Читать книгу Gister se verlange - Annelize Morgan - Страница 4

Twintig jaar gaan gou verby as ’n mens nie op iets wag nie. Vir Bérenice het elke dag traag verbygesleep en haar blik het gedurig op die blou vertes gebly. Haar kind was nooit uit haar gedagtes nie. Veral nie nadat sy en Bertrand ontdek het dat sy geen kinders kan hê nie; die wesentjie wat nog iewers daar in Frankryk was, was die enigste wat sy ooit sou hê. En met die eensame, leë jare het die verlange gegroei.

Bertrand was die enigste een wat van die kind geweet het. Sy het hom laat belowe dat hy dit aan niemand sou vertel nie … en hy het nie. Sy wou nie bejammer word nie en sy wou ook nie hê dat goedbedoelende mense die kind moes probeer opspoor nie. Sy het op die moederowerste vertrou. Tog het sy soms gewonder of die ou dame nog leef. Sy moes teen hierdie tyd al naby die sewentig jaar oud gewees het. Leef ’n moederowerste dan só lank?

Vyf jaar gelede is Bertrand le Riche skielik oorlede ná ’n kort siekbed. Hy het die fortuin wat hulle saam oor die jare versamel het, alles aan Bérenice bemaak. Dit was tog immers sý wat die geld verskaf het vir die plaas en die verbeterings. Hy het self maar bitter min besit … net sy groot liefde vir die jong vrou met die groot, ondempbare hartseer wat sy saam met haar gedra het. Hy het haar lief en leed gedeel en eindelik ook haar liefde gewen.

Nou is Bertrand dood en wag sy in afsondering en eensaamheid op hulle landgoed, L’Espérance. Hoop, het hulle die plaas gedoop. Sy het altyd bly hoop.

Haar lewe is ook nie heeltemal eensaam nie. Bertrand se broer, Gilles, woon op die buurplaas met sy vrou, Célia, en hulle seun Jacques. Hulle kom dikwels kuier en dit verkort die lang dae vir Bérenice. Hulle oudste seun, Armand, is vier jaar lank al weg en niemand weet wat van hom geword het nie. Hy het net eendag die wye wêreld ingevaar nadat hy en die skone Angélique de Ville rusie gehad het. Daarna het niemand ooit weer ’n woord van hom gehoor nie.

In die klooster van Dijon verloop elke dag soos die vorige. Die jag op die Protestante is lankal iets van die verlede en die families in Frankryk treur nog net oor hulle geliefdes wat die land so vinnig moes verlaat.

Die buitewêreld raak nie die inwoners van die klooster aan nie. Hulle is byna heeltemal afgesluit van dit wat om hulle gebeur. Die klooster is ook moeilik bereikbaar omdat dit so hoog teen die berge lê en veral in die winter waag niemand dit om teen daardie steil, verraderlike paadjie op of af te gaan nie.

Nou is dit egter lente en die sneeu het lankal gesmelt. Af en toe kom daar ’n klein karretjie getrek deur ’n enkele perd teen die steilte op. Gewoonlik is dit iemand van die dorp wat kos en ander voorrade na die klooster bring.

Tog het die tuin van die klooster verander. Die moeder­owerste, nou reeds bejaard, glimlag oor dié verandering en sy onthou die jong vrou wat twintig jaar gelede hier in die klooster geboorte geskenk het aan ’n dogter. Die baba was ’n fraai klein mensie en die nonne het almal saamgestaan om haar jaloers teen enige indringer te bewaak. Hulle wou die brose klein Rozanne nie verloor nie. Sy was soos ’n sonstraaltjie in die somber atmosfeer. Haar vrolike stemmetjie het soos ’n silwerklokkie in die groot klipgewelwe opgeklink. Sy het die son saam met haar van buite gebring. Sy was vir hulle soos ’n engel.

