Читать книгу Diiletšwa - Owen Jones - Страница 6

1 2 KGAKANEGO YA LAPA LA LEE

Ka mokgwa wa tlwaelo wa naga, bohle ba be ba robala mmogo ka phapošing e tee ka ntlong: Mma le Tate ba na le materase a pedifatšo, bana ba na le o tee mongwe le mongwe gomme mepete ye meraro e be e šireleditšwe ka dinete tša menang, gomme ge ba tsoga ka masa, mongwe le mongwe o a nanabela gore ba se tsoše Heng.

Ba be ba tseba gore se sengwe se fošagetše, ka gobane ka mehla ke yena a tsogago pele le go tšwa le ge go tonya kudu mesong. Ba ile ba hlodimela ka neteng ya menang go sefahlego sa gagwe sa go sehlefala gomme se tshwenyegile, go fihlela mmago bona a ba kgoromeletša ntle.

“Din, re direle se sengwe se sebotse, moratiwa. Ga ke rate tebelelego ya tatago, ka fao ka pejana, hlapa gomme o yo bona ge eba mmane o na le se a ka re botšago, o tla dira bjalo? Mosetsana wa ka o mobotse. Ge a sa hlwa a loka, gomme re tsogetše, ke tseba seo, mo kgopele gore a direle motlogolo wa gagwe wa mmamoratwa maitapišo a kgethegilego, pele re šiwa ke nako?”

Din o ile a thoma go lla gomme a kitimela šawareng. “Tshwarelo, moratiwa, ke be ke sa nyake go go kweša bohloko!” a goeletša ka morago ga mokokotlo wa morwedi wa gagwe.

Ge a fihla ntlong ya mmane wa gagwe moragonyana ga metsotso ye lesomehlano, Sedupe sa Motšofadi se be se tsogile gomme se apere, se dutše tafoleng ye kgolo ka pele ga ntlo, se eja sopo ya raese.

“Dumela, Din, ke mo go botse go go bona, naa o nyaka sekotlolwana sa sopo? E bose kudu.” Da o be a rata ditlogolo tša gagwe kudukudu Din, efela ge a ekwa seo a a tlilego go se kgopela, o be a nyaka go bolela gore mmagwe o kgopela tše dintši tša phekolo ya maleba ya mohuta wo mo diiring tše masomepedi-nne.

“Mma yo wa gago le yena! GO LOKILE, re tla bona seo re ka se dirago…Paw wa gago o lebelelega gampe, ga go bjalo?” “Ee, Mmane Da, ke o mošweu bjalo ka setopo, efela ga re na bonnete bja gore o hlokofetše… Mma o be a ile go mo hlaba ka phini ge ke tloga go bona ge a šikinyega, ga se ke emele seo. Ga ke nyake gore Paw a hlokagale, Mmane Da, mo thuše hle.”

“Ke tla dira ka mo ke kgonago, ngwanaka, efela ge Budha a bitša, ga go le o tee lefaseng yo a ka rego ‘Aowa;, efela re tla bona seo re ka se dirago. A re sepele”

Da o ile a eta pele go ya mokutwaneng wa gagwe, a thumaša kgantlele gomme a tswalela lebati ka morago ga bona. O be a tshepa gore Din o tla laetša kgahlego; ditseleng tša kgale’ mola e sale o monnyane kudu go mo ruta, ka gore o be a tseba gore go tsomega wa go mo latela ka letšatši le lengwe, ge eba mošomo wo o tla dula o le lapeng la gaLee.

O ile a mo šupetša mmete wa Dinyakišišo lebatong gomme Din a dula fase, bjale a sepelasepela le mokutwana a bobola dithapelo le direto le go tšhumaša dikgantlele tše dingwe tše mmalwa, pele a dula go lebana le Din, yo a bego a lebeletše tlase go diatla tša gagwe tša go akaretša diropeng tša gagwe.

