Читать книгу Исландские королевские саги о Восточной Европе - Т. Н. Джаксон, Татьяна Джаксон - Страница 16

Публикуется по изданию: Snorri Sturluson. Heimskringla. I / Bjarni Aðalbjamarson (ÍF. В. XXVI). 1941. Bis. 9-83.

I. kapituli

Kringla heimsins, sú er mannfólkit byggvir, er mjǫk vágskorin. Ganga hgf stór or útsjánum inn í jgrðina. Er þat kunnigt, at haf gengr frá Ngrvasundum ok allt út til Jórsalalands. Af hafinu gengr langr hafsbotn til landnorðrs, er heitir Svartahaf. Sá skilr heimsþriðjungana. Heitir fyrir austan Ásíá, en fyrir vestan kalla sumir Európá, en sumir Eneá. En norðan at Svartahafi gengr Svíþjóð in mikla eða in kalda). Svíþjóð ina miklu kalla sumir menn eigi minni en Serkland it mikla, sumir jafna henni við Bláland it mikla. Inn norðri hlutr Svíþjóðar liggr óbyggðr af frosti ok kulða, svá sem inn syðri hlutr Blálands er auðr af sólarbruna. í Svíþjóð eru stórheruð mgrg. Þar eru ok margs konar þjóðir ok margar tungur. Þar eru risar, ok þar eru dvergar, þar eru blámenn, ok þar eru margs konar undarligar þjóðir. Þar eru ok dýr ok drekar furðuli-ga stórir. Ór norðri frá fjgllum þeim, er fyrir útan eru byggð alia, fellr á um Svíþjóð, sú er at réttu heitir Tanais. Hon var forðum kglluð Tanakvísl еда Vanakvisl. Hon komr til sjávar inn i Svartahaf. í Vanakvíslum var þá kallat Vanaland eða Vanaheimr. Sú á skilr heimsþriðjungana. Heitir fyrir austan Ásíá, en fyrir vestan Európá. (Bis. 9-10)

II. kapituli

Fyrir austan Tanakvísl í Ásíá var kallat Ásaland eða Ásaheimr, en hQfuðborgin, er var í landinu, kǫlluðu þeir Ásgarð. En i borginni var hgfðingi sá, er Óðinn var kallaðr. Þar var blótstaðr mikill. Þar var þar siðr, at tólf hofgoðar váru œztir. Skyldu þeir ráða fyrir blótum ok dómum manna í milli. Þat eru díar kallaðir eða dróttnar. Þeim skyldi þjónostu veita ok lotning allt folk. Oðinn var hermaðr mikill ok mjǫk víðfprull ok eignaðisk mgrg ríki. […] (Bls. 11)

V. kapituli

Fjallgarðr mikill gengr af landnorðri til útsuðrs. Sá skilr Svíþjóð ina miklu ok Qnnur ríki. Fyrir sunnan íjallit er eigi langt til Tyrklands. Þar atti Oðinn eignir stórar. í þann tíma fóru Rúmverjahǫfðingjar víða um heiminn ok brutu undir sik allar þjóðir, en margir hǫfðingjar flýðu fyrir þeim ófriði af sínum eignum. En fyrir því at Óðinn var forspár ok fjglkunnigr, þá vissi hann, at hans afkvæmi myndi um norðrhálfu heimsins byggva. Þá setti hann brœðr sína, Vé ok Víli, yfir Ásgarð, en hann for ok díar allir með honum ok mikit folk annat. For hann fyrst vestr í Garðaríki ok þá suðr í Saxland. Hann átti marga sonu. Hann eignaðisk ríki víða um Saxland ok setti þar sonu sína til landsgæzlu. Þá for hann norðr til sjávar ok tók sér bústað í ey einni. Þar heitir nú Óðinsey í Fjóni. […] (Bls. 14)

VIII. kapituli

Óðinn setti lgg í landi sínu, þau er gengit hǫfðu fyrr með Ásum. […] Þessa Svíþjóð kǫlluðu þeir Mannheima, en ina miklu Svíþjóð kǫlluðu þeir Goðheima. Ór Goðheimum sggðu þeir mQrg tíðendi. (Bls. 20, 22)

IX. kapítuli

Óðinn varð sóttdauðr í Svíþjóð. Ok er hann var at kominn dauða, lét hann marka sik geirsoddi ok eignaði sér alia vápndauða menn. Sagði hann sik mundu fara í Goðheim ok fagna þar vinum sínum. Nú hugðu Svíar, at hann væri kominn í inn forna Ásgarð ok myndi þar lifa at eilífu. […] (Bls. 22)

