Читать книгу Мястэчка - Мікола Адам - Страница 2

Эпізод 6

Школу чакаў сюрпрыз. Зрэшты, сюрпрызы школа атрымлівала кожны дзень. Наўрад ці яшчэ адзін штосьці б змяніў у яе творчай біяграфіі. Нагледзелася за некалькі дзясяткаў гадоў існавання. Але дзеці ёсць дзеці – вялікія фантазёры і выдумшчыкі. Куды там да іх дарослым, чыё ўяўленне, на жаль, прымітыўнае. У каго яно не затупілася, як аловак, тыя сталі пісьменнікамі або мастакамі, творчымі людзьмі.

А пакуль дзеці застаюцца дзецьмі – дарослыя, як на вулкане. І іх, дарослых, вельмі раздражняюць няўрымслівасць і неардынарныя паводзіны дзяцей, што вядуць да непаразумення і непрыняцця як асобы. У дарослых усё проста. Павінна быць так, як яны вырашылі ці сказалі, і ніяк інакш. Пакуль дзіця несамастойнае, пакуль ім займаюцца адмысловыя сацыяльныя інстытуты, то бок бацькі, дзіцячы сад, школа, прафтэхвучэльня, і думаць не мажы пра праяву якіх-небудзь асобасных якасцяў. Дарослы чалавек, асабліва настаўнік, заўсёды лепш за дзіця ведае, што таму патрэбна, нават калі не мае рацыі ў гэтым веданні. Дзіця абавязана быць кірованым, быццам яно таксі якое. У адваротным выпадку заяўляецца, што дзіця псіхічна ненармальна і яго неабходна ізаляваць ад астатніх дзяцей, пакуль тыя не заразіліся той жа хваробай, як вірусам. Ох, як баяцца дарослыя незразумелага, не жадаюць углыбіцца ў праблему і разабрацца. А патрэбна – усяго нічога. Уважліва паставіцца да захаплення дзіця, удумліва, часам і для сябе чаго-небудзь запазычыць. Дык не. Дарослыя лепш усё ведаюць, таму што яны больш пражылі. Іх жыццёвы досвед значна багацейшы. А тое, што эвалюцыя не стаіць на месцы, – не хвалюе. Безумоўна, не ўсе дзеці развіты аднолькава, зрэшты, як і дарослыя, але часцей за ўсё і тых, і другіх імкнуцца пазачэсваць пад адзін грабянец. Аднак праблема бацькоў і дзяцей менавіта ў адмаўленні дзіцячага свету як роўнага даросламу. Толькі таму адбываецца большасць катастроф і драм.

Даша не жадала быць, як усе. І разам з усімі дэградаваць. Выказаць пратэст супраць асераднення школьнага выхавання яна магла толькі пры дапамозе самавыяўлення. Выпадковае знаёмства з адной дзяўчынкай у сацсетцы падштурхнула яе набраць у пошукавіку слова «эма», каб болей даведацца пра модную субкультуру. І ёй спадабалася. Не ўсё, вядома. Але вобраз – самае тое. Магчыма, яе бунтарства палічуць беспадстаўным. Настаўнікі і ўсе астатнія дарослыя ў мястэчку зломяць галаву над вырашэннем пытання: чаму? У нас жа ўсё так спакойна і стабільна. Вучыся, займайся свабодна, але ў прыстойным выглядзе… Сябе Даша разумела. І калі ні да каго не дойдзе яе спроба разбурэння стэрэатыпаў, што ж, спачатку ўсё прасунутае і цікавае ўспрымалася ў штыкі.

Вера падтрымала Дашу, родны ж чалавечак. Ды і што такога крамольнага ў чорна-ружовых тонах? Лепш быць эма, чым скінхэдам ці панкам, ці гопнікам. Яны хоць не б'юць нікога, проста эмоцый не стрымліваюць, плачуць, калі хочацца плакаць, смяюцца, калі хочацца смяяцца, пры гэтым нікога не крыўдзяць і не крывадушнічаюць. Ну а макіяж – узроставае, пройдзе.

Яна нафарбавала Дашу яшчэ лепш, чым у першы раз. І вусны чорнай памадай намазюкала, алоўкам абвяла, каб выразнейшымі былі. Заплечнік Даша памяняла на касматую торбу, кшталту паштовай, паклала некалькі падручнікаў і сшыткаў туды. Да школы яе падвезлі на машыне, хоць ісці – пяць хвілін. Цімур вырашыў, што ад школы зручнейшы выезд на трасу.

Потым сёстры абняліся на развітанне. Цалавацца не сталі, каб не запэцкаць адна адну памадай. Вера абяцала прывесці ў наступны прыезд яшчэ абновак па тэме.

Дажджу з раніцы не было. Ноч яго спажыла цалкам, размазала па асфальце, пакінуўшы адно лужыны.

У двары, ля самых варот, дагнала Паўлоўская.

– Прывітанне, – усміхнулася.

– Прывітанне, – патупіўшы вочы, адказала Даша і засаромелася. Яна ж памятала, хоць і не ўсё.

– Ты чаго, за суботу перажываеш? – здагадалася Таня. – Забудзься і разатры.

– Праўда, ці што? – падняла вочы на сяброўку Даша.

– Вядома, – кіўнула Таня. – Клёвы прыкід, – зацаніла. – Крута!

– Тань, а хто гэты мужык, ну, які нёс мяне?… – вырашыла спытаць Даша, каб ведаць: раптам перасячэцца калі-небудзь з ім, а памятала толькі нос яго шырокі і такія ж скулы гладкапаголеныя, ды вочы зялёныя і ўважлівыя.

– А ты чо, не памятаеш? – не паверыла Таня.

– Памятаю, – няўпэўнена адказала Даша. – Але не да канца, – дадала.

– Гэта наш Мікалай Міхайлавіч, – з гонарам прамовіла Таня.

– Той, пра якога вы казалі?

– Ён самы, – ахвотна пацвердзіла Таня. – Але ты не ведаеш самага цікавага, – па-змоўніцку падміргнула. – Мікалай Міхайлавіч потым такі клас самаабароны паказаў. Хвалей наш нейкіх вырадкаў мясцовых сабраў, і яны прасачылі за намі, калі мы цябе дахаты неслі, дакладней, Мікалай Міхайлавіч нёс, а я дарогу паказвала, таму што да сяструхі тваёй не маглі датэлефанавацца. Дык вось, калі мы выйшлі з пад'езда, яны напалі на нас, прыкінь!..

– Ты чо?! – здзівілася Даша.

– Ды Ван Дам адпачывае! – захоплена выклікнула Таня. – Мікалай Міхайлавіч іх як цуцыкаў раскідаў, – працягвала. – І ўсё так хутка, прыкінь, я нават спалохацца не паспела. А адзін з нажом на Мікалая Міхайлавіча кінуўся…

– І чо?

– Ты б бачыла! – захаплялася ўспамінам і перажытымі адчуваннямі дзяўчына. – Ад аднаго позірку Мікалая Міхайлавіча той мярзотнік нож выпусціў і прасіў прабачэння, як малалетка. А Мікалай Міхайлавіч узяў мяне за руку, сказаў «да спаткання», і мы пайшлі ў Дом культуры.