Een nag word die moederowerste siek. Daar hang ’n stilte oor die klooster wat nooit voorheen daar was nie. Dertig jaar lank al is die ou dame aan die hoof van die klooster. Sy het baie van dié wat na haar gekom het, oorleef. Sy was die steunpilaar van die nonne.

Twee dae lank lê sy en worstel met die dood in haar kamertjie. Gabrielle loop met rooi gehuilde oë deur die gange, en wanneer die moederowerste haar daaroor betig, huil sy net harder.

Rozanne dwaal deur die kloostertuin wat sy met soveel liefde versorg. Die eerste rose het al begin oopgaan en die lelies by die spuitfontein hou hulle songeel kelke na die lig. Trosse wit blomme hang aan die klimop teen die ruwe klipmure, en purper flappe skuil in die koel skaduwees. Rozanne sien niks hiervan raak nie. Haar gedagtes is by die ou dame daar bo in haar karig gemeubileerde kamertjie. As die moederowerste sterf, sal alles hier dan tot ’n einde kom?

“Rozanne!” roep Gabrielle van die deur af.

Rozanne kyk vinnig op.

“Wat is dit?”

“Moederowerste wil jou sien! Maak net gou! Ek weet nie of sy nog lank sal kan uithou nie.”

Rozanne tel die soom van haar rok op en hardloop agter Gabrielle met die trap op. Moenie sterf nie, Moeder, bid sy en sluk die trane terug. Moet my nie alleen laat nie!

Sy skrik toe sy die geelbleek gelaat van die moederowerste sien. Die dowwe oë soek na haar en ’n fyn glimlag vorm om haar mond toe sy Rozanne herken.

“Kom hier, kind. Ek moet met jou praat.”

Rozanne gaan op die stoel voor haar bed sit en wag dat die ou dame moet voortgaan. Hulle het al baie gepraat oor allerhande dinge. Die gesprekke het nie altyd oor die godsdiens gegaan nie. Sy, Rozanne, is ook nooit gedwing om ’n non te word nie. Sou dit dalk nou die laaste versoek van die moederowerste aan haar wees?

“Ek wil jou vertel van jou moeder, Rozanne.”

Die meisie ruk orent. Dis een onderwerp wat nog altyd sorgvuldig vermy is.

“Ek wil hê dat jy net moet luister. Gabrielle sal later al jou vrae beantwoord.” Sy haal diep asem en vertel die meisie alles wat twintig jaar gelede gebeur het. Sy vertel van Louis de Savoye en hoe hy gesterf het. Sy vertel van die nag toe Rozanne gebore is, en dan eers haal sy die hangertjie te voorskyn en gee dit aan die meisie. “Neem dit, Rozanne, en gaan soek jou moeder. Sy is iewers in daardie ver land aan die suidpunt van Afrika. Sy sal nog daar op jou wag.”

Rozanne staar asemloos na die ou dame. Sy het ’n moeder wat sy nooit geken het nie en ’n vader wat vir sy geloof gesterf het. Sy is nou ’n Katoliek en hoe sal sy haar moeder in die oë kan kyk ná alles wat gebeur het? Dit was ’n fanatiese Katolieke koning wat die dood van haar vader veroorsaak het en haar van haar moeder geskei het. Sy ken net die lewe van ’n toegewyde Katoliek en nou moet sy haar Protestantse moeder gaan soek. Sal hulle mekaar nie dalk juis daarom haat nie?

“Ek sal gaan, Moeder.”

Die ou dame glimlag.

“Dis goed. Gabrielle sal jou help. Tussen ons het ons deur die jare ’n bietjie geld bymekaargemaak vir hierdie dag. Jy moet dit neem en vir jou ’n passaat op ’n skip na die Kaap de Goede Hoop kry. Ek sou jou graag nog hier wou gehou het, maar jy hoort nie werklik hier nie. Jy het nog nooit werklik gelewe nie. Jy weet nog nie wat dit is om lief te hê nie. ’n Mens se geluk is nooit volkome voordat jy al die goeie gawes van God gesmaak het nie.”

