Читать книгу Minnaar uit die vreemde - Tryna du Toit - Страница 3

“Susan! Jy het die motorsleutels gehad! Waar is hulle?”

Susan Vosloo verskyn in die badkamerdeur, haar blonde hare in ’n handdoek toegedraai.

“Is hulle nie in die koperbak nie? Ek is seker ek het hulle daar gelos.”

“Hulle is nie in die koperbak nie – soos gewoonlik. Toe man, dink! Dit word laat; ek moet ry.”

“Ek gaan kyk gou,” sê Susan, alreeds op pad na haar slaapkamer. ’n Paar minute later verskyn sy weer, die sleutels in haar hand.

“Veilig in my handsak weggebêre,” sê sy triomfantlik.

“Dankie,” sê Aletta Vosloo droog. Sy neem die sleutels by haar jonger suster en glimlag effens. “Nou ja, maak jou maar mooi,” vervolg sy liggies. “Ek is netnou weer terug.”

Susan knik.

Selfs met haar nat hare en skoongewaste gesig is sy mooi, werklik mooi. En dit gaan beter met haar, dink Aletta dankbaar. Die bitterheid is dikwels nog daar, die hartseer en die verlange, maar die maande op die plaas het haar goed gedoen. Sy is besig om haar selfvertroue terug te kry; sy het weer moed vir die lewe.

En dit alleen is genoeg beloning vir die jaar wat sy – Aletta – opgeoffer het om hier op Tiervlei te bly. Tyd genoeg om weer die drade van haar eie lewe op te tel wanneer sy volgende jaar terug stad toe gaan.

“Ek hoop dit gaan goed,” onderbreek Susan haar gedagtes. “En dat die nuwe bestuurder alles is wat jy hoop en verwag: fluks, betroubaar – en op sy plek,” voeg sy tergend by.

Aletta Vosloo glimlag onwillig. Die herinnering aan die vorige plaasbestuurder en al die probleme wat hy hulle gegee het, is nog vars in haar geheue.

“Ek hoop van harte so,” sê sy. “As hy nie reg is nie – nou ja, dan pak ek ook maar in en trek dorp toe en Frans Naudé moet maar self sien en kom klaar.”

“Hoor-hoor! As neef Frans nie wil verkoop nie, laat hom terugkom en self na sy belange kyk.”

“Dis ons belange ook,” herinner Aletta haar suster.

“Ons kry maar min daaruit. Intussen loop Frans in Europa rond en moet jy al die verantwoordelikhede dra.”

“Ek sou dit darem nie rondloop noem nie. Hy het geskryf hy kom sodra hy sy navorsing afgehandel het.”

“Dit was drie maande gelede. Ek weet nie waarom jy gedurig vir die man verskonings maak nie. Onthou, hy het ons van die helfte van ons erfenis beroof.”

“Jy mag nie sulke dinge sê nie, Susan. Frans Naudé was Pa se eie broerskind en Pa was niks aan ons verskuldig nie. Ek maak ook nie vir die man verskonings nie. Hy is met ’n beurs oorsee en hy moet klaarmaak voor hy kan terugkom. ’n Mens ry nie net heen en weer Europa en Amerika toe nie.”

“Ja, maar jy is die een wat die spit moet afbyt. Jy is die een wat sake vir hom moet reghou.”

“Ek gee nie om nie. Dis tog ons sake ook. As die nuwe bestuurder sy storie ken, sal ons maklik nog ’n rukkie alleen kan regkom. Frans Naudé weet in elk geval ons bly net tot die einde van die jaar hier – daarna sal hy self moet sorg. Maar wag, ek moet gaan. Ek het baie om op die dorp te doen.”

Betsie, die jongste van die Vosloo-susters, ’n mooi rooikopmeisie van agtien, sit in die stoepkamer en huiswerk doen. Sy staan op toe Aletta op die stoep verskyn en stap saam met haar na die motor wat onder ’n doringboom ’n entjie van die huis af staan.

“Jammer jy moet alleen ry, sus, maar ons begin oor ’n paar weke skryf en dit begin nou vir my voel of ek nooit deur al die werk sal kom nie.”

