Читать книгу Studnia Wstąpienia - Brandon Sanderson - Страница 30

ALENDI – Człowiek, który podbił świat przed tysiącem lat, przed Wstąpieniem Ostatniego Imperatora. Vin znalazła jego pamiętnik w pałacu Ostatniego Imperatora i z początku myślała, że to on został Ostatnim Imperatorem. Później odkryto, że jego sługa, Rashek, zabił go i zajął jego miejsce. Alendi był przyjacielem i protegowanym Kwaana, terrisańskiego uczonego, który sądził, że Alendi może być Bohaterem Wieków.

ALLOMANCJA – Mistyczna, dziedziczna moc związana z paleniem metali wewnątrz ciała, by uzyskać szczególne zdolności.

ALLOMANTYCZNE METALE – Istnieje osiem podstawowych allomantycznych metali. Występują w parach, składających się z metalu i jego stopu. Mogą również zostać podzielone na dwie grupy czterech metali wewnętrznych (cyna, cyna z ołowiem, miedź, brąz) i metali zewnętrznych (żelazo, stal, cynk, mosiądz). Bardzo długo sądzono, że istnieją jeszcze tylko dwa metale allomantyczne – złoto i atium. Jednak odkrycie stopów złota i atium zwiększyło liczbę metali do dwunastu. Pojawiały się również pogłoski dotyczące innych metali, z których jeden został odkryty (patrz Aluminium).

ALLOMANTYCZNY IMPULS – Sygnał dawany przez Allomantę, który spala metale. Jedynie ktoś, kto spala brąz, może „usłyszeć” impuls allomantyczny.

ALLRIANNE – Jedyna córka Lorda Ashweathera Cetta.

ALUMINIUM – Metal, do spalenia którego została zmuszona Vin w pałacu Ostatniego Imperatora. Metal ów, niegdyś znany jedynie Stalowym Inkwizytorom, niszczy wszystkie zapasy pozostałych metali posiadane przez Allomantę. Jego stop, jeśli istnieje, pozostaje nieznany.

AMARANTA – Jedna z nałożnic Straffa Venture. Zielarka.

ASHWEATHER – Imię Lorda Cetta.

ATIUM – Dziwny metal wydobywany niegdyś w Czeluściach Hathsin. Zbiera się wewnątrz niewielkich geod, które powstają w jaskiniach pod ziemią.

BOHATER WIEKÓW – Mityczny wybawiciel przepowiadany przez Terrisan. Przepowiadano, że przybędzie, przyjmie moc Studni Wstąpienia, a później odda ją, by uratować świat przed Głębią. Alendi był uważany za Bohatera Wieków, lecz został zabity przed zakończeniem Misji.

BREEZE – Uspokajacz w grupie Kelsiera, obecnie jeden z najważniejszych doradców Elenda.

BRZOZOWA ZGUBA – Popularna trucizna.

CAMON – Dawny przywódca szajki Vin. Surowy człowiek, który często ją bił. Wygnany przez Kelsiera, został w końcu zabity przez Inkwizytorów.

CETT – Lord Ashweather Cett jest najważniejszym królem, który zdobył władzę w Zachodnim Dominium. Jego rodzinnym miastem jest Fadrex.

CHANNEREL – Rzeka, która przepływa przez Luthadel.

CHMURA MIEDZI – Niewidzialne pole osłaniające, utworzone przez kogoś spalającego miedź. Jeśli Allomanta spala metale wewnątrz chmury miedzi, jego impulsy allomantyczne są niewidoczne dla tych spalających brąz. Termin ten odnosi się czasem również do Dymiarza (Mglistego, który spala miedź).

CLADENT – Prawdziwe imię Clubsa.

CLUBS – Dymiarz w ekipie Kelsiera, obecnie generał armii Elenda. Niegdyś był cieślą skaa.

CYNOOKI – Mglisty, który spala cynę.

CYNOZBROJNY – Inne określenie Zbira, Mglistego, który może spalać cynę z ołowiem.