“Ek verstaan nie, Moeder.”

“Jy sal … eendag. Gaan nou. Gaan maak jou gereed vir die lang reis.”

Rozanne staan op en druk ’n soen op die natgeswete voor­kop. “U is die beste, Moeder. U gelyke bestaan nie.”

’n Traan biggel oor die verrimpelde wang toe Rozanne die deur sag agter haar toemaak.

Die moederowerste sterf in die vroeë oggendure. Niemand weet dit voordat Gabrielle te voorskyn kom vir die vroeë mis nie. Eers dan besef hulle dat iets verkeerd is en dink iemand daaraan om die groot klokke te gaan lui.

Rozanne luister met ’n krimpende hart na die gebeier van die massiewe klokke. Sy hoor die eggo uit die klowe terugkom en meng met die nuwe, suiwerder klanke, totdat dit voel asof die klokke in haar ore en in haar kop lui.

Haar lewe hier in die klooster het tot ’n einde gekom. Sy begryp nou waarom die moederowerste haar nooit probeer oorreed het om ’n non te word nie. Sy kon nooit vergeet wat twintig jaar gelede gebeur het nie. Telkens wanneer ’n hooggeplaaste kerkamptenaar die klooster besoek het, is sy, Rozanne, buite die oog gehou. Die nonne het haar hier in die geheim grootgemaak en, wie weet, miskien het elkeen van hulle haar heimlik as hulle eie kind beskou.

Met ’n ligte sug draai sy om en gaan weer by die deur in. Môre begin ’n nuwe lewe en sy moet vorentoe kyk.

Gabrielle tel die goue muntstukke sorgvuldig af. Tevrede dat die bedrag korrek is, gooi sy dit terug in die leersakkie.

“Vierhonderd is nie veel nie, maar dit sal jou aan die gang hou.” Haar oë versag toe sy die ongelukkige uitdrukking op Rozanne se gesig sien. “Kom nou, kind, dis tog nie só erg nie. Ons is almal lief vir jou en het jou verblyf hier baie geniet, maar aan alle goeie dinge kom daar ’n einde. Ons kan jou nie langer hier hou nie en dit was die moederowerste se laaste wens dat jy na jou eie moeder moet gaan soek.”

“Ek weet, Gabrielle, maar ek ken geen ander tuiste as hierdie klooster nie. Miskien moet ek tog maar ’n non word. Dan kan ek vir altyd hier bly.”

Gabrielle skud haar kop.

“Nee, jy gaan nie. Jy ken nie die wêreld buite die klooster nie. Al man wat jy ooit gesien het, was ou Gaston van die dorp. Miskien sou jy juis daarom die ideale non gemaak het, maar dit sou nie reg teenoor jou wees nie.”

“Wat ek hier gehad het, is vir my genoeg.”

“Jy moet nie te vinnig praat nie. As jy eers in die Kaap is, kan jy vir ons skryf hoe jy dit daar buite vind. Ek sal graag wil weet hoe jy oor die weg kom.”

Rozanne glimlag.

“Natuurlik sal ek skryf.”

“Gaaf.” Gabrielle maak ’n reissak oop. “Hier is ’n paar kledingstukke wat jy moet aanpas. Jy sal ongelukkig tot in Rotterdam in ’n nonnegewaad moet reis. Dit sal die veiligste so wees en jy sal geen probleme hê om oor die weg te kom nie.”

Rozanne aarsel.

“Ek gaan jou mis, Gabrielle.”

Die ouer vrou glimlag skeef.

“Die gevoel is wedersyds. As die moederowerste se opvolger sal ek genoeg hê om my besig te hou en jy sal jou nuwe toekoms hê. Moenie dat ons nou al aan die seer begin krap nie.”

Hulle praat nie verder daaroor nie, maar tog bly die gedagte elkeen by. Die afskeid is onvermydelik en net om die draai. Daar sal geen uitstel wees nie.