“Dis alles reg, Betsie. Ek gee ook nie om om alleen te ry nie – ek doen dit tog heeldag.”

Betsie soen haar suster en sê: “Jy is ’n skat, Alet. Wat sal ons sonder jou doen?”

“Doen jou werk, jong,” glimlag Aletta, terwyl sy in die ou Chevvie klim. “Ek is netnou weer hier.”

Sy trek vinnig weg. Sy het haar tyd verspeel en sal moet gou maak om betyds by die stasie te wees. ’n Lang stofstreep lê agter die motor totdat sy buite die dorp in die teerpad indraai. Minute later hou sy voor die stasiegebou stil. Sy het die tien myl van die plaas af in ’n rekordtyd afgelê. Maar sy was verniet so haastig: die trein is – sy kon dit verwag het – ’n uur en ’n half laat.

In die bank loop sy Gawie Pretorius, die jong prokureur wat haar stiefpa se boedel behartig, raak.

“Hallo, Aletta,” groet hy. “Dis gaaf om jou te sien. Ek wou jou juis bel – daar is iets wat ek met jou wil bespreek.”

“Het iets gebeur?” vra sy vinnig. “Enige verwikkelings?”

“Kom ons gaan drink ’n koppie tee, dan gesels ons,” stel hy voor.

Saam stap hulle na die Orion-kafee, die dorpie se nuwe spogkafee.

Gawie is ’n aantreklike, mooi geboude man van ongeveer dertig. Hy is ’n goeie prokureur, ambisieus en hardwerkend, en gewild in die dorp. Aletta het hom die afgelope maande, en veral ná haar stiefpa se dood, dikwels gesien en hulle het goeie vriende geword.

Gawie bestel vir hulle tee en ’n oomblik rus sy blik op die meisie wat teenoor hom sit. Met haar blinkbruin hare en groen linnerok wat haar mooi groenbruin oë beklemtoon, lyk Aletta jonger as ses-en-twintig. Sy is nie so mooi soos Susan en Betsie nie, maar sy het ’n sterk, interessante persoonlikheid en hy weet hy is nie al man wat in haar belangstel nie. Maar tot dusver het sy hulle almal nog altyd op ’n veilige afstand gehou, te besig met haar susters en al die probleme wat haar stiefpa se siekte en dood meegebring het om aandag aan haar eie lewe te gee. Haar koel selfversekerdheid het sy belangstelling egter al hoe meer geprikkel en hy het agtergekom dat Aletta Vosloo deesdae al meer in sy gedagtes is.

“Wel,” sê hy glimlaggend, “hoe gaan dit met Tiervlei se boere? Het die nuwe bestuurder al gekom?”

“Ek het hom vanoggend kom haal, maar die trein is weer ’n uur en ’n half laat.”

“Ek hoop jy kom reg met hom,” sê hy met ’n frons. “Jy kan nie so sonder hulp aangaan nie.”

Aletta haal haar skouers op.

“Frans Naudé se mense het hom aanbeveel. Hy was glo bestuurder op een van hulle buurplase. Verder weet ek niks van hom nie.”

Gawie knik.

“Frans se mense boer in die Laeveld, nè? Dis ’n mooi wêreld. ’n Mens wonder hoekom die man daar sal weggaan – om so ’n onseker pos te aanvaar. Frans het tog nie plan om self op Tiervlei te boer nie, het hy?”

“Ek glo nie. ’n Man met ’n doktorsgraad, en nogal in kernfisika …”

“Ek verstaan die hele besigheid glad nie. Waarom wil hy Tiervlei nie verkoop nie? Hy kan mos nie enige sentimentele waarde aan die grond hê nie.”

“Hy sê hy sal besluit wanneer hy terugkom.”

“Eers teen die einde van November,” antwoord Gawie kortaf.

Aletta knik. Daar is ’n plooitjie tussen die mooi donker wenkbroue. Hulle het almal gehoop Frans Naudé sou sy sake so kon reël dat hy vroeër huis toe kom.

“Nou ja, daar is niks aan die saak te doen nie,” sê sy saaklik. “Ons sal moet wag tot hy terugkom. Maar wat gebeur as Frans weier om Tiervlei te verkoop, Gawie?”

