Читать книгу Beenaf bokkie - Dirna Ackermann - Страница 4

“Asseblief, Ma, moenie.” Candy trek-trek aan die kombersie oor haar bene en gryns teen die pyn in haar enkel toe sy die linkervoet op die bankie voor haar probeer beweeg. “Ek erken ruiterlik: Ma was reg en ek was verkeerd. Sean was toe nie te vertrou nie, maar dis nie nodig om iets daarvan te maak nie.”

Sy skuif haar meer gemaklik in die diep stoel voor die TV waar ’n held in CSI Miami in diep, oorversadigde kleur besig is op rekenaars wat seker nog net moet leer om te skiet, dan kan hulle alles doen. “Behalwe vir my enkel het ek niks verder oorgekom nie.”

Sandra se frons verdiep net en sy skakel geïrriteerd die klank af. “Behalwe vir jou enkel? Wat wou jy nog meer gehad het, Nicandra? Jou been? Jou hele lyf? Wat my betref, is dit genoeg rede om die man te gaan aankla. Hy was nog altyd ’n skobbejak. As dit nie was vir jou gegil nie, wie weet wat verder sou gebeur het?”

Candy sug sidderend. Eintlik is dit waar. Sy hét soos ’n maer vark geskreeu en ’n man en sy seun wat onder in die straat verbygestap het, het haar te hulp gesnel. Sean vir wie sy probeer vlug het, is toe teen ’n allemintige spoed die teenoorgestelde rigting in.

“Maar nou het daar niks gebeur nie, Ma. Buitendien, watter bewys het ek dat hy …”

Sy weet nie hoe verder nie. Hoe vertel mens in elk geval vir die vrou wat jou ma is, maar met wie jy nog nooit ’n geheim gedeel of ’n intieme gesprek gehad het nie, dat net die herinnering aan die man se hande oor jou lyf die koue sweet op jou laat uitslaan? Dis nou nie wat sy in gedagte gehad het met Sean van naderby leer ken nie.

“Los dit nou,” sê sy kortaf. “Die enkel is erg genoeg. Ek het nie lus vir nog onaangenaamheid nie.”

Dis natuurlik afgesien van die feit dat sy nie ure lank onder die stort kan gaan staan om daardie gevoel van haar lyf af te was nie. En dat sy die vreemde sal moet in op een been en twee aluminiumstokke.

Die vrou saam met wie sy Kaap toe ry, sal nie kan wag tot die gips verwyder is nie, want sy gaan ’n familietroue bywoon op Stanford. Candy het ’n saamrygeleentheid nodig en Marie wil nie alleen ry nie.

“Kan Ma nie net vir oom Fouche bel en vra of ek ’n bietjie later kan kom nie? Ek meen, ek is niks werd terwyl ek op krukke rondspring nie.”

Nie dat sy dink sy sal énigiets werd wees nie, maar hy moet nou maar tot sy skade uitvind dat sy nie eens brood reguit kan sny nie. Sy sal daardie berg klim wanneer hulle daar kom. Al is dit dan handeviervoet. En as sy nou nie juis die soort geselskap is wat ’n kwasterige ou tannie gelukkig gaan hou nie, is dit ook hulle probleem.

“Nee, Nicandra, ek het klaar vir hom gesê jy kom. Buitendien, jy móét saam met Marie ry. Ek het nie nou geld om op ’n vliegkaartjie te mors nie.”

“Dis oom Fouche wat daarop aandring dat ek moet kom. Waarom betaal hy nie my kaartjie nie?”

Blykbaar is haar vraag nie ’n antwoord werd nie, want haar ma gaan voort asof sy nie gehoor het nie: “Marie se kombi is groot, so jy behoort nie te ongemaklik te wees nie. Maar jy sal net eenvoudig die beste van ’n slegte saak moet maak. Jý is die een wat agter my rug gekonkel het met daardie vent.”

Dit lyk asof haar ma regmaak om nog baie meer te sê, en Candy sug amper hardop van verligting toe die telefoon in die studeerkamer begin lui en sy wegstap. Sy druk haar koue vingerpunte teen haar warm wange.

