Читать книгу Qabusnomə - Unsur əl -Məali ibn Keykavus ibn İsqəndər - Страница 2

Im kitobi tərtibəkə əmir Unsurulməali Keykavus ibn İskəndər ibn Qabus ibn Vəşmqir ibn Ziyar movla əmirəlmominin bə ıştə zoə Qilonşahi voteşe:

– ˝Çımı balə, vindedəş ki, az həni pi bıəm. Piəmerdəti iyən zəyfəti mınış çe kırışnə ğandə. Sə-rişi sipi bıey çe maqi nez bıey nışon doedə ki, hələ hiç kəs çəyku tıle (vite) zınəni.

Çımı balə, ıştə nomım çı dınyoku kuç əkon siyohiyədə vindeədə, fameme ki, çanə hələ kuçi nomə bəmı omə rəsəni, az ıştən bətı qıləy nomə bınıvıştım ki, əyo çe dınyo çok iyən bədə koon, çe devroni sərost iyən qəcə qərdışon təsvir kardə bıbun, çanə fırsət çe dasto beşəni, qıləy çokə nom bınəm dınyoədə, pıəku bə zoə yodiqor bımandı.

Çımı balə, hələ çanə ki zəmonə tınış həmul kardəni, çımı sıxanon ıştə ağıli kəminəku bekə, bəvon əməl bıkə – bəvədə hərəbaxt bəbıeş. Har dı dınyoədə çokə nom bebakardeş. Azən jıqo hisob bəkardem ki, ıştə pıəti ğarzım doe. Əmoni ruje, ın kitobədə nıvıştə mətləbon bıdə ıştı quşiku vızzə nıkəyn.

Ehanə tı ıştən çımı votəyonku foydə bə dast vardey nızınoşən, bəzıne bıey jəqo odəmon pəydo bıbun ki, bə ın dəqərinə sıxanon əməl kardey bo ıştə ğənimət hisob bıkardın.

Harçand ki, ısətinə zəmonədə hiç qılə avlod bə ıştə pıə nəsihəti quş doedəni, ğəfləti çe cıvonon ğəlbədə qıləy ço sənoəşe, əvon çe pionsə vey zıney qımon kardedən. Az ımoni dərəsedəm, əmmo ijən çımı pıəti məhəbbət mıni haştedəni ki, tam bıjənım. Əve bəmı xoş omə qıləon, bə çımı təbiəti mıvofiğ bıə sıxanonım koç-koç karde, çəvon dılədə kırt iyən loyığ bıə sıxanonım bə ın kitob qırd karde. Ehanə əməl bəkaş – vey əcəb, nıkoşən – inən ıştə pıəti ğarzi bədoem. Sıxan heste, bəvoten: ˝Çe məsləhət ədə vəzifə voteye, quş nıdon – bo rəncidə bıey nibəqınie˝.

Çımı balə, bızın ki, çe insonon xısusiyət ıme ki, əvon bı dınyoədə bə dast vardə ən çokə çiyon həmə bo ıştə ən ğıromiə odəmon oqəteyro kulışiyedən. Çımı bı dınyoədə bə dast vardə ən dəqərinə çiy ın sıxanonin, çımı ən ğıromiə odəm ısə boy tıniş. Isət bo kuç kardey hozı bıeədə ıştə ğəzənc kardə çiyon bo tı yodiqor oqəteyım piyedə. Piyedəme ki, əvoni handey bəpeştə tı nonəcibə koon nıkəş, xəbis nıbuş, bəştə nəsl-nəcobəti loyığ xonəxo bıbuş.

Çımı balə, bəpe bızıniy ki, tı yolə nəsl-toyfəkuş, əvon ğırbinə hıkmdoron bıən. Iştı bobo Şəmşulməali Qabus ibn Vəşmqire. Iştı nəsl çe Qiloni şah əbıə Keyxosrovi iyən Əbulmuəyyədi avlodon vərəsəonədəye. Firdovsi çəvon tərcuməyi-holon ıştə ˝Şahnomə˝ kitobədə bə rujəruşnə bekardəşe. Qiloni şahəti çəvonku bo ıştı bobon yodiqor mandə. Iştı nənə, çımı moə çe ˝Mərzbannomə˝ əsəri mıəllif Mərzban ibn Rustəm ibn Şərvini kinəbe. Çəy 13-nə bobo Ənuşirəvan Adilə podşo bıvə Kavus ibn Ğubadbe. Iştı moə Mələk ğazi Soltan Mahmud Nasirəddini kinəbe. Çımı nənə çe deyləmiyon hıkmdor Firuza kinəbe.

Zoəlim, ağılmand bıbi. Iştə əcdodon ğədi bızın, nonəcibəti məkə. Harçand az tıku çoki iyən hərəbaxtəti əloməton vindedəm, əncəx inən ım sıxanon tikror kardedəm.

Çımı çı dınyoku kuç kardey duəro ni, ıştınən bədi mı omey fərze. Əve, çanə conı xəşe, ıştəni bə ovi-otəşi bıjən, ko bıkə. Əncəx de ın roy əbədiyəti ğəzənc bəkardeş. Əbədiyət mıvəğğətiyətisə barze. Əbədiyəti bı dınyoədə ğəzənc kardey bıedə. Im dınyo bənə hi qıləy çiye – çiç bıkaştoş, əyən bədıveş. Çe əbədiyəti kuşki bınə vırə ın mıvəğğətiə dınyoədə noə bıedə. Çokə odəmon ın dınyoədə şiri təbiətədə, bevəcə odəmon ısə boy sıpə təbiətədə bıedən. Sıpə ıştə pəydo kardə çiy heqo əyo bəharde, şir ıştə şiko kardə çi bə co vırə bəbarde bo hardey.

Im dınyo qıləy şiko vırəy – tınən neçiəvon, çokə əməlon ıştı jivon. Bıkuliş ki, çokə koon bıkəy, peşo çəvon xəyri bıvindiy.

Ha çımı balə, əyən bızın ki, nəsihətonku iborət bıə ın dəqərinə kitobım bə çıl fəsl baxş karde.

Umim heste ki, ın kitob həm bə ıştə ənıvışti, həm bə əhandi, həm bə çəy dimi ovıştıniə kəsi, həmən bə quşədəon hərəbaxtəti bəvarde.˝