Читать книгу Bardziej toksyczni ludzie - Bernardo Stamateas - Страница 8

Wszyscy ludzie posiadają cechy toksyczne, obszary niedojrzałości. Każdy z nas przychodzi na świat z „fabrycznymi błędami”. Czym zatem przeciętny człowiek różni się od toksycznego?

Bycie osobą toksyczną – to forma życia, myślenia i działania, sposób funkcjonowania. Wszyscy staramy się wyeliminować niezdrowe cechy, jakie u siebie zauważamy, w przeciwieństwie do człowieka toksycznego, który ich nie dostrzega i żyje, obwiniając innych, kradnąc ich energię. Osoby toksyczne są emocjonalnymi nałogowcami, którzy po to, żeby poczuć się dobrze, muszą sprawić, by inni czuli się źle. To ludzie jadący pod prąd i mówiący:

– Ale źle prowadzą ci idioci!

Czym jest osobowość zrównoważona?

Wyobraźmy sobie, że osobowość to pizza. Kawałki tej pizzy odpowiadają sposobom reagowania, funkcjonowania. Jeden kawałek może być nieufnością, inny obojętnością, a jeszcze inny histrionizmem[1]. Każdy z nich wzbogaca naszą osobowość.

Strach. Czy jest normalną rzeczą, aby się bać? Tak. Czy dobrze jest żywić lęki? Bywa to przydatne w niebezpiecznych sytuacjach, wobec jakiegoś zagrożenia. Chodzi o pewną prymitywną reakcję gadziego mózgu[2], który potrzebuje 125 milisekund, żeby podjąć działanie. W czasie krótszym niż trwa mrugnięcie powieką ciało może zareagować na dwa sposoby: aktywować nogi, żeby uciec, albo ręce, żeby walczyć. Nasze życie zostałoby jednak wytrącone z równowagi, gdybyśmy cały czas żyli w strachu i myśleli, że dokładnie wszystko stanowi zagrożenie.

Histrionizm. Czy dobrze jest być histrionikiem? Tak, ponieważ histrionizm zwraca uwagę. Na przykład nauczyciel powinien być histrionikiem, inaczej z trudem utrzyma koncentrację uczniów, którzy w końcu zasną na lekcji. Dobrze jest także okazywać nieco histrioniczną osobowość, gdy bawimy się z naszymi dziećmi.

Obojętność. Czy dobrze jest posiadać taką psychopatyczną cechę jak obojętność? Tak, ponieważ jeśli przejmujemy się wszystkim, co się dzieje, to chorujemy. Obojętność, jaką wszyscy posiadamy, stanowi normalny mechanizm obronny. Kiedy oglądam telewizję i dystansuję się od wiadomości, robię to dla swojego zdrowia.

Obsesje. Czy jest przyjęte, by okazywać lekką obsesję? Nawet należy ją mieć! Obsesja każe nam skupić się na szczegółach, a wszyscy wiemy, że w pewnych przypadkach istotne są właśnie drobiazgi. Na przykład osoba, której zadaniem jest wykonywanie bilansów lub raportów finansowych, powinna brać pod uwagę szczegóły i do pewnego stopnia wykazywać obsesję, żeby dobrze wykonać swoją pracę.

Narcyzm. Czy dobrze jest być osobą narcystyczną? Tak, trochę. Narcyz myśli bowiem: „Mogę osiągnąć mój cel!”, „Uda mi się!”, „Wierzę w siebie!”, „Dobrze mi pójdzie!”. Wszyscy potrzebujemy rozsądnej dawki pewności siebie.

No cóż, jeśli wszystko jest normalne, to w czym tkwi kruczek?

Zdrowa osobowość utrzymuje równowagę powyższych cech. Problem pojawia się, kiedy jednej z nich jest – proporcjonalnie – zbyt mało albo urasta ona za bardzo. Weźmy za przykład obsesję. Otóż dana osoba zaczyna postrzegać wszystko wyłącznie z perspektywy szczegółów. A kiedy człowiek obserwuje rzeczywistość zawsze z identycznego punktu widzenia, wówczas pojawia się niezrównoważona osobowość. Kilkakrotnie powielamy sposób reagowania, zaczyna nas charakteryzować „dominujący styl” i nie pozwala nam funkcjonować w zrównoważony sposób.

Określenie „toksyczny” odnosi się do zachowań, emocji i sposobu postępowania danego człowieka i innych osób względem niego. Aby móc liczyć na zdrowy szacunek, wszyscy musimy mieć zrównoważoną osobowość. Pewne cechy służą nam, kiedy radzimy sobie w określonym momencie życia, lecz ważne jest, byśmy umieli zachować ich właściwe proporcje.

Możemy przedstawić to w sposób graficzny:

Na pierwszym rysunku narcyzm mieści się w normalnych parametrach – ta osoba stała się pewna siebie, samokrytyczna i może przyznać, że jest wartościowa, ale docenia także innych ludzi. Natomiast drugi rysunek charakteryzuje człowieka, który upoił się narcyzmem, utracił przez niego równowagę – to częsta reakcja w przypadku ludzi, którzy zdobyli pieniądze lub odnieśli w życiu wielki sukces. Zadufani w sobie, zaczynają mieć syndrom osoby „już to wiem”. Myślą, że zjedli wszystkie rozumy i są lepsi od reszty śmiertelników.

Kontynuując alegorię z pizzą – kiedy rozpatrujemy cechy osobowości jako fragmenty całości – wówczas powinniśmy zwrócić uwagę na ten z kawałków, który stał się zbyt duży. W pewnym momencie życia u każdego z nas wzrasta jakaś cecha, do której się przyzwyczajamy. Skoro tak łatwo nam przychodzi ją wykorzystać, to właśnie wobec niej powinniśmy zachować czujność.

Zatem do przodu! I niech lektura sprawi wam przyjemność!

1 Histrionizm (łac. histrio, aktor) – osobowość wyrażająca się teatralnością zachowań (przyp. red.).

2 Teoria „gadziego mózgu” przypisywała naszą agresję, dominację w warunkach stresu wydzielonemu rejonowi pnia mózgu, mającemu odpowiadać za prymitywne, stereotypowe reakcje, konieczne do przetrwania organizmu, a występujące już w epoce gadów (przyp. red.).