“Ek weet nie. Ek hoop maar hy sal nie so onverstandig wees nie. As hy nie self op Tiervlei wil boer nie, wat wil hy dan met die grond doen? Hy sal nie maklik ’n huurder kry nie.”

“’n Huurder sal ook nie ons probleme oplos nie. Ons het die geld nodig en ons het dit gou en dringend nodig.”

Gawie knik simpatiek. “Die ongeluk is net: teen die tyd dat hy bereid is om te verkoop, het ons dalk nie meer ’n koper nie. Die aanbod is nie ’n onredelike bedrag vir daardie rantjies en klippe wat julle Tiervlei noem nie. Jy weet self wat die opbrengs van die plaas die afgelope jare was.”

“Daar was ’n paar swak jare gewees,” sê sy sag, verskonend. “Die droogtes, die een mislukte oes op die ander … En Pa was ’n siek man. As hy nog ’n goeie en eerlike bestuurder gehad het, sou dit ook beter gegaan het. Maar ’n man soos Jan Gouws …”

“Dit was ’n ongelukkige storie,” erken hy.

“Pa het altyd gesê dis goeie beeswêreld …”

“As dit reën,” sê Gawie skouerophalend. “Soos dit gegaan het, het oom Frans net jaar ná jaar dieper in die verknorsing geraak. Daar is gelukkig nie ’n groot verband op die plaas nie. As julle sou verkoop, beteken dit darem julle sal die helfte van die geld kry.”

Aletta knik. Die bedrag is meer as wat sy ooit verwag het. Dis genoeg om vir Bets universiteit toe te stuur; genoeg om vir haar en Susan ’n woonstel te huur en te meubileer; genoeg om mee aan te gaan totdat sy weer ’n werk het en Susan ook gevestig is.

Waarom moet die man tog so koppig wees!

“Jy sê jy ken Frans Naudé glad nie,” sê Gawie, asof hy haar gedagtes lees.

“Nog nooit met ’n oog gesien nie. Hy is ’n broerskind van my stiefpa, dis al wat ek weet. Hy het ook sy naam. Frans Naudé se eie pa is dood toe hy klein was, en toe sy ma kort daarna weer getroud is, het Pa aangebied om hom aan te neem en soos sy eie groot te maak. Pa het, soos jy weet, self nooit kinders gehad nie. Frans se ma het geweier, maar Frans het ’n paar keer terwyl hy nog op skool was, by Pa op die plaas kom kuier. Met die jare het hulle egter heeltemal vervreemd geraak. Maar waar bloed nie kan loop nie, daar kruip dit, en op die ou end het Pa tog die helfte van sy boedel aan sy broerskind en naamgenoot bemaak.”

Haar stem is peinsend, sonder ’n sweem van bitterheid, maar Gawie Pretorius sê fronsend: “Dit was sy plaas en hy kon met sy besittings maak wat hy wil. ’n Mens het net gedink dat hy, na alles wat julle – en veral jy – die afgelope jaar vir hom gedoen het, ’n bietjie meer erkentlik sou gewees het.”

Aletta skud haar kop. “Pa was niks aan ons verskuldig nie. Hy het nooit enige belofte aan ons gemaak nie. As ek aan Pa dink, is dit net met liefde en dankbaarheid. Hy was baie goed vir my ma. Hy het haar drie dogters as sy eie aanvaar en help grootmaak, en die bietjie wat ek vir hom kon doen, het ek met graagte gedoen. Nee, ek verwyt Pa nie, en ek vind ook nie fout met sy testament nie. Ek wens net ons mede-erfgenaam was ’n bietjie inskikliker gewees. Maar ons sal nou maar tot Desember moet wag om te hoor wat sy planne is.”

Hulle gesels nog ’n rukkie en Gawie belowe om die volgende middag vir hulle te kom kuier. Dan moet Aletta gaan om haar inkopies te doen.

Net voor sy stasie toe gaan, ry sy by die poskantoor aan om Tiervlei se pos te kry. Sy sien dadelik die lugposbrief raak. Dan het Frans Naudé weer geskryf! Met ’n gevoel van opwinding steek sy die brief in haar sak. Daar is nie nou tyd om dit te lees nie. Sy sal moet gou maak om betyds by die stasie te kom.

