Читать книгу Goue horisonne - Annelize Morgan - Страница 3

Die son steek ’n blink randjie oor die horison. Die strale glip oor die dounat veld en skitter in die watervalle teen die heuweltjie. Die lug is skoon en koel, die veld fris na die lafenis van die nag.

’n Ruiter jaag te perd al op die kruin van die heuwels langs. Daar is baldadige genot in die bewegings van die perd en die meisie in die saal lag telkens van pure lekker. Haar witblonde hare wapper in die wind agter haar terwyl hulle met ’n wilde jaagtog teen die heuwel af begin.

Om hulle lê die veld wyd uitgestrek en verder, aan die voet van een van die heuweltjies, lê ’n plaashuis nog in skaduwees gehul. Uit die skoorsteen draal ’n rokie lui hemelwaarts. Iewers blaf ’n hond.

Carolien stuur die perd behendig tussen die hindernisse deur. Sy geniet elke oomblik van hierdie vroeë oggendrit. Vuurvlieg, die perd, is ’n jong hings van vier jaar. Hy is nog vol drif en lewenslus en dis vir Carolien louter vreugde om op sy rug te wees. Hulle verstaan mekaar en ken mekaar se buie. Hy is vir haar byna soos ’n vriend in hierdie eensame wêreld.

Die plaashuis kom in sig toe hulle die kruin van die volgende heuweltjie bereik en sy hou die perd ’n oomblik in.

Dis ’n klein, netjiese werfie met die hoenderhokke in die agterplaas en die paar ooie wat die laaste twee weke gelam het in ’n kampie naby die stal. Jantjie is teen hierdie tyd al met die res van die skape veld toe om te gaan wei.

Sy gee die perd weer vrye teuels en hy jaag met donderende hoewe teen die skuinste af na die opstal. Carolien bring die perd voor die stoep tot stilstand.

Haar ma skud haar kop.

“Jy sal nog jou nek breek op daardie dier se rug,” sê sy, maar glimlag tog trots. “Ek het koffie gemaak. Gaan lei Vuurvlieg koud en dan kom jy kombuis toe.”

Carolien glimlag en draf met die perd weg na die stal. ’n Kwartier later kom sy terug by die huis. Haar wange gloei van die gesonde oefening. Sy is ook nog ietwat uitasem toe sy haar koffie inskink.

Haar ma het ’n groot kom beesvet uit die spens gehaal en op die skoongeskropte kombuistafel neergesit.

“Jy moet die kersvorms uit die skuur gaan haal,” sê haar ma. “Ons het nog genoeg pitte wat jy verlede keer gevleg het.”

Carolien glimlag.

“Laas keer se harde werk werp nou vrugte af. Ek haat dit om pitte te vleg.”

Hendrieka Oosthuizen glimlag kopskuddend.

“Ek wens jy was altyd so ywerig.”

Carolien lag opgewek.

“Ag, toe nou, Mamma, dis so ’n mooi dag.”

Haar ma frons liggies.

“Dis ’n mooi dag, maar wat dit inhou, is nie altyd so goed nie. Die bouers vir die nuwe skuur moes al hier gewees het. Die ander een is te klein en óf die gereedskap moet buite lê en roes, óf die perdewa moet staan en opvrot.”

Carolien haal haar skouers liggies op.

“Hulle sal kom.”

“Oom Gert is ook die laaste tyd baie stil … té stil, sou ek sê. Ek wonder wat hy nou weer in die mou voer.”

Haar dogter skud net haar kop.

“Ma kan darem ook so maklik die bobbejaan agter die bult gaan haal. Wat daarvan as oom Gert stil is? Dan het ons mos rus en vrede hier.”

Hendrieka skud haar kop.

“Hy het net een doel voor oë en dis om mý deel van Langlaagte ook in die hande te kry. Hy sal nie rus voordat hy dit reggekry het nie.”

“Ai, Mamma, vergeet tog nou daarvan. Hy kan die plaas nie kry nie en Mamma weet dit tog.”

Hendrieka sug diep.

“As ek net die plaas kon verkoop … maar ek mag net aan Gert Oosthuizen verkoop. Dis mos wat jou pa se testament bepaal het,” voeg sy ietwat bitter by.