Vandat Sandra Cilliers die eerste keer vir Sean Brynard gesien het, kon mens yster smee met die antipatie tussen hulle. Daarom het haar dogter dit nie gerade geag om iemand in te lig dat hy haar vir koffie genooi het nie.

Sy is op gevleuelde voete by die huis uit. Uiteindelik! Sy het so lank gewag dat hy dit moet doen, maar koffie was nie wat hy in gedagte gehad het nie. Hulle moes eers gaan stap, die aand was dan so fris en lieflik. Vrek koud, het sy gedink, maar niks gesê nie en heel gewillig onder sy arm ingekruip. Toe sy toenadering in die donker perke begin oorskry, het sy geprotesteer en hy het hardhandig geraak. Sy het hom ’n skrams kniehou gegee op ’n plek wat sy hoop baie lank seer gaan bly en al gillende gevlug.

Sy was so verlig om haar redders te sien dat sy die laaste trappie misgekyk het. Haar stiletto-stewels kon nie die impak absorbeer nie en oomblikke later het sy kermend op die sypaadjie gelê. ’n Rukkie later in die ongevalleafdeling is sy meegedeel haar enkel het ’n fraktuur.

“Jy moes die eerste keer na die enkel laat kyk het,” was die ouerige vroulike dokter se ontevrede aanmerking. “Die plate wys ’n vorige besering wat nie heeltemal herstel het nie. Die skade sou nou minder gewees het.”

Nico Cilliers kom haastig die TV-kamer binne, sy vrou heelwat kalmer op sy hakke. Hy kom kniel langs Candy, vou sy arms om haar lyf. “Is jy oukei, my poplap?”

Die warmte van sy omarming en die kleintydnaam is toe haar ontreddering, en die skrik en angs wat sy met soveel geweld probeer onderdruk het, kry uiteindelik die oorhand. Sy druk snikkend haar gesig in haar pa se nek. “J … ja, d … dankie, Pappa.”

Daar is trane in sy oë toe hy haar uiteindelik wegdruk. “Is jy seker? Ek sal die man se nek met my kaal hande gaan omdraai as hy jou seergemaak het.”

“Wat nie nodig sou gewees het as sy na my geluister het nie,” is haar ma die een wat reageer. “Hy het reeds soveel ontwrigting in hierdie huis veroorsaak.” Haar blou oë glinster diep ontevrede. “Hy pronk ons lewens binne en skielik eet jy nie vleis nie. Nou weier jy om –”

“Ma, asseblief,” pleit Candy. “Lós dit nou.”

“Nicandra, daar kom ’n punt wanneer ek nie langer jou eskapades kan toesmeer nie.”

“Wat bedoel Ma?”

“Die vorige keer wat jy jou enkel seergemaak het, is wat ek bedoel. Dit was nie omdat jy haastig was op pad klas toe soos jy ons wysgemaak het nie. Jy was betrokke by daardie Sean se ellendige groep lawaaimakers. Jy kan dankbaar wees ek kon die koerantberig stop.”

Candy voel hoe haar wange warm raak. Sy het mos geweet! Die vraag is net: hoe het dit uitgekom? Sou die draer van daardie geruïneerde leerbaadjie, met sy smeulende kyk wat steeds in haar geheue rondhang soos die geur van ’n duur naskeermiddel, tog iets van hom laat hoor het? Of het die lang arm van die gereg kom klik? Of daai tenk met sy weglêsnor? Sandra en Nico Cilliers se enigste is nie heeltemal ’n onbekende gesig op die sosiale blaaie nie. Maak seker ook nie saak nie, besluit sy.

“Hoekom het Ma nie toe iets gesê nie?”

“Omdat dit my nie behaag het nie,” snou Sandra byna en stap die vertrek uit.

