Читать книгу Akupunktura. Praktyczny przewodnik po chińskiej sztuce medycznej - Tsolmonpurev Badarchin - Страница 6

Akupunktura i moksaterapia są najstarszą metodą leczniczą starożytnej medycyny wschodniej. Obecnie stanowi metodę uzupełniającą medycynę konwencjonalną. Jest uznaną przez Światową Organizację Zdrowia metodą leczenia.

Akupunktura polega na regulowaniu krążenia energii Qi w meridianach za pomocą nakłuwania igłami określonych punktów na powierzchni ludzkiego ciała, które są rozmieszczone wzdłuż meridianów.

Teoria meridianów jest fundamentem akupunktury. Meridiany to kanały energetyczne, w których płynie energia życiowa Qi. Istnieje 12 meridianów głównych i 8 cudownych. Każdy meridian główny ma swój przebieg zewnętrzny, który łączy kolejne punkty akupunktury oraz wewnętrzny, którym komunikuje się z narządami Zang – Fu.

Meridiany biegnące z góry w dół ciała nazywane są meridianami Yang, a te, które biegną z dołu do góry – meridianami Yin. Wzdłuż każdego meridianu umiejscowione są punkty aktywne.

Pierwszą koncepcję meridianów przedstawił mongolski uczony Khutaibileg w 1303 r. On systematyzował punkty akupunktury i zrobił atlas 12 meridianów głównych. Później, w 1341 roku chiński uczony Hua Be Ren do tego atlasu dodał 2 dodatkowe meridiany – Dumai i Renmai.

Jedną z wielu teorii dotyczących mechanizmu działania akupunktury jest teoria bioenergetyczna. Opiera się na założeniu zdolności żywego organizmu do pobierania energii z otoczenia. Wskazał na to rosyjski uczony A. L. Czyżewski.

Zestaw 12 meridianów głównych rozpoczyna się od meridianu płuc, a kończy się na meridianie wątroby. W meridianach głównych energia Qi płynie tylko w jednym kierunku.

1. Meridian płuc

Shoutaiyingfeijing

The Lung Channel of Hand-Taiying

Meridian płuc rozpoczyna się pod przeponą, schodzi w dół i łączy się z jelitem grubym. Następnie zawraca do żołądka i dalej biegnie poprzez przeponę do płuc. Z płuc biegnie wzdłuż tchawicy do krtani. Następnie wykonując zwrot poprzeczny wychodzi z klatki piersiowej w punkcie Zhongfu LU1 pod obojczykiem. Stamtąd przechodzi na kończynę górną i biegnie dalej po bocznej powierzchni ramienia do dołu łokciowego oraz dłoniową powierzchnią przedramienia w kierunku tętnicy promieniowej obok meridianu serca i osierdzia, a następnie przechodzi przez kłąb kciuka i kończy się obok przyśrodkowego kąta paznokcia kciuka w punkcie Shaoshang LU11.

Na meridianie płuc znajduje się 11 punktów

Ważne punkty terapeutyczne

1.  Zhongfu LU1 – punkt znajduje się pomiędzy I i II żebrem na bocznej powierzchni klatki piersiowej, poniżej dolnego brzegu obojczyka w odległości 6 cun od meridianu Renmai. Jest punktem przednim Mu dla płuca.

Wskazania: dychawica oskrzelowa, duszność, kaszel, ból barku. Najczęściej stosuje się moksaterapię.

2.  Chize LU5 – punkt znajduje się w zgięciu łokciowym po stronie promieniowej ścięgna mięśnia dwugłowego. Jest punktem morza energii (He) meridianu płuc oraz punktem przenikania czynników patogennych zewnętrznych do narządów wewnętrznych. Jest punktem syna, meridianu płuc oraz aktywuje energię Qi w ośmiu cudownych punktach Bamai jiao hui xue.

Wskazania: gorączka, zaparcie, nadciśnienie tętnicze, astma oskrzelowa oraz syndrom nadmiaru gorąca płuca.

3.  Lieque LU7 – punkt znajduje się 1,5 cun wyżej od zgięcia nadgarstka po stronie promieniowej nad wyrostkiem rylcowatym. Punkt otwierający kanał cudowny Renmai.

Wskazania: suchy kaszel, dychawica oskrzelowa.

4.  Taiyuan LU9 – punkt znajduje się w fałdzie dłoniowym nadgarstka na kości promieniowej. Jest punktem Yuan i matki meridianu płuc oraz „Bahui” układu krążenia. Znajduje się przy tętnicy promieniowej nadgarstka.