CZELUŚCIE HATHSIN – Sieć jaskiń, niegdyś jedyne miejsce w Ostatnim Imperium, w którym wydobywano atium. Zajmowali się tym więźniowie Ostatniego Imperatora. Kelsier tuż przed śmiercią sprawił, że wydobywanie w nich atium stało się niemożliwe.

DAWCY ŚWIATÓW – Sekta uczonych terrisańskich Feruchemików z czasów przed Upadkiem. Późniejszy Zakon Opiekunów wywodził się z Dawców Światów.

DEMOUX, KAPITAN – Zastępca Hama, żołnierz straży pałacowej Elenda.

DOCKSON – Prawa ręka Kelsiera, nieformalny przywódca jego ekipy po śmierci Kelsiera. Nie posiada żadnych mocy allomantycznych.

DOMINIUM (OSTATNIE IMPERIUM) – Prowincja Ostatniego Imperium. Luthadel jest Środkowym Dominium. Cztery otaczające je dominia są zwane Dominiami Wewnętrznymi, w nich zamieszkuje większość populacji Ostatniego Imperium. Po Upadku, gdy rozpadło się Ostatnie Imperium, różni królowie próbowali przejąć władzę w dominiach, zmieniając je w samodzielne królestwa.

DOX – Pseudonim Docksona.

DYMIARZ (W ALLOMANCJI) – Allomanta, który spala miedź. Zwany również Chmurą Miedzi.

ELEND VENTURE – Król Środkowego Dominium, syn Straffa Venture.

FADREX – Średniej wielkości, dobrze ufortyfikowane miasto w Zachodnim Dominium. Stolica i rodzinne miasto Ashweathera Cetta. Główny spichlerz Kantonu Zasobów.

FELT – Niegdyś jeden ze szpiegów Straffa, po upadku Luthadel został sam (jak większość ludzi Straffa). Przysiągł lojalność Elendowi.

GŁĘBIA – Mityczny potwór, lub moc, która zagrażała krainie tuż przed pojawieniem się Ostatniego Imperatora i stworzeniem Ostatniego Imperium. Określenie to pochodzi z terrisańskich podań. Przepowiadano, że Bohater Wieków przybędzie i pokona Głębię. Ostatni Imperator utrzymywał, że pokonał ją przed Wstąpieniem.

GNEORNDIN – Jedyny syn Ashweathera Cetta.

GORADEL – Niegdyś żołnierz w Garnizonie Luthadel, strzegł pałacu, kiedy Vin zdecydowała się do niego dostać i zabić Ostatniego Imperatora. Vin przekonała go do zmiany strony, a on później przeprowadził Elenda przez pałac, by ją uratował. Obecnie członek straży Elenda.

GÓRY POPIELNE – Siedem wielkich wulkanów, które pojawiły się w Ostatnim Imperium podczas Wstąpienia.

HAM – Zbir z ekipy Kelsiera, teraz kapitan straży pałacowej Elenda.

HAMMOND – Prawdziwe imię Hama.

HATHSIN – Patrz: Czeluście Hathsin.

IMPULS BRĄZU – Inne określenie na Impuls Allomantyczny.

INKWIZYTORZY, STALOWI – Grupa dziwnych istot, kapłanów służących Ostatniemu Imperatorowi. Ich głowy przebijają stalowe gwoździe (z oczu wystają ich końce), ale nadal żyją. Byli fanatycznie oddani imperatorowi, a wykorzystywano ich głównie do odnajdowania i zabijania skaa posiadających moce allomantyczne. Mają zdolności Zrodzonych z Mgły i inne.

JANARLE – Zastępca Straffa Venture.

JASTES LEKAL – Dziedzic rodu Lekal, jeden z byłych przyjaciół Elenda. Często wraz z Teldenem rozmawiali o polityce i filozofii.

KANDRA – Rasa dziwnych istot, które mogą wchłonąć ludzkiego trupa, a następnie odtworzyć jego ciało. Zachowują kości człowieka, którego udają, gdyż same nie mają kości. Zawierają z ludźmi Kontrakty – opłacane atium – i są spokrewnione z mgielnymi upiorami.

KANTON – Urząd w Stalowym Zakonie.

KELL – Przydomek Kelsiera.