Da o ile a lebelela motlogolo wa gagwe, a kwa mmele wa gagwe o tširimoga gannyane, a lebelela ka diatleng tša gagwe tša go akaretša metsotswana ye mmalwa gomme bjale a lebelela godimo go Din gape.

“O tlile go nyaka keletšo malebana le yo mongwe? Botšiša potšišo ya gago hle, a realo Da, ka lentšu le lekoto, la go duma le leso leo go se nago yo a ilego a le kwa ka ntle ga mokutwana wo.

Phetogo yeo e ile ya makatša Din, bjalo ka mehla ge mmane wa gagwe a tsenwa ke lelopo gomme a dumelela selo se sengwe go tšea taolo ya mmele wa gagwe. E be e se fela gore sefahlego sa gagwe se fetogile, le ge go le bjalo, mmele wa gagwe ka moka o be o fetogile gannyane, ka tsela yeo moraloki goba moekišetši a ka fetolago tebelelego go sepelelana le moanegwa yo a mo ralokago, efela go be go feta fao. O be o tla re go beilwe bokagare bja e mongwe ka gare ga Da, seo se dirago gore a bonale ka tsela ye fapanego le go kwagala ka go fapana gape.

Din o ile a lebelela Sedupe seo e se sa lego mmane wa gagwe.

“Sedupe, tate wa ka o lwala kudu. Ke nyaka go tseba gore bothata ke eng le seo re ka se dirago ka se.”

“Ee, tatago, yo le mmitšago ‘Paw’.”

Motho, mmane wa gagwe a kwagala bjalo ka monna ka nako yeo, bea seatla go sengwe le sengwe sa diphuthelwana tšeo Heng a di tlogetšego maabane gomme a tswalela mahlo mmane wa gagwe. Go be go bonala go Din bjalo ka go ema sebaka se setelele le go homola go tseneletšego, mo o ka rego a ka kwa ditšhošane ge di sepela lebatong la mabu la go tia.

Din o bile ditulong tše bjalo makga a ditosene pejana, e sego selo se bohlokwa go swana le se. O botšišitše ka go ngongorega ka mala gatee, le ka lehlapo la gagwe mengwaga ye mmalwa ya go feta gomme e se kgale o mmotšišitše ge eba o tla nyalwa ka pela. O be a sa tšhošwe ke peakanyo, efela ditetelo, eupša o be a tseba gore sa gagwe ke go dula le go leta le go lebeledišiša, ka ge a be a hwetša seo se kgahliša.

Sedupe se ile sa phuthulla sephuthelwana sa pele seo se nago le leswika, a le lekola ka tlhokomelo, a le dupelela gomme a le bušetša morago letlakaleng la lona la panana, gomme a topa letlakala leo le nago le mose mmeteng gomme a o dupelela, pele a o bušetša morago mmeteng pele ga gagwe.

Sedupe se ile sa lebelela Din ka boleta gomme ka morago ga metsotso ye mmalwa, sa bolela.

“Yo o tshwenyegilego ka yena o lwala kudu. Gabotse o be a le kgauswi le go hlokofala ge a tšweletša disampole tše, eupša ga se a hlwa a hlokofala… tše dingwe tša ditho tša ka gare, kudu le tšeo di amanago le go hlwekiša madi di maemong a go fokola… Tšeo le di bitšago, ke nagana gore, dipshio ka seThai, di emišitše go šoma ka botlalo gomme sebete le sona se tla palelwa ge go eya pele .

“Seo se bolela gore lehu le fihlile. Ga go kalafo ye tsebjago.”

Sedupe se ile sa tširimoga gape gomme sebopego sa boela go Mmane Da wa Mokgekolo, yo a ilego a ponyaponya makga a mmalwa le go šikinyega gannyane o kare o apara roko ya kgale ya go go pata gomme a forohla mahlo a gagwe.

“E be se ditaba tše dibotse, ga go bjalo ngwanaka? Wa tseba gore ge ke le ka tlase ga lelopo, ga ke kgone go bona dilo ka moka ka mehla, fela ke kwele gannyane ka seo gomme ke bona ka sefahlego sa gago gore go a mpefala go tatago.”