Rozanne reis in ’n toe koets en sy is dankbaar daarvoor omdat sy nou haar hart kan uithuil sonder om weg te koes vir starende blikke. Die mense sien haar egter skaars raak omdat sy maar net nog ’n non op reis is. Sy is voorwaar nie die enigste een wat dinge elders as in die klooster het om te doen nie.

By die herberge waar sy moet oornag, word ’n tafeltjie eenkant vir haar ingeruim, of anders word haar kos in haar kamer bedien. Dis byna asof niemand juis graag haar geselskap wil opsoek nie en dit maak die reis nog eensamer as wat sy gedink het dit sou wees. Sy sou graag iemand wou gehad het om haar gedagtes mee te deel, iemand wat haar in hierdie eensame tyd steun kon gee.

Op die Rotterdamse hawe staan sy ietwat bedremmeld eenkant. Sy het vir haar ’n passaat op die Spaanse skip die Almeida gekoop, en sy het geen benul van waarheen sy moet gaan nie. Eindelik skraap sy die moed bymekaar om een van die matrose te vra en glimlag amper toe hy vinnig die kruisteken oor sy bors slaan. Hy beduie omslagtig aan haar hoe sy moet loop om by die skip uit te kom en maak homself dan haastig uit die voete.

Rozanne steek by die loopplank vas. Dis nou wel ’n groot skip, maar dit lyk vir haar taamlik onveilig en sy besluit om nog ’n bietjie te wag voordat sy aan boord gaan.

’n Halfuur later druk sy haar hooftooisel vasberade reg, tel haar reissak op en waag dit op die wiegende loopplank. Ná ’n paar treë gaan sy staan en loer benoud na die donkergroen water onder haar. Sy sluk hard en dwing haar voete vorentoe. Voetjie vir voetjie gaan sy op terwyl ’n paar nuuskierige matrose haar op die dek staan en beloer.

“Laat ek u help, suster,” sê ’n diep manstem hier langs haar en sy verloor byna haar balans van skrik.

Hy grinnik toe hy haar sak by haar neem en sy arm deur hare steek.

“Is dit u eerste seereis?”

“Oui, monsieur … merci, monsieur.”

“Gaan u tot in Indië?”

Sy skud haar kop.

“Ek reis tot in die Kaap de Goede Hoop.”

Hy kan sy verbasing kwalik verberg.

“Die arm van die kerk reik ver,” sê hy en sy kan nie besluit of hy ’n grap maak of dit ernstig bedoel nie.

“Ek reis privaat, monsieur.”

Hierdie keer doen hy nie eens die moeite om sy verbasing te verberg nie.

“Verskoon my, suster, maar dis sekerlik nie die nuutste gebruik onder nonne nie.”

Sy lag klokhelder.

“Nee, monsieur, dit is nie. Baie dankie vir u hulp. Ek dink ek sal nou verder alleen oor die weg kom.”

Die man staan Rozanne ingedagte agterna en kyk. ’n Geamuseerde, raaiselagtige glimlaggie speel om sy mondhoeke. ’n Non op ’n privaatreis na ’n afgeleë land? In al die jare wat hy die wêreld deurreis het, is dit voorwaar een van die eienaardigste dinge wat hy nog teengekom het.

Rozanne reis nie saam met die res van die passasiers nie. Die seelui is baie bygelowig en hoewel ’n non op ’n skip as ’n goeie teken beskou word, wil hulle haar nie in die groot ruim saam met die ander passasiers inbondel nie. Sy kry dus ’n klein kajuitjie heeltemal vir haar alleengebruik en sy is dankbaar daarvoor.

Dis met verligting dat sy haar hooftooisel afhaal en van haar swart gewaad ontslae raak. Haar tabberds in die klooster was ook altyd óf swart óf van ’n growwe grys stof en sy kan nie wag om van die pastelkleurige tabberds aan te trek wat Gabrielle vir haar op die dorp gaan haal het nie. Die laaste paar dae het hulle albei hard gewerk om die middeltjies te verklein en plek-plek ’n soom uit te laat. Die klere is nou wel nie meer nuut nie, maar dis die mooistes wat Rozanne al ooit besit het.