Op pad dink sy weer aan haar gesprek met Gawie Pretorius. Gawie wil hulle graag help, maar sy hande is afgekap. Hy het self meer as een keer aan Frans Naudé geskryf en hom gewaarsku dat hulle bes moontlik nie weer so ’n goeie aanbod sou kry nie. Meer kon hy nie doen nie. Maar nou ja, dink sy, hulle wag al so lank, nog sewe of agt weke sal seker nie veel verskil aan hulle planne maak nie. Mits hulle net nie teen daardie tyd hulle koper kwyt is nie!

Dit is eintlik ongelooflik, dink Aletta, dat sy al byna ’n jaar op Tiervlei woon. En sy het oorspronklik gekom om ’n maand te bly! Haar stiefpa het ’n groot operasie ondergaan, en hoewel sy en ’n vriendin reeds ’n bootreis vir Desember gereël het, het sy haar planne op die laaste nippertjie verander en huis toe gekom om haar ma te help.

En wat ’n bestiering was dit nie dat sy gekom het nie.

Susan was ook tuis, verslae en gebroke ná haar mislukte huwelik, met nog boonop die teleurstelling dat sy haar baba ook verloor het. Dit was moeilike dae. En toe, om alles te kroon, is hulle ma – hulle steunpilaar – skielik ná ’n hartaanval oorlede. Hoewel sy ’n ruk lank nie gesond was nie, was sy nog die krag in die huis, en haar dood het die gesin ontredderd gelaat. Aletta kon nie daaraan dink om dadelik weg te gaan nie. Sy moes haar pos by een van die land se topskole laat vaar om eers haar siek stiefpa en susters te help.

In die begin het sy gedink dit sou net vir ’n paar maande wees, maar namate haar stiefpa se siekte en hulpeloosheid toegeneem het, moes sy al meer verantwoordelikhede buite die huis ook aanvaar, en van wegkom was daar nie sprake nie.

Haar stiefpa is einde Junie oorlede – vyf maande ná hulle ma. Maar ook toe kon sy nie weggaan nie. Susan was beter, maar nog nie reg om terug stad toe te gaan en haar lewe te hervat nie. En Betsie was in haar matriekjaar. Toe Frans Naudé dus skryf om te vra of hulle tot die einde van die jaar op Tiervlei sal bly, het sy geredelik ingewillig. Die reëling het hulle goed gepas, en die helfte van die huis het in elk geval aan hulle behoort.

Die laaste paar maande voor haar stiefpa se dood het Aletta baie probleme met die plaasbestuurder gehad. Hy het geweet hulle het hom nodig en het die situasie uitgebuit. Hy was lui en onbetroubaar en meer op die dorp as op die plaas. Sy kon sien hoe die plaas agteruitgaan, maar haar stiefpa was ernstig siek en sy wou hom nie onnodig ontstel nie. Ook omdat sy gedink het die bestuurder se teenwoordigheid op die plaas bied darem vir hulle ’n sekere mate van beskerming. Dit was egter ’n geval van wolf skaapwagter maak, soos hulle later wel deeglik ontdek het. Daarby het Jan Gouws by haar begin aanlê en haar selfs een aand gevra om met hom te trou. Hy het groot planne met die boerdery op Tiervlei, het hy gesê, planne wat hulle binne ’n paar jaar ryk sou maak.

Wat sy planne was, het sy nooit gehoor nie, want sy het hom die volgende dag ná ’n woordewisseling in die pad gesteek. Hy het egter geweier om te gaan. Hy neem sy bevele van haar pa en nie van haar nie, het hy gesê, en vredesonthalwe was sy verplig om in te gee. Selfs ná haar stiefpa se dood het hy geweier om te gaan tensy Frans Naudé sê hy moet. Aletta het vir Frans geskryf en die situasie verduidelik, en tot haar oneindige verligting het hy dadelik vir Gawie laat weet dat hy Jan Gouws summier moet ontslaan.