“Moya o rile Paw o tla hlokofala ka nnete e se kgale, ka ge go se na kalafo ya dipshio tša go palelwa le sebete…”

“Ke manyami, Din, wa tseba gore ke rata tatago… Lebelela, ke topile maleatlana a mmalwa mengwageng ya go feta ntle le go ba lelopo. Gabjale a re lebelele… Ee, leswika… bona mo tatago a tshwetšego go lona? Ga go maswao! Ke gore ga go matswai mo mareng a gagwe, ga go matswai, ga go diminerale, ga go diagammele, ga go selo, ke fela meetse.

“Gabjale, mose,” o ile a o dupelela a le kgole gomme bjale a o tliša kgauswi le nko ya gagwe. “Go a swana! Dupelela se!” O ile a o iša go Din go dupelela, eupša o ile a dikadika go dupelela moroto wa tatagwe. “Tšwela pele, o ka se go lome!” Da a realo. Din a dira ka mo a laelwago.

“Ga go, monkgo, ke fela monkgo wa mose”.

“Ka nnete! Moroto wa banna o nkga bjalo ka wa katse ge o ka o phuthela, efela wa Tatago ga o nkge. Ka fao, ga go nama ya go o bodiša. Ka fao, madi a Tatago ke meetse fela.

“O ka se phele sebaka ka mmetse a go emela madi ga go bjalo? Ke ka lebaka leo, ga go bjalo? Madi a gago a rwalela tše dibotse mmeleng wa gago, efela tatago ga a na selo, gomme ke ka lebaka leo a fokolago kudu dinako ka moka!

“Eya gae gabjale, lekola ge eba ga se re šiwe ke nako, ge eba o sa na le rena o boye gomme o nnametše sethuthuyhu seo sa gago. Sepela gabjale gomme o phakiše!”

Din o ile a tšwa ka lebelo gomme a kitimela gae.

Ge Din a ile go lekola tatagwe, Da a itokišetša go tloga, ka gore o be a tseba ka pelong ya gagwe gore Heng ga a hlwa a hlokofala, e sego ka botlalo, ka tsela yeo. O ile a kgetha mešunkwane ye mengwe gomme a e tsenya ka mokotleng, a ikgaša ka meetse sefahlegong gomme a bofela moriri wa gagwe tlase ka sekhafo sa hlogo ka lebaka la moya o hlolago ke go namela sethuthuthu. Gomme o ile ka ntle go emela setlogolo sa gagwe.

Din o ile a goroga mo metsotsong ye mmalwa ka morago a thuntšhitše lerole.

“Ka potlako Mmane, Mma o re etla ka potlako, ka gobane o kgauswi le go hlokofala.”

Da o nametše sale ya ka thoko ya sethuthu, ka mo go swanetšego mosadi gomme ba tloga ka meriri ya Din ye metelele e betha sefahlego sa gagwe sa go šošobana ga bohloko gomme yena a leka go e efoga. Ge ba se no goroga, Da o ile a fofela tlase, fela o be phakiša o kare ga se a tšofala, gomme ba mo tsenya ka ntlong.

“Re a leboga ge o tlile ka bjako, Mmane Da, o tsogile o ka phapošing ya go robala.”

“Ee, ke akantše gore o tla ba ka malaong e sego le dipudi tše a di ratago!” O emišitše nete ya menang gomme a dula lebatong la mapolanka kgauswi le hlogo ya gagwe. Sa mathomo o lebeletše letlalo la gagwe, ka morago meriri ya gagwe le dipounama gomme mafelelong a bula mahlo a gagwe a hlodimela ka gare.

“Mmm, ke a bona… mpontšhe dinao tša gagwe!” Wan o phakišeditše go khupulla dinao tša mogatšagwe, bjale Da o ile a okamela gomme a pinyeletša le go a lebelela ka bokgauswi.