XII. kapítuli

Sveigðir tók ríki eptir fǫður sinn. Hann strengði þess heit at leita Goðheims ok Óðins ins gamla. Hann fór með tólfta mann víða um heiminn. Hann kom út í Tyrk-land ok í Svíþjóð ina miklu ok hitti þar marga frændr sína ok var í þeiri fgr fimm vetr. Þá kom hann aptr til Svíþjóðar. Dvalðisk hann þá enn heima um hríð. Hann hafði fengit konu þá, er Vana hét, út í Vanaheimi. Var þeira sonr Vanlandi.

Sveigðir for enn at leita Goðheims. Ok í austanverðri Svíþjóð heitir bœr mikill at Steini. Þar er steinn svá mikill sem stórt hús. […] (Bls. 27)

XXVII. kapítuli

[…] Fróði var hermaðr mikill. Þat var á einu sumri, at Fróði fór með her sinn til Svíþjóðar, gerði þar upprás ok herjaði, drap mart folk, en sumt hertók hann. Hann fekk allmikit herfang. Hann brenndi ok víða byggðina ok gerði it mesta hervirki. Annat sumar fór Fróði konungr at herja í Austrveg. Þat spurði Óttarr konungr, at Fróði var eigi í landinu. Þá stígr hann á herskip ok ferr út í Danmgrk ok herjar þar ok fær enga mótstgðu. […] (Bls. 54)

XXXI. kapítuli

Sglvi hét sækonungr, sonr Hggna í Njarðey, er þá herjaði í Austrveg. Hann átti ríki á Jótlandi. Hann helt liði sínu til Svíþjóðar. Þá var Eysteinn konungr á veizlu í heraði því, er Lófund heitir. Þar kom Sglvi konungr á óvart um nótt ok tók hús á konungi ok brenndi hann inni með hirð sína alia. […] (Bls. 60)

XXXII. kapítuli

Yngvarr hét sonr Eysteins konungs, er þá var konungr yfir Svíaveldi. Hann var hermaðr mikill ok var opt á herskipum, því at þá var áðr Svíaríki mjǫk herskátt, bæði af Dgnum ok Austrvegsmgnnum. Yngvarr konungr gerði frið við Dani, tók þá at herja um Austrvegu. Á einu sumri hafði hann her úti ok for til Eistlands ok herjaði þar um sumarit, sem heitir at Steini. Þá kómu Eistr ofan með mikinn her, ok áttu þeir orrostu. Var þá landherrinn svá drjúgr, at Svíar fengu eigi mótstgðu. Fell Þá Yngvarr konungr, en lið hans flýði. Hann er heygðr þar við sjá sjálfan. Þat er á Aðalsýslu. Fóru Svíar heim eptir ósigr þenna. Svá segir Þjóðólfr:

Þat stgkk upp,

at Yngvari

Sýslu kind

of sóit hafði

ok ljóshgmum

við lagar hjarta

herr eistneskr

at hilmi vá,

ok austmarr

jǫfri fǫllnum

Gymis ljóð

at gamni kveðr. (Bls. 61–62)

XXXIII. kapítuli

Qnundr hét sonr Yngvars, er þar næst tók konungdóm í Svíþjóð. Um hans daga var friðr góðr í Svíþjóð, ok varð hann mjǫk auðigr at lausafé. Qnundr konungr fór með her sinn til Eistlands at hefna fǫður síns, gekk þar upp með her sinn ok herjaði víða um landit ok fekk herfang mikit, ferr aptr um haustit til Svíþjóðar. Um hans daga var ár mikit í Svíþjóðu. Qnundr var allra konunga vinsælstr. […] (Bls. 62)

XXXV. kapítuli

[…] Fær konungr bana ok mart lið með honum. Svá segir Þjóðólfr:

XLI. kapítuli

ívarr víðfaðmi lagði undir sik allt Svíaveldi. Hann eignaðisk ok allt Danaveldi ok mikinn hlut Saxlands ok allt Austrríki ok inn fimmta hlut Englands. Af hans ætt eru komnir Danakonungar ok Svíakonungar, þeir er þar hafa einvald haft. Eptir Ingjald illráða hvarf Uppsalaveldi ór ætt Ynglinga, þat er langfeðgum mætti telja. (Bls. 72–73)