Met Gawie se hulp het sy toe van Jan ontslae geraak, maar dit was eers nadat hy weg was dat hulle besef het hoeveel skade hy hulle berokken het. Die grondboontjie-oes, wat al klaar treurig was, het op geheimsinnige wyse gekrimp tot die helfte van die skatting, en boonop het ’n hele paar van haar stiefpa se beste beeste spoorloos verdwyn. Hulle het die verdwyning van die beeste aan die polisie rapporteer, maar kon niks bewys nie en Aletta het nie verwag om ooit weer iets van die beeste te hoor nie.

Sy het Jan Gouws een keer daarna weer gesien: hy het onverwags een middag met ’n nuwe motor op die plaas opgedaag en gesê dat hy ’n koper vir Tiervlei het. Vir ’n klein kommissie sal hy die man dadelik na haar toe bring.

Sy het hom van die plaas af gejaag en hom gewaarsku om nie weer sy voete daar te sit nie of sy laat weet die polisie van die grondboontjie-oes. Sy kon sien hoe hy skrik en hy is inderhaas daar weg. Hy het dit daarna nie gewaag om naby Tiervlei te kom nie, maar sowel Betsie as Susan het hom af en toe op die dorp gesien. Dit was ’n verontrustende gedagte dat hy nog in die buurt is.

Behalwe die plaas het sy nog ander probleme ook gehad. Haar twee mooi jong susters en hul toekoms het haar heelwat slapelose nagte besorg en sy was veral bekommerd oor Susan.

Susan is aan die einde van haar eerste jaar op universiteit getroud met Anton Grové, ’n mediese student in sy vyfde jaar. Haar ma en stiefpa wou nie daarvan hoor nie, maar Susan was nie net mooi nie, sy was ook koppig en opstandig en van jongs af gewoond om haar sin in alles te kry.

Hulle is getroud en Susan het gaan werk om hulle te help onderhou totdat Anton met sy studies klaar is.

Haar egskeiding drie jaar later en die verlies van haar pasgebore baba het haar dieper geraak as wat Aletta ooit sou verwag het. Ná haar baba se dood was sy boonop ernstig siek met longontsteking en op haar dokter se advies is sy plaas toe om daar aan te sterk.

Die Susan wat na Tiervlei teruggekeer het, was glad nie die stralende jong meisie wat vier jaar vantevore met soveel verwagting daar weg is nie. Dit was ’n stil, bleek, teruggetrokke Susan, verbitter en ongelukkig, sonder enige belangstelling in die lewe. Hulle ma se dood was vir haar opnuut ’n skok, maar sy was jonk en mooi en weer gesond, en soos die maande verbygegaan het, het Aletta weer iets van die ou sprankel in haar suster opgemerk.

Ná haar stiefpa se dood het Susan begin planne maak om terug stad toe te gaan. Sy wou ’n model word, maar Aletta het haar gevra om tot die einde van die jaar op Tiervlei te bly, sodat hulle drie saam stad toe kon gaan. Tot haar verbasing het Susan ná ’n bietjie teëstribbeling ingewillig.

Miskien was sy self bly oor die paar maande grasie, het Aletta gedink. Dit sal moed kos om terug te gaan stad toe waar sy weer al haar ou vriende sal sien en Anton en sy nuwe vrou dalk ook sal raakloop.

Susan het intussen werk gekry by ’n bougenootskap in die dorp, maar sy was dikwels rusteloos en buierig en Aletta het gewonder wat die toekoms vir haar mooi jong suster inhou.

Betsie was van jongs af ’n dromerige, teruggetrokke kind en ’n mens het nie altyd geweet wat in haar gedagtes omgaan nie. Sy is mooi, met haar rooibruin hare, sagte bruin oë en romerige vel, maar sy is begaafd ook, en het dit as vanselfsprekend aanvaar dat sy die volgende jaar universiteit toe sal gaan. En hoewel Aletta enigiets sou doen om Betsie te help, het sy werklik nie geweet waar die geld vandaan sou kom nie.

Behalwe Susan en Betsie, moet sy ook aan haarself en haar eie toekoms dink. Sy wil natuurlik weer skoolhou, maar hoewel sy reeds maande vantevore om ’n pos in Pretoria aansoek gedoen het, het sy nog niks van die departement gehoor nie.