“Mmm, Ga senke ka bona taba ye bohlokwa gakaaka ya tlhokego ya madi ka nameng go swana le ye pele. O ntumelela go botša bana ba gago seo ba tla se dirago lebakanyana? Ke gabotse gomme ke tla boa e se kgale, emiša hlogo ya mogatšago ka mesamelo ye mmalwa, ke tla romela Din go go thuša mola Den a nthuša ka ntle.”

“Ee, Mmane, ke nnete. Sengwe le sengwe go thuša moratiwa wa ka Heng.”

“Go lokile, a re bone gore re ka dira eng, ga go bjalo?” gomme ka seo a emelela a fologela lebatong la ka tlase.

“Din sepela o yo thuša mmago, Den etla le nna, re swanetše go diragatša ka pejana gape ka maleba.”

Din o potlakile gomme Den a botšiša gore a ka thuša bjang.

“Sepela o nkhweletše mokoko wa go tia kudu wo o nago le wona! Ka pejana monna!”

Ge a boa le nonyana ka tlase ga lehwafa la gagwe, Da o ile a e tšea go yena. “Gabjale kgokelela phokwana ya gago ya go tia koteng ka go e tiiša gore e se šikenyege le gatee “ – e eme goba e dutše go a swana mo go nna.”

Mola Den a kitima, Da o ile a dula morumong wa tafola, a kgaola molala wa mokoko, a phophišetša madi a ona ka sekotlelong, a lahlela mmele wa ona wa go hloka bophelo ka serotong sa merogo tafoleng gomme a kitimela lebatong la godimo.

“Din,” o ile a bolela ge a boa a re, naa o na le maswi a pudi, goba mohuta ofe goba ofe wa maswi ka setšidifatšing? Ge go se bjalo tšea jeke gomme o hwetše a manana, hle, mosetsana.”

O be a sa swanela go botšwa gore a potlake, o šetše a ile.

“GO LOKILE, Wan, naa o tsogile?”

“E sego ka botlalo, Mmane, seripagare le seripagare.”

“Go lokile, o sobe nko ya gagwe gomme ke tla tšhela madi a mogolong wa gagwe.” O pitlagantšhe mohlagare wa gagwe ka mogogorupa wa gago le monwana wa gare go bula, a kgoromeletša hlogo ya gagwe morago gomme a tšhela madi a kgogo a go tlala legano ga mmalwa mogo;ong wa gagwe. Da o ile a akanya ka mo Heng a ile kgamega go swana le koloi ya petrole e diriša tisele gomme seripagare sa ona sa theogela tlase.

Heng o ile a bula leihlo la gagwe la magoja gannyane.

“Naa baloi ba go tšofala ba babedi le ntira eng?” he whispered a hebehebetša, “Seo se šoro kudu!”

“Ao, ke nagana bjalo,” a realo Da, a tšhela a mangwe a mantši, “a humile, o swanetše go thibelwa go a diriša.”

Ge Din a boa a re, “a sa fiša go tšwa go Flower, pudi ya rena ye kaonekaone.”

Da a tšea, a tswkanya ka 50-50 le madi a šetšego gomme a tšhela mogolong wa Heng go swana le pele ka dipoelo tša go swana, efela ka kganetšonyana.

“O bona seo!” a bolela, “o šetše a tielela! Heng o leka go lwa le rena, o a lwa. Mogongwe ga se a hlwa a timelela saruri gabjale!

“Go lokile! Wan, tšwela pele ka maswi, efela o boloke seripagare sa ao a šetšego. Ke tla boa ka morago ga metsotso ye mmalwa.”

O tšwetše ntle gomme a bitša Den.

“Naa pudi yeo ga se ya hlwa e loka?”

“Ee, Mmane, E kua.”

“Ke mo go botse, etla le nna.”

Da o ile a phunya tšhika ya ka thoko ga molala wa pudu ka legare la bogale la mphaka o monnyane gomme a goga madi madi a dimililitara tše lekgolo.