Wskazania: nierównomierne bicie serca, arytmia, zadyszka, niedobór energii Qi płuca.

5.  Yuji LU10 – punkt znajduje się po środku mięśnia III kości kciuka, kształtem przypominającego brzuch ryby. Ten punkt ma również znaczenie diagnostyczne. Często obserwowano osłabienie napięcia tego mięśnia podczas ucisku, w czasie przewlekłych chorób płuc oraz poprawę po leczeniu.

Wskazania: przewlekłe choroby płuc, rozedma płuca.

6.  Shaoshang LU11 – punkt znajduje się na kącie paznokcia kciuka po stronie promieniowej. Eliminuje gorąco z płuca i serca.

Wskazanie: syndrom nadmiaru flegma gorąca w płucach, angina, gorączka z bólem gardła.

Funkcje płuc według teorii pięciu elementów

– zarządzają ruchem Qi

– kontrolują oddech

– regulują pasaż wodny.

2. Meridian jelita grubego

Shouyangmingdachangjing

The Large intestine Channel of Hand Yangming

Meridian jelita grubego zaczyna się od punktu Shangyang LI1, który znajduje się w kącie paznokcia palca wskazującego po stronie promieniowej. Dalej biegnie po drugiej kości śródręcza i przechodzi przez zagłębienie tabakierki anatomicznej na przedramię i po jego przednio-bocznej powierzchni przebiega do zgięcia łokciowego, do punktu Quchi LI11. Z punktu Quchi po przednio-bocznej powierzchni ramienia biegnie ku górze do najwyższego punktu ramienia Jianyu LI15. Z ramienia dochodzi do punktu Jugu LI16 w zagłębieniu między barkowym końcem obojczyka, a grzebieniem łopatki. Stamtąd łączy się z punktem Dazhui (DU14), gdzie krzyżują się meridiany Yang kończyn dolnych i górnych. Z punktu Dazui wraca do przodu, do dołu nadobojczykowego, tu łączy się z punktem Quepen ST12 oraz dzieli się na dwie gałęzie.

Jedna gałąź przenika do płuca i dalej poprzez przeponę do jelita grubego, a druga gałąź wstępuję na szyję i dochodzi do policzka i górnej wargi. Przechodząc przez policzek rozgałęzia się do szczęki dolnej i zawraca do górnej wargi. Następnie krzyżując się z własnym meridianem pod nosem, przechodzi na drugą stronę i kończy się w punkcie Yingxiang LI20, który znajduje się na wysokości skrzydełka nosa i tu łączy się z meridianem żołądka.

Na meridianie jelita grubego znajduje się 20 punktów

Ważne punkty terapeutyczne

1.  Hegu LI4 – jest punktem Yuan meridianu jelita grubego. Znajduje się on w połowie drugiej kości śródręcza. Dokładnie na najwyższym punkcie mięśnia, gdy kciuk jest przywiedziony do wskaziciela. Jest najczęściej nakłuwanym punktem terapeutycznym. Ma on działanie ogólnie wzmacniające, przeciwzapalne, przeciwbólowe oraz pobudza syntezę kolagenu. Tu znajduje się system „ECIWO” – mikrosystem akupunkturowy embrionalnej zawartości.

Wskazania: bóle głowy niezależnie od przyczyny, ból zęba, biegunka, zatrzymanie cyklu miesiączkowego, stan zmęczenia psychofizycznego.

2.  Jangxi LI5 – punkt ogólnowzmacniający i immunostymulujący. Znajduje się na grzbiecie nadgarstka – po stronie promieniowej, czyli w dołku promieniowym – tam gdzie znajduje się tabakierka anatomiczna.

Wskazania: bóle głowy niezależnie od przyczyny, ból zęba, biegunka, zatrzymanie cyklu miesiączkowego, stan zmęczenia psychofizycznego, szum i dzwonienie w uszach, głuchota, ból nadgarstka.

3.  Pianli LI6 – jest punktem Luo meridianu jelita grubego, znajduje się na powierzchni przedniobocznej przedramienia 3 cuny wyżej od punktu Yangxi LI5. Ma działanie odchudzające.

4.  Quchi LI11 – jest punktem morza energii Qi (He) meridianu jelita grubego oraz punktem matki. Ma działanie ogólne wzmacniające. Znajduje się na zagłębieniu bocznym przy końcu linii powstającej podczas zgięcia w stawie łokciowym.

Wskazania: gorączka, bóle ramienia, barku, szyi i bóle głowy oraz porażenie kończyny górnej, zaparcia.