KELSIER – Najsławniejszy przywódca złodziejskiej szajki w Ostatnim Imperium, wywołał bunt skaa i obalił Ostatniego Imperatora, lecz sam zginął. Był Zrodzonym z Mgły i nauczycielem Vin.

KHLENNIUM – Starożytne królestwo, które istniało przed powstaniem Ostatniego Imperium. Ojczyzna Alendiego.

KLISS – Kobieta, którą Vin znała na dworze w Luthadel. Okazała się informatorką do wynajęcia.

KOLOSSY – Rasa zwierzęcych wojowników stworzonych przez Ostatniego Imperatora podczas Wstąpienia, wykorzystana przez niego do podbicia świata.

KOTWICA (ALLOMANTYCZNA) – Termin określający kawałek metalu, który Allomanta Odpycha lub Przyciąga, kiedy spala żelazo lub stal.

KREDIK SHAW – Pałac Ostatniego Imperatora w Luthadel. W starym języku terissańskim oznacza „Wzgórze Tysiąca Iglic”.

KWAAN – Terrisański uczony z czasów przed Upadkiem. Był Dawcą Światów i jako pierwszy błędnie uznał, że Alendi jest Bohaterem Wieków. Później zmienił zdanie i zdradził swojego przyjaciela.

LADRIAN – Prawdziwe imię Breeze’a.

LAMOWIE, ZRODZENI Z MGŁY – Grupa pisarska Brandona. Lamowie Zrodzeni z Mgły palą różne zioła, by zyskać dodatkowe moce. Na stronie można kupić podkoszulki.

LESTIBOURNES – Prawdziwe imię Spooka.

LUTHADEL – Stolica Ostatniego Imperium i największe miasto w krainie. Luthadel słynie z tkanin, kuźni i majestatycznych fortec arystokratycznych rodów.

MALATIUM – Metal odkryty przez Kelsiera, często nazywany Jedenastym Metalem. Nikt nie wie, gdzie go znalazł i dlaczego sądził, że może zabić Ostatniego Imperatora. Rzeczywiście dostarczyło Vin wskazówki potrzebnej do zabicia władcy.

MARDRA – Żona Hama. Nie lubi jego złodziejskiego sposobu życia, stara się chronić przed nim ich dzieci i zazwyczaj trzyma się z dala od całej ekipy.

METALMYŚL – Kawałek metalu wykorzystywany przez Feruchemika jako swego rodzaju bateria. Napełnia go określonymi atrybutami, które później może wykorzystać. Poszczególne metalmyśli nazywane są od metali – cynomyśl, stalomyśl, itd.

MGIELNY PŁASZCZ – Strój noszony przez wielu Zrodzonych z Mgły jako symbol statusu. Szyje się go z wielu grubych pasków tkaniny, które na górze zszywa się razem, by swobodnie opadały z ramion.

MGIELNY UPIÓR – Nierozumny krewniak kandra. Mgielne upiory to bryły pozbawionego kości ciała, które nocami polują, pochłaniając znalezione ciała, i wykorzystują ich szkielety.

MGLISTY – Allomanta, który może spalać tylko jeden metal. Pojawiają się o wiele częściej niż Zrodzeni z Mgły. (Uwaga: Allomanta może mieć albo jedną moc, albo wszystkie. Nie ma stadiów pośrednich z dwoma czy trzema).

MGŁA – Dziwny, wszechobecny opar, który każdej nocy opada na Ostatnie Imperium. Jest gęstszy niż zwykła mgła, kłębi się i wiruje, jakby był żywy.

MONETOSTRZELNY – Mglisty, który spala stal.

MOORDEN – Jeden z obligatorów, który zdecydował się pozostać w Luthadel i służyć Elendowi.

OBLIGATORZY – Kapłani Ostatniego Imperatora. Byli nie tylko członkami religijnego bractwa, ale także urzędnikami i szpiegami. Umowy lub obietnicy, której świadkiem nie był obligator, nie uważano za prawnie lub moralnie wiążącą.

OCALAŁY Z HATHSIN – Przydomek Kelsiera, wynikający z tego, że jako jedynemu udało mu się uciec z więzienia Czeluści Hathsin.