“Ek is gelukkig hier,” sê Carolien paaiend. “As Mamma wil, kan ons mos saam gelukkig hier bly. Die terugslae is tog nie só erg nie. Wanneer ons die skuur klaar het, kan ons geld spaar om ’n skuilplek vir die skape in die winter te bou.”

Hendrieka gooi die kerspitte op die harde beesvet.

“Hoekom jou pa nou ook die paar diamante skelm moes begrawe, weet geen mens nie. Al wat hy verder gesê het, was dat hy dit teen die huis begrawe het.”

Carolien kyk onseker na haar ma.

“Daar was dalk nooit diamante nie, Mamma.”

“O, daar was, daarvan kan jy seker wees. Ek het hulle met my eie oë gesien. Dit was vyf grotes … mooi wit en blink. Met daardie diamante kan ons ryk wees.” Sy sug diep. “Maar hy moes hulle mos onder die grond loop inprop. ’n Neseiertjie vir later, het hy gesê.”

Carolien skink vir haar nog ’n koppie koffie en gaan weer by die tafel sit.

“Ons het die fondasies van die huis al omtrent uitgegrawe, Mamma. Die diamante is beslis nie teen die huis begrawe nie.”

Hendrieka haal haar skouers liggies op.

“Ek moet hulle net kry. Dit sal my vir altyd wegneem van Gert Oosthuizen en Langlaagte.”

Carolien antwoord nie. Sy weet hoe haar ma voel. Jare lank al voer hulle ’n sukkelbestaan op Langlaagte. Hulle kan nie hier wegkom sonder dat hulle alles verloor nie. Gert Oosthuizen, haar oorlede pa se broer, is nie bereid om hulle meer as dertig pond vir die plaas te gee nie. Met so min geld sal hulle nêrens eens ’n huisie kan bekostig nie. Hulle sukkelbestaan sal net uitgerek word.

Sy het self geen liefde vir haar oom Gert nie. Hy is ’n verwaande, soms onbeskofte man wat hom in hulle dilemma verlustig. Dis net vir Leentjie en tant Debora vir wie sy werklik jammer is. Leentjie is twee jaar jonger as sy self en is ’n verskrikte, vaal meisiekind. Tant Debora het lank terug reeds moed opgegee en hoor nie eens meer haar man se tirades nie.

Langlaagte behoort baie lank reeds aan die Oosthuizens. Dis ’n koue, onvriendelike omgewing op die Transvaalse Hoëveld. In die winter sny die ysige wind deur murg en been en vries alles dood onder die swart ryp. Die stomme skape vrek maklik en geen groentetjie hou teen die snerpende koue nie. Die somers is draaglik en aangenaam, maar die wind is altyd daar. En die somer is kort … te kort om werklik te kan geniet.

Dan is daar ook die pragtige rye en rye watervalle wat soos wit brandertjies teen die rotse na die laagte stort. Dis ’n pragtige gesig en in die reëntyd kan ’n mens die onstuimige watervalle ver hoor. Maar die reëntyd bring ook die storms … verskriklike storms van donderweer en blitse. Dan skuil hulle in die huise en maak die deure en vensters styf toe totdat dit verby is. Elke keer vrees hulle dat die weerlig die huise sal raak slaan, maar tot nou toe het dit nog nie gebeur nie.

Carolien staan op. Dit sal nie help om hier te sit en dink nie. Daar is baie werk om te doen en dit sal haar gedagtes van die diamante en die swaarkry wegneem.

Teen laatmiddag kom drie mans te perd aangery na die opstal van Hendrieka Oosthuizen. Carolien sien hulle op ’n lui drafstap nader kom en gaan huis toe om haar moeder te waarsku. Hulle wag die ruiters op die stoep in.

Die drie mans lig hulle hoede en een van hulle gly uit die saal. Hy kom staan by Carolien en haar ma.

“Is u mevrou Oosthuizen?” wil hy weet. Hy het dae laas geskeer en die stof op sy klere en vel getuig van die lang, vermoeiende rit wat hy en sy twee vriende agter die rug het.

“Ja, dis ek,” sê Hendrieka agterdogtig. “Wie is u, meneer?”

“Die naam is George … George Harrison. Ons het gekom om die skuur te bou.”

Hendrieka ontspan en glimlag.