Candy gaap haar agterna, kyk dan na haar pa wat intussen in ’n ander stoel gaan sit het. Hy lyk soos een wat nie net die veldslag nie maar ook die oorlog verloor het, en sy klap haar kake opmekaar. Is dit waarlik net die geldkrisis wat die spanning in hierdie huis soveel dieper laat loop, maar dit terselfdertyd ook soveel meer op die oppervlak bring? Of is daar onderstrominge waarvan sy niks weet nie?

Omdat sy uit die verlede geleer het, het sy net daardie een keer probeer vis oor die geld wat by haar oom geleen is en toe nie weer nie. Dalk moet sy liefs wegbly uit die troebel waters tussen die lede van die Mulder-gesin. Wie sê dis nie te diep om in te swem nie?

Om te kla dat sy voel asof sy ’n lam ter slagting is, het net ’n kwaai kyk gebring, en ’n vermaning: “Ná alles wat ons al vir jou gedoen het, Nicandra, is dit seker nie te veel gevra dat jy ’n kort rukkie na ons belange moet gaan omsien nie, of hoe?”

Sedert die gesprek tussen haar en Malie die oggend in Candy se kamer, is Malie ook met die stomme swye geslaan. Nou nie dat Candy iets anders verwag het nie. Sandra Cilliers mag die moeilikste vrou wees om voor te werk, maar daar is ’n goeie verstandhouding tussen die twee. Malie het Candy net aangeraai om haar soos ’n volwassene te gedra en te doen wat van haar gevra word.

Sy trek haar krukke nader. “Verskoon my, asseblief, Pa. Ek gaan maar inkruip.”

Sy het nog altyd taamlik versigtig getrap om mans wat lyk asof hulle te ernstig in haar belangstel. Seuns en mans. Verhoudings – daardie soort wat ’n nabyheid vra soos sy dink tussen ’n man en vrou moet wees – maak haar bang. Die huweliksverhouding van haar ouers is nie iets wat sy kans sien om te herhaal nie.

Haar romantiese tienerhart het net een keer gevra of hulle baie verlief was toe hulle so kort ná Sandra se skoolloopbaan getroud is. Is dit dan nie ’n teken van ’n onsterflike liefde as ’n meisie se ouers dit toelaat net omdat sy nie sonder hom wou agterbly nie?

Haar ma se antwoord kan sy nie meer onthou nie, maar die koue, byna bitter manier waarop dit gegee is, het vasgesteek, en die jong Candy se oë het oopgegaan.

As daar ooit so ’n liefde tussen haar ouers was, het dit ’n vroeë dood gesterf.

“Is jy seker jy het alles, Nicandra? Jou selfoon en bankkaart? Dis nie baie nie, maar ek het ’n paar rand laat inbetaal.”

As dit nie was dat vlinders ook in haar maag nesgeskop het nie, sou Candy kon lag vir die totaal ongewone gesig van haar ma wat lyk soos een wie se enigste ou lammetjie vir die eerste keer die wye wêreld ingaan op pad kleuterskool toe.

Sandra se fyn vingers pluk-pluk aan die soom van haar driekwartjas. “Ek wil nie hê die mense moet dink ons kan nie vir jou sorg nie. Jou pa het ’n baie belangrike werk en dis net hierdie onvoorsiene laagte wat ons gevang het. Dit sal nie vir altyd aanhou nie. Daar is baie van sy pasiënte en my kliënte wat ons onderskeie besighede nog geld skuld, maar met die huidige finansiële klimaat en die wêreldwye resessie kry jy nie jou geld uit hulle nie.”

Haar gebabbel oor finansies is so uit pas met die persona wat sy gewoonlik projekteer dat Candy weet dis net nog ’n teken dat sy nie op haar gemak is nie. “Goeiste, Ma, dis nie asof ek landuit gaan nie. Maar ja, ek dink ek het alles. En dankie vir die ekstra geld. Ek sal versigtig wees daarmee.”

Daar is darem een ou ligpuntjie in hierdie tonnel. Die dokter het – seker uit pure desperaatheid om van haar geneul ontslae te wees, maar met ’n ellelange preek – ingestem om die gips ’n bietjie vroeër te verwyder en dit met ’n enkelstut te vervang. Van die krukke mag sy egter eers oor ’n week ontslae raak, en sy moet glo by ’n fisioterapeut uitkom om die enkel weer behoorlik sterk te maak.