“O bone ka mo ke dirilego seo, mošemane? O leke go gopola, ka gobane ke seo o swanetšego se dira tšatši ka tšatši go tloga gabjale.”

Ka bobedi ba ile lebatong la ka godimo mo ba makaditšwego ke go bona Heng a bolela le mosadi wa gagwe le morwedi bjalo ka molwetši wa bookelong ka morago ga go idibatšwa – a bobola, fokola le go dieganyana, efela a kwagala.

Da o hlakantše madi a pudi le maswi a go šala seripagare le seripagare, gomme a mo fa dilo tšeo tša go hlweka go di leka pele.

“Joo, Mmane, di a šišimiša dilo tšeo! Joo, moratiwa…”

“Bjale leka se,” a realo, a mo fa galase ya seela se sepinki.

“Ee… seo se bose…Ke eng seo? Ke šetše ke ekwa bokaone.”

Heng o nwele ka phegelelo.

“Ke, er, šeike ya maswi ya mešunkwane … E bose akere?”

“Ee, Mmane, e bose kudu… E hlaboša kudu. Go sa na le ye nngwe?”

Wan o lebeletše Sedupe sa Motšofadi yo a dumetšego ka hlogo. o tšhetše galase ye nngwe gomme a thuša mogatšagwe gore a e nwe.

“Joo, ke thabile, Heng,” a realo Da, “Ke nagana gore ka šeike ye ya maswi re hweditše tharollo ya tlalelo ya gago, le ge e le gore re ka e kaonafatša gannyane gape. Mohlomongwe re ka hwetša ditswaki tše dingwe go fetoša tatso nako le nako, gore o se go tene, wa tseba.”

“Ee, Mmane, Ke tsebile gore o tla mphodiša.”

“Eng goba eng go ba lapa la ka, ke lethabo go nna go kgona go thuša,” o arabile le go mo fa myemyelo ya nnete, ye sa tlwaelegago ya borutho.

O ile a hlakanya madi le maswi a šetšego le mešunkwane ye mengwe ka gare ga phaente ya šeike ya maswi gomme a re:

“Heng, ke nagana gore o khutše gabjale. Lebelela, fa ke šeike ya maswi ye nngwe ya ka moragonyana gomme ke tla bontšha ba lapa la gago gore ba go direle yona bjang kua tlase gabjale, GO LOKILE? O tšeye dilo bonolo. O mpitše ge o ntlhoka. Šala gabotse gabjale gomme o fole ka pela.”

Mola bohle ba dutše tafoleng ka go iketla tafoleng ye kgolo ya ka serapaneng, gomme Wan a ba fa dilapološi tša dienywa tše dinanana le meetse a go tonya, Da a tšea taolo ya kopano ya lapa.

“Bjalo ka ge ke boletše pele, ga senke ka bona taba ya go fetelela go swana le ye, efela go bonala gore maitemogelo a ka ke Ditlhahli tša Moya di ntaeditše tharollo ya maleba.

“Le ge go le bjalo, go fihla fa, re dirišitše seo re se bitšago ‘didirišwa tša tšhoganetšo’. A re lebaneng le se, re file Heng madi a diphoofolo ka ge re dirile, ka fao re ka be re hloka ditswaki tša bohlokwa tše itšego

“Seo re hlokago go se dira ke go mo hweletša kabo ya ka mehla ya madi go tšwa diphoofolong tšeo di jago seo batho re se jago. Bokaone ke nyalanyo e kaone ya Heng.

“Gabjale, re a tseba gore ga se bohle bao ba jago seo mmele o se nyakago ka mehla, re ka no akanya gore Heng a ka no se nyake seo gape, eupša ge re mo fa fela madi a kgogo o tla lahlegelwa ke tše dintši gomme karolo yeo ya gagwe yeo e lego ya ‘kgogo’ e tla atlega gomme ya phela gabotse.

“Go no swana le ge a enwa madi a pudi, ka gore bjang bo ka no se lekane go batho nakong ye tlago.”