– Чо ты тут сачыняеш, Паўлоўская! – дзяўчат дагналі Хвалей з Кастальцавым.

– Сачыняюць бабы на кірмашы! – адказала Таня.

– А ты, чо, не баба? – заіржаў Хвалей.

– Яна дзяўчынка яшчэ, – умяшаўся Кастальцаў. – Улаўліваеш розніцу?

– Белая, – пхнуў Дашу ў спіну Хвалей так, што тая ледзь не павалілася, – калі куртку прыйдзеш мыць?

Даша развярнулася і засандаліла яму паміж ног сваёй паласатай чорна-ружовай ножкай у красоўцы, той і войкнуць не паспеў.

– Сам памыеш! – працадзіла і пайшла далей.

Перасільваючы боль, Хвалей выкінуў нагу ў бок дзяўчыны, але прамахнуўся.

– Стой! – выгукнуў ён – Зараз вылізваць будзеш!

– Ату яе! Ату! – зацюгакаў Кастальцаў.

– Даша, бяжы! – пракрычала Таня сяброўцы.

І Даша пабегла, Хвалей – за ёй.

Дзяўчына абмінула Колю Пінокіа і ўзбегла па прыступках на школьны ганак.

Хвалей расцягнуўся на тых на прыступках.

Пінокіа падставіў яму падножку і адразу сціснуўся ўвесь ад нечаканасці, здзіўлены сваёю смеласцю, застыў на месцы.

Хвалей моўчкі падняўся і моўчкі з размаху заехаў Пінокіа кулаком у сківіцу. З рота небаракі пырснула кроў, а сам ён паваліўся на зямлю, як падкошаны. Акуляры яго зляцелі, і Хвалей дэманстратыўна раздушыў іх чаравікамі.

– Хвалей, ты чо, хворы?! – гэта Таня, яна схілілася над Пінокіа.

– Наша Таня гучна плача… – парадыруючы спявачку Таццяну Буланаву, зацягнуў Кастальцаў. – Ганаруся табой, о бясстрашны ваяр… – з іроніяй сказаў Хвалею, пляснуўшы таго па плячы.

– А чо ён, – сплюнуў Хвалей, – лезе?

– Добра, хадзем, – падпіхнуў Хвалея Кастальцаў да школьных дзвярэй, – зараз званок ужо празвініць. Белая, не развітваемся, – усміхнуўся Дашы, якая стаяла каля дзвярэй.

– Чо стала! – зыркнуў Хвалей на Дашу. – Давай ці туды, ці сюды.

Даша нічога не адказала, збочыла і спусцілася да сяброўкі, якая прыводзіла ў пачуццё Пінокіа.

Празвінеў званок.

Эпізод 7

Учынак Пінокіа ўразіў Дашу. Яна ўбачыла ў ім зусім іншага чалавека, не таго, якога ўсе ведалі, як батана і рахіта, а вельмі адважнага і па-свойму рашучага юнака, нават, у нейкім сэнсе, высакароднага. Бо заступіўся за дзяўчыну. Нязграбна і па-дзіцячаму, але заступіўся. Не спалохаўся, як звычайна, хоць і шуснуў у плечы, але не пабег, як заўсёды. Увогуле перавёў стрэлкі на сябе. Хутчэй за ўсё менавіта такія, як Коля, ціхія і незаўважныя ў жыцці, здзяйснялі геройскія подзвігі на вайне. А падобныя да Хвалея пераходзілі ад страху на бок ворага і стралялі па сваіх.

– Як ён? – спытала Даша сяброўку, якая сядзела на кукішках, падняўшы галаву Пінокіа, і выцірала насоўкай яго кроў, што выцякала з пабітага рота.

– Ды не ачомваецца, катурхай не катурхай, – адказала Таня.

– Пэўна трэба папляскаць па шчоках, – прапанавала Даша.

– Ну папляскай, а я баюся, – адмовілася Таня. – Яшчэ невядома, што там у яго ў роце. Можа, толькі горш будзе.

– Горш ужо не будзе, – апусцілася на кукішкі і Даша, злёгку стукнула пацярпелага па правай шчацэ. Той неяк жаласна, як шчанятка, застагнаў. Даша заціснула тады яго нос рукой.

– Ты чо робіш? Ён жа задыхнецца! – стукнула Таня па Дашынай руцэ.

– Ачуняе, наадварот, – запярэчыла тая, – ад недахопу кіслароду.

Пінокіа закашляўся, яго рукі пацягнуліся да Дашынай рукі, што замінала яму дыхаць. Вочы расплюшчыліся.

Адкашліваючыся, выплёўваючы згусткі крыві і абломкі зламанага зуба, з дапамогай дзяўчат, Пінокіа падняўся на ногі.

– Табе ў медпункт трэба, – параіла яму Таня. – Калі хочаш, мы цябе праводзім, усё адно на ўрок спазніліся.

– Не трэба, дзякуй, – усё яшчэ кашляючы, адказаў Коля.

– Чо не трэба? – настойвала Таня.

– У медпункт не трэба, – растлумачыў юнак.

– Але кроў трэба неяк спыніць…

– Сама спыніцца.

– Не сама, – заявіла Даша. – Пойдзем спачатку памыешся, а потым пракладкай заціснеш. Толькі капюшон на вочы нацягні, каб не свяціцца.

Утрох яны ўвайшлі ў школу. Прывіталіся з дзядзькам Пецем, які трымаў вахту з нязменнымі крыжаванкамі на стале.

– Званок для каго празвінеў? – палічыў абавязкам зрабіць заўвагу вучням дзядзька Пеця для падтрымкі ўласнай значнасці.

– Для настаўніка, – адгукнулася Таня.

– Груба, – вымавіў дзядзька Пеця і дадаў: – Але вымушаны пагадзіцца, што дакладна.

– А то, – падтрымала сяброўку Даша. Яна своечасова падхапіла Пінокіа, які раптам захістаўся, кіруючы да кута калідора на лесвіцу. Пінокіа, робячы няўпэўненыя крокі, ледзь не паваліўся сякеркай. Падстаўленае Дашына плячо выратавала яго ад магчымага пабітага носа. Аднак Дашы зусім не падабалася цягнуць на сабе не такога ўжо і лёгкага, як здавалася на першы погляд, заступніка.

– Блін, Пінокіа, – асела яна, – ты хоць дапамагай мне мала-мала, варушы поршнямі.

– Прабач, Даша, – прашаптаў Пінокіа, – галава закружылася.

– А жопа ў цябе не закружылася? – вырвалася ў дзяўчыны.

Таня падставіла сваё плячо. Ужо не так цяжка. Удваіх яны давалаклі Колю да жаночай прыбіральні на друхім паверсе. Далей цягнуць не было сіл.

– Давай заходзь, – адчыніла дзверы Таня. – Тут цябе ніхто не патурбуе.

– Ды не ламіся ты, – падпіхнула аднакласніка Даша. – Упіраецца яшчэ. – Увайшла следам за ім.

Таня адчыніла фортку, узлезла на падаконнік, Даша прысуседзілася побач. Пінокіа плёскаўся ў ракавіне. Таня закурыла. Даша папрасіла ў яе цыгарэту.