“Uiteindelik! Welkom, meneer Harrison! Liewer laat as nooit, nè?”

Hy grinnik en Carolien merk dat twee van sy voortande makeer.

“Ons het ’n bietjie verdwaal, mevrou,” sê hy verskonend. “Maar ons bou daardie skuurtjie sommer in ’n japtrap.”

Hendrieka knik.

“Dis goed. Ek wil nie hierdie winter weer sukkel nie.” Sy aarsel. “Julle sal voor die winter klaar wees, dan nie?”

Hy lag.

“Dis nog maar Februarie, mevrou. Dit sal nie langer as drie weke duur nie.”

Hendrieka kyk na die ander twee mans.

“Wie is jou helpers?”

Harrison kyk om na die ander en wink hulle nader. Hulle klim van die perde af en kom by die groepie staan.

“Hierdie is George Honeyball en die ander een is George Walker,” stel Harrison sy vriende voor.

Hendrieka kyk fronsend van die een na die ander.

“En hoe dink julle moet ek julle miskien aanspreek? As ek George sê, dan gee al drie antwoord! Dit sal nooit deug nie.”

Walker grinnik. Hy is ’n jong man van om en by drie-en-dertig jaar met bruin hare en donker oë.

“Gebruik maar die vanne, mevrou.”

Hendrieka druk haar vuiste in haar sye.

“Nou maar goed, dan maak ek so. Neem julle perde na die stal. Jantjie sal hulle daar versorg. Dan kom julle kombuis toe sodat ons oor ’n koppie koffie sake kan gesels.”

Die drie kry koers na die stal en Hendrieka gaan die huis binne. Carolien bly nog ’n paar oomblikke ingedagte op die stoep staan. Harrison is ’n koddige, maer man met ’n yl baard en ruie wenkbroue. Honeyball is skynbaar die een wat die minste ooit te sê het en met sy vaal, oninteressante voorkoms is dit ook nie eienaardig nie. Walker is die een wat haar aandag die langste gevange gehou het. Waarom het ’n jong man soos hy ’n swerwer geword? Sy het van sy oop, vriendelike glimlag gehou en sy is bly dat een van die drie darem nog jonk is. Dit raak baie eensaam hier op die plaas en geselskap van enige aard is skaars.

Toe sy eindelik by haar moeder in die kombuis aansluit, is die ander drie reeds daar. Hulle het die ergste stof van hulle gesigte en hande afgewas voordat hulle by die tafel kom sit het.

Hendrieka is besig om aan hulle te verduidelik wat sy van hulle verwag. Carolien begin in stilte die aandete berei, terwyl sy met ’n halwe oor na haar ma luister. Haar moeder het die afgelope paar jaar oud en hard geword. Sy is nie meer die vriendelike, opofferende vrou wat sy geken het nie. Hendrieka is deesdae agterdogtig en veral bitter omdat die lewe haar telkens ’n streep trek.

Haar blik dwaal na Walker wat aandagtig na haar moeder luister. Hy is skynbaar die een met die meeste verstand van die drie en dis duidelik dat hy presies snap wat Hendrieka wil hê. Hy vra min vrae en kibbel ook nie te veel oor die betaling nie. Op die oomblik is hy heeltemal onbewus van Carolien se teenwoordigheid. Toe hy en sy makkers eindelik tot ’n vergelyk oor die betaling kom, ontspan hy en leun terug in sy stoel. Toe kyk hy op en net ’n oomblik lank rus sy blik op Carolien.

Hendrieka volg sy blik en verstyf.

“Net nog een ding,” sê sy. “My dogter is nie by enige deel van die ooreenkoms ingesluit nie. Julle werk net hier en ek sal geen vrypostigheid duld nie.”

Die drie mans kyk na haar, die uitdrukkings op hulle gesigte skielik geslote. ’n Rilling gaan onwillekeurig langs Carolien se ruggraat af. Hulle is harde mans, dink sy bekommerd. Hulle weet niks van hulle af nie; hulle weet nie eens waar hulle vandaan kom en of hulle vriend of vyand is nie.

Toe sy later alleen in haar kamer is, wens sy dat hulle die skuur gou wil bou en padgee. Daar is ’n onverklaarbare onrustigheid in haar. Dis byna soos ’n voorgevoel van onheil en dit ontsenu haar. In hulle afgesonderdheid het hulle nog net die elemente van die natuur gehad om te vrees. Mense – en veral vreemdelinge – is baie skaars in hierdie koue, onvriendelike landstreek.