“Ka fao, o ra goreng, Mmane Da?” gwa botšiša Den, “Gore re swanetše go mo hweletša madi a kgabo?”

“Gabotse, yeo ke tsela ye ke e lebilego, ee, Den, efela dikgabo ga di je gabotse seo re se jago?”

O ile a tlogela bohlokwa bja se a se bolelago gore se tsenelele. Din o kwešišitše pele.

“O ra gore, Mmane, Tate o nyaka kabo ya madi a motho?”

“Ee, Din, yeo e tla ba tsela ye bonolo ya go ya pele gomme mohlomongwe tsela e nnoši mo lebakeng le letelele Ge le sa kgone go hwetša kabo ya ka mehla ya madi a motho, le swanelwa ke go mo fa palo ye ntši ya madi a go tšwa go mehuta ye mentši ya go fapana go hlatlola dijo tša motho. Mohlala, dikolobe di ja bontši bja tše re di jago, eupša ga dije dienywa tše dintši gape ga di je nama ya kolobe.

“Ke akanya gore le ka rua dikolobe tše mmalwa tša moneelo tša Heng fela gomme le di fepe ka dijo go dira madi a maleba gomme le tlaleletše seo ka madi a go tšwa diphoofong tše dingwe, efela gape, e tla ba maitekelo a magolo. Le ka dira gape motswako wa madi a kgogo, pudi, kolobe, mpša le katse gomme la a boloka ka setšidifatšing, efela ga go yo a ilego a dira seo pele go ya ka tsebo ya ka…dipoelo di ka se akanyege gabotse.

“Tharollo e molaleng bjalo ka dinko pele ga difahlego tša lena gomme ke madi a motho.

“Re lekotše disampole tša tatago mo diiring tše šupa pejana gomme bohlatse bo molaleng.

“Tatago lena ga a na madi!

“Le gatee!

“Le lerothi ga lego!

“Ke tla le bontšha.” Da o ile a tšea mokotlana wa gagwe legetleng gomme a ntšha mose wa go phuthelwa ka letlakala la panana. “Se ke sampole ya moroto wa tatago. Bogela.” A gotša mollo go lona. “Mollo o be o sa tuke gabotse ka lebaka la go thapa, efela bona, ga go mebala mo kgabong, ka fao ga go diagammele, ga go matswai, ka fao ga go selo ka mading. O na le meetse fela ka ditšhikeng, le ge e le gore a sa hwibitše.

“Re ka mo ntšha madi ka moragonyana go lekola seo, ge le rata. Ge eba o na le madi a nnete mose nkabe o omile gabjale gomme o be o tla bontšha mebala ge o tuka.

“Go bjalo le ka leswika, lebelela! Heng o tshwetše fa, efela ga go sediko sa matswai, ga go selo, ka fao gape, ke meetse fela. Tatago lena ga a na madi go yena.

“E sego le lerothi!”

“Go mpefetše gakaalo, Mmane Sedupe?” gwa botšiša Den.

“Gampe? Gampe? Mošemane, motho a ka se phele ntle le madi!

“Ke go rata kudu, Den, efela ka dinako tše dingwe o no ba setlaela! Thobalano monagong, ke a akanya, go no swana le bašemane ka moka ba mengwaga ya gago!

“Gomme seo se ka ntle ga mokutwana ‘mmane’.

“Tatago lena o fetogile vamphaya… naa o ile a le loma matšatšing a?”

“Aowa, Mmane, efela mogongwe o be a loma dipudi, seo re ka se se tsebe,” gwa araba Den.

“Joo, se se bohlokwa kudu, se bohlokwa kudu ka nnete. Ke ile kwa ka ditaba tše bjalo, efela ga senke ka bona le e tee mo … go… er, maitemogelo a ka a magolo.”

“Joo,” gwa realo Den, “Tate o fetogile Pee Pob, vamphaya? Ema pele ge ke botša bagwera ba ka! Heng - Pee Pob! Seo se a kgahliša!”