“Dan is dit goed.” Sandra kyk vir die soveelste keer die laaste paar minute op haar polshorlosie. “Marie is laat. Dalk moet ek haar gou gaan bel.”

“Ma, sit liewers, dan gesels ons,” keer Candy.

Sandra gaan sit op die punt van die bank en dit lyk asof sy ’n oomblik ’n stryd met haarself voer, maar dan ontspan sy tog agteroor. “Waaroor wil jy gesels?”

“Vertel my van die familie op die plaas. Ma praat nooit oor hulle nie. Ek moet tog darem iets van hulle weet.”

Behoedsaamheid kleur haar ma se oë donker. “Wat wil jy nou eintlik weet?”

Candy skraap al haar moed bymekaar. “Hoekom is daar kwade gevoelens tussen julle?”

“Nicandra, ek wil nie die verlede oprakel nie. Buitendien is dit maar net ’n feit van die lewe: mense sterf mekaar af.”

Jou bloedfamilie? Candy verskuif haar been om dit gemakliker te laat rus. Hulle is allesbehalwe die volmaakte prentjie van ’n gelukkige gesin, maar dis al wat sy het. Kan sy só ontstig raak oor iets wat haar ouers gedoen het dat sy vir ewig vaarwel sal kan sê?

“Maar Ma, wie sê Ouma wil my daar hê?”

“Waarom sien jy dit nie eerder as ’n onverwagte vakansie nie? Die Overberg is waarlik baie mooi, en so totaal anders as die plekke waar jy al was.”

Oukei, sy kry die boodskap. Praat oor iets anders. “Vertel my van oom Fouche.”

Die geslotenheid wat haar ma se mond dun gerem het, lig effens en Candy skep moed. “Was hy ook so slim soos Ma, of wou hy altyd boer?”

“Ja, hy wou van altyd af boer, maar jy maak ’n fout om dit as domheid aan te sien. Fouche was baie slim op skool en het meer as een landbougraad.”

“Hoe oud was Ma toe Ouma-hulle hom aangeneem het?”

Dat sy ’n gevoelige snaar aangeraak het, is duidelik uit die stram trek wat terug is om haar ma se mond. Maar ná ’n oomblik se huiwering sê sy tog: “Ek was elf, en hy was sewe maan- …” Die voordeurghong dieng-dong deur die huis en dis met ’n uitdrukking van absolute verligting dat Sandra haar sin onderbreek en orent kom. Grasieus maar baie vinnig uitstap.

Candy sukkel op met ’n sug net toe Malie inkom en die tasse optel. “Jy sms vir my elke dag, gehoor?” snuif sy toe hulle groet.

“Waar moet ek so baie geld kry?” Candy vryf haar wang teen Malie s’n. “Maar ek sal soveel soos ek kan.”

Die drukkie wat Candy van haar ma kry, is ferm maar kortstondig. “Totsiens, Nicandra. Hou die Cilliers-naam hoog.”

“Dankie tog,” sug-lag Marie en draai die kombi op in ’n gruispad waarvan hulle aanwysings melding maak. “Ek was bang ons verdwaal, want ek was nog nie in hierdie deel van die Overberg nie. Ek draai gewoonlik eers anderkant Riviersonderend af, aangesien ek nie Napier om hoef te ry nie.”

“Ja,” kan Candy maar net saamstem. “Jy moet absoluut gedaan wees en uitsien na ’n heerlike bad en ’n bed.”

Hulle is al voor ligdag uit Pretoria weg, en daar lê baie ure en nog meer kilometers agter hulle. Nie dat sy in die minste gereed voel om die geborgenheid van die kombi se kajuit te verruil vir ’n klipperige plek êrens in ’n kloof nie. Tog, goeie maniere is by haar ingedril. “Ai, Marie, ek weet nie hoe om vir jou dankie te sê nie.”