– А не самлееш? – перасцерагла тая сяброўку, нагадаўшы суботні інцыдэнт. – Важдайся потым з двума інвалідамі.

– Не жміся, – параіла Даша. – Горш не будзе.

– Ды мне не шкада, – працягнула Таня цыгарэту і запальнічку. – Калі чо, – папярэдзіла, – не ный потым.

– Блін, во мужык пайшоў! – закурыўшы і паціраючы плячо, сказала Даша. – Хліпкі, няўстойлівы.

– Не скажы, – паспяшалася запярэчыць сяброўка. – Мікалай Міхайлавіч цябе ўсю дарогу на руках нёс.

– Толькі я гэтага не памятаю, – уздыхнула Даша.

– Затое памятаю я, – запэўніла Таня. – Павер, гэта было.

Даша дастала з торбы пачак пракладак, вынула з пачака адну, працягнула Пінокіа.

– Разламі яе як-небудзь і ў рот зафігач, – сказала. – І не крывіся, кроў спыніш. І, – быццам нешта ўспомніўшы, дадала: – дзякуй табе.

– Завошта дзякуй? – спытаў Пінокіа, прымаючы пракладку.

– Слухай, не рабі з мяне ідыётку. І не прымушай усумніцца ў табе, а то я падумаю, што памылілася, – адказала Даша.

– Праехалі, – скончыў спрэчкі Пінокіа.

– Чо рабіць будзем? – дакурыўшы, спытала Таня ў прысутных.

– А чо рабіць? – паціснула плячыма Даша.

– Ну не ў сарціры ж сядзець, засмуродзімся, – заўважыла Таня.

Раптам адчыніліся дзверы і ў прыбіральню зайшла Марыя Пятроўна.

– Не зразумела?! – утаропілася яна на Пінокіа, які стаяў пасярод памяшкання з разарванай пракладкай у руцэ, і на дзяўчат ля акна, якія, хоць ужо і пакурылі, але дым да канца не выветрыўся, але больш на Пінокіа. – Што тут за пасядзелкі? Чаму не на ўроку? Што ты наогул робіш у жаночай прыбіральні? – накінулася яна на Колю.

– Не крычыце на яго, – уступілася за юнака Даша. – Ён ахвяра абставін.

– Гэта хто там такі разумны? – перакінуўся позірк Марыі Пятроўны, маленькай, кругленькай, як піражок, але звонкай жанчыны. – Белая, ты? Што за карнавал? Зараз жа змыць! Ты ў школу прыйшла ці куды? Будзь ласкава адпавядаць!

– А я адпавядаю, – сказала Даша. – Самой сабе.

– Так, – стрымліваючы гнеў, але раз'юшана раздзімаючы ноздры, прамовіла Марыя Пятроўна, – тут не месца і не час для спрэчак. Жыва ўсе трое выйшлі прэч адгэтуль, і каб я вас праз дзве хвіліны бачыла ў кабінеце рускай мовы і літаратуры!

– У нас хімія па раскладзе, – успомніла Таня.

– Я бачу, Таня, – заўважыла Марыя Пятроўна, – не сляпая, што ў вас хімія. Марш у клас! – раўнула так, што шкло ў вокнах задрыжала.

– У які? – удакладніў Пінокіа.

– Коля, не тупі, калі ласка.

– Выходзь, Пінокіа, – Таня падпіхнула аднакласніка да дзвярэй і шэптам дадала: – А то класуха пі-пі ў трусы наробіць.

– Зразумеў, – кіўнуў той, і аднакласнікі выбеглі ў калідор.

Кабінет рускай мовы і літаратуры, куды адправіла іх Марыя Пятроўна, быў пусты. Класуха рыхтавалася да свайго ўроку, другому па раскладзе. Яна магла б наогул не прыходзіць з самай раніцы. Аднак, мабыць, дома часу на праверку сшыткаў з сачыненнямі падапечнага класа бракавала. Таня першаю заўважыла сшыткі на стале, адзін разгорнуты.

– Зазірнём? – прапанавала Дашы і Пінокіа.

– Атас! – спыніў яе Коля, пачуўшы крокі, якія набліжаліся за дзвярыма.

– Хутка яна, – прамовіла Даша, сядаючы за першую парту ад акна. З ёю побач села Паўлоўская. Пінокіа заняў парту за імі.

– Гэта не яна хутка, – прагаварыла Таня, – а мы марудна.

Вучні дружна ўсталі, калі Марыя Пятроўна зайшла ў кабінет. Селі, калі настаўніца сесці дазволіла.

– Што з тварам, Кот? – гэта яна Пінокіа. Кот – яго прозвішча. Шчака ў хлопца раздулася, але, хутчэй за ўсё, ад пракладкі, няўмела ўсунутай у рот. На шчацэ следу ад Хвалеева кулака не застанецца, зачэпленая губа будзе некаторы час гаіцца, але там таксама амаль непрыкметна.

– Упаў, – падняўся Пінокіа. – Спатыкнуўся і ўпаў, – дадаў.

– Каго выгароджваеш, Коля? – не паверыла Марыя Пятроўна.

– Хіба я ўпасці не магу? – задаў Пінокіа пытанне настаўніцы.

– Чаму ж, можаш, – пагадзілася Марыя Пятроўна. – Аб чый кулак спатыкнуўся? – раптам стрэліла словамі ў лоб. Коля аж разгубіўся.

– Чаго вы яго зневажаеце? – зноў уступілася за юнака Даша з месца. – Ён, можа, як рыцар паступіў? Ці вы думаеце, што кволыя акулярыкі не здольныя на рашучыя дзеянні? Патураеце розным Хвалеям… у якіх… адна звіліна ў мазгу, і тая крывая.

– Белая, не трэба нервавацца, – асекла дзяўчыну Марыя Пятроўна. – З табой што? Паглядзі на сябе. На смерць падобная з фільмаў жахаў. Як цябе бацькі з дому выпусцілі ў такім выглядзе?

– Прывыкайце, – заявіла Даша. – Цяпер смерць будзе прыходзіць у школу кожны дзень, акрамя выходных.

– Што ты нясеш, Белая? – фальшыва ўсміхнулася Марыя Пятроўна, хібна прыняўшы вучаніцу за псіхічна-нездаровую, магчыма, часова. Трэба пачакаць да заўтра, а затым рабіць канчатковыя і рашучыя высновы. – Так, – рашылася на нейкія меры, – мне надакучыў гэты балаган. Вас хто-небудзь бачыў з настаўнікаў? – спытала.

– Дзядзька Пеця бачыў, – адказала Таня.

– Ну, дзядзька Пеця не ўлічваецца, – адмахнулася Марыя Пятроўна. – Вось што, ідзіце-ка вы па хатах. Я вас адпускаю. Заўтра спадзяюся ўбачыць вас ранейшымі і здаровымі.

Дзяцей як вецер знёс. Калі такое было, каб Марыя Пятроўна кагосьці адпускала з урокаў?! Яны не марудзілі ні секунды. Раптам раздумаецца. Да таго ж з урокаў па панядзелках – адно фуфло. Фізра, хімія, русліт, алгебра, фізіка, факультатыў па фізіцы.