Sy is ook bewus van Gawie Pretorius se toenemende belangstelling. As Gawie haar sou vra om met hom te trou, wat sal haar antwoord wees? Sy weet nie. Tyd genoeg om aan haar eie sake te dink as Frans Naudé terug is, besluit sy.

By die stasie hoor sy dat die trein ’n verdere tien minute vertraag is. Sy gaan op een van die harde spoorwegbankies sit en haal Frans Naudé se brief uit haar sak. Sy is gretig om te sien wat hy skryf. In die maande wat verby is, het ’n interessante briefwisseling tussen hulle ontstaan. Ná die inhoud van haar stiefpa se testament bekend geword het, het Aletta aan Frans geskryf om hom meer besonderhede van sy oom se siekte en dood te gee. Hy het dadelik geantwoord en gevra dat sy hom meer van sy oom, Tiervlei en haarself en haar susters moet vertel. Sy was eensaam, daar was allerhande probleme wat sy graag met hom wou bespreek, en sy het gou teruggeskryf. Sy het hom van die boerdery vertel, van haar probleme met die plaasbestuurder en van die droogte. Geleidelik het die briewe meer persoonlik geword en het sy hom ook van haarself en haar susters vertel.

Op sy beurt het Frans haar vertel van die lewe in die Amerikaanse stad waar hy navorsing doen, van sy werk, sy reise en die mense wat hy ontmoet. Hy het interessant en prikkelend geskryf en later het sy gretig begin uitsien na die blou lugposbriewe. Frans is nou dikwels in haar gedagtes, en die vooruitsig dat sy hom binnekort persoonlik sal ontmoet, maak haar vreemd opgewonde. Dat die werklikheid moontlik hemelsbreed gaan verskil van die man om wie sy allerhande drome weef, besef sy goed, maar tot tyd en wyl hy kom, sal sy maar ’n bietjie droom.

Toe hulle ’n aanbod vir Tiervlei kry, het sy aan hom geskryf dat sy en haar susters gretig is om te verkoop en dat Gawie Pretorius dink dis ’n baie goeie aanbod. Sy was diep teleurgesteld toe hy weier – dit sou so ’n wonderlike oplossing vir hulle probleme gewees het. Sy het weer geskryf en Gawie het ook geskryf, maar Frans wou na geen argumente luister nie.

Skielik haastig om te sien wat hy skryf, maak Aletta die getikte brief oop en lees:

Liewe nig Aletta

Dankie vir jou brief. Ek het al begin dink jy is kwaad vir my, dat jy glad nie meer gaan skryf nie!

Jou briewe het die afgelope maande baie vir my beteken, nig! Ek verlang huis toe – drie jaar is lank om van jou land en jou mense weg te wees – en jou briewe was ’n riem onder die hart. Jy is verniet bang: Ek verseker jou ek sal nie ’n dag langer hier bly as wat nodig is nie.

Ek is jammer jy en jou susters is teleurgesteld omdat ek nie wil toestem dat julle Tiervlei verkoop nie. Wat is die haas? Ja, ek weet jy sê jy het die geld nodig – vir Betsie se universiteit, om vir jou en Susan ’n woonstel in die stad te huur, maar ons het tog ooreengekom dat julle tot die einde van die jaar op Tiervlei bly, dus kan daardie dinge ’n bietjie wag. En ek het tog gesê dat as jy geld nodig het, jy ’n voorskot by die prokureur kan kry. Ek hoop jy het dit gedoen.

Wees dus maar nog ’n klein bietjie geduldig. Sodra ek klaar is, kom ek huis toe en ek belowe jou, ek gaan net my ma groet, dan kom ek direk Tiervlei toe. Dan kan ons saam besluit of ons die grond wil verkoop of nie.

Ek is jammer oor al die moeite wat jy met die plaasbestuurder gehad het, om van die skade nie te praat nie. Maar jy is gelukkig nou van hom ontslae en die nuwe bestuurder sal binnekort daar wees. Ek hoop hy is meer bevredigend.

Hier in Amerika is dit herfs. Dis ’n wonderlike belewenis, die herfstyd hier. Die bome en bosse is ’n vlam van kleure. Jy moet self eendag kom kyk hoe mooi dit is.