“Ek sê vir jóú dankie. Dit was heerlik om nie die ent pad alleen te ry nie. Ek hoop net jou enkel was nie te ongemaklik nie.”

Voor Candy kan reageer, gaan die kombi om ’n skerp draai en meteens lê die plaashuis ’n entjie vorentoe in ’n effense laagte tussen die deinende, grasgroen heuwels.

Dis blykbaar lank gelede gebou, ’n effe moderner aanpassing van ’n Kaapse gewelhuis, en liggeel geverf. Die sinkdak is grys, met die versierde rondings op die gewels aan die kante van die huis wit geverf. Die dak van die wye voorstoep rus op wit pilare, en onder elke gewel is ’n boogvenster. Weerskante van die voordeur is twee kleiner vensters wat op die stoep uitkyk, en onder elke venster is ’n bankie wat dieselfde geel as die huis geverf is.

Groot bome langs en agter die huis versper die res van die uitsig, en daar is nie veel van ’n voortuin nie. Slegs heuphoogte struike langs die paadjie wat na die voordeur lei, met ’n kleinerige grasperk aan elke kant. Oorkant die huis is omheinde veld en daar wei ’n klompie skape.

’n Prentjie sonder enige vertoon, maar met ’n netheid en afwerking wat van goeie versorging spreek, dink Candy. ’n Mooi prentjie. Die soort prentjie wat ’n moeë reisiger ’n warm verwelkoming belowe.

Vir ’n oomblik verdring die doefe-doef van haar hart alle ander klanke en sy sluk teen die paniek. Haar enkel is seer, sy is styf, moeg en koud, haar maag skreeu dat middag se kaasbroodjie ’n week en ’n half gelede was, maar sy wens die rit wil aanhou. Tot aan die einde van die reënboog, indien nodig.

Marie hou stil voor ’n hekopening sonder enige hek in die wit paaltjiesheining wat die huis van die pad skei. “Wel, hier is jy. Dit lyk maar stil. Waar dink jy sou jou mense wees?”

Gaan wegkruip, soos sý lus het om te doen? “E … ek sal maar gaan klop.”

“Nee, wag, ek sal.”

En voor Candy nog iets kan sê, is die middeljarige vrou met haar vol rondings in ’n oranje kaftan en ’n paar Crocs van dieselfde kleur aan haar voete al halfpad in die paadjie af.

Candy druk die motordeur oop, sukkel eers die krukke uit sodat sy stutplek het en vries dan op die punt van die sitplek toe ’n vrou die enkele stoeptrappie afkom.

Daar was al tye dat sy gewonder het of iemand haar en die ware Cilliers-baba nie in die hospitaal omgeruil het nie, want sy lyk nie na een van haar ouers nie. Nou kan sy egter nie langer aan haar herkoms twyfel nie, want dis ’n ouer weergawe van die gesig wat sy elke oggend in die spieël sien wat Marie tegemoet stap.

Die ouer vrou skud hand met Marie en wissel ’n paar woorde voor sy in die rigting van die kombi kyk en stadig, amper huiwerig naderkom. Asof sy nie seker is van die ontvangs op haar eie werf nie.

Candy verkyk haar aan die vrou. Haar ouma se kort, welige krullebos moes ook eens op ’n tyd koperrooi gewees het, maar nou voer grys die botoon. Die enigste ander sigbare verskil tussen hulle is dat Candy langer en waarskynlik meer atleties gebou is as die ouer weergawe van haarself.

Sy balanseer op die krukke, maar bly staan in die blik-omarming van die oop motordeur. Nie gebore in staat om te beweeg nie, luister sy na die gedruis in haar ore en wonder of sy gaan flou word. Hoe het sy nie in haar kinderdae hiervan gedroom nie. ’n Ouma en oupa van haar eie. Sy dwing die herinneringe eenkant. Dis lank gelede. Sy is nie meer ’n kind nie, en hier is nou net ’n ouma. Een wat sy haar hele lewe geglo het haar nie wou hê nie.