Але што рабіць? Куды падацца? Такая рань яшчэ. Да Паўлоўской не сунешся: там бабуля – зацятая кансерва. Яна нават музыку, якая ўнучцы падабалася, не дазваляла слухаць, абзывала яе, гэта значыць музыку, казліным бляяннем і какафанічным вэрхалам. А яшчэ паздзірала постары з Мэрлінам Мэнсанам, Ларсам Ульрыхам і Цоем са сцен над Таніным ложкам. Сказала, што рана ёй на мужыкоў заглядацца, ды яшчэ замежных, ды яшчэ страшных такіх. Вось павесіла б партрэты Талкуновай, Ганны Герман, Марыны Капура, Лешчанкі, Ратару. І песні ў іх выкананні б слухала, а не бязглуздзіцу варожую. Для яе ўсё замежнае і ўсе замежнікі – ворагі. Асабліва немцы. Ну гэта зразумела. Аднак яна адмаўляла і ўсе астатнія нацыі, акрамя рускай. Па тэлевізары глядзела толькі расійскія серыялы і толькі расійскія навіны, беларускія навіны на рускай мове. Прэзідэнта Беларусі падтрымлівала і галасавала за яго заўсёды. З-за прэзідэнта гэтага яна пасварылася з роднай дачкой. Ну а тая, абраўшы шлях апазіцыянеркі да існуючай улады, збагрыла матулі сваю дачку і знікла ў невядомым кірунку. Можа, яе і ў жывых даўно не было, а можа, жыла дзе-небудзь у Амерыцы. Так, Таніна бабуля не ўзрадуецца ўнучкіным гасцям. Ды і як бы яе ўдар не хапіў пры выглядзе Дашы. Адпадае.

Дашын тата дома, па-любасу. І хоць ён не перашкода, Даша сказала, што да яе нельга. Не хацела яна ісці дадому.

Заставаўся Пінокіа – адзіны сын бацькоў-інтэлігентаў. Яго мама працавала загадчыцай дзіцячай бібліятэкі, а тата – вядучым фотакарэспандэнтам у раёнцы. Натуральна, дома іх не было. А Колю ўсё адно трэба было дамоў. Без акуляраў ён бачыў, але слаба, і пачуваўся не ў сваёй талерцы. Усё расплывалася і здавалася несапраўдным. Ён нават сам сабе здаваўся несапраўдным, калі глядзеўся ў люстэрка. Растапырка нейкі, а не Коля Кот.

– Ну чо, Мікалай, – узяла Таня яго за локаць, – запросіш прыгожых і самотных дзяўчын на агеньчык?…

– Хадзем, вядома, – узрадаваўся Пінокіа, заўсміхаўся.

– Ды выкінь ты ўжо гэтыя свае тампоны! – параіла Даша. – Кроў ужо даўно спынілася.

Дом, у якім жыў Пінокіа, стаяў на вуліцы паралельна вуліцы, на якой стаяў дом, дзе жыла Даша, толькі справа. Спачатку ішло паштовае аддзяленне, потым невялікі кірмашык, галоўным чынам тэхнічных тавараў і аўтазапчастак, потым дом Пінокіа, з паліклінікай на першым паверсе, далей – рэдакцыя раёнкі, паркавая зона, за ёй грыбамі прыватныя двары.

Коліна сям'я жыла на пятым паверсе ў трохпакаёвай кватэры. Пакой Пінокіа адрозніваўся абшарам і святлом, мноствам кніг, DVD-дыскаў, велізарнай калекцыяй цацачных салдацікаў за шклом сцянной шафы. Вялікі шырокі ложак стаяў каля акна.

– Табе не шмат аднаму тут? – адразу бухнулася Таня на ложак.

– Нармальна, – адгукнуўся Пінокіа.

– Трахадром прам, – працягвала захапляцца ложкам Таня. – Мне б такі, а то бабуля вылучыла старую канапу з вылезлымі спружынамі. І матрац не дапамагае.

– А ў цябе багаты досвед? – спытаў Пінокіа.

– Багацейшы за твой, – летуценна падняла Таня вочкі да столі, пазяхнула салодка і млява. – На такім ложку і спаць адразу захацелася.

– Так паспі, – сказаў Пінокіа. – Усё адно рабіць няма чаго.

– А прыставаць не будзеш? – усміхнулася Таня.

– Не будзе, – адарвалася ад кніг Даша. Яна ўважліва разглядала карэньчыкі кніг на кніжных паліцах, самі кнігі не даставала, дзівячыся падбору, расстаноўцы, як акуратна гэта ўсё зроблена. – Выхаванне не дазволіць, праўда, Коля?

Даша таксама расцягнулася на ложку. Пінокіа паціснуў плячыма.

– А чо ён рабіць будзе, – спытала Таня Дашу, – калі мы зараз заснём удваіх?

– Не ведаю, – адказала Даша. – А табе не ўсё адно?

– Ну як, – здзіўлялася Таня, – мы прыйшлі ў госці і занялі гаспадарскі ложак. А раптам ён таемны маньяк. Вычакае зручны момант і як накінецца на нас…

– Хто, Пінокіа? – засмяялася Даша і доўга не магла спыніць дурны смех, заразіўшы ім і сяброўку.

– А чо ржом? – на секунду спыніўшы прыступ смеху, сур'ёзна спытала Таня. Яе выраз твару яшчэ больш рассмяшыў Дашу. Яна смяялася, не перастаючы, некалькі хвілін. Ад яе не адставала і Таня. Потым смех знік, гэтак жа раптоўна, як і пачаўся. Дзяўчыны прыцішэлі, вочкі іх заплюшчыліся самі па сабе.

Пінокіа хацеў паказаць ім калекцыю паштовых марак, татаў гонар, гэта ён збіраў маркі, але, пакуль шукаў альбом з маркамі, а да гэтага анальгін, таму што зламаны зуб разбалеўся, а яшчэ раней акуляры, спазніўся, аднакласніцы заснулі. Іх змарыла сонца, якое ўпарта лезла ў акно, а ложак скраў у сон. Ды і не патрэбныя ім гэтыя маркі.