En by julle bly dit droog en warm en alles is vaal en verskroei. En as dit nie reën nie, kan julle nie ploeg nie en sal daar geen oes wees nie. Arme nig Aletta! Jy moet al die verantwoordelikheid dra, terwyl ek hier in die vreemde rondrinkink! (Jou fyn skimpe het my nie verbygegaan nie, soos jy sal opmerk, nig Aletta!) Toe maar, ek is een van die dae tuis, dan is jy van al die ergernis ontslae. Sterkte tot dan! Groete ook aan jou susters, en pas jou op.

Onderaan is sy naam geteken, skaars leesbaar: Frans Naudé.

Daar is ’n glimlaggie om haar mond toe sy die brief opvou en weer in die koevert steek.

Skielik hoor sy die hees gefluit van die trein, en ’n paar oomblikke later stoom dit rammelend die stasie binne. Aletta staan eenkant en wag, om te kyk wie almal afklim. Sy het die man egter dadelik raakgesien: ’n lang, skralerige man van omtrent dertig, netjies maar onopsigtelik aangetrek in ’n grys broek en grys sportbaadjie. Sy stap na hom toe.

“Goeiemôre,” groet sy saaklik. “Is jy miskien Jim Muller?”

Die man kyk haar ’n oomblik ondersoekend aan, dan knik hy. ’n Valerige man, dink sy, maar sy blougrys oë is helder en vol belangstelling. Hy lyk soos ’n man op wie sy kan staatmaak.

“Ek is juffrou Vosloo,” sê sy en hou haar hand uit. “Aletta Vosloo.”

“Aangename kennis, juffrou Vosloo,” sê hy net so saaklik soos sy. Jim Muller se handdruk is ferm en versterk haar eerste gunstige indrukke. Die nuwe bestuurder lyk soos ’n ordentlike man en haar hart voel heelwat ligter.

“Is dit al jou bagasie?” vra sy effens verbaas, terwyl sy kyk na die enkele koffer en verbleikte reënjas wat hy oor sy arm het. Vir ’n man wat gekom het om te bly, reis hy darem baie lig.

“Dis al, juffrou.” Indien hy bewus is van haar verbasing, laat hy dit nie blyk nie. “Ek is jammer die trein is so laat. Ek hoop nie jy is verontrief nie.”

“Ek het heelwat op die dorp te doen gehad en kon my sake intussen klaarmaak. Nou kan ons dadelik plaas toe gaan.”

’n Paar minute later lê die dorp agter hulle. Aletta ry vinnig, want sy is haastig. Hulle is genooi om die middag op Welgenoeg, een van die buurplase, te gaan tennis speel.

Terwyl hulle ry, vra sy Jim Muller uit oor sy vorige pos en die tipe werk wat hy gedoen het.

“Ek het eintlik ervaring van sitrus- en beesboerdery,” sê hy. “Van mielies, sonneblom, grondboontjies en die ander dinge wat julle in hierdie wêreld kweek, weet ek maar min. Om die waarheid te sê, ek het eintlik maar net hierheen gekom om meneer Brand-hulle uit te help tot tyd en wyl hulle ’n geskikter persoon kry. As ek hou van die werk, besluit ek miskien om langer aan te bly, maar soos sake nou staan, duur ons kontrak net tot die einde van Desember.”

“Ek sien,” sê sy. Die mense kon haar darem laat weet het wat hulle planne is, dink sy wrewelig. Sy hoop aan die een kant Jim Muller hou nie van die werk nie en hulle sit een van die dae weer sonder ’n bestuurder. Dit sal Frans Naudé miskien tot ander insigte dwing.

Sy sien Jim Muller leun effens vorentoe en kyk na die snelheidsmeter, en sy sien dat sy meer as honderd-en-twintig kilometer per uur ry. Sy wil net haar voet van die petrolpedaal afhaal – die nuwe plaasbestuurder is blykbaar ongerus – toe ’n donkie onverwags agter ’n bos uitspring en reg voor die motor instorm.