’n Paar tree van die motor af gaan die ouer vrou staan en dit lyk asof sy nie weet of sy moet lag of huil nie. Nou sien Candy ook die ander verskil in hulle voorkoms: haar ouma se blou oë blink suspisieus. Dan glimlag sy onseker. Emosie bewe om haar mondhoeke. “Hallo, Nicandra. Welkom op Klipkloof.”

Die sangerige kwaliteit van haar stem laat die woorde na ’n verwelkoming sowel as ’n tuiskoms klink, en Candy knik, meteens verward. Dalk moet sy weer die definisie van die woord “kwasterig” gaan opsoek. Dan ook weer: môre is nog ’n dag. ’n Mens weet nie watter geite en grille dan hulle verskyning gaan maak nie.

“Hallo,” kry sy gefluister en voeg ’n bewerige “dankie” by. Weet dan nie verder nie.

’n Oomblik is dit asof die hele werf ook asem ophou, want al wat Candy kan hoor, is stilte. ’n Soort stilte wat haar ore seermaak. Uiteindelik lyk dit asof die gryskopvrou in jeans en ’n blou trui haar kalmte herwin. Sy haal diep asem, vingers teen haar midderif gedruk.

“Ek was so jammer toe jou ma my vertel van die ongeluk wat jy gehad het, maar sy sê dat jy darem goed herstel het.”

“Mý ma het gebel en julle het gesels?”

“Ek het gebel om te hoor hoe laat ons jou kan verwag.”

“O.”

“Kom binne, julle is seker uitgeput,” word hulle gul ingenooi. “Die ketel kook binne minute vir iets te drinke.”

Marie is al besig om Candy se bagasie uit te laai. “Dankie, maar ek moet aanstoot.”

Sy dra die twee tasse stoep toe, en eers toe Candy haar bagasie daar sien staan, kan sy haar onwillige been sover kry om te beweeg. Kans vir terugdraai is daar nou seker nie meer nie.

“Kan ek jou help?” is haar ouma dadelik by.

“Nee, dankie, ek kom reg.”

Sy wankel ’n oomblik op die been wat moeg gesit is en moet stilstaan om haar balans te herwin. Selfverwyt bespring haar soos ’n honger gedierte. Sy het nie bedoel om so bot te klink nie, maar hierdie vriendelike, warm ontvangs was waarlik nie wat sy te wagte was nie. Êrens het iemand die reëls verander van ’n spel wat sy gedink het sy ken, en nou verstaan sy nie meer nie. Of dalk het sy nog nooit.

Dat haar kortaf antwoord ’n teer kol getref het, is onmiddellik duidelik in die wimpers wat vinnig die uitdrukking in haar ouma se oë probeer versluier. Candy wil ’n regstelling maak, maar sy weet nie hoe nie, en is baie bly toe Marie die stram oomblik oorbrug deurdat sy groet. Maar toe die kombi om die draai verdwyn, weet nie een van die twee agtergeblewenes blykbaar wat volgende nie.

Die vrou wie se huis dit is, lyk asof sy wonder hoe sy hier gekom het, en Candy voel soos die dag toe sy in graad drie vir die skoolhoof moes gaan sê dit was sy wat die boks in die personeelkamer vir die straatbrak en haar kleintjies neergesit het. Sy kon nie verstaan waarom sy op die kantoormat beland het vir ’n daad wat haar kinderhartjie met soveel oorgawe gedoen het nie.

“Kom,” glimlag haar ouma onseker en stoot die voordeur oop. “Ek gaan maak vir ons iets warms om te drink.”

“My koffers? Sal iemand dit … e … Ek wil nie lastig …”

Die vingerpunte wat vinnig en veerlig die hare terugvee wat uit haar vlegsel losgekom het, is warm teen Candy se wang. “Nicandra, daar is geen manier waarop jy lastig kan wees nie. Fouche kan jou tasse inbring wanneer hy kom.”

Die aanraking, tesame met iets heerliks en warm in haar ouma se blik wat vir ’n oomblik soos liefdevolle arms om haar gevou het, vlug by die aanhoor van haar oom se naam. Candy ril teen die skielike koue wat haar bekruip in die skaduwee van die stoep. So al asof haar lyf iets weet wat vir haar verstand verborge is.

