Читать книгу Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja - Группа авторов - Страница 11

Obowiązujące zasady stosowania precyzyjnych, jednoznacznych określeń opisujących stany i zjawiska kliniczne narzucają konieczność stopniowego odchodzenia od używania jedynie nazw łacińskich bądź polskich. Gwałtowny rozwój ortopedii, wprowadzanie nowych technologii i procedur medycznych zmusza niejako do adaptowania nazewnictwa anglojęzycznego. Najistotniejsze dla właściwego porozumiewania się jest stosowanie precyzyjnie określonych pojęć. Ich wspólne, często łacińskie bądź angielskie pochodzenie ułatwia wprowadzanie do słownika medycznego. Poniżej umieszczono zbiór najczęściej stosowanych w ortopedii i rehabilitacji pojęć obcojęzycznych i polskich z wytłumaczeniem ich znaczenia.

abbreviatio (łac.) – skrócenie, skrót

– tendinis (łac.) – skrócenie ścięgna

abductio (łac.) – ustawienie w odwiedzeniu od linii pośrodkowej ciała, czynność odwodzenia, abdukcja

ablatio (łac.) – odjęcie, usunięcie, amputacja

abrachia (łac.) – brak ramienia

abruptio (łac.) – oderwanie

abscessus (łac.) – ropień

– frigidus (łac.) – zimny, gruźliczy

– hypostaticus (łac.) – opadowy

absorbable material (ang.) – materiał wchłanialny

AC (ang.) – Acromioclavicular – barkowo-obojczykowy

acceleratio (łac.) – przyspieszenie

acetabuloplastica (łac.) – operacja wytwórcza panewki

ACL (ang.) – Anterior Cruciate Ligament – więzadło krzyżowe przednie

adductio (łac.) – ustawienie w przywiedzeniu, czynność przywodzenia, addukcja

adhaesio (łac.) – zrost łącznotkankowy przylegających struktur anatomicznych (tkanek)

adhesio (łac.) – przyleganie

ADL (ang.) – Activities of Daily Living – czynności dnia codziennego

AFO (ang.) – Ankle Foot Orthosis – orteza stopowo-goleniowa

agonist muscle (ang.) – mięśnie wspomagające

allograft (ang.) – przeszczep od obcego dawcy

amelia (łac.) – wrodzony brak kończyny, kończyn

amputatio (łac.) – odjęcie kończyny lub jej części, amputacja

– amniotica (łac.) – amputacja w okresie płodowym, amputacja owodniowa

angulatio (łac.) – zagięcie kątowe, angulation deformity (ang.)

ankylosis (łac.) – zesztywnienie stawu, usztywnienie

– fibrosa (łac.) – włókniste

– in abductione (łac.) – w odwiedzeniu

– in adductione (łac.) – w przywiedzeniu

– in extensione (łac.) – w wyproście

– in flexione (łac.) – w zgięciu

– in rotatione (łac.) – w rotacji, obrocie na zewnątrz (łac. externa), do wewnątrz (łac. interna)

– ossea (łac.) – sztywność kostna stawu

antagonist muscles (ang.) – mięśnie antagonistyczne, o przeciwstawnej funkcji

antalgic gait (ang.) – chód zmniejszający doznania bólowe

antalgic position (ang.) – pozycja zmniejszająca doznania bólowe

anteflexio (łac.) – przodozgięcie, przodowygięcie

antepositio (łac.) – przodopołożenie, np. głowy kości udowej w stosunku do panewki

antepulsion (ang.) – przemieszczenie do przodu

anterior bowing (ang.) – zagięcie do przodu

antetorsio (łac.) – przodoskręcenie, skręcenie wokół długiej osi ku przodowi

– colli femoris (łac.) – przodoskręcenie szyjki kości udowej

anteversio (łac.) – przodopochylenie

AO (niem.) – Arbeitsgemeinschaft für Osteosynthesefragen – Stowarzyszenie na rzecz Badań nad Stabilizacją Wewnętrzną

