Читать книгу КҮНДЕ. Әзіл шындық - СтаВл Зосимов Данасөзжазады - Страница 6

– – Бұл тундра ер адам болған кезде, заңсыз уақыттар болатын. Тундра-адамның қолын көтеріп, жарты күн, тундра-адамның қолын төмен түсіріңіз, жарты түн. Оның үстіне биттер өмір сүрді. Жүз пайыз көруге мұқият қарау үшін бұлар бит емес, мамонттар, ақ аюлар, бұғы мен шошқалар болды. Содан кейін барлығы чукчиді – адамдар деп атады, өйткені олар тундрада өмір сүретін жалғыз тұқым болған. Тундра адам қолымен көтерілген қолмен жүреді және оны тырнап жатыр, ал ярангадағы чукчи қатты дауылдан аман қалады. Қолтық тундраны тырнауды тоқтатты, дауыл басылды. Ал чукчи өз үйлерін тундрада тастап кетті және оған сары зәрімен таза ақ қар үшін ризашылық білдірді. Тундра денеде қышу сияқты дәрумендердің болмауына айналды. Мұның бәрі пайда болды және бәрі билей бастады, бірақ жайбарақат сары мұздықтар жоғала бастады, біреу оларды ұрлап, тесіктерін қалдырды. Әрі қарай, «сары қар» деп атаған жергілікті чукчи үйсіз Сережа өзінің әңгімесін жалғастырды, тундрадан шыққан адам оған ұрыны тауып, оны шикі күйінде қалдыруды бұйырды. Барлық Чукчи қар құрсауында көміліп, қарап, күтіп, таң қалды. Демек, олардың балалары базардағы сатылатын кокерельдерге арналған мұздақтарды ұры деп санаған екен. Бала туылғаннан бастап, олар оған:

– – Жеуге болмайды, сарымсақ, сары қар!! – және оны ұрып, алдын-ала ұрып тастаңыз, әсіресе басына.

Жалпы, Сережа-Сары қар жиырма жеті жаста жас болып көрінді, қалғандары бәрі Чукчи сияқты. Орталық кітапханаға барып, жол бойында бөтелкелер жинады. Бірде ол бірнеше күнге жоғала бастады. Барлығы әр түрлі болды, бірақ қызығушылық танытты. Ол пайда болған кезде оған сұрақ қойылды. Ол үнсіз қалды. Бірақ бір рет ол мас болып, Сережа Сары Қар жақында үйленетінін мойындады.

– – Ал кімге? – деген сұрақ қойылды.

– – Ия, менің жүрегімнің жартысы бар, ол алпыс бір жаста болса да, ол аймақта тұрады, сондықтан оған ешқандай бала жасатудың қажеті жоқ, он сегіз де бар. Мұнда мен оларды тамақтандырамын және тәрбиелеймін, өйткені әкем мені тәрбиелеп өсірді, әкесі әкесі, ал әкесі – әкесі, анасы – әкесі, өйткені әкесіздік. – Серёжа мұрнын тесіп, ешкісін шығарып, оған қарады да, жеді. – Мен Чупа-чуптарды жақсы көремін, бірақ ол ақылды ойлар береді. Жақында мен ешкімнің үйін таппадым. Ол оған кірді, қарады, барлығы үшін бөлме жеткілікті болды: әйелі, мен және мен балалар. Рас, ақсақал өкініп, он екі жылға қамалды. Бірақ әлі де жас, ақымақ, тек қырық рет қағылды. Мен оған сабақ бердім, бірақ ол менің тәжірибеме сенбеді. Міне, жаз әлі де қалды, сондықтан мен үйде еуроны жөндеуді ұйғардым, мен бұған дейін қоқыстан, түсті, қылқалам сатып алдым. Рас, кейбір тәтелер келді: «не істеп жатырсың?». – деп сұрайды олар. «Жөндеу». – Мен айтамын, бірақ мен олардың кешігіп қалғанын, үйді мен басып алғанын бірден түсіндім. – Сережа Сары Қар кереуеттің астынан крекерді алып, дәнекерден секіруді білмейтін тарақанға басып, оны сары сұйықтықпен жағып, оны әжім етіп, өшіріп тастады. Руск жарылды, бірақ сынбады. Чукчи ақырын көзін ашып, крекердің жарылғанынан шыққан сынғышты көрді.

– – Ооооооо!! ол жылап, тіс ауруын алақанмен жылыта бастады…

Жаз өтті. Чукчи алдыңғы тістерінсіз саусақтармен бірге келді. Оның басына қан ұйыған сүйектің сүйегі салынған.

– – Серёжа, қоныс тойын тойлады, қараңғы болды, жарық сөнді? – үйсіздер әзілдесіп жатты.

– – Жоқ, осы үйдің иелерімен тәтелер келді, бірақ мен жөндеу жұмыстарын аяқтап қойдым, мен отбасыммен бірге барғым келді. Сондықтан олар мені клубтармен ұрды. Иттер. Соңы…