Читать книгу Muzykoterapia w rehabilitacji i profilaktyce - Aldona Gąsienica-Szostak - Страница 7

Celem jest stworzenie chorym dostępu do funkcjonalnej i kompleksowej rehabilitacji według programu dla poszczególnych chorób. W zależności od kwalifikacji medycznej pacjent kierowany jest na zajęcia rehabilitacyjne grupowe lub indywidualne i w zależności od tego ćwiczenia ruchowe odbywają się na sali gimnastycznej, w pomieszczeniach fizjoterapii, na basenie lub przy łóżku chorego.

System rehabilitacji, działający zależnie od podziału na grupy: pacjenci z chorobami narządu ruchu – rehabilitowani i operowani, pacjenci z chorobami okulistycznymi – rehabilitowani (podano niżej).

W ramach codziennych ćwiczeń ruchowych na sali gimnastycznej prowadzi się profilaktykę w grupach wiekowych dziewcząt i chłopców ze schorzeniami kręgosłupa, grupę dla najmłodszych (od 4. roku życia) oraz ćwiczenia oddechowe dla pacjentów po operacjach.

Każdą grupę stanowią pacjenci z chorobami ortopedycznymi i okulistycznymi. Czas trwania ćwiczeń jest dostosowany do możliwości kondycyjnej określonej grupy; czas ten maksymalnie wynosi 45 minut. Następnie każdy chory według przypisanego sobie programu rehabilitacji (kwalifikacja na podstawie karty przyjęć) jest poddawany dalszym zabiegom fizjoterapeutycznym.

Od czasu wprowadzenia w Klinice Ortopedii i Rehabilitacji Dzieci i Młodzieży CM Uniwersytetu Jagiellońskiego w Zakopanem oddziału okulistycznego rehabilitacja ruchowa dzieci musiała ulec pewnym zmianom. Wynika to z faktu, iż pacjenci z wadami wzroku są sprawni fizycznie i wyraźnie pobudzeni (w stosunku do pacjentów oddziału ortopedycznego). Jednak specyfika chorób oczu wyklucza stosowanie ćwiczeń wysiłkowych i narzuca inne tempo pracy. Wymusza to podział na oddzielne grupy rehabilitacyjno-profilaktyczne: ortopedyczne i okulistyczne.

Leczenie usprawniające jest procesem długofalowym z koniecznością wielostronnej opieki. Oprócz działań rehabilitacyjnych ważną rolę w powrocie do zdrowia odgrywa terapia zajęciowa, co w klinice realizuje się przez zajęcia wychowawcze i edukacyjne.

Muzykoterapia jest jednym z zajęć, na których realizuje się w pełni program terapii i rehabilitacji na podstawie metody rytmiki E. J. Dalcroze’a i C. Orffa. W jej skład wchodzą choreoterapia, muzykowanie na instrumentach i współczesne metody kreatywne. Zajęcia odbywają się w godzinach popołudniowych na sali gimnastycznej w grupach klasowych niezależnie od rodzaju chorób (narządu ruchu i okulistyczne łącznie). Ze względu na tzw. ruch chorych (przepustki, operacje, OIOM, wyjazdy) tematyka zajęć (układana w kilku alternatywach) jest planowana z tygodniowym wyprzedzeniem. W pracy wykorzystuje się niektóre sprzęty gimnastyczne (materace, ławeczki), pianino, dziecięcy zestaw instrumentów perkusyjnych, przenośny magnetofon z odtwarzaczem płyt kompaktowych, piłki, artykuły papiernicze i inne rekwizyty (p. Ćwiczenia, str. 26). Opracowany jest autorski program zajęć muzycznych. Znajdują się w nim m.in. ćwiczenia emisyjne i dykcyjne, śpiewoterapia, muzykowanie na instrumentach perkusyjnych i fletach prostych, ćwiczenia rytmiczne i ruchowe, zabawy tematyczne i psychologiczne.

Autorka ściśle współpracuje z działem rehabilitacji medycznej i rehabilitantami, uczestniczy w porannych ćwiczeniach profilaktycznych dla dzieci i młodzieży ze schorzeniami kręgosłupa i wadą wzroku – niedowidzeniem.

Do ustalonego schematu zajęć autorka wprowadza elementy ćwiczeń z zakresu techniki tańca i rytmiki (prezentacja, nauka, utrwalenie, automatyzacja ruchu) – zawsze przy muzyce, krótkie układy choreograficzne do określonych fragmentów utworów, ćwiczenia relaksacyjne i oddechowe (nauka oddychania) – dostosowane tło muzyczne, zabawy orientacyjno-porządkowe, ćwiczenia inhibicyjno-incytacyjne (hamująco-pobudzające) oraz rekwizyty (do układów ruchowych i także w odniesieniu do grupy osób z wadą wzroku).

Ze względu na statyczny charakter ćwiczeń gimnastycznych klasycznej rehabilitacji do profilaktyki autorka wprowadza sekwencje ćwiczeń i figur, aby wyrabiać poczucie równowagi, koordynację ruchową i orientację w przestrzeni, które u pacjentów obu oddziałów są bardzo słabo wykształcone. Obecność rehabilitanta na wszystkich zajęciach ruchowo-muzycznych jest konieczna z trzech powodów:

1 rehabilitant weryfikuje możliwość wykonywanych ruchów,

2 rehabilitant pomaga muzykoterapeucie korygować i ustawiać ruch u pacjentów,

3 rehabilitant stwarza poczucie bezpieczeństwa.