5.  Binao LI14 – punkt znajduje się na dolnym przyczepie mięśnia naramiennego na linii punktów Quchi LI11 i Jianyu LI15. Działa odchudzająco. Punkt ten jest związany z bólami ramiennymi. Igłą należy nakłuć skośnie w kierunku barku.

Wskazania: zespół bólowy barku i ramienia, szyi, łokieć tenisisty, otyłość.

6.  Jianyu LI15 – punkt znajduje się na przednim dołku obręczy barkowej, który się pojawia przy uniesieniu ręki do poziomu barku.

Wskazania: kręcz szyi, zwyrodnienie i stan zapalny stawu barkowego.

7.  Yingxiang LI20 – punkt znajduje się w fałdzie nosowo-wargowej.

Wskazania: utrata powonienia, katar i zatkany nos, nieżyt alergiczny nosa i zatok.

Funkcje jelita grubego według teorii pięciu elementów

Meridian jelita grubego stabilizuje czynność śluzówek i zwiększa ich perystaltykę oraz polepsza procesy usuwania toksyn.

3. Meridian żołądka

Zuyangmingweijing

The Stomach Channel of Foot-Yangming

Meridian żołądka rozpoczyna się od punktu Yingxiang LI20, biegnie po bocznej powierzchni nosa i dochodzi do wewnętrznego kąta oka. Tu łączy się z meridianem pęcherza moczowego w punkcie Jingming BL1. Biegnie z powrotem do dolnej krawędzi oczodołu i łączy się z własnym meridianem. Dalej biegnie na dół do punktu Shuigou DU26, który znajduje się pod nosem. Z tego punktu wnika do zębów górnych, a następnie okrążając wargi łączy się z meridianem Renmai w punkcie Chengjiang REN24, który znajduje się w środku zagłębienia bródkowego pod wargą dolną. Stamtąd biegnie wzdłuż szczęki dolnej ku tyłowi do kąta szczęki i skręca ku górze, przed małżowiną uszną, krzyżuje się z meridianem pęcherza żółciowego w punkcie Shangguan GB3. Dalej kieruje się do kości czołowej do punktu Touwei ST8 i kończy się w punkcie Shenting DU24. Druga gałąź biegnie z punktu Daying ST5 wzdłuż gardła do dołu nadobojczykowego do punktu Quepen ST12 (z tego punktu łączy się z punktem Dazui DU14), gdzie dzieli się na 2 gałęzie:

1. Gałąź wewnętrzna wchodzi w głąb klatki piersiowej, przez przeponę dochodzi do żołądka i śledziony w poziomie punktu Zhongwan ST12, a następnie schodzi do pachwiny i łączy się z punktem Qichong ST30.

2.  Gałąź zewnętrzna schodzi od punktu Quepen ST12 po przedniej powierzchni klatki piersiowej i brzucha do pachwiny do punktu Qichong ST30, gdzie łączy się gałęzią wewnętrzną. Na poziomie punktu Rugen ST18 (V przestrzeni międzyżebrowej wnika do śledziony. Z punktu Qichong ST30 schodzi na kończynę dolną i biegnie prosto po przedniej powierzchni uda do punktu Lianqui ST34 i dalej po przednio-bocznej powierzchni kolana i podudzia do grzbietu stopy, kończy się w punkcie Lidui ST45. Z punktu Zusanli ST36 odchodzi gałąź, która dochodzi do bocznej strony trzeciego palca, a następnie gałąź odchodzi z punktu Chongyang ST42, który znajduje się na najwyższym grzbiecie Stopy i łączy się z punktem Yinbai SP1 (meridian śledziony i trzustki).

Dodatkowe sprzężenia meridianu żołądka

Rozpoczyna się od trzeciego palca stopy i biegnie do punktu Jiexi ST41 w środku zgięcia Stopy. Stąd odchodzą dwie gałęzie. Pierwsza po przednio-bocznej powierzchni podudzia dochodzi do punktu Yanglingquan GB34. Stamtąd biegnie do punktu Huantiao GB30 i Zhangmen LR13 oraz łączy się z meridianem Daimai. Następnie przenika do kręgosłupa kończy się w punkcie Ganshu BL18 oraz Danshu BL19. Druga biegnie z punktu Jiexi ST41 poprzez punkty Futu ST32, Biguan ST31 oraz po przedniej powierzchni brzucha do punktu Quepen ST12. Dalej biegnie wzdłuż szyi ku górze i dochodzi do punktu Dicang ST4. Z tego punktu odchodzą kolejne dwie gałęzie: pierwsza biegnie do punktu Yingxiang LI20, dalej do punktu Sibai ST2, a druga przez punkty Jiache ST6 i Xiaguan ST7 do punktu Touwei ST8.