Sy kies ’n eenvoudige tabberd van salmpienk en glimlag toe sy sien hoe haar raafswart hare en groen oë bekoorlik teen die kleur vertoon. Met sulke klere kan sy die wêreld in die oë kyk en kan sy met ’n geruste hart na haar moeder gaan soek.

Haar gedagtes dwaal na die vriendelike man wat haar teen die loopplank opgehelp het. Hy is gaaf, besluit sy, en dis goed dat hulle saam sal reis. Miskien kan hy haar iets vertel omtrent daardie verre land waarheen sy nou op pad is. Dalk was hy al daar.

Sy loop haar byna in hom vas toe sy haar kajuit ’n rukkie later verlaat. Die skip wieg reeds op die oop see en hulle lang reis het begin.

Hulle staar mekaar ’n oomblik lank aan en dan frons hy liggies.

“Ek glo nie ons het al ontmoet nie, mademoiselle,” sê hy dan, waardering duidelik in sy donker oë te lees.

Sy bloos half ongemaklik en lag dan sag.

“O, maar ons het, monsieur. U het my teen die loopplank opgehelp, onthou u?”

Hy staar ’n oomblik lank onbegrypend na haar. Die non … dink hy skielik geamuseerd. Hierdie porseleinpoppie is jou waarlik dieselfde persoon as daardie verskrikte klein non.

“En waarvoor was die vermomming?” vra hy.

Haar oë rek effens.

“Monsieur! Dit was nie ’n vermomming nie! Ek het in ’n klooster grootgeword en daardie klere is nie vir my vreemd nie.” Sy kyk af na die tabberd wat sy aanhet. “Dis hierdie klere waaraan ek gewoond sal moet raak. Dis styf en ongemaklik.”

Hy bars skielik uit van die lag.

“U word vir my ’n al hoe groter raaisel, mademoiselle … of moet ek u suster noem?”

Sy glimlag en twee kuiltjies druk in haar wange.

“Ek is nie ’n non nie, monsieur. Die moederowerste het besluit om my weg te stuur voordat ek een sou word.” ’n Klein fronsie verskyn tussen haar oë. “Sy was ’n goeie mens. Dalk word ek tóg eendag ’n non … net omdat ek so lief was vir daardie ou dame. Sy … was vir my soos ’n eie moeder.”

Hy haal diep asem.

“Jy beweeg ’n bietjie te vinnig vir my. Iewers het ons mekaar langs die pad verloor.”

Sy knipper haar oë.

“Pardon, monsieur, maar ek begryp nie wat u bedoel nie.”

Hy skud sy kop stadig, maar die vrolike lig verdwyn nie uit sy oë nie. Hier het hy sowaar iemand voor hom wat nog nooit met die buitewêreld kennis gemaak het nie. Sy is onaangeraak deur ’n wêreld vol bedrog en gemeenheid. Wat sou sy sê as sy kon weet watter soort lewe hý tot dusver gelei het? Die gedagte laat hom sidder.

“U het nog baie om te leer, mademoiselle.”

Haar gesiggie helder op.

“Ek weet dit, monsieur, maar ek is gewillig om te leer. As ek in die Kaap aankom, wil ek nie hê die mense moet dink ek is dom nie.”

Hy onderdruk sy lag.

“Tot dusver vaar jy glad nie sleg nie.” Hy kyk om hom rond. “Ek dink ons moet liewer na my kajuit toe gaan. Dit voel ’n bietjie vreemd om sommer hier in die gang te staan en gesels.”

Sy volg hom onbekommerd na sy kajuit en haar oë glinster toe sy die weelde daarvan bemerk.

“Dis pragtig … reis u altyd so in weelde?”

Hy trek ’n gesig.