“O tla hlokofala ka pela?” gwa botšisa Din.

“Re leka go mo phološa, Din, re tla dira ka mo re kgonago, eupša gomme seo se ra gore o ka se botše motho. Den! o a kwešiša? Le o tee, ga go le o tee, wena mošemane wa setlaela!

“O na le bonnete gore mošemane yo ke wa gaLee, Wan?” A lebelela Wan ka mo go sa tlwaelagago, wo le yena a mo lebeletšego gampe ka nyefolo ka mo a ka kgonago go mokgekolo yo a sa tšwago go phološa bophelo bja mogatšagwe yo a hwago.

“Ka, ke mo ge. Tšeo ke dikgopolo tša gago. Mafelelong, ke sephetho sa gago –ka bone bja lena - ka ge le ile go mo hweletša ‘kalafo le Heng o swanetše go se nwa bophelo bja gagwe ka moka bjo šetšego ka ge go se na kalafo mo go maemo a.”

Da o ile a ithekga ka ye nngwe ya dithekgi tša hlaka gomme a tswalela mahlo a gagwe mo o ka rego o tswalela puku gomme a feditše tulo. Lapa le ile la mo lebelela gomme ba lebeletšana ba ipotšiša gore ba ile go dira eng go tloga fa.

Mola Mmane Da a bonala a tsene ke lelopo goba a robetše, boraro bjo bongwe bja boledišana ka gore ba tlo dira eng sa go latela.

“Gabotse, gwa bolela Wan, “re ka se hwetše madi a mantši go tšwa go batho ba selegae, ga go bjalo? Bontši bja bona ba ka se go fe le ge e le letlalo la phuting ya raese ya go tonya, e sego phaente ya madi a bona gomme re ka se be tšhelete ya go a reka go bona.”

“Re ka golega baeti gomme ra gogela madi a bona ka mabotlelong gomme ra boloka ka setšidifatšing…” gwa realo Den.

“Ga re hwetše baeti ba bantši fa, ga go bjalo, Den?” gwa bolela mmagwe ka lentha.

“Re ka leka tlhakanyo ya madi a diphoofolo tša go fapana gape ka moka ga rena ra neelana ka phaente ya madi mongwe le mongwe ka kgwedi, gwa bolela Din.

“Mmm, ga ke tsebe gore motho a ka aba madi a makaakang ka ngwaga, efela diphaente tše lesomepedi di kwagala e le tše dintši go nna – kgopolo ye botse hle, moratiwa.”

“Mohlomongwe maloko a mangwe meloko a ka ikemišetša go neelana ka madi nako le nako, tatago o a ratega fa…”

“Ra aba go reka madi ka moka go bao ba hwago ,” gwa aba Den.

“O swanetše go hwetša madi mmeleng pele a e hwa, ke nagana gore, moratiwa, mogongwe pelo e tla be eme gomme go sena selo sa go a pompa.”

“Re ka ba fega ka maoto a bona gomme ra bea thepe mogolong wa bona…goba pelong ya bona goba bobedi?”

“Ke a bona, ka fao ge mma wa go tšofala wa morategi a ehwa gomme bohle ba llela seo, o šišinya go kitimela fao pele a tonya gomme wa kgopela go mo kgokelela ka maoto gomme wa gogela madi a gagwe ka paketeng gore tatago a nwe ka moragonyana, eh?

“O nagana gore seo ba tla se tšea bjang?”

“Re ka aba go tšea a mangwe pele…”

“O se leke go šišinya ditšhila tšeo, selo sa botlaela !”

“Go bjang ka masea… Mogongwe e sego, eh?” gwa realo Den gomme a homola, Ditšhišinyo tša gagwe di gannwe go fihla gabjale.

“Ka kakaretšo, bjale, go fihla gabjale sa mathomo, re kgoboketša madi go maloko a lapa gomme sa bobedi, ra dira motswako wa madi a diphoofolo, seo re sa tsebego gore se tla šoma.