ODPYCHANIE (W ALLOMANCJI) – Wykorzystanie Allomancji do Odpychania czegoś – ludzkich uczuć mosiądzem lub metali stalą.

OPADY POPIOŁU – Popiół często spada z nieba w Ostatnim Imperium ze względu na Góry Popielne.

OPIEKUN (TERRIS) – Słowo „Opiekun” jest często używane jako inne określenie na Feruchemika. W rzeczywistości Opiekunowie są organizacją Feruchemików zajmującą się odkrywaniem i zapamiętywaniem wszelkiej wiedzy i religii, które istniały przed Wstąpieniem. Ostatni Imperator niemal ich zniszczył, zmuszając do pozostawania w ukryciu.

ORESEUR – Kendra zatrudniony przez Kelsiera. Niegdyś odgrywał rolę lorda Renoux, wuja Vin. Obecnie Vin jest właścicielką jego kontraktu.

OSTATNI IMPERATOR – Władca, który przez tysiąc lat rządził Ostatnim Imperium. Niegdyś nazywał się Rashek i był terrisańskim sługą zatrudnionym przez Alendiego. Zabił Alendiego, zamiast niego udał się do Studni Wstąpienia, tam przyjął moc i Wstąpił. Został zabity przez Vin.

OSTATNIE IMPERIUM – Imperium stworzone przez Ostatniego Imperatora. Nadał mu taką nazwę, gdyż będąc nieśmiertelnym, sądził, że będzie to ostatnie imperium w historii ludzkości, które nigdy nie upadnie ani się nie skończy.

PENROD, FERSON – Jeden z najważniejszych szlachetnie urodzonych w Luthadel. Członek Zgromadzenia Elenda.

PHILEN – Znaczący kupiec w Luthadel i członek Zgromadzenia Elenda.

PODŻEGACZ – Mglisty, który spala cynk.

PODŻEGANIE (W ALLOMANCJI) – Stan, kiedy Allomanta spala cynk i Przyciąga uczucia człowieka, pobudzając je.

PRZYCIĄGANIE (W ALLOMANCJI) – Wykorzystanie Allomancji do Przyciągania czegoś – ludzkich uczuć za pomocą cynku lub metali żelazem.

PRZYCIĄGANIE ŻELAZA – Przyciąganie metalu podczas allomantycznego spalania żelaza. To Przyciąganie wywiera nacisk na metalowy przedmiot, szarpiąc nim i kierując w stronę Allomanty. Jeśli ten metalowy przedmiot, zwany kotwicą, jest cięższy od samego Allomanty, będzie on Przyciągany do źródła metalu.

RASHEK – Przed wstąpieniem był terrisańskim tragarzem, wynajętym przez Alendiego na czas podróży do Studni Wstąpienia. Rashek nigdy nie lubił Alendiego i w końcu go zabił. Sam przyjął moc i został Ostatnim Imperatorem.

REEN – Brat Vin, który chronił ją i wyszkolił na złodziejkę. Reen był brutalny i nie umiał wybaczać, ale uratował Vin przed ich szaloną matką, a później chronił ją w dzieciństwie.

RENOUX, LORD – Szlachcic, którego Kelsier zabił, a później wynajął kandrę OreSeura, by go udawał. Vin odgrywała rolę jego siostrzenicy, Valette Renoux.

ROZJARZYĆ – Uzyskać nieco dodatkowej mocy z metalu allomantycznego, kosztem krótszego spalania.

SAZE – przydomek Sazeda.

SAZED – Terrisański Opiekun, który dołączył do ekipy Kelsiera wbrew woli swojego ludu i pomógł w obaleniu Ostatniego Imperium.

SHAN ELARIEL – Była narzeczona Elenda, Zrodzona z Mgły zabita przez Vin.

SIĘGNIĘCIE (FERUCHEMIA) – Czerpanie mocy z feruchemicznej metalmyśli. Odpowiada „spalaniu” przez Allomantów.

SKAA – Chłopstwo Ostatniego Imperium. Niegdyś skaa pochodzili z różnych ras i narodowości, lecz przez tysiąc lat istnienia imperium Ostatni Imperator pozbawił ich jakiejkolwiek tożsamości, tworząc jednorodną rasę niewolników.