“Dis maar ’n slegte gewoonte van mense wat geld het. Ons hou van gerief as ons dit kan koop.”

Dit lyk egter asof sy hom skaars hoor.

“Die moederowerste het gesê dat ek nie in die klooster mans leer ken het nie. Daar was net ou Gaston wat die voorrade van die dorp af soontoe vervoer het. Hoekom moet ek hulle leer ken?”

Hy snak byna na sy asem en ’n oomblik lank kyk hy uit die veld geslaan na haar. Liewe deug! Sy is seker nog ’n kind! Maar dan frons hy liggies. Nee, dit is sy gewis nie meer nie. Dis net haar suiwer, goedgelowige onskuld wat haar soos ’n kind maak.

“Wat is jou naam?” vra hy eindelik.

“Rozanne de Savoye. En joune?”

“Armand le Riche. Nou goed, nou kan ek jou vraag probeer beantwoord, Rozanne.” Vir die eerste keer in sy lewe bevind Armand hom in die onbenydenswaardige posisie om pa te speel. Hy hou nie van die rol nie … veral nie teenoor ’n pragtige meisie wat ongevraag diep onder sy vel ingekruip het nie. “Vir ’n begin is dit genoeg vir jou om te weet dat ’n meisie na ’n man soek om haar lewensmaat te wees. Hulle trou en het kinders en leef die res van hulle lewe saam.”

“Dis sonde.” Die antwoord is eenvoudig en finaal.

“Jy is ongelooflik,” sê hy kopskuddend. “Liefde is nie ’n sonde nie. Die Goeie Skepper het dit vir ons gegee om ons lewens draaglik te maak.”

“ ’n Mens behoort net een liefde te hê … vir God en vir die kerk.”

Armand weet nie of hy moet lag of huil nie. Rozanne is tog nie ’n non nie, maar sy is soos een grootgemaak. Dit sal ’n sonde wees as so ’n pragtige klein mensie verlore gaan wees vir die mansgeslag. Om met haar te praat gaan niks aan die saak verander nie. Baie min redenasies sal haar eenvoudige geloof skud.

Met ’n skewe glimlaggie gaan hy voor haar staan.

“Luister, Rozanne, jy kan my hierna maar haat, ek gee nie om nie. Dit is egter die enigste manier om te verduidelik wat ek bedoel.”

Voordat sy besef wat gebeur, trek hy haar nader, lig haar kennetjie op en soen haar teer, vol op haar mond.

Dit voel vir Rozanne asof daar iets in haar ontplof … iets soet en wonderlik, en sy maak haar oë toe. Sy lippe is sag en sy ruik die son in sy klere. Sy probeer nie hierdie nuwe gevoel ontleed nie, omdat sy nie kan nie. Sy wil net ervaar en geniet en weet dat dit bestaan.

Hy lig sy kop skielik op en kyk fronsend na die gesiggie voor hom, met die oë gesluit. Hy byt op sy tande. Ek het ’n fout gemaak, dink hy ergerlik.

Haar ooglede fladder oop.

“Doen dit weer … asseblief?”

Armand weet dat hy nóú moet kop uittrek, maar hy doen dit nie. Daar is soveel verwondering in haar oë dat hy dit nie oor sy hart kan kry om nee te sê nie.

Toe hy haar eindelik die tweede keer los, staan sy effens tru. Haar oë glinster onnatuurlik en daar is ’n glimlaggie van geluk om haar mond.

“Is dít wat jy met die ánder liefde bedoel het?”

Nou, dink Armand vasberade, hy moet nóú in die kiem smoor wat hy deur sy onbesonnenheid begin het.

“Daar steek veel meer in as net ’n soen, Rozanne,” sê hy ietwat gevoelloos. “ ’n Man soen baie meisies in sy lewe en ’n meisie word deur baie mans gesoen voordat sy of hy die regte lewensmaat raakloop.”

“Dan was dit sommer net ’n speletjie?” vra sy skewekop.