Instinktief wil sy wegswaai om die donkie te vermy, maar ’n sterk hand gryp die stuur vas en hou die motor in die pad. Sy hoor net ’n harde slag soos die donkie die motor vol teen die kant tref, en eers ’n hele entjie verder bring sy die motor tot stilstand. Wit geskrik spring sy uit. Die arme donkie lê roerloos langs die pad en die Chev het ’n yslike duik aan die kant gekry. Sonder ’n woord stap die nuwe plaasbestuurder saam met haar terug tot by die donkie. Bloed loop uit die dier se bek en toe Jim Muller aan hom raak, bly hy roerloos lê.

“Morsdood,” sê hy bondig, en Aletta voel skielik hoe haar maag draai. ’n Oomblik nog veg sy teen die gevoel wat in haar opstoot, en dan, tot haar groot verleentheid, raak sy daar in die pad voor die man hewig naar. Sonder ’n woord gee hy haar ’n skoon wit sakdoek, wat sy dankbaar aanvaar.

“Ek is jammer,” sê sy toe sy weer kan praat en kyk vlugtig na hom. Sy gesig is streng, die grysblou oë koel, sonder ’n greintjie simpatie. “Dit was ’n ongeluk,” stamel sy, nog nie heeltemal van haar skrik herstel nie.

“Dit kon ’n veel erger ongeluk gewees het,” sê Jim Muller streng en sy weet waarvan hy praat. Om die motor teen daardie snelheid opsy te ruk, is moeilikheid soek.

Hy sleep die donkie ’n entjie uit die pad uit.

“Ons kan nou niks verder doen nie,” sê hy saaklik. “Jy moet maar later bel en uitvind aan wie die donkie behoort.”

“Dis oom Floors Buitendach se grond – hy het ’n klompie donkies. Ek sal bel.”

Hulle stap terug na die motor toe. Saam betrag hulle die skade aan die ou Chev, dan maak Jim Muller die linkerdeur oop en sê in dieselfde koel, saaklike stem: “Kom, juffrou. As jy nie omgee nie, sal ek verder bestuur.”

Sy kyk hom verbaas en half vererg aan. “Ek makeer niks nie. Ek sal self bestuur.”

Beleef maar beslis sê hy: “Jy is ontsteld; ek dink dit sal beter wees as ek bestuur.”

Met groeiende ergernis en verbasing gluur sy hom aan. “Jy is besig om ’n berg van ’n molshoop te maak,” sê sy koud.

Die blougrys oë kyk koel en bedaard terug in hare. Daar is geen teken van versagting in die streng gesig nie, en tot haar eie verbasing klim sy sonder ’n verdere woord in die motor en hy maak die deur toe.

In ’n gespanne stilte ry hulle verder. Sy is so kwaad en gekrenk dat sy kan huil. Die vermetelheid van die man! Om haar soos ’n stout, onverantwoordelike kind te behandel! Sy moes nooit toegegee het nie!

Langs haar sê Jim Muller terwyl hulle teen ’n sedige vyf-en-tagtig kilometer per uur ry: “In die toekoms kan jy gerus onthou, juffrou – veral as jy teen honderd-en-twintig kilometer per uur ry – om nooit te probeer uitdraai as daar skielik iets voor jou in die pad verskyn nie. Jy sal net die motor omgooi.”

“Ek sal onthou, meneer Muller,” sê sy kil. “Dit spyt my as ek jou ontstel het, maar dis verby en jy het gelukkig niks oorgekom nie. Kan ons dit nou maar vergeet?”

“Ek sal nie weer daarna verwys nie, as dit is wat jy bedoel,” sê hy beleef. “Maar jy sal die eienaar van die donkie en die polisie in kennis moet stel en jy sal seker die duike in die motor wil laat regmaak voor doktor Naudé terugkom. Ek dink die skade is nogal aansienlik.”

Sy kyk vinnig, vererg na Jim Muller, maar sy oë is stip voor hom op die pad gerig en sy wonder hoeveel die nuwe bestuurder van hulle sake af weet. Sou hy opdrag gekry het om ’n ogie oor Frans Naudé se belange te hou? Hoe langer sy by hom is, hoe minder hou sy van hom. En daardie eerste oomblik op die stasie het sy nogal gedink hulle sal goed oor die weg kom!