Читать книгу Róg obfitości czy puszka Pandory? Kultura w Drugiej Rzeczypospolitej - Anna Małgorzata Pycka - Страница 5

W PRL-u o Drugiej Rzeczypospolitej albo nie mówiło się wcale, albo mówiło źle. Polska podległa na pół wieku stała się wrogiem Polski Niepodległej. Systemowe działania szkolnictwa, mediów i polityki odcięły dwa pokolenia Polaków od prawdy historycznej i pozbawiły międzywojennych wzorców. Naturalne było więc przywrócenie pamięci o Drugiej Rzeczypospolitej po transformacji systemu politycznego w 1989 roku. Na fali zainteresowania okresem międzywojennym powstają kolejne filmy, wystawy, książki, artykuły. Ale tak jak w PRL-u piętnowano wady Drugiej Rzeczypospolitej, tak dziś przede wszystkim podkreśla się jej zalety.

Rzeczywiście, w kulturze mieliśmy dwadzieścia jeden lat obfitości. Nigdy wcześniej i nigdy później nie było tak wielu utalentowanych poetów, prozaików śmiało nawiązujących do bieżącej sytuacji politycznej. Prawie wszyscy ulegli magii kina, ale teatry i filharmonie również nie świeciły pustkami. W wielu domach pojawiły się radioodbiorniki, nadal jednak czytano gazety. Wśród malarzy najlepiej zarabiali zdolni portreciści, ale wielka sztuka też święciła triumfy, podobnie jak architektura. Może dlatego, że nie było Internetu, ludzie mieli więcej czasu dla siebie, spotykali się w kawiarniach, kabaretach, na dancingach. Rozmawiali ze sobą o politykach, aktorach, oszałamiających sukcesach i spektakularnych porażkach. A przy tym pięknie się ubierali, słuchali dobrej muzyki, uprawiali gimnastykę.

Fascynujące dwudziestolecie – tak myślimy, przyglądając się epoce z lotu ptaka. Kiedy jednak zajrzymy głębiej, nasza ocena nie będzie tak jednoznaczna. Tragicznym wydarzeniem było zabójstwo pierwszego prezydenta, brzemienny w skutki okazał się również przewrót majowy, wiele osób przypłaciło życiem kryzys gospodarczy, poważny niepokój wzbudzały autorytarne rządy sanacji, rosnące w siłę nacjonalizmy i zagrażające z zewnątrz totalitaryzmy. Kultura nie powstaje w oderwaniu od polityki i gospodarki. Zatem jak wyważyć proporcje, na co położyć nacisk? Starałam się stworzyć ciekawą opowieść o czasach, które pamięta jeszcze tak wiele osób…