“Ja …”

Sy lag sag.

“Dit was lekker.”

Hy snak na sy asem oor hierdie onbehoorlike uitlating en bars dan uit van die lag.

“Ek herhaal myself, maar jy bly ongelooflik.” Hy maak die kajuitdeur oop. “Toe, weg is jy na jou eie kajuit. Ek het ’n hoop dinkwerk om te doen.”

Rozanne verlaat hom glimlaggend. Dié nuwe lewe gaan glad nie so onaardig wees as wat sy gemeen het nie. Sy verstaan nou wat die moederowerste bedoel het toe sy gesê het dat Rozanne nog nie die lewe leer ken het nie. Maar hoekom word vroue dan nonne? Hoekom roep hulle hierdie wonderlike lewe vaarwel toe om opgesluit te word in ’n klooster? Dit is vrae waarop sy nog nie ’n antwoord het nie, maar miskien sal sy dit alles ook eendag weet.

Dwarsdeur die lang reis na die Kaap de Goede Hoop hou Armand sy afstand. Hy en Rozanne gesels dikwels, maar hulle herhaal nie daardie toneel in sy kajuit op die eerste dag nie. Net om veilig te speel, praat hy ook nie weer oor die liefde nie. Dis iets wat hom nog net pyn gebring het en hy is steeds kwaad vir homself dat hy hom so maklik in die slaggat laat trap het. Wanneer hulle in die Kaap aankom, sal hulle paadjies vir goed uitmekaargaan.

Teen die helfte van November bereik hulle die suidpunt van Afrika en die volgende dag lê die blou berge van die baai voor hulle. Dis ’n mooi dag, windstil en sonder die storms waarvoor die Kaap bekend is.

Rozanne staar na die klein nedersetting aan die voet van die majestueuse blou berg en wonder of sy haar moeder daar sal vind. Sy skrik toe Armand hier langs haar sy ver­skyning maak.

“Dis die einde van ons reis, Rozanne.”

“Vir my is dit net die begin,” sê sy effens hees. “Ek is bang vir wat hier op my wag.”

“Jy het my nog nooit vertel waarom jy gekom het nie. Ons het oor alles gepraat behalwe dit.”

Sy byt op haar onderlip.

“Ek wou nie daaraan dink nie, dis al. Nou kan ek jou seker maar vertel.” Sy haal diep asem en vertel die verhaal soos wat sy dit van die moederowerste en van Gabrielle gehoor het. Sy wys hom die hangertjie wat sy om haar nek dra. “Dis al wat ek van my moeder het. Ek weet nie eens of sy nog lewe nie.”

Hy frons diep.

“Bérenice de Savoye … Nee, ek ken haar nie. Hier is De Savoyes in die Kaap en jy kan hulle gerus opsoek. Dalk kan hulle jou help.”

“Sal iemand nog weet wat twintig jaar gelede gebeur het?” vra sy onseker. “Dis lank gelede, weet jy?”

“Alle huwelike word in die Kasteel aangeteken. Jy behoort daar te gaan soek.”

Sy knik stadig.

“Dis darem ’n plek om te begin.” Sy kyk na hom. “Is Franschhoek ’n mooi plek?”

Hy glimlag.

“Dis pragtig. Dit lyk baie soos in Frankryk. Die Hugenote het die hele vallei daar verander in ’n wynbouery.”

Sy sluk hard.

“Hulle sal my haat. Ek is ’n Katoliek.”

Hy haal sy skouers op.

“Wat maak ’n mens se godsdiens saak? Hulle sal jou aanvaar soos jy is.”

“Nee, hulle sal nie. Soos my moeder het hulle ook hierheen gevlug oor hulle godsdiens. Ek sal vir hulle die simbool wees van al die leed wat hulle moes verduur.”

Hy aarsel.

“Jy kan ’n Protestant word … soos wat jou moeder was.”

Sy kyk vinnig na hom.

“En die mense wat my versorg en grootgemaak het, verraai?”