Na meridianie żołądka znajduje się 45 punktów

Ważne punkty terapeutyczne

1.  Dicang ST4 – lokalizuje się w odległości 0.5 cun bocznie od kąta ust.

Wskazania: porażenie nerwu twarzowego, ślinotok u dzieci.

2.  Daying ST5 – lokalizuje się w odległości 1 cun ku przodowi od kąta żuchwy na policzku.

Wskazania: zapalenie ślinianek, ślinotok.

3. Jiache ST6 – punkt umiejscowiony na uwypukleniu mięśnia żuchwy przy zaciśniętych zębach.

Wskazania: bóle zębów, zapalenie ślinianek.

4.  Xiaguan ST7 – punkt umiejscowiony w zagłębieniu dolnego brzegu kości jarzmowej, ku przodowi od wyrostka kłykciowego żuchwy. Ma ważne działanie lecznicze: rozluźnia mięśnie tylne oka, zmniejsza reakcję mrugania (w 1977 roku był obserwowany przez profesora Lkhamsuren podczas operacji oka w Mongolii), nakłucie na głębokość 1,5-2 cun prostopadle.

Wskazania: porażenie nerwu twarzowego, bóle zębów szczęki dolnej i górnej, choroby oczu.

5.  Touwei ST8 – punkt znajduje się w odległości 1 cuny ku tyłowi od kąta przedniej granicy włosów w odległości 4,5 cuny od meridianu Renmai.

Wskazania: bóle i zawroty głowy.

6.  Quepen ST12 – punkt znajduje się w środku dołu nadobojczykowego za dolnym tylnym brzegiem mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego w linii sutkowej. W tym punkcie spotykają meridiany Yang, ale w praktyce rzadko nakłuwany. W tym punkcie łączy się z meridianem Yang, ale w praktyce jest rzadko nakłuwany.

Wskazania: bóle, zapalenie mięśni szyjno-ramiennych i węzłów chłonnych szyi.

7.  Liangmen ST21 – punkt umiejscowiony w nadbrzuszu w odległości 2 cun od punktu Zhongwan REN12.

Wskazania: choroby żołądka, nadmierny apetyt, zaburzenie trawienia i zastój pokarmu w żołądku.

8. Tianshu ST25 – punkt znajduje się na przedniej powierzchni brzucha, w odległości 2 cun od pępka na zewnątrz. Jest punktem przednim Mu dla jelita grubego.

Wskazania: choroby jelita cienkiego i grubego, wzdęcia jelit, zaparcia, biegunki, choroby ginekologiczne: krwawienie, zatrzymanie miesiączki, upławy.

9.  Shuidao ST28 – nazwa oznacza drogę wody. Punkt umiejscowiony 3 cuny poniżej punktu Tianshu ST25 w podbrzuszu w odległości 2 cun od punktu Guan Yuan REN4. Działa odwadniająco i odchudzająco.

Wskazania: obrzęk, otyłość, choroby urologiczne i ginekologiczne, zatrzymanie moczu.

10. Guilai ST29 – punkt znajduje się 4 cuny poniżej pępka, w odległości 2 cun od punktu Zhangji REN3.

Wskazania: choroby ginekologiczne i dróg moczowych, brak miesiączki, wypadanie macicy, przewlekłe zapalenie jajników.

11. Dubi ST35 – punkt umiejscowiony w zagłębieniu poniżej dolnego brzegu rzepki.

Wskazania: zapalenie stawu kolanowego, zmiany organiczne w stawie kolanowym.

12. Zusanli ST36 – punkt znajduje się 3 cuny poniżej punktu Dubai ST35, 1 cun na zewnątrz od grzebienia kości piszczelowej. Nazywany punktem wielkiego lekarza oraz punktem Xia-he dla żołądka. Efekt leczniczy powstaje wtedy, gdy nakłucie jest odczuwalne w punkcie Jiexi ST41. Nakłucie prawostronne metodą wzmacniającą działa uspokajająco i regenerująco.

Wskazania: schorzenia układu pokarmowego, dysfunkcja śledziono-żołądkowa, syndrom niedoboru.

13. Shangjuxu ST37 – umiejscowiony 3 cuny poniżej Zusanli ST36. Punkt Xia-he dla jelita grubego.

Wskazania: ostra i przewlekła biegunka oraz przewlekłe choroby jelita grubego.