“Se sengwe gape?”

“Re ka … aowa, mogongwe aowa…” gwa realo Den.

“Bolela, e ntšhetše ntle, sa botlaela goba aowa,” gwa realo mmagwe, “re kgakanegong gomme re lebelela kgetho efe goba efe.”

“Gabotse, ge nka ba moMoslem… gomme nka nyala basadi ba bane gomme ba aba madi a mantši… gomme ge ba ka ba, akere, le bana ba bane mongwe le mongwe, re tla ba le baneedi ba lesometshela gomme…”

“Ee, GO LOKILE, Den, re leboga seo! Ke duma ge nkabe ke sa botšiša gabjale… Sa go latela, o tla be o šišinya gore sesi wa gago a ye thalokong ya thobalano gomme ba lefele ka diphaente tše pedi!”

Din o ile a swaba kudu ka kgopolo yeo gomme a tšhošwa ke ge mmage a bolela seo, efela Den o be a dumela ka hlogo go fihlela ge Wan a mo raga.

“Go ya ka mo go lego, re na le mathata a mangwe a mabedi ao re sa šetšago” gwa realo Din. “Mmane Da o boletše seo ka nnete, Tate o swanetše go dumelelana le leano la rena ka gobane o swanetše go nwa dilo tšeo gomme re nyaka se sengwe sa gosasa.”

“Mogongwe re ka diriša šeike ya madi a pudi gosasa, ka ge Tate a rata mohlodi wa ona go feta a kgogo, efela ee, o bolela nnete, re swanetše go ba le se sengwe sa maruri ka pela. Re ka botšiša Mmane moragonyana ka seo. Ge e le Tate, o tla no ja seo re mo fago gomme a leboge, go fihlela mola a tiile go lekana go rarolla dinyakwa tša dijo tša gagwe, efela ke kgolwa gore o tla leboga gore le a mo naganela.”

Ge boraro bja bona ba boetše go dikgopolo tša metsotso e mmalwa, Da ‘a tsoga’.

“Le kgonne go tla ka dikgopolo dife goba dife, goba ke re ditharollo?”

“Aowa, Mmane,” gwa dumela Wan, “Den o bile dikgopolo tša boikgopolelo, efela di ka se šome. Ka go hloka mahlatse, re šetše ka ditšhišinyo tšela o di dirilego diiring tše mmalwa tša go feta.”

“Ee, ke naganne gore ke seo le tla se bolelago, efela go bolela nnete, se ga se bothata bjo bonolo go ka bo rarolla. Nna, gape, ke leswiswing ka mo go boipobolo bja ka, efela nako e šetše e re šiile ke mathapama gape ke lapile, yo mongwe wa lena bana a ka se nkiše gae gomme ra lala re nagana ka seo?”

Ba emetše Den go boa pele ba ka ja, a lekola diphoofolo, ba šielana ka go hlapa gomme ba ba mmogo metsotso ye mmalwa ya letšatši ya mafelelo pele ba eya go robala ka pela, ka ge ba be ba lapile monagano ka moka. Le ge go le bjalo nnete ya ditaba ke gore ga go yo a nyakago go ya lebatong la ka godimo go ba noši le vamphaya, gomme ba rata gore ba ye kua ka moka.

Wan o be a sa nyake go robala le yena, efela o be tlamegile, ka ge e le yo mogolo, a eta pele, kgantlele e le ka seatleng le bana ba khutile ka morago ga gagwe ba thothomela.

Ba ile ba ema mpeteng wa lenyalo ba lebelela. Heng o be a dutše thwii mpeteng, letlalo la gagwe la go sehlafala le mahlo a mmala o mokhorale a phadima ka leswiswing.

“Dumelang, ba lapa!” realo ka lentšu la tlase, le lekoto.

Boraro bja bona ba tsena malaong a bona, efela ba sa tloše mahlo go Heng, yo a sa kago a šišinyega, efela a no lebela ka pele ga gagwe.