AP (ang.) – Anterior-Posterior – przednio-tylna, np. płaszczyzna

APL (łac.) – Abductor Pollicis Longus – odwodziciel długi kciuka

aplasia (łac.) – wrodzony brak kończyny lub jej części wskutek zahamowania rozwoju zarodka

apophysis (łac.) – odrostek

approach (ang.) – dojście operacyjne

areflexio (łac.) – brak odruchów

arthritis (łac.) – zapalenie stawu

arthrodesis (łac.) – operacyjne usztywnienie stawu, artrodeza

arthrodiastasis (łac.) – mechaniczne rozciąganie powierzchni stawowych, operacyjne oddalenie powierzchni stawowych

arthrogram (ang.) – obraz radiologiczny stawu po podaniu środka kontrastowego

arthrographia (łac.) – procedura radiologiczna – obrazowanie stawu po podaniu środka kontrastowego, artrografia

arthrolysis (łac.) – chirurgiczne uruchomienie stawu

arthropathia (łac.) – choroba stawu, zwłaszcza długotrwała, o zmiennych objawach, artropatia

arthropathy (ang.) – zmiany patologiczne stawu

arthroplasty (ang.) – operacja wytwórcza stawu, artroplastyka

arthrorhisis (łac.) – operacyjne zaryglowanie (ograniczenie ruchów stawu)

arthroscopia (łac.) – wziernikowanie stawu, artroskopia

arthrosis (łac.) – choroba zwyrodnieniowa stawu, artroza

arthrotomia (łac.) – operacyjne otwarcie stawu

aspiration (ang.) – pobranie materiału do badań drogą nakłucia

ataxia (łac.) – zaburzenia kontroli ruchów

atonia (łac.) – brak napięcia mięśniowego

autosomatognosis (łac.) – odczuwanie odjętej kończyny

AVN (ang.) – Avascular Necrosis – jałowa martwica

avulsion fracture (ang.) – złamanie awulsyjne,

z pociągania, p. awulsja

axial deformity (ang.) – deformacja osiowa

awulsja, uszkodzenie awulsyjne – jest to uszkodzenie kości w obrębie przyczepu ścięgna lub więzadła; do urazu tego dochodzi w wyniku naprężenia tkanki miękkiej, co skutkuje oderwaniem fragmentu kości

balance (ang.) – zachowanie równowagi ciała

ball-and-socket deformation (ang.) – deformacja stawu typu „kuli i panewki”

band syndrome (ang.) – przewężenia amniotyczne

BBTW (ang.) – Balance-Based Torso-Weightening – trening chodu z obciążaniem tułowia oparty na balansie

biofeedback – ćwiczenia w sprzężeniu zwrotnym

biopsy (ang.) – pobranie materiału do badania

bLMPCh – biologiczne leki modyfikujące przebieg choroby

BMD (ang.) – Bone Mineral Density – gęstość mineralna kości wyznaczana badaniem densytometrycznym, pozwala na obiektywną ocenę zaawansowania osteoporozy

BMP (ang.) – Bone Morphogenetic Protein – białka morfogenetyczne kości

bone graft (ang.) – przeszczep kostny

brace (ang.) – gorset, orteza

brachydactylia (łac.) – wrodzona krótkość palców

brachypodia (łac.) – wrodzona krótkość kończyn

brachysyndactylia (ang.) – wrodzony zrost i skrócenie palców

bradymetacarpia (łac.) – wrodzona krótkość kości śródręcza

brevicollis (łac.) – wrodzona krótkość szyi

bursa synovialis (łac.) – kaletka maziowa

bursectomia (łac.) – wycięcie kaletki

bursitis (łac.) – zapalenie kaletki

– praepatellaris (łac.) – zapalenie kaletki podrzepkowej

– purulenta (łac.) – ropne zapalenie kaletki

café-au-lait spots (franc., ang.) – plamy skórne koloru „kawy z mlekiem”