Die dae gaan egter baie rustig en sonder enige voorval verby. Die drie mans is stil en gedra hulle goed. Teenoor Hendrieka en Carolien is hulle beleef en vriendelik en mettertyd verdwyn Carolien se vrese.

Saterdag om eenuur staak die drie hulle werk aan die skuur en gaan na waar hulle hul tente onder die twee bloekombome opgeslaan het. Walker het ’n kitaar uitgehaal en terwyl die vleis oor die kole braai, sit hy vreemde, opgewekte liedjies en speel.

Carolien is besig om die voorstoep af te vee toe Gert Oosthuizen te perd by die opstal opdaag. Hy groet uitbundig en waai sy hoed opgewek toe hy die meisie gewaar.

“Hoe lyk dit, Lientjie? Het jou ma nog die gif, of kan ek dit waag om te kom koffie drink?”

Sy maak die besem teen die muur staan en vee haar hande aan haar voorskoot af.

“Middag, oom Gert. Mamma is in die kombuis en ek dink daar is nog koffie sonder gif.”

Hy lag bulderend en stuur sy perd met ’n klap op die boud na die stal.

“Ek hou daarvan om gevaarlik te lewe en elke keer wat ek hier kom, tart ek die noodlot uit.” Hy bekyk die meisie. “Jy word sowaar mooi, Lientjie. Dis ’n jammerte dat jy hier op die plaas moet sit. Jou ma behoort jou dorp toe te stuur.”

Hendrieka verskyn skielik in die deur. Haar oë is koud en haar mond ’n dun, harde lyn.

“Wat soek jy hier, Gert?”

Hy grinnik.

“Liewe land, skoonsus, is dit nou ’n manier om familie te groet?”

Sy verstyf.

“Ek is nie van jou familie nie! Ek is ’n Matthee en nie ’n Oosthuizen nie!”

“Alte waar,” antwoord Gert opgewek. “Dis juis die rede waarom jy jou deel van Langlaagte nie sal kan behou nie.”

Hendrieka byt op haar tande.

“En waarom nogal nie? Wanneer ek sterf, gaan die plaas na Carolien en sý is ’n Oosthuizen. Sý sal nie nodig hê om aan jou te verkoop nie.”

Gert se gesig verstrak. Só het hy nog nooit daaraan gedink nie. Die vervlakste vroumens gaan hom sowaar nog uitoorlê en dis nie ’n gedagte wat hom juis aanstaan nie. Hendrieka is lankal verby haar beste jare en die swaarkry het haar nie goed behandel nie. Sy is maer en ondervoed en die geringste siektetjie kan haar graf toe stuur. Dan is hy die plaas kwyt.

“Jy is ’n moedswillige ou donkiemerrie, Hendrieka!” begin hy skielik skel. “Jy sal loop staan en doodgaan net om my ’n streep te trek! Maar laat ék jou ’n ding vertel! Jy sal nog lank op hierdie plaas sit en krepeer!”

Carolien kyk geskok na haar oom. Só omgekrap het sy Gert Oosthuizen nog nie gesien nie. Waar kom hy daaraan om so met haar ma te praat?

Hendrieka glimlag net bitter.

“Net nog ’n paar winters, Gert, en dan sal jy van my ontslae wees. Hierdie huis is vol trekke en my bors lol maar aljimmers wanneer die winter kom. Jy kan my maar daar in die hoek van die plaas loop begrawe, want ek wil nie tussen die Oosthuizens op die bult gaan rus nie. Hulle sal my saamvat hel toe.”

Gert snak na sy asem.

“Eerbiedig die dooies, Hendrieka! Jou oorlede man lê ook daar!”

“Die stomme Frans het nie ’n keuse gehad nie,” antwoord sy bytend. “Julle klomp het mos altoos die laaste sê en iedere een word hoek-om en draai-om gejaag totdat julle jul sin gekry het. Ek is ’n Matthee, Gert, en jy het geen seggenskap oor my nie!”

Hy pluk sy hoed oor sy ylwordende hare en gluur sy skoonsuster woedend aan.

