Читать книгу Piekfyn Afrikaans Leesboek Graad 7 Huistaal - Riens Vosloo - Страница 6

Linda Rode

Prelees – groepbespreking

 Kyk na die illustrasie. Watse soort karakter kan ons in hierdie verhaal verwag: ’n inbreker, ’n poetsbakker, ’n sirkusnar? Hoekom sê jy so?

 Kyk op die internet watse inligting jy oor Uilspieël kan vind en deel jou kennis met jou klasmaats.

Die verhaal

’n Goeie paar honderd jaar gelede was daar ’n terggees, ’n skelm en, ’n poetsbakker met die naam Uilspieël. Sy mus met die twee lang puntore met ’n klokkie aan elke punt het ’n bietjie soos ’n hofnar s’n gelyk. Met Uilspieël het die mense nooit geweet waar hulle aan of af is nie. Hy kon die slimste streke uitdink en gewoonlik die beste daarvan afkom.

Uilspieël het baie rondgeboemel, van een plaas of dorp of stad na die ander. Oral het hy kattekwaad aangevang. Op ’n dag is hy in die stad Keulen. Hy slaap en eet daar in ’n herberg. Maar toe dit tyd word vir middagete, is die kos nie klaar nie. Uilspieël wag en wag en kla later by die herbergier: “Hoe’s dit met julle hier in Keulen? Hier wag mens tot oudag vir jou kos!”

En toe skuif hy sy sitbankie tot teenaan die vuurherd waar ’n vet braaiboud oor die oop vuur gaar word.

“H’m, a ha,” snuif Uilspieël die heerlike braaivleisgeur. “H’m, heerlik!” En daar bly hy sit en snuif tot die herbergier sê die kos is gaar en die mense kan nou tafel toe kom.

Maar Uilspieël bly sit waar hy sit. “Kom jy nie eet nie, ou klakous?” vra die herbergier.

Uilspieël skud sy kop dat die twee puntore aan sy mus rondflap en die klokkies tieng-tieng maak. “Nee wat,” sê hy, “my maag is nou vol van die braaiboud se geur. Ek is heeltemal versadig.”

Ná die ete betaal al die gaste die herbergier vir die maaltyd. Die herbergier kom hou die geldbord ook vir Uilspieël en sê: “Betaal, asseblief. Jy sê mos jy het vol geword van die geur van die braaiboud. Dan moet jy vir jou ete betaal.”

Maar Uilspieël wil niks weet nie. “Harg!” lag hy onderlangs en sy oë flits skelm. Hy haal ’n geldstukkie uit sy sak en laat val dit op die vloer. Klieng! maak die geldstukkie. Die herbergier buk om dit op te tel, maar Uilspieël gryp dit soos blits en laat glip dit weer in sy eie sak.

“Hoe dan nou?” sê die herbergier. “Dis mos my betaling vir die geur van die braaiboud wat jy in my herberg geniet het.”

Uilspieël lag net. “As ek moet betaal vir die geur van die braaiboud, is die klank van die geld mos genoeg betaling vir jou. Dis tog regverdig, nie waar nie?” Hy gryp sy reisbondel wat hy aan ’n stok oor sy skouer dra soos dit daardie tyd die gewoonte was en maak dat hy wegkom uit die stad Keulen voor daar moeilikheid kom. Ligvoets loop hy, sy kop vol planne vir sy volgende skelmstreek in ’n plek waar die mense hom en sy konkelwerk nog nie ken nie.

Woordverklarings

boemel – rondloop en nie werk nie

herberg – ’n plek waar mense teen betaling slaapplek en kos kry

reisbondel – bagasie in ’n bondel toegevou

konkelwerk – ’n kullery en samesweerdery

Postlees: Beantwoord die onderstaande vrae in jou werkboek (pas leesstrategieë toe).
1.	Die Afrikaanse uitdrukking “in eie munt terugbetaal” beteken om iemand wat jou bedrieg op dieselfde manier te bedrieg. Skryf in drie sinne hoekom hierdie uitdrukking op dié verhaal van toepassing is.
2.	In die laaste paragraaf lees ons van ’n skelmstreek. Het Uilspieël hom regtig soos ’n skelm gedra in hierdie verhaal? Hoekom sê jy so?
3.	Hoekom loop Uilspieël “ligvoets” van die herberg af weg?
4.	In watter land speel hierdie verhaal af? Hoekom sê jy so?
5.	Gebruik die antwoord op vraag 4 om te verduidelik hoe dit gekom het dat hierdie verhaal vandag nog in Suid-Afrika vertel word.
6.	Hoe weet jy hierdie verhaal is baie oud?
7.	Het jy hierdie verhaal geniet? Skryf in drie sinne hoekom jy so sê.