calcar calcanei (łac.) – ostroga piętowa

calcificatio (łac.) – wapnienie, zwapnienie

callotasis (łac.) – wydłużanie kości drogą rozciągania kostniny

callus (łac.) – kostnina

cam – konflikt udowo-panewkowy typu krzywkowego z deformacją przejścia głowowo-szyjkowego

capsula articularis (łac.) – torebka stawowa

– synovialis (łac.) – maziówka

capsulotomia (łac.) – przecięcie, nacięcie torebki stawowej, kapsulotomia

caput obstipum (łac.) – kręcz szyi

cast (ang.) – opatrunek gipsowy

CC (ang.) – Coracoclavicular – kruczo-obojczykowe

CDH (ang.) – Congenital Dislocation of the Hip – wrodzone zwichnięcie stawu biodrowego

center of gravity (ang.) – środek ciężkości ciała

child abuse syndrome (ang.) – zespół dziecka maltretowanego

chondrectomia (łac.) – wycięcie chrząstki

chondrodiastasis (łac.) – rozciąganie chrząstki, wydłużenie przez chrząstkę kości

chondrolysis (łac.) – resorpcja chrząstki, chondroliza

chondromalacia (łac.) – rozmiękanie chrząstki stawowej

chondroplastica (łac.) – operacyjna plastyka chrząstki stawowej

chrząstka Y – chrząstka ipsylon znajdująca się na dnie panewki, odpowiada za jej wzrost

ChZS – choroba zwyrodnieniowa stawów

cicatrisatio (łac.) – gojenie się, bliznowacenie, tworzenie blizny

– per primam intentionem (łac.) – przez rychłozrost

– per secundam intentionem (łac.) – przez ziarninowanie

circumductio (łac.) – obwodzenie, obrót okrężny, sposób wykroku kończyną dłuższą lub ze sztywnym kolanem

circumferentia (łac.) – obwód, m.in. kończyny

claudicatio (łac.) – chromanie

clavus (łac.) – odcisk, nagniotek, modzel

clinodactylia (łac.) – wrodzone zagięcie palca w płaszczyźnie dłoni

cLMPCh – klasyczne leki modyfikujące przebieg choroby

csLMPCh – celowane leki syntetyczne modyfikujące przebieg choroby

CMAP ( ang.) – Compound Muscle Action Potential – złożony potencjał czynnościowy rejestrowany z mięśnia po stymulacji elektrycznej włókien ruchowych nerwu, synonim fali M

CNAP (ang.) – Compound Nerve Action Potential – złożony potencjał czynnościowy rejestrowany znad nerwu na jego przebiegu po stymulacji elektrycznej włókien tego samego nerwu

coalitio (łac.) – połączenie (kości)

congenital anomaly (ang.) – deformacja wrodzona

conquasatio (łac.) – zmiażdżenie

consolidatio (łac.) – zespolenie przez zrost, konsolidacja

– retarda (łac.) – zrost opóźniony

contractura (łac.) – przykurcz

– arthrogenes (łac.) – stawopochodny

– in abductione (łac.) – w odwiedzeniu, odwiedzeniowy

– in adductione (łac.) – w przywiedzeniu, przywiedzeniowy

– in flexione (łac.) – zgięciowy

– myogenes (łac.) – mięśniowy

– neurogenes (łac.) – w wyniku zaburzeń równowagi mięśniowej

contusio (łac.) – stłuczenie, kontuzja

CORA (ang.) – Center of Rotation of Angulation – środek rotacji zagięcia

corpus alienum (łac.) – ciało obce (w tkankach, stawie)

corpus liberum (łac.) – ciało wolne (w stawie), myszka stawowa

– semiliberum (łac.) – ciało półwolne (w stawie)

corticotomia (łac.) – przecięcie warstwy korowej kości

costosternoplastica (łac.) – operacja klatki piersiowej (lejkowatej, kurzej, szewskiej)

coxa (łac.) – biodro

– luxans