“Dink jy dan nooit aan wat hulle aan jou vader en moeder gedoen het nie? Hulle het jou en jou ma van mekaar geskei sonder dat sy ooit geweet het of jy ’n seun of ’n dogter was.”

Sy aarsel.

“Was dit dan verkeerd?”

“Dit was onmenslik,” sê hy met gevoel.

Sy kyk na hom.

“Jy is ook ’n Protestant,” sê sy.

“Ja, ek is.” Hier is die opening waarvoor hy gewag het, dink Armand. Hy kan hulle vriendskap net hier verbreek voordat dit te laat is. Sy sal seerkry, maar dit sal net haar eerste les in die beskawing wees. In die vervolg sal sy nie almal so maklik vertrou nie.

Voordat hy egter iets kan sê, praat sy weer: “Maar jy haat my nie. Jy is my vriend, Armand. Jy is die enigste vriend wat ek in hierdie vreemde land sal hê. Ek sal altyd die vrymoedigheid hê om na jou te gaan as ek ’n probleem het.”

Armand swyg. Vervlaks, dink hy ergerlik, nou het hy alles opgemors! Hy hou van haar en later sal dit ál hoe moeiliker wees om uit die situasie weg te kom.

“Ja, Rozanne, ek is jou vriend,” sê hy gelate en wonder wat dít vir hom uiteindelik gaan beteken. Hy kyk af na haar stil gesiggie en onthou daardie eerste dag in die kajuit. Dan kyk hy vinnig weg.

Ook Rozanne onthou daardie kosbare oomblik, maar sy praat nie daarvan nie. Niemand sal ooit weet hoe dié ontwaking haar innerlike lewe verander het nie. Dit is te groot vir haar om alleen te dra en diep binne haar knaag die skuldgevoel dat dit dalk verkeerd was. Hierdie nuwe lewe is nie sonder pyn nie, dink sy effens ongelukkig, maar miskien wil sy liewer nooit weer sonder dáárdie soort pyn wees nie.

Sy kyk weg na die glinsterende strand en asuurblou see. Daar iewers is haar moeder, die vrou wat haar twintig jaar gelede met soveel hartseer in die sorg van die moederowerste gelaat het. Hoe gaan sy die vrou as haar moeder herken? Is Bérenice de Savoye nie dalk lankal reeds dood nie? Dalk het sy kinders … en hulle sal haar, Rozanne, se broers en susters wees.

“Toe maar, kleintjie,” praat Armand weer, “só erg is dit darem nou ook nie. Jy sal jou ma kry.” Hy grinnik. “Ek het ’n tante Bérenice le Riche. Sy was ’n nooi De Villiers toe sy met oom Bertrand getroud is, maar ek is bevrees dat dit jou nie veel sal help nie. Die naam Bérenice is nou nie juis dun gesaai nie.”

“Was sy ’n kleinniggie van koning Lodewyk Veertien?”

Hy lag.

“Nee, sulke hoë adel was daar nie in óns familie nie. Ons is eintlik maar net doodgewone mense.”

Sy glimlag skeef.

“Wel, dan is dit nou daarnatoe. Dis jammer. Ek sou daarvan gehou het as jou tante my ma was.”

Hy glimlag en voel soos ’n skurk dat hy haar die hele tyd op ’n afstand gehou het. Sy is maar net ’n verskrikte, onseker klein mensie wat na haar verlede soek. Hy sit sy arm impulsief om haar skouers.

“Ons sal saam na haar soek, Rozanne. Jy sal in die nedersetting bly en wanneer ek kans kry, sal ek na jou toe kom en dan kan ons saam planne maak om jou ma te kry.”

Sy glimlag gelukkig.

“Dankie, Armand. Ek is bly jy is bereid om te help.”

Die skuite skuur teen die skip aan en dan word die eerste passasiers na die wal geroei. Teen die aand sal almal aan wal wees en sal Rozanne se nuwe lewe begin.