, ohne Schipp! Nie op´t Woter! Also Tied noog, um een Famieln to grünnen. He harr sick verkeken bi´t Anmellen in de Gemeen in een bloodjunge Deern, de dor seet op´t Amt. Dat bleev nie bloots bi een Drepen, dorut worr een Leevesheirodt, een Ehe de bet vundog hool´n hett.

Op een lütt Schipp fung H. Suhr weller an, doch mit de DM kemen de Reederien weller in de Gangen, so kunn he no een Tied as erste Offzeer weller grote Charterreisen moken, no´t Mittelmeer, ok no West-Indien. De Verdeenst weer hooch, over em fehl sien junge Fruu an de Siet. So hett sick dat anboden, dat he 1952 mit Famieln no Cylon gung, goll he doch as Indien-Kenner. He kunn as Kapitän op een lütt Schipp sien Fruu mitnehmen, vun Cylon ut een Hannelsnett för de Reederie utbu´n, muss intwischen no Düütschland torüch un op de Werft in Papenburg de Buuopsicht övernehmen vun een nied Schipp, wat he infohren kunn. En unruhig Leven is´t liekers ween. As dat tweete Kind to Welt keem, entsloot de junge Famieln sick un gung no Düütschland torüch.

Hannel un Wannel weer´n op´n Nordostsee-Konol to marken. Lootsen sünd instellt worr´n. So kunn Kapitän Suhr landfast warr´n, kunn 21 Johr as Loots op de Brüch stoh´n vun Scheep ut aller Herren Länder.

No de verdeente Panschoon dreev dat Fernweh em noch weller ´rut, so fohr he mit een Frachter no Südamerika, mit sien Helga op männig schöne Reis.

Mit 95 sünd de Schreed wat lütter worr´n, de scharpen Ogen warr´t nie mehr all´ns gewohr, over Suhr nimmt regen Andeel an de Politik, an sien Umwelt, is een „Instanz“, an de keeneen vörbi kummt.

Much de ole Loots dor an de Brook in Brunsbüttel noch een poor Johr an Bord blieven tosomen mit sien Leevste!

Im ersten Teil der Ebookausgabe (– ebook Teil 1 – ISBN 978-3-7380-7237-2 –) lasen Sie alles über Herbert Suhrs Kindheit, Jugend und die Reisen als Nautiker in den 1930er Jahren sowie über die Internierung ab 1940 auf Borneo, in Indien und Kanada.

Mit Unterbrechung in England zog sich die Heimkehr aus Internierung und Gefangenschaft bis Ende Januar 1947 hin.

Im zweiten Teil der Ebookausgabe lasen Sie alles über Herbert Suhrs Familiengründung und die Reisen als Nautiker nach dem Kriege ab 1948 und Seine Tätigkeit als Kapitän im Raum Ceylon - Indien in den 1950ern.

Zwischendurch bemühte sich Herbert Suhr immer wieder um eine Stelle als Lotse.

Als die Geschäfte der Reederei im Raum Ceylon – Indien nicht mehr so gut liefen, entschloss die junge Familie sich zur Rückkehr nach Deutschland im Januar 1956 und Herbert Suhr bewarb sich endgültig mit Erfolg um eine Stelle als Lotse im Kiel-Kanal.

„…Wir haben diesen überaus befähigten Mitarbeiter, der mit viel Liebe an seinem Beruf und den ihm gestellten vielfältigen Aufgaben hing, nur schweren Herzens freigegeben. Auf den Schiffen, die er für uns fernab der Heimat geführt hat, war er der beste Wahrer der Interessen der Reederei und seiner ihm jeweilig anvertrauten Besatzung, die in ihm das Vorbild eines Menschen und Vorgesetzten verehrte. In den Fahrtgebieten, welche wir als Neuland erschlossen, war er uns mit seinen eigenen guten Ideen und seiner Achtung gebietenden Haltung der einheimischen Geschäftspartnerschaft gegenüber der treueste Helfer, der zur Entwicklung unserer Verkehre unendlich viel beigetragen hat.

Wenn es auch bitter ist, einen Mann wie Kapitän Suhr als Mitarbeiter zu verlieren, so wünschen wir ihm doch von ganzem Herzen auf seinem ferneren Fahrensweg alles Gute und immer ‚glückliche Reise’“

Zeugnis der Reederei Ivers & Arlt für Herbert Suhr von 1956

Reedereiflagge Ivers & Arlt