14. Xiajuxu ST39 – umiejscowiony 6 cunów poniżej Zusanli. Punkt Xia-he dla jelita cienkiego.

Wskazania: bóle w podbrzuszu, bóle przepukliny, zaburzenie czuciowe i ruchowe kończyn dolnych, ropień w piersi, utrata przytomności.

15. Fenglong ST40 – punkt Luo meridianu żołądka jest umiejscowiony 8 cun poniżej kolana oraz jest punktem leczniczym przy nadmiernym zbieraniu flegmy w organizmie i patogennego wiatru. Działanie mukolityczne.

Wskazania: bóle brzucha i w klatce piersiowej, duszność, nieżyt oskrzeli z gęstą wydzieliną, trudności z wypróżnianiem i odkrztuszaniem flegmy.

16. Jiexi ST41 – jest umiejscowiony w środku zgięcia stopy. Nakłucie w kierunku pięty. Jest punktem matki meridianu żołądka.

Wskazania: porażenie połowiczne, obrzęk twarzy, zaćma, bóle głowy i oczodołu, padaczka.

17. Neiting ST44 – punkt znajduje się na grzbiecie stopy, 0.5 cuny od brzegu rozejścia się II i III palca śródstopia. Punkt, który jest najczęściej stosowany w praktyce. Szczególnie działa przeciwbólowo na bóle zębów szczęki dolnej.

Wskazania: porażenie nerwu twarzowego, krwawienie z nosa, biegunka krwista, ból stopy, bóle żołądka, a także bóle głowy.

18. Lidui ST45 – punkt umiejscowiony na grzbiecie drugiego palca stopy, jest punktem uspokajającym, punktem syna meridianu żołądka.

Wskazania: obrzęk twarzy, koszmary nocne, psychozy, padaczka.

Funkcje żołądka według teorii pięciu elementów

Meridian żołądka stabilizuje układ narządów trawienia i wpływa na psychikę:

– przyjmuje pokarm i trawi

– część czystą kieruje do śledziony, resztę przekazuje do jelita cienkiego.

4. Meridian śledziony i trzustki

Zutaiyinpijing

The Spleen Channel of Foot-Taiyin

Meridian śledziony rozpoczyna się od punktu Yinbai SP1(u podstawy paznokcia palucha) i biegnie po przyśrodkowej stronie stopy przez punkt Gongsun SP4 do punktu Shangqiu SP5, który umiejscowiony jest przed kostką przyśrodkową. Stąd biegnie ku górze po tylnej krawędzi kości piszczelowej i w punkcie Sanyinjiao SP6 spotyka się z meridianami trzech Yin kończyny dolnej. Dalej na odcinku z punktami Lougu SP7, Diji SP8, Yinlingquan SP9 biegnie obok meridianu wątroby, a następnie po przednio przyśrodkowej powierzchni uda i przechodzi przez pachwinę na podbrzusze do punktu Chongmen SP12. Tu rozgałęzia się i wnika do wnętrza jamy brzusznej gdzie łączy się ze śledzioną oraz żołądkiem. Dalej przechodzi przez przeponę i wzdłuż przełyku do podstawy języka. Na wysokości punktu Tanzhong REN17 rozgałęzia się do serca. Zewnętrzna gałąź meridianu śledziony od punktu Chongmen SP12 biegnie po przednio-bocznej powierzchni brzucha i klatki piersiowej do drugiej przestrzeni międzyżebrowej, łączy się z punktem Zhongfu LU1 (meridian płuc). Następnie skręca ku dołowi i dochodzi do szóstej przestrzeni międzyżebrowej w linii pachowej środkowej w punkcie Dabao SP21, który łączy się z meridianem wątroby i pęcherzyka żółciowego.

Dodatkowe sprzężenia meridianu śledziony-trzustki

Rozpoczynając od punktu Yinbai SP1 występuje I sprzężenie w punkcie Shangqui SP5, następnie w punkcie Yinlingquan SP9 oraz w punkcie Qugu REN2, który jest skrzyżowaniem trzech Yin kończyny dolnej. Dalej z punktu Qugu REN2 wnika do jamy brzusznej i ma sprzężenie łączące punkty Changqiang DU1 oraz Mingmen DU4 (tu łączy się z meridianem nerek). Kolejne sprzężenie powstaje pomiędzy punktami Daheng SP15 i Zhangmen LR13. Meridian śledziony jest połączony energetycznie z meridianem żołądka oraz jelita cienkiego.