Эпізод 8

Ці думаў калі-небудзь Пінокіа, што Даша Белая апынецца ў яго пакоі, ды не адна, а з Таняй Паўлоўскай? Ці марыў пра такіх госцяў? Так, марыў. Даўно хацеў запрасіць Дашу, не да сябе, а хоць бы ў кіно для пачатку. Аднак не рашаўся і падысці. Баяўся: засмяюць. Яшчэ болей пачнуць здзекавацца. Як Даша на такога паглядзіць? Хто ён такі для яе? Хутчэй за ўсё пустое месца. Але Коля не мог быць падобным на Кастальцава ці на Хвалея, якія падабаліся дзяўчатам незразумела за што. Абмежаваныя, тупыя, падонкападобныя, яны пагарджалі любой праявай цікаўнасці да мастацтва і творчасці ў цэлым, ні ў што не ставілі дзяўчат, але, калі трэба, заступаліся за іх і біліся люта і адчайна. Можа, за апошняе іх і шанавалі? Можа, у гэтым прычына? Жанчына выбірае таго, за кім, як за мурам? Коля ніколі не біўся, нікому не адказваў ударам на ўдар калі білі; калі шанцавала, уцякаў, але чытаў кніжкі пра смелых і высакародных людзей, захапляўся мушкецёрамі. Ды адна справа захапляцца мушкецёрамі, іншая – стаць імі. Пінокіа бракавала пораху змяніцца, пасмялець. Страх, які пасяліўся ў падсвядомасці яшчэ з дзяцінства, што ты нашмат слабейшы за тых, хто цябе крыўдзіць, знішчаў у зародку спробы выкараскацца з яго логава. Нібы цвікамі, пазабіваў усе выхады. Яму вельмі карцела быць моцным і адважным, каб Даша звярнула на яго ўвагу, хаця б усміхнулася ці кіўнула, калі Коля з ёй вітаўся. Ён сам не разумеў, як так выйшла, што яго нага раптам апынулася на шляху Хвалея і той спатыкнуўся. Чым, несумнеўна, дапамог Дашы. Чаму Хвалей наогул уз'еўся на Белую? Не за эмаўскі ж прыкід. Тут штосьці больш сур'ёзнае. Зрэшты, Хвалей да ўсіх чапляўся, сцвярджаў так званы аўтарытэт. Хто мацнейшы, той і правіць балем, як той казаў. Аднак толькі слабыя духам крыўдзяць дзяўчат.

А Даша з Таняй спалі, як у сябе дома. Таня ў сне ўткнулася носікам у Дашыну шыю. Яны ляжалі тварам адна да адной, нават неяк прыабняўшыся, нібы родныя.

Так, мара спраўдзілася. Дзяўчаты ў яго. А Пінокіа не ведаў, што з імі рабіць і як сябе паводзіць. Таму яны і спалі. Упэўненыя, што ён не патурбуе іх, а значыць, не ўспрымалі яго ўсур'ёз. Ім нават неўздагад, што адна з іх падабалася яму. Аднак што з гэтым рабіць Коля і сам не разумеў. Сядзеў на зэдліку каля ложка і глядзеў на дзяўчат, уяўляў, што ім можа сніцца ці хто. Так і праседзеў да чатырох гадзін дня, як верны сабака, які ахоўвае сон гаспадыні.

Першай расплюшчыла вочы Таня.

– Блін, колькі часу? – адразу запытала.

Пінокіа адказаў.

– Ты тут гэта… не сваволіў? – пералезла праз Дашу, звесіла з ложка ногі, зазіраючы ў Коліны вочы.

– Блін, Паўлоўская, па нагах, як па бульвары, – прабурчала Даша, прачынаючыся.

– Харэ дрыхнуць, – ускубнула тую Таня, – праспім усё на свеце.

– Затое выспаліся, – адгукнулася Даша, калі пачула, якая гадзіна. – А ты куды? – спытала сяброўку, бачачы, што тая збіраецца сыходзіць.

– Гэта вам добра, вольным людзям, – адказала Таня. – А ў мяне рэпетыцыя а пятай.

– Можа, перакусіш? – прапанаваў Пінокіа.

– Не, дзякуй, – адмовілася Таня, неяк паважліва зірнуўшы на аднакласніка, не так, як на цямцю-лямцю, ці Коле гэта падалося? – Мяне Мікалай Міхайлавіч пачастуе бутэрбродамі пасля рэпетыцыі. Пакуль нельга.

– Ён табе бутэрброды носіць? – здзівілася Даша.

– Не мне, – адказала Таня. – Застаецца ў яго проста з абеду. І, калі я галодная, ніколі не адмаўляюся. Тым больш што бутэрброды смачныя. Добра, усё, пакуль, чао. Заўтра ўбачымся. Коля, праводзь…

– Пакуль, – памахала рукой Даша.

Пінокіа адчыніў Тані дзверы, выпусціў на волю, як птушачку, зачыніў дзверы і вярнуўся да Дашы. Тая глядзелася ў люстэрка, упэўнівалася, ці ўсё нармальна. Усё ж у гасцях у хлопчыка якога-ніякога.

– Чо ты там пра хаўчык казаў? – сустрэла яна яго.

– А, зараз, – кінуўся Коля на кухню. Ён уключыў чайнік, у мікрахвалёўку закінуў катлеты і пюрэшку. Потым спытаў: – Катлеты з пюрэ будзеш?

– Ды мне ўсё адно, – адказала Даша, – абы ядома. – Яна ўстала з ложка, заслала яго, а падушкі ўзбіла. – Ну чо, хутка там? – нецярпліва крыкнула.

– Так, праходзь на кухню, – паклікаў Пінокіа, накрываючы на стол.

Даша села на прапанаванае месца, узброілася відэльцам і хлебам.

– Смачна есці! – сказала.

Пінокіа сеў насупраць, але есці не спяшаўся, зачараваны тым, як ела Даша. Яна спрытна і хутка паглынала ежу, з зайздросным апетытам, і так хораша, як гэта можа рабіць сапраўдная лэдзі, а не правінцыйная школьніца.

– Хопіць тарашчыцца! – не заўважыць Колінага позірку дзяўчына не магла. – Еж давай! Вельмі смачна, між іншым!

Калі пілі гарбату, Даша спытала:

– А чым, ты, Пінокіа, па жыцці займаешся? Усё кніжкі чытаеш?

– Чытаю, – адказаў Коля.

– Чытачом будзеш? Новую прафесію вынайшаў?

– А табе не падабаюцца кнігі?

– Гледзячы якія. Хоць чытаць я, праўда, любіла.

– Што, разлюбіла?

– Амаль. Хлусня ўсё. Не ўзапраўду.

– А я вось пісьменнікам хачу быць, – прызнаўся Пінокіа.

– Ну, і сцяг у рукі, – адказала Даша і тут жа спытала: – А ты чакаў нейкай іншай рэакцыі?

– Так, не, – паціснуў плячыма Коля. Раптам напружыўся (Даша нават спалохалася, што яму дрэнна зрабілася з-за яе рэплік) і выдаў на адным дыханні: – А давай пойдзем у кіно…

– Навошта? – Яе адпусціла. Прапанова аднакласніка не здзівіла Дашу. Яна проста не бачыла ў ёй сэнсу.

– Ну, як… – разгубіўся Пінокіа. Ён не спадзяваўся на станоўчы адказ, але ўсё адно быў збянтэжаны, плечы апалі. – Кіно паглядзець там… – усё ж прамямліў.

– Тое, што ты патрымаеш мяне за ручку ці пагладзіш па каленцы, нічога не зменіць, – сказала Даша. – Ты мне не падабаешся, Пінокіа, выбач, канечне. За хаўчык дзякуй. За падножку Хвалею дзякуй. І на гэтым усё. Навучыся даваць здачы, Пінокіа.

– Толькі ў гэтым уся справа? – ледзь стрымліваючы здрадлівыя слёзы, крывячы вусны, выдыхнуў Пінокіа.

– Не толькі, – сказала Даша. – Але адна з галоўных. Добра, мне пара, – зазбіралася сыходзіць.