“Jy sal bly leef totdat ek die plaas het!” bulder hy. “Langlaagte sal nooit aan ’n halwe Oosthuizen behoort nie! Daar is te veel van jóú bloed in jou dogter!”

Sy gaan reg voor hom staan met haar hande in haar sye.

“Goeie bloed, sê ek jou, Gert! Dis goeie bloed, dié van die Matthees. Net ’n druppel daarvan in jou sou jou al draaglik gemaak het.”

Hy spring om, stap ’n paar treë in die rigting van die stal en steek toe vas.

“Jy sal hier op Langlaagte krepeer, Hendrieka! Die eensaamheid en die haat sal jou nog opvreet en jy sal verkoop!”

“Trap!” Hendrieka se oë blits vuur. “Loop, of ek help jou met die geweer van die plaas af. En moenie terugkom nie!”

Hy is reeds halfpad na die stal.

“Ek sal terugkom … weer en weer en weer! En as jy my skiet, hang jy aan jou seningnek!”

Hendrieka drafstap die huis binne en kom met die geweer te voorskyn.

Carolien staar geskok na haar ma.

“Mamma, moenie …”

“Dis die laaste keer dat hy my ’n donkiemerrie genoem het, Carolien. Ek sal hom ’n les leer!”

Carolien staan met wydgerekte oë en kyk hoe haar ma korrelvat op Gert Oosthuizen wat intussen op die rug van sy perd uit die stal gekom het. Net een kyk na Hendrieka met die geweer in haar hande, laat hom besluit dat die tyd vir redenasies verby is. Hy gee sy perd vrye teuels en kry koers die veld in buite bereik van die geweer.

Met ’n oorverdowende gedonder klap die skoot. Gert maak homself klein op die perd se rug.

Uit die rigting van die drie mans se tente kom ’n vrolike gelag.

“Ry hom, oompie! Hier kom nog een!”

Die skoot klap en Carolien kan selfs op hierdie afstand sien hoe die stof net regs van die hardlopende perd uit die grond opslaan.

“Dit was amper, tannie!” roep een van die mans en die ander lag. “Net ’n bietjie links en nog ’n bietjie hoër!”

Hendrieka laat die geweer skielik sak.

“Ek word oud. Vier jaar gelede sou ek hom raak geskiet het.”

Carolien sug van verligting.

“Hoe kán Mamma so iets doen?”

Hendrieka gaan die huis binne en sit die geweer terug op sy plek. “’n Mens kan net só ver gedryf word, kind. Van nou af gaan Gert Oosthuizen les opsê.”

Carolien lyk onseker.

“Hy het die hef in die hand, Mamma. Hy weet dat hy net hoef te sit en wag en Mamma sal uiteindelik tog móét verkoop. As julle liewer vriende raak, sal hy ’n beter prys betaal.”

“Hy het nie geld om ’n beter prys te betaal nie.”

Carolien kyk pleitend na haar ma.

“Ons kan die skape verkoop. Hulle is vet en ons behoort ’n goeie prys te kry. Dan kan ons na tant Saartjie op Heidelberg toe gaan. Iewers sal ons tog ’n heenkome vind.”

Hendrieka gaan moeg by die kombuistafel sit.

“Ons kan weer later praat, Carolien. Dit sal die heel laaste uitweg wees.”

Carolien draai stadig om en gaan by die agterdeur uit. Toe haar pa se testament gelees is, het sy en haar ma besluit dat hulle hier sou bly en van die plaas ’n winsgewende onderneming maak. Die terugslae was te veel. Die baie reën in die somer en die snerpende koue in die winter het te veel skade aangerig. Koring was die enigste uitweg, maar dit sou beteken dat hulle osse en ploeë en ander duur gereedskap sou moes aanskaf en die geld daarvoor het hulle net nooit gehad nie. Die hele tyd was hulle hoop op die diamante gevestig. As hulle die vyf diamante kon kry, sou hulle die plaas kon behou.

Sy stap vinnig in die rigting van die watervalle. Die Februarie-son brand skroeiend op haar neer en sy druk die kappie terug op haar kop. Miskien moet sy liewer self met oom Gert gaan praat. Hy kan tog nie so onmenslik wees soos wat hy wil voorgee nie.