W meridiane śledziony-trzustki znajduje się 21 punktów

Ważne punkty terapeutyczne

1.  Yinbai SP1 – punkt reanimacyjny, usytuowany w przyśrodkowym kącie paznokcia palucha.

Wskazania: wzdęcie brzucha, biegunka, zaburzenia miesiączkowe, nadmierne krwawienie, nieodklejanie łożyska.

2.  Gongsun SP4 – punkt otwierający kanał cudowny Chongmai oraz Luo meridianu śledziony i trzustki, umiejscowiony w zagłębieniu I kości śródstopia na przyśrodkowym brzegu stopy. Punkt odpowiedzialny za prawidłowy przebieg energii Qi w dolnej partii ciała.

Wskazania: obrzęk twarzy, choroby ginekologiczne, zaburzenie ruchowe i czuciowe kończyn dolnych, duszność.

3.  Shangqiu SP5 – punkt uspokajający oraz spazmolityczny. Znajduje się ku przodowi i dołowi od kostki wewnętrznej. Jest punktem syna meridianu śledziony i trzustki.

Wskazania: padaczka, schizofrenia.

4.  Sanyinjiao SP6 – punkt spotkania trzech meridianów Yin kończyny dolnej znajduje się 3 cuny powyżej kostki wewnętrznej na tylnej krawędzi kości piszczelowej.

Wskazania: choroby ginekologiczne: bezpłodność, krwawienie maciczne, zaburzenie miesiączkowe, nietrzymanie moczu, niedowład kończyn dolnych i choroby żołądka: ból żołądka, brak łaknienia, zaburzenie trawienia, biegunki.

5.  Yinglingquan SP9 – punkt He energii meridianu śledziony, jest zlokalizowany poniżej stawu kolanowego na przyśrodkowej powierzchni podudzia.

Wskazania: bóle brzucha, obrzęki, bóle kręgosłupa, bezwiedne moczenie.

6.  Xuehai SP10 – punkt znajduje się w przyśrodkowej powierzchni uda 2 cuny powyżej rzepki. Przy uchwyceniu ręką kolana kciuk ręki wskazuje punkt. Punkt krwiotwórczy, często nakłuwany przy wysypkach uczuleniowych, chorobach ginekologicznych szczególnie krwawienie narządu rodnego, nieodklejanie łożyska.

Funkcje śledziony według teorii pięciu elementów

– kontroluje i odżywia krew

– rządzi mięśniami kończyn

– zarządza transportem płynów, śluzu

– zaburzenie funkcji śledziony i trzustki, daje objawy chorobowe na wargach.

Zaburzenie funkcji śledziony produkuje nadmierną wilgoć i flegmę.

Meridian śledziony i trzustki stabilizuje tkankę łączną, jest regulatorem trawienia i uspokaja psychikę.

5. Meridian serca

Shoushaoyinxinjing

The Heart Channel of Hand-Shaoyin

Meridian serca rozpoczyna się w okolicy punktu Tanzhong REN17 (gałąź wewnętrzna), skąd odchodzą trzy odgałęzienia. Pierwsza z nich dochodzi do serca, dalej przez przeponę do jelita cienkiego, druga kieruje się ku górze wzdłuż tchawicy, biegnie za gałki oczne, dochodzi do mózgu, a następnie biegnie przez płuco do dołu pachowego i przechodzi na powierzchnię klatki piersiowej. Dalej przechodzi wzdłuż przyśrodkowej powierzchni kończyny górnej do punktu Shenmen HT7, następnie biegnie pomiędzy czwartym i piątym palcem, kończy się u podstawy paznokcia V-go palca po stronie promieniowej i tu łączy się z meridianem jelita cienkiego.

Dodatkowe sprzężenia meridianu serca

Rozpoczynając przebieg od punktu Shaochong HT9 ma I sprzężenie w punkcie Shenmen HT7, II – w punkcie Shaohai HT3, a III – pod pachą. Dalej od dołu pachowego na przedniej górnej części klatki piersiowej (mostek), schodzi ku dołowi, gdzie ma ostatnie sprzężenie przy pępku.

Na meridiane serca znajduje się 9 punktów

Ważne punkty terapeutyczne

1.  Shaohai HT3 – zwany punktem radości życia, znajduje się przy końcu poprzecznej linii zgięciowej przy zgiętym łokciu. Nakłuwa się nie głęboko, skośnie w kierunku nadgarstka (tu znajduje się tętnica łokciowa).

Wskazania: nerwica lękowa, smutek.