– Я цябе праводжу, – вызваўся Коля.

– Не трэба, – спыніла яго Даша. – У нас не бандыцкі Пецярбург і яшчэ светла. – Абула красоўкі. – Ну, пакуль і дзякуй за ўсё яшчэ раз.

Яна нават цмокнула Колю ў шчаку, пакінуўшы след ад губной памады, але сышла. Зачыніўшы за ёй дзверы, Пінокіа аб'ехаў па дзвярах уніз, на кукішкі. Пабеглі кропелькі слёз па шчаках. Карцела выць плачма, але хлопец прымусіў сябе супакоіцца. Ён знайшоў татаву заначку, схаваную ад мамы, непачаты пачак «Космасу» (мама не любіла тытунёвы дым, а тата сказаў ёй, што кінуў, хоць курыў па-ціхаму), уключыў на поўную «Группу крови» Цоя і закурыў, няўмела, адкашліваючыся. Коля скурыў такім чынам тры цыгарэты запар, але палёгка не прыйшла.

Эпізод 9

Дом культуры стаяў у самым цэнтры мястэчка, зрэшты, як і школа, у якой вучыліся Таня з Дашай. Толькі школа размяшчалася крыху ўбаку, бліжэй да жылых дамоў. Дом культуры ж атачалі адміністрацыйныя будынкі.

Таня прывіталася з вахцёрам, прайшла праз фае, паднялася на другі паверх, увайшла ў танцклас, дзе ўжо стаялі на расцяжцы ля станка Аля, Юля і Руслана.

– Прывітанне, – кінула Таня дзяўчатам, на хаду распранаючыся.

– Рана ты сёння, – заўважыла Аля.

– Ды нас класуха проста з раніцы са школы папёрла, – прызналася Таня і дадала: – Прыкіньце, дзеўкі, мы з Дашкай Белай у Пінокіа ўвесь дзень прадрыхлі.

– А хто такі Пінокіа? – зацікавілася, пра каго кажа Таня, Юля.

– Ды хлопчык з класа, – адказала тая.

– І як? – зацікавілася.

– Ды ніяк, – паціснула плечукамі Таня. – Там усё так запушчана…

– Зусім бесперспектыўны? – не адставала Юля.

– Не тое слова, – сказала Таня. – Табе там лавіць сапраўды няма чаго. Не абломіцца.

– Ну ты ўсё адно тэлефончык чаркані, – папрасіла Юля.

– Ты чо, сур'ёзна? – не магла паверыць Таня.

– Не, прыкалваюся. Дыктуй тэлефон, Паўлоўская, не жміся, – заявіла Юля.

– Ды на, – Таня адшукала нумар тэлефона Пінокіа ў сваім тэлефоне, дзе захоўвала нумары ўсіх аднакласнікаў і не толькі, на ўсялякі выпадак, – шкада, ці што? – прадыктавала. Юля набрала прадыктаваны нумар у сваім тэлефоне і захавала яго.

– Усё адно не разумею, – прамовіла Таня потым, – нафіг табе Пінокіа? Ты ж яго не бачыла ніколі?

– Вось і пазнаёмлюся, – парыравала Юля, – адвянь, Паўлоўская.

– А Белая як? – спытала Аля.

– Ды з-за яе класуха нас і выперла, – адказала Таня. – Ну, і з-за Пінокіа. Прыкіньце, ён на Хвалея палез, абараняў Дашку.

– Нездарма тэлефончык запісала, – выдала Юля.

– Хвалей, гэта адмарозак той, які на Мікалая Міхайлавіча скакаў? – удакладніла Руслана.

– Ну, так, – пацвердзіла Таня.

– Які малайчынка, – пахваліла Пінокіа Юля.

– Так а з Белай што? – Алі не цярпелася пачуць падрабязнасці.

– Яна прыйшла ў школу як эма, – працягвала Таня. – Класуха, пакуль ніхто не ўбачыў чорна-ружовую Дашку ў балетнай пачцы і Пінокіа з пабітай губой, папрасіла сысці. А паколькі Пінокіа паплахела, мы суправадзілі яго дахаты.

– Бедны хлопчык, – уставіла Юля.

– Ну і… – уважліва слухала Аля.

– Ну і я сышла, а Дашка заставалася яшчэ там, калі я сыходзіла, – скончыла Таня.

– А ён з ёй нічога не зробіць? – гэта Руслана пацікавілася асцярожна.

– За цэлы дзень нічога не зрабіў, – адказала Таня, – не зробіць і далей.

– Упэўнена? – уважліва паглядзела на яе Аля. – Вы былі ўдвух. Зараз яна адна. Кеміш?

– Я цябе ўмаляю! – запярэчыла Таня. – Пінокіа не маньяк. Ён нават не ў курсе з якога боку падысці да дзяўчыны.

– Ну-ну, – прамовіла Аля. – А Дашка ваша рэальна крутая, – раптам прамовіла. – Хоць адстой гэты разварушыць, сабе, праўда, у шкоду. Але я буду хварэць за яе.

Размова прыпынілася пры з'яўленні харэографа Сяргея Мялешкі – жанчынападобнага маладога чалавека аднаго ўзросту з Мікалаем Міхайлавічам. Яны не сябравалі, але па працы даводзілася сутыкацца. Між іншым, Сяргея дзяўчаты клікалі толькі па імені. Не таму, што менш паважалі, а таму, што ну смешна звяртацца да сяброўкі, як да Мікалая Міхайлавіча. Дзяўчаты ставіліся да свайго кіраўніка з любоўю, але не як да мужчыны. Сяргея гэта не хвалявала і ніяк не кранала. Ён ведаў і любіў сваю справу, а яго асабістае жыццё і асабістыя прыхільнасці нікога не павінны былі калыхаць.

Рэпетыцыя пачалася.

Для размінкі паўтарылі «Дзікія танцы» Русланы. Потым выканалі некалькі хіп-хопавых рэчаў, з якімі перамаглі на абласным конкурсе сучаснага танца. Пасля Сяргей паведаміў, што прыйшлі паперы з Міністэрства культуры аб правядзенні тэматычнага рэспубліканскага конкурсу «За квітнеючую Беларусь», які пройдзе ў сталіцы дзяржавы ў снежні. Іх калектыў запрошаны прыняць удзел. Значыць, трэба шукаць новую музыку і новыя вобразы. Усе пагадзіліся і, безумоўна, узрадаваліся. Пачнецца сапраўдная цікавая праца. Надакучыла ўжо паўгода адно і тое ж танчыць.

Выходзілі ажыўленыя і адухоўленыя будучымі пераменамі.

На ганку курыў Мікалай Міхайлавіч. Убачыўшы Таню, падклікаў, папрасіў затрымацца. Таня развіталася з дзяўчатамі, падышла да Мікалая Міхайлавіча.

– Ужо дамоў? – спытаў Мікалай Міхайлавіч.

Таня кіўнула.

– Бутэрброд хочаш? – пацікавіўся Мікалай Міхайлавіч.