’n Lang ruk staar sy gedagteloos na die waterval en verlustig haar net in die blink helderheid daarvan. Die mense van die omgewing noem hierdie heuwel met sy watervalle die Witwatersrand. Dis ’n baie gepaste naam vir die skuimende, dartelende valle met die varings daaromheen. Die Groot en Klein Witpoortjievalle strek myle ver teen die heuwels af na die klofie. Weerskante is daar kleiner stroompies wat verdere watervalletjies veroorsaak en die hele noordekant van die rif is een massa skitterende wit water.

Carolien gaan sit op ’n klip. Sy is tog lief vir hierdie mooi, koue wêreld. Die lug hier is skoon en vars, die velde vol wuiwende waaigras. Sy ken die kwarteltjies en die kiewiete en die kuddes springbokke en sy wil hulle nie vir enigiets anders verruil nie. Tog sal die dag kom dat sy van hulle afskeid moet neem.

Miskien kan sy met Barend Bezuidenhout van Doornfontein gaan praat. Dalk kan hy hulle help. Hy wou al die grond van Hendrieka gekoop het, maar natuurlik sal hy dit nie kan doen nie. Dis oom Gert wat sy tande daarvoor slyp. Barend is ’n goeie man. As hy kan, sal hy help.

Sy frons liggies. Daar is ook nog oom Paul Ras van Turffontein, maar sy ken hom nie juis goed nie. Die mense bly so ver uitmekaar dat hulle mekaar omtrent net nog met Nagmaal op Heidelberg sien.

Sy skrik toe ’n skaduwee oor haar val en kyk op.

George Walker glimlag.

“Jou moeder is ’n kwaai vrou,” sê hy en gaan sit oorkant haar op ’n klip.

“Sy is nie altyd so nie,” skerm Carolien. “Dis maar net oom Gert Oosthuizen wat haar omkrap.”

Hy trek ’n rooigraspol by sy voete uit.

“Is julle dan … kwaaivriende?”

Sy glimlag effens.

“’n Mens kan dit so noem. Met tant Debora en Leentjie is ons nog vriende. Dis net oom Gert wat die wêreld so ’n bietjie moeilik maak.”

Hy lag.

“Nie ’n bietjie nie! Na wat ek vanoggend gesien het, dink ek dit grens aan ’n jong oorloggie.”

Sy kyk ondersoekend na hom.

“Spot jy nou?”

“Natuurlik nie,” sê hy skielik ernstig. “Ek dink nie ’n mens moet jou moeder té ligtelik opneem nie. As ek jou oom Gert was, sou ek ’n bietjie minder skoorgesoek het.”

Sy sug liggies.

“Jy ken hom nie. Skoorsoek is sy kos. Hy weet dat my ma niks kan doen nie, maar miskien het hy tóg vandag ’n bietjie geskrik.”

Hy kyk half nuuskierig na haar.

“Hoekom trek julle nie? Verkoop die plaas en gaan woon elders.”

Sy laat haar blik sak.

“Ons kan nie. Oom Gert is die enigste een wat die plaas mag koop volgens my pa se testament en … hy bied ons net dertig pond daarvoor aan.”

“So ’n jakkals,” sê Walker mymerend. “En nou sit julle maar op die eensame plaas met ’n beduiwelde buurman. Dis nie juis ’n aangename lewe nie, is dit?”

Sy skud haar kop stadig.

“Nee, aangenaam is dit nie, maar ek bly nog lief vir hierdie plek. Solank ons hier bly, het ons nog ’n inkomste uit die plaas. As ons trek, sal ons op ’n ander manier ’n bestaan moet maak.”

Hy lag sag.

“Jy kan altyd met ’n ryk man trou.”

Carolien kyk hom skeef aan. Sy bruin hare blink in die son en sy donker oë is half in skadu’s gehul. Hy is nie te onaardig nie, dink sy afgetrokke. Hy is nie fris en groot soos Barend nie, maar tog is dit al asof hy taaier en harder voorkom.

“Ryk mans is skaars,” antwoord sy na ’n kort stilte. “En dan soek hulle die verfynde dametjies uit … nie arm meisies soos ek nie.”

“Onderskat jy nie miskien jouself nie?” wil hy versigtig weet.

Sy lag en twee kuiltjies verskyn in haar wange.