2.  Tongli HT5 – punkt znajduje się 1 cun powyżej fałdy poprzecznego nadgarstka na łokciowej powierzchni nadgarstka. W tym punkcie meridian serca łączy się z meridianem jelita cienkiego.

Wskazania: zaczerwienienie twarzy, neurogenne kołatanie serca.

3.  Shenmen HT7 – punkt znajduje się na łokciowej stronie zgięcia nadgarstka przy kości grochowatej i ścięgna. Punkt Yuan meridianu serca, często nakłuwany, jest ważnym punktem leczniczym, jednym z sześciu punktów meridianu Yang i punktem syna meridianu serca.

Wskazania: nerwica lękowa, kołatanie serca, osłabienie pamięci i koncentracji przy przebiegu choroby niedokrwiennej mózgu.

Funkcje serca według teorii pięciu elementów

– zarządza krwią i naczyniami krwionośnymi, które zaopatrują mózg

– manifestuje się na twarzy

– jest siedliskiem świadomości (ducha Shen)

– zaburzenie funkcji serca powoduje objawy chorobowe na języku.

Język określa zespół gorąca i zimna oraz zespół nadmiaru i niedoboru serca. Przy nadmiarze serca pojawia się czerwony język, trudność z mówieniem. Częstszym objawem przy syndromach madmiaru i niedoboru serca jest zaburzenie snu. Na przykład przy nadmiarze występują: trudności z zaśnięciem, suchość w ustach, kłucie serca, a przy niedoborze: brak odczucia wyspania się, niepokój, kołatanie serca, osłabienie pamięci. Jeśli niedobór serca jest związany ze śledzioną towarzyszą temu objawy takie jak: brak apetytu, niestrawność, odbijanie się i rozpieranie w piersi.

6. Meridian jelita cienkiego

Shoutaiyangxiaochangjing

The Small Intestine channel of Hand-Taiyang

Meridian jelita cienkiego rozpoczyna się z punktu Shaoze SI1 umiejscowionego przy nasadzie paznokcia V palca dłoni i przebiegając po stronie łokciowej kości śródręcza przez punkty Quangu SI2, Houxi SI3 dochodzi do nadgarstka i stawu łokciowego. Następnie wzdłuż tylnej powierzchni ramienia biegnie do stawu barkowego i do punktu Bingfeng SI12, umiejscowionego w centrum dołu nadgrzebieniowego. Z tego punktu dochodzi do punktu Dazhui DU14, a stamtąd kierując się ku dołowi nadobojczykowemu dochodzi do punktu Quepen ST12. Tu dzieli się na dwie gałęzie:

1.  Pierwsza gałąź biegnie wzdłuż szyi do policzka i kończy się przed skrawkiem ucha oraz rozdziela się na kolejne dwie gałęzie: do wewnętrznego kąta oka (w punkcie Jingming BL1 łączy się z meridianem pęcherza moczowego) i do zewnętrznego kąta oka (łączy się z meridianem pęcherza żółciowego i z punktem Taiyang Ex point).

2.  Druga gałąź wchodzi do klatki piersiowej i łączy się z sercem. Następnie przechodzi przez przeponę do żołądka i jelita cienkiego, dalej łączy się z punktem Guanyuan REN4.

Dodatkowe sprzężenia meridianu jelita cienkiego

I sprzężenie – powstaje pomiędzy punktami Yanggu SI5 i Yanglio SI6.

II sprzężenie – w punkcie Xiaohai SI8.

III sprzężenie – pod pachą.

IV sprzężenie za wyrostkiem sutkowatym, które łącząc się z punktem Yifen SJ17 wnika do mózgu.

V sprzężenie – biegnie z punktu Wangu GB12 (umiejscowionego poniżej wyrostka sutkowatego) okrążając małżowinę uszną do punktu Jiache ST6 (umiejscowionego na kącie żuchwy).

VI sprzężenie – powstaje pomiędzy punktami Jiache ST6 i Touwei ST8.

Na meridiane jelita cienkiego znajduje się 19 punktów

Ważne punkty terapeutyczne

1.  Shaoze SI1 – punkt znajduje się na kącie zewnętrznym paznokcia palca małego ręki ( po stronie łokciowej). Jest punktem silne działającym przy niedostatecznej laktacji.

Wskazania: brak laktacji po porodzie, syndrom nadmiaru serca, nudności, zawroty głowy.

2.  Houxi SI3 – punkt znajduje się na końcu linii poprzecznej za stawem śródręcznopalcowym po stronie łokciowej. Jest to punkt otwierający cudowny kanał Dumai oraz punktem matki meridianu jelita cienkiego.