– Хачу, – не адмовілася Таня. Яна страшэнна прагаладалася за цэлы дзень. Як толькі ногі не працягнула?…

Мікалай Міхайлавіч адкрыў партфель, які стаяў на падаконніку за спінай, вынуў папяровы скрутак, у які былі загорнутыя бутэрброды з каўбасой. Мяркуючы па ўсім, калі партфель з ім, Мікалай Міхайлавіч таксама вызваліўся і адмыслова чакаў Таню, чагосьці хацеў ад яе.

– Слухай, Паўлоўская, – пачаў Мікалай Міхайлавіч, працягваючы дзяўчыне бутэрброд, – я тут п’еску адну знайшоў. Хачу паставіць у нашай установе.

– Так стаўце, – прамовіла Таня, прымаючы бутэрброд, – я пры чым?

– Ды пры тым, – сказаў Мікалай Міхайлавіч, – што ты павінна ў ёй выканаць галоўную ролю.

– На жаль, не магу, – адразу адмовілася Таня, кусаючы бутэрброд.

– Гэта чаму яшчэ? – здзівіўся адмове Мікалай Міхайлавіч.

– У нас конкурс намячаецца, – жавала Таня.

– Танцулькі ці што? – зразумеў Мікалай Міхайлавіч.

– Не танцулькі, – паправіла Таня. – Вельмі важны танцавальны конкурс рэспубліканскага маштабу. Сярожа так сказаў.

– Калі справа толькі ў Сярожы, – прамовіў Мікалай Міхайлавіч, – я з ім пагавару.

– Не трэба, – запярэчыла Таня. – Я хачу танчыць.

– Так, добра, – падхапіў Мікалай Міхайлавіч партфель пад мышку, а Таню ўзяў за руку, – пойдзем, праводжу цябе, па дарозе пагаворым.

– Я так папярхнуся, – не паспявала за вялікімі крокамі Мікалая Міхайлавіча Таня. Прыйшлося яму падладжвацца пад хуткасць дзяўчыны. – Так значна лепш, – задаволена прагаварыла яна.

– Ты ж не чытала яшчэ п'есы! – стаяў на сваім Мікалай Міхайлавіч.

– Нафіг мне яе чытаць, калі граць у ёй не буду, Мікалай Міхайлавіч? – адбівалася Таня.

– Ты мне павінна, памятаеш? – нагадаў Мікалай Міхайлавіч.

– Ну памятаю, – пагадзілася Таня. – І чо? Вы мяне цяпер увесь час шантажаваць будзеце? Дзяўчат мала? Аглядзіцеся вакол! Толькі свісніце – з усіх кутоў збягуцца.

– Мне не патрэбныя ўсе, Паўлоўская, – настойваў Мікалай Міхайлавіч. – Патрэбна ты і патрэбна тая, Белая, здаецца…

– Чо? – спынілася і застыла, як скамянелая, Таня. – Мікалай Міхайлавіч, вы чо, запалі на Дашку? Не ведаеце, як падваліць да яе, дык выдумалі п'есу нейкую?

– Не мялі лухты! – нядобра бліснулі вочы Мікалая Міхайлавіча. Ён адкрыў партфель, дастаў жоўценькую кніжачку, зборнік п'ес Кацярыны Ткачовай, разгарнуў на патрэбнай старонцы. – П'еса называецца «Прывітанне, Маша!».

– Хутчэй «Прывітанне, Даша!», – адным вокам зазірнула Таня ў кніжку.

– У пьсе – дзве галоўныя ролі і дзве другарадныя, – прамовіў Мікалай Міхайлавіч, вочы яго зноў пацяплелі. – Ролі гэтыя нібы адмыслова для вас напісаны. Вазьмі кніжку і прачытай уважліва. Я думаю, да цябе дойдзе пасля чытання, што п'еса гэтая значна важнейшая за танцулькі твае.

– Ды добра, не крыўдзіцеся вы, – узяла кніжку Таня, – прачытаю я вашу «Прывітанне, Дашу!».

– Не рабі мне ласку, – папярэдзіў Мікалай Міхайлавіч. – Прачытай уважліва. П'еса кароткая, шмат часу не зойме.

– Праехалі ўжо, Мікалай Міхайлавіч, – пагладзіла яго па руцэ Таня. – Прачытаю абавязкова.

– Прачытай, – кіўнуў Мікалай Міхайлавіч, – да таго ж да твайго дому мы ўжо, здаецца, прыйшлі.

– Так, – пакрывілася сумна на бабулін дом, з якім яны параўняліся, Таня. Мікалай Міхайлавіч жыў далей, амаль у канцы мястэчка. Ці ў пачатку? Як правільна? У старым Капылі, карацей. Яна ўстала на дыбачкі, цмокнула Мікалая Міхайлавіча ў шчаку і пабегла ў двор. Мікалай Міхайлавіч пакрочыў далей.

Эпізод 10

Юля Перасільд хітравала, што не знаёмая з Пінокіа. Не асабіста, але яна яго ведала. Выпадкова неяк патрапіла на чарговае пасяджэнне паэтычнага клуба на базе гарадской бібліятэкі, якое праводзілася, як пазней высветліла, кожны панядзелак у чытальнай зале. Юля тады прыйшла памяняць старыя глянцавыя часопісы на новыя. Яна аддавала перавагу «Хелло», «Сямі дням», «Космаполітану», увогуле тым выданням, у якіх мусіраваліся плёткі пра зорак. Яе шалёна цікавіла жыццё галівудскіх артыстаў, асабліва Арланда Блума, Брэда Піта і Джэнсана Эклса. Прысутныя сталыя дзядзькі і цёткі (амаль усе сталы ў чыталцы былі заняты), уважліва слухалі нейкага хлопчыка, які дэкламаваў, як на ранішніку, рыфмаваныя радкі, штосьці пра казачны замак, у якім заблукала душа. Юля тады падумала, што за трызненне ў галаве ў хлопца? Але нечакана дарослыя людзі, некаторых Юля ведала як вельмі паважаных у мястэчку і за яго межамі, заапладыравалі гэтаму хлопчыку стоячы. Варта было затрымацца і сёе-тое высветліць. Суседка па лесвічнай пляцоўцы, якая працавала ў бібліятэцы прыбіральніцай, сцісла паведаміла, што хлопчык гэты – Коля Кот, што ён сын загадчыцы дзіцячай бібліятэкі Ілоны Васільеўны, што за доўгі нос дзятва яму дала мянушку Пінокіа яшчэ ў першым класе, што ён кожны год выйграе нейкія спаборніцтвы па сачыненнях і што кажуць, быццам Колю Ката Божачка пацалаваў. Юля прызадумалася. Яна таксама пісала вершы і лунала ў паднябессі, калі ніхто не бачыў. Рацыянальны пачатак заўсёды машынальна націскаў на тормаз, калі Юліна ўяўленне забывалася і спрабавала выйсці з-пад кантролю. Дзяўчына баялася насмешак з боку сябровак, якія, Юля не сумнявалася, не зразумеюць яе захаплення паэзіяй і перастануць сябраваць. Прага творчасці прывяла яе да танцаў, але паэзія не жадала сыходзіць і здавацца проста так. Вершы працягвалі пісацца, аднак Юля нікому іх не паказвала. Так, яна ведала пра клуб мясцовых паэтаў, але, ізноў жа, не хацела праславіцца белай варонай сярод аднагодак, калі тыя даведаюцца пра наведванне ёю гэтага клуба. Патрапіўшы ў замкнёнае кола, створанае самой жа, Юля шукала выйсця і, як ёй падалося, знайшла яго ў асобе Пінокіа, толькі не ведала, як да хлопца падступіцца, не выпадала зручнага моманту. Да таго ж вучыўся ён у іншай школе. Юля была ўпэўнена, што яны пасябруюць. Хто, што і як пра яго думаў, дзяўчыну мала цікавіла. Галоўнае, Коля Кот – сапраўдны. З яго дапамогай, магчыма, і Юля пазбавіцца ад страху быць незразуметай. Бо іх будзе двое.