“Nee … ek onderskat nie myself nie. Ek het vroeg reeds geleer om die wêreld te aanvaar soos hy is. Ek kan geen jota of tittel aan hom verander nie.”

Hy glimlag.

“Jy sal dalk verbaas wees.”

“Carolien!”

Die uitroep laat die meisie orent ruk. Haar ma staan op die borand van die rif met die geweer in haar hande.

“Wat is dit nou weer, Mamma?” wil sy moedeloos weet.

“Walker! Gaan dadelik terug na jou tent toe! Ek het dit duidelik gestel dat ek geen vrypostigheid van julle gaan toelaat nie!”

Walker staan stadig op en haal sy skouers net liggies op.

“Jammer, meisie,” sê hy vir Carolien voordat hy met lang hale van haar af wegstap.

Carolien kyk omgekrap na haar ma.

“Was dit nou nodig, Mamma?”

“Ja! Ek sal nie toelaat dat jy met rondlopers meng nie!”

Carolien klim stadig die bult uit na haar ma toe. Toe sy die ouer vrou bereik, gaan sy staan.

“Of meneer Walker nou ’n rondloper is of nie, Mamma, hy is nog ’n mens en iemand om mee te gesels. Hierdie verskriklike eensaamheid kan ’n mens tog ’n bietjie meer toegeeflik maak.”

Hendrieka staar na haar dogter. Carolien is al een-en-twintig en in haar jong lewe het sy nog maar min mans ontmoet. Kan dit wees dat die eensaamheid te veel vir haar geword het? Carolien is mooi met haar blonde hare en helderbruin oë. Die mans sien haar raak, maar sy, Hendrieka, wou nog nooit ’n verhouding toelaat nie. Met ’n skok besef sy nou dat Carolien elke jaar ouer word en dat sy ’n eensame lewe tegemoet gaan.

Sonder om verder te praat, draai sy vinnig om en stap terug na die huis.

Carolien kyk haar ingedagte agterna. Wat sou Hendrieka se aftog beteken? Sy skud haar kop stadig toe sy haar moeder na die huis volg. Sy sien net nie meer kans vir al die onaangenaamheid nie. Miskien het dit tyd geword dat sy aan haar ma vertel presies hoe sy voel.

Die Sondagoggend verloop baie rustig. Dis ’n sonnige, warm dag en dis op sulke dae dat Carolien altyd ietwat hartseer voel en sy weet nie waaroor nie. ’n Sondag het vir haar ’n somber atmosfeer wat soms neerdrukkend is.

Teen die middag sien sy Harrison die veld in stap. Hy loop met gemaklike, lang treë asof hy presies weet waarheen hy wil gaan. Met ’n ligte skouerophaling draai sy van die venster af weg en gaan weer in ’n stoel sit en lees.

Hendrieka maak haar verskyning in die deur.

“Dis te warm om selfs te lê en slaap,” kla sy en vee die sweetdruppels van haar voorkop af.

“Hoekom trek Mamma nie ’n koeler rok aan nie?”

Hendrieka skud haar kop heftig.

“’n Mens moet nog altyd die Sabbat respekteer,” sê sy beslis.

Carolien se blik dwaal na haar moeder se tabberd van dik, gewaterde sy. Dis tot hoog teen die nek toegeknoop en ’n breë kantkraag hang oor die skouers. Dis geen wonder dat haar ma wil versmoor van die hitte nie, dink sy.

Buite hoor hulle skielik opgewonde stemme en hulle kyk vraend na mekaar. So ’n lawaai is net ongehoord op ’n Sondag.

Hendrieka stap na die stoep, gevolg deur Carolien.

Harrison staan met ’n stuk klip in sy hande en die ander twee mans lag en babbel opgewonde. Hulle kyk op toe die ou dame op die stoep verskyn.

Harrison hou die klip na Hendrieka toe uit.

“Kyk hier, mevrou! Ek het dit op u plaas gekry … dis goud!”

Hendrieka staar na hom.

“Wat sê jy?”

“Dis goud, mevrou! Ek was my lewe lank ’n delwer in Australië en ek het nog nooit sulke gouddraende erts gesien nie! Ek ken prospekteerwerk en u kan my maar glo! Hierdie is goeie, báie goeie goud!”