Читать книгу Wolność, rozwój, demokracja - Leszek Balcerowicz - Страница 5

Drodzy Czytelnicy!

Oddaję w Wasze ręce wybór swoich esejów, artykułów, wystąpień z okresu 1989–2016. Obejmuje on kilka tekstów dotąd niepublikowanych. Inne pojawiły się w rozmaitych miejscach. Cały zestaw ukazuje się w zwartej i uporządkowanej formie po raz pierwszy. W procesie selekcji starałem się zminimalizować powtórzenia, pominąłem też teksty o charakterze zbyt technicznym. To, co pozostało, dotyczy jednak wszystkich zasadniczych problemów, którymi się zajmowałem jako analityk i publicysta oraz jako uczestnik życia publicznego w Polsce w okresie ustrojowej transformacji.

Zbiór obejmuje teksty powstałe ze względu na szczególne okoliczności. Do takich należy zwłaszcza pozycja nr 1: przemówienie, jakie wygłosiłem w Sejmie 17 grudnia 1989 r., otwierając debatę nad pakietem ustaw, których wprowadzenie miało wyprowadzić Polskę z inflacyjnej i budżetowej katastrofy i zapoczątkować ustrojową transformację polskiej gospodarki. Do grupy tekstów okolicznościowych należą też pozycje 2, 6, 9, 24, 26, 32, 37, 40. Pozostała większość esejów i artykułów to produkt mojej regularnej działalności „oświeceniowej”.

Jest jeden szczególny powód, dlaczego warto zajmować się szeroko pojmowaną ekonomią, a przynajmniej znać jej podstawowe ustalenia. Otóż większość dyskusji w polityce dotyczy rozmaitych zagadnień gospodarczych (stabilności i wzrostu gospodarki, zatrudnienia i bezrobocia, rodzaju i skali natężenia nierówności itp.), a większość formułowanych w nich diagnoz i propozycji to rozmaite recepty na klęskę przedstawiane jako recepty na cud. Dotyczy to z pewnością Polski i większości innych krajów posocjalistycznych. Uważałem i uważam, że trzeba się rozmaitym popularnym ekonomicznym mitom czy wręcz bredniom przeciwstawiać, bo ich triumf w polityce jest nieszczęściem dla społeczeństwa. Robiłem to niemal przez całe swoje dorosłe życie i robię to nadal.

Większość tekstów opatrzyłem swoimi komentarzami, napisanymi w pierwszej połowie lipca 2017 r. Odnoszą się one do szczególnych okoliczności, w jakich powstawał dany tekst, lub komentuję jego treść z dzisiejszej perspektywy.

Zamieszczone w książce pozycje uporządkowano chronologicznie: od najwcześniejszych do najpóźniejszych. Daje to czytelnikowi możliwość prześledzenia, czym zajmowałem się w kolejnych latach i jak kształtowały się moje poglądy na określone tematy.

Dla ułatwienia zamieszczam też poniżej podział tekstów według poruszanych w nich głównych problemów. Niektóre kwestie są omawiane – w różnych ujęciach – w kilku publikacjach, a wiele tekstów analizuje więcej niż jeden problem. Nie jest więc to podział w pełni rozłączny, ale mam nadzieję, że będzie użyteczny:

 Język polityki i mediów oraz działanie samych mediów: 11, 13, 14, 17, 28, 32, 37, 39. Nieudolny lub zmanipulowany język jest narzędziem dezinformacji, szerzenia bredni i mitów. W wymienionych tekstach analizuję przykłady i mechanizmy tego zjawiska.

 Ekonomiczne nonsensy: 4, 12, 17, 24, 31, 33. Tezy mogą być jasne, ale błędne z logicznego lub empirycznego punktu widzenia.

 Ustroje (systemy instytucjonalne): ich zróżnicowanie, skutki tych różnic dla warunków życia ludzi i zmiany ustrojów: 20, 22, 25, 27, 29, 30, 36, 39, 40. To jest moim zdaniem najważniejszy z praktycznego punktu widzenia temat nauk społecznych.

 Zmiany po socjalizmie w ujęciu porównawczym: 3, 5, 30, 38.

 Zmiany w Polsce po 1989 r., w tym: polityka a gospodarka: 2, 4, 5, 8, 9, 17, 34, 40.

 Demokracja, państwo prawa, rodzaje praw: 16, 26, 29, 30, 36, 39.

 Kryzysy (załamania gospodarki) w różnych ustrojach: 31, 35.

 Nierówności: 7, 29.

 Państwo socjalne: 25, 36, 39.

 Pobudzanie gospodarki, keynesizm: 4, 17, 18.

Na koniec pragnę bardzo serdecznie podziękować pani Agacie Stremeckiej za wielkie zaangażowanie w wydanie tej książki i w selekcjonowanie do niej tekstów. Dziękuję Paulinie Woźniak i Janowi Kożuchowskiemu za znakomitą pomoc w pracach redakcyjnych. Pragnę wreszcie wyrazić głęboką wdzięczność panu Semikowi Hütterowi za wsparcie finansowe tej publikacji, dzięki czemu będzie ona mogła trafić do szerszego grona Czytelników.

Leszek Balcerowicz, Warszawa, 13 lipca 2017 r.