Вярнуўшыся пасля рэпетыцыі дамоў, Юля набрала нумар Пінокіа, зачыніўшыся ў сваім пакоі, каб ніхто не падслухаў. Яна наогул не любіла, калі хто-небудзь слухаў яе размовы па тэлефоне. Коля адказаў, здзіўлена спытаўшы, хто гэта?

– Ты мяне не ведаеш, – сказала Юля ў трубку. – Але я вельмі хачу з табой пазнаёміцца.

– Калі гэта жарт такі, то вы не па адрасе, дзяўчына, – запярэчыў Пінокіа.

– Не вешай трубку, калі ласка, – папрасіла Юля. – Над табой ніхто не жартуе. Мне рэальна патрэбна твая дапамога.

– Але мы ж не знаёмыя, – прагучаў адказ. – Чым я змагу дапамагчы незнаёмаму чалавеку?

– Шмат чым, – запэўнівала Юля. – Давай сустрэнемся, – прапанавала.

– Я прыйду, як дурань, – ізноў засумняваўся Пінокіа, – а ты пасмяешся з сяброўкамі ці сябрамі над разведзеным лохам?

– Навошта ты так? – сумна прамовіла Юля. – Я не такая.

– А якая?

– Табе спадабаецца.

– Гэта несур'ёзна, – вырашыў скончыць размову Пінокіа.

– Ведаеш пустку за ваенкаматам? – спытала тады Юля.

– Дапусцім, – адказаў Коля.

– Праз паўгадзіны на пустцы, – прапанавала Юля.

– Ты не прыйдзеш, – сумняваўся Пінокіа.

– Вось і праверыш.

– Як я цябе пазнаю? – нарэшце зацікавіўся Пінокіа.

– Я прыгожая, не дурная. Да таго ж на пустцы, акрамя мяне, нікога не будзе.

– Навошта прыгожай і не дурной знаёміцца з такім, як я? – ізноў сумневы.

– Каб павялічыць тваю самаацэнку, – прагучаў адказ. – Я чакаю. Час пайшоў.

Юля адключыла тэлефон. Яна дала Колю паўгадзіны, таму што ісці яму было далекавата ад Цэнтра да новабудоўляў. Гэта ёй – выбегчы з пад'езда і завярнуць за вугал дома. Аднак уседзець між чатырох сцен Юля не магла. Яна пайшла на пустку да пакінутых пасля будоўлі бетонных пліт, складзеных адна на адну. Іх было пяць. Юля забралася на пятую, самую верхнюю, села на край, звесіўшы ногі.

Пачынала цямнець. Сюды ніхто не хадзіў. Пустка нікога не прыцягвала. Тут не схаваешся, калі што якое. Вецер прадзьмуваў. Але Юля не баялася ветру. Яна лічыла яго сябрам, гэтак жа, як і зоркі, якія паволі ўспыхвалі ў нябеснай далечы. Толькі ім дзяўчына давярала свае вершы, чытала ўголас, слухала сябе і вецер. Зоркі і вецер верылі Юлі, захоўвалі ўсе яе сакрэты і слёзы.

Пінокіа спазняўся. Юля паглядзела на гадзіннік. Паўгадзіны даўно мінулі. Але ёй не хацелася верыць, што ён не прыйдзе. Яна азябла, цела біла дрыготка. Вецер, адчуваючы, што Юля знайшла кагосьці яшчэ апроч яго, раўнаваў. Стала яшчэ цямней. Юля не сыходзіла.

Яна пачула яго крокі раней, чым усвядоміла, што ён прыйшоў.

Пінокіа падняўся на верхнюю пліту. Юля кінулася да яго, павісла на шыі. Інстыктыўна Коля абняў яе, прыціскаючы да сябе дрыготкае, як змерзлае кацяня, цела.

– Гэта ты, – прашаптала Юля, зазіраючы ў вочы юнаку. – Я Юля, – назвалася.

– Ты ўся дрыжыш, – прамовіў Пінокіа.

– Так не адпускай мяне, – папрасіла Юля. – Можа, дрыжаць перастану.

– Навошта я табе? – здзіўляўся Пінокіа, таму што дзяўчына сапраўды выглядала шыкоўна. – Што цябе, такую, і мяне можа аб’ядноўваць?

– А я табе зусім не падабаюся? – занепакоілася Юля.

– Ды падабаешся, – адказаў Коля, – у прыгажосці я разбіраюся, але…

– У цябе хтосьці ёсць? – дапамагла Юля.

– Наўрад ці, – задумаўся Пінокіа.

– Што тады? – дапытвалася Юля.

– Неяк дзіўна ўсё гэта, – не разумеў Коля, што ён рабіў на гэтай пустцы з несумнеўнай прыгажуняй, якая гарнулася да яго.

– Ты баішся прыгожых дзяўчат? – здагадалася Юля. – Не бойся, – правяла рукой па яго шчацэ. – Яны самі ўсяго баяцца. Давай сябраваць, – прапанавала. – Ты мне вельмі падабаешся, – прамовіла далікатна. – Я ўсё пра цябе ведаю. Не моцна баліць? – спытала пра пабітую губу.

– Ды не, – усміхнуўся Коля.

Юля прыпаднялася на дыбачкі, як раней Таня Паўлоўская каб цмокнуць Мікалая Міхайлавіча ў шчаку, для таго, каб пацалаваць Колю ў вусны.

– Мяккія, – сказала пасля пацалунку. – Нязграбныя, – усміхнулася. – Давай сустрэнемся заўтра пасля ўрокаў тутака ж, – прапанавала.

– Давай, – пагадзіўся ашаломлены Пінокіа. Ён і падумаць не мог, што спадабаецца такой прыгожай дзяўчыне. А Юлі ён спадабаўся. Яна ведала, што ён добры і прыстойны. І нос у яго не такі ўжо і доўгі, як напрыдумлялі. А тое, што няўмелы і кранальны ў сваім няўменні, – так гэта выдатна. Будзе чаму вучыцца адно ў аднаго.

– А цяпер ідзі дамоў, – папрасіла Юля раптам.

– Ты ўпэўнена? – удакладніў Пінокіа, ці правільна ён зразумеў.

– Так, – цвёрда адказала Юля. – Галоўнае, што ты прыйшоў. Значыць, у нас усё атрымаецца. Да заўтра.

Дзяўчына выбралася з абдымкаў хлопца, лёгка спусцілася з бетонных пліт на зямлю і пабегла дахаты.