Wskazania: przy bólach obręczy barkowej, kręczu karku, niedosłuchu, padaczce, potach nocnych. Przy nawracających bólach kręgosłupa jest nakłuwany z punktem Shennai BL62.

3.  Wangu SI4 – punkt Yuan, znajduje się w zagłębieniu pomiędzy V kością śródręcza i kością trójkątną.

Wskazania: kręcz karku, ból pleców, zapalenie reumatoidalne stawów.

4.  Yanglao SI6 – punkt Xi, silne działania na wzrok. Jest umiejscowiony na grzbiecie nadgarstka po stronie promieniowej wyrostka rylcowatego kości łokciowej.

Wskazania: kręcz karku, szyi, osłabienie wzroku, zespół bolesnego barku, ból nadgarstka.

5.  Jianwaishu SI14 – punkt umiejscowiony 3 cuny od wyrostka ościstego Th1.

Wskazania: napięcie, ból mięśni karku i łopatki.

6.  TIngqong SI19 – punkt umiejscowiony przed uchem w zagłębieniu między skrawkiem ucha a stawem żuchwowym.

Wskazania: szum w uszach, niedosłuch, wyciek z ucha, ból kręgosłupa, drętwienie kończyny górnej.

Funkcje jelita cienkiego według teorii pięciu elementów

Meridian jelita cienkiego regeneruje śluzówkę jelita oraz działa rozkurczowo na mięśnie gładkie.

Jelito cienkie oddziela płyn czysty od mętnego, przy czym czyste kieruje do śledziony, zaś mętne do jelita grubego. Część płynów, które nie zostały oddzielone, kieruje do nerek oraz do pęcherza moczowego.

Przy nadmiarze gorąca jelita cienkiego spotyka się zaburzenie trawienia, owrzodzenie jamy ustnej, ból gardła, a zimno powoduje burczenie w brzuchu.

7. Meridian pęcherza moczowego

Zutaiyangpangguangjing

The Urinary Bladder Channel of Foot-Taiyang

Meridian pęcherza moczowego rozpoczyna się od punktu Jingming BL1 (wewnętrzny kąt oka), dalej biegnie ku górze przez czoło do wierzchołka czaszki obok meridianu Dumai i w dół potylicy i karku. Na wierzchołku czaszki odchodzi gałąź do punktu Baihui DU20Z punktu Baihui jedna gałąź zawraca do punktu Shenting DU24 oraz do punktu Tongziliao GB1, który znajduje się obok zewnętrznego kąta oka i łączy się z meridianem pęcherza żółciowego, a druga gałąź wchodzi do czaszki i mózgowia w punkcie Baihui i ponownie pojawia się na zewnątrz przez punkt Naokong GB19, po czym łączy się z meridianem pęcherza moczowego w punkcie Tianzhu BL10, znajdującym się poniżej potylicy. Z punktu Tianzhu biegnie w dół w dwóch pniach. Jeden z nich biegnie do punktu Dazhui DU14, następnie w odległości 1,5 cuna od kręgosłupa biegnie do lędźwi. Tam łączy się z nerką w punkcie Shenshu BL23, następnie  z pęcherzem moczowym. Z punktu Shenshu BL23 biegnie ku dołowi wzdłuż kręgosłupa i otworów kości krzyżowej do fałdu pośladkowego. Stąd biegnie po tylnej powierzchni uda do dołu podkolanowego do punktu Weiyang BL39 i Weizhong BL40. Drugi pień biegnie od Tianzhu BL10 do punktu Fufen BL41, znajdującego w odległości 3 cun od kręgosłupa Th2-Th3. Następnie biegnie prosto po grzbietowej powierzchni kręgosłupa do pośladków (po drodze przecina się z punktem Huantiao GB30) oraz do dołu podkolanowego, gdzie łączy się z punktem Weizhong BL40. Punkt Huantiao GB30 jest często stosowany w akupunkturze i znajduje się w miejscu skrzyżowania trzech meridianów Yang kończyny dolnej: pęcherza moczowego, pęcherza żółciowego i żołądka. Meridian pęcherza moczowego rozpoczyna się od punktu Weizhong BL40 i dalej biegnie prosto w dół po tylnej powierzchni podudzia do punktu Chengshen BL57 i w bok do punktu Feiyang BL58, a następnie do zewnętrznej kostki przez punkty Kunlun BL60, wzdłuż zewnętrznego brzegu stopy i kończy się w kącie zewnętrznym V-go palca stopy, gdzie łączy się z meridianem nerki.