SKRZYNIEC – Potoczne określenie imperialnej złotej monety. Nazwa pochodzi od widocznego na rewersie Kredik Shaw, pałacu Ostatniego Imperatora – „skrzyni”, w której mieszka.

SPALENIE (W ALLOMANCJI) – W ten sposób Allomanci wykorzystują metale w żołądkach. Najpierw muszą połknąć metal, a później allomantycznie go metabolizować, by wykorzystać jego moc.

SPALONE KRAINY – Pustynie na granicach Ostatniego Imperium.

SPINKA (MONETA) – Potoczna nazwa imperialnego miedziaka w Ostatnim Imperium. Często wykorzystywana przez Zrodzonych z Mgły i Monetostrzelnych do skakania i atakowania.

SPOOK – Cynooki w ekipie Kelsiera. Najmłodszy ze wszystkich, podczas obalenia Ostatniego Imperatora miał piętnaście lat. Jest siostrzeńcem Clubsa i niegdyś porozumiewał się głównie w ulicznym dialekcie.

STALOWY ZAKON – Klasa kapłańska Ostatniego Imperatora. Zalicza się do niej niewielka liczba Stalowych Inkwizytorów i większa kapłanów zwanych obligatorami. Stalowi Ministrowie byli nie tylko organizacją religijną, ale także służbą cywilną Ostatniego Imperium.

STRAFF VENTURE – Ojciec Elenda, król Północnego Dominium. Zamieszkiwał w Urteau.

STUDNIA WSTĄPIENIA – Mityczne źródło mocy z terrisańskich podań. Podobno znajdowały się w niej magiczne zapasy mocy, które mógł wykorzystać ten, kto przybył do niej we właściwym czasie.

SYNOD (TERRIS) – Elitarni przywódcy organizacji Opiekunów.

SZARPACZ – Mglisty, który spala żelazo.

SZPERACZ (W ALLOMANCJI) – Mglisty, który spala brąz.

TATHINGDWEN – Stolica Dominium Terris.

TELDEN – Jeden ze starych przyjaciół Elenda, z którym często rozmawiał o polityce i filozofii.

TENSOON – Kandra Straffa Venture.

TERRIS – Dominium na dalekiej północy Ostatniego Imperium. Jako jedyne zachowało swoją dawną nazwę, być może z sympatii, jaką Ostatni Imperator żywił do swojej ojczystej krainy.

TINDWYL – Terrisańska Opiekunka i członek Synodu.

UPADEK – Śmierć Ostatniego Imperatora i upadek Ostatniego Imperium.

URTEAU – Stolica Północnego Dominium i siedziba rodu Venture.

USPOKAJACZ – Mglisty, który spala mosiądz.

USPOKAJANIE (W ALLOMANCJI) – Stan, kiedy Allomanta spala mosiądz i Odpycha ludzkie uczucia, tłumiąc je.

UWOLNIENIE (W FERUCHEMII) – Stan, kiedy Feruchemik przestaje korzystać z mocy metalmyśli.

VALETTE RENOUX – Fałszywa tożsamość, której używała Vin, by przeniknąć do kręgów szlachetnie urodzonych w czasach przed Upadkiem.

WSTĄPIENIE (OSTATNIEGO IMPERATORA) – Wstąpienie to termin opisujący to, co się stało z Rashekiem, kiedy przyjął moc Studni Wstąpienia i stał się Ostatnim Imperatorem.

YEDEN – Członek ekipy Kelsiera i uczestnik buntu skaa. Zabity w walce przeciwko Ostatniemu Imperatorowi.

YOMEN, LORD – Obligator w Urteau, polityczny wróg Cetta.

ZBIR (W ALLOMANCJI) – Mglisty, który spala cynę z ołowiem.

ZGASZENIE (W ALLOMANCJI) – Przerwanie spalania metalu allomantycznego.

ZRODZONY Z MGŁY – Allomanta, który może spalać wszystkie allomantyczne metale.

ŻELAZNOOKI – Przydomek Marsha.