“Kom in, kind,” word sy met nog ’n ligte aanraking aangemoedig. Kompleet asof dit die ander vrou plesier verskaf om aan haar te vat. “Dit raak koud hier buite die oomblik wat die son sak.”

Die voorportaal se houtvloer blink in die lig wat haar ouma aanskakel. Alkante van die deur onder die vensters wat op die stoep uitkyk, staan geelhouttafeltjies, elk met verskillende snuisterye en ’n vaas blomme. Die vrolike mengelmoes van grasse, lelies en heide – so anders as die formele rangskikkings wat haar ma verkies – lyk asof dit in vrye uitbundigheid net saamgebondel en ingedruk is. Amper verklap sy haar genot by die aanblik daarvan met ’n sug. Êrens is dus nog iemand wat hou van ’n rangskikking wat lyk asof moedernatuur dit self bymekaargesit het.

“Kom ons stap kombuis toe, as jy nie omgee nie. Berta wat my in die huis help, is siek en ek is ’n bietjie agter met die aandete.”

Anderkant die boogopening waardeur hulle beweeg, is ’n baie ruim sitkamer. Vier diep, sagte leunstoele en ’n bank oorgetrek met vrolike bont materiaal is voor ’n kaggel gerangskik. Die hele vertrek is steeds in die simmetrie wat al van die eerste aanblik buite in die pad duidelik is. Aan beide kante van die kaggel is deurlope na die agterkant van die huis, met skuifraamvensters wat een links, een regs op die werf uitkyk. Met ook twee deure, een links, een regs. Die twee kamers met die gewels, raai Candy.

“Diékant toe,” wys haar ouma na links. “Hier is die kombuis, en daar,” knik sy na die ander kant van die kaggel, “is die gang met jou en Fouche se kamers en julle badkamer en toilet. Ook die studeerkamer. Ek sal jou netnou gaan wys.” Sy beduie na die twee deure. “Hier links is my kamer en my klein badkamer, en regs is my werkkamer.”

In die kombuis is daar geen teken van simmetrie nie. Dis ’n enorme vertrek wat Candy binnehink. Voor die wye, diep outydse es staan nog leunstoele en ’n bank met ’n koffietafel op ’n herfskleurige mat oor die klipvloer. Aan die ander kant is moderne kombuiskaste en -toestelle so deel van die vertrek wat vir seker uit die vroeë vorige eeu dateer dat dit lyk asof dit maar altyd daar was. Op die lang houteettafel voor die bank en stoele staan ’n bak vrugte en ’n bottel rooiwyn. En langs ’n stoel, sy een hand op die rugleuning, in die ander ’n stuk biltong, staan ’n man in kakieklere.

Lank en bruingebrand, sy donkerblonde hare korter as wat sy onthou en sy gespierde lyf nog beter sigbaar sonder die nat, rooigevlekte hemp en leerbaadjie. Die grysgroen oë vang hare vas, met nie ’n sweempie van die verwelkoming wat by haar ouma te bespeur was nie.

“A, jy is al terug,” sê haar ouma. “Kyk, sy is uiteindelik hier!” voeg sy by met ’n glimlag wat lyk asof dit die ganse heelal wil insluit.

Die rubbervoetjies van die krukke tjier soos Candy vassteek, en dan moet sy keer om nie kop eerste met die klipvloer kennis te maak nie. “Oppas, my kind,” kom haar ouma se arms uit om te help keer, en Candy glimlag bewerig en dankbaar toe sy weer op een voet en twee krukke vasstaan.

Nou – noudat dit nagenoeg ’n duisend kilometer te laat is – onthou sy waarom hy bekend gelyk het. Malie se simpel, oorbeligte foto met die broer en suster tussen ’n groepie begrafnisgangers. Duidelik onbewus van die fotograaf.

“Goeienaand, Nicandra. Ek vertrou dat jou rit nie te uitputtend was met daardie been nie? Jy is mos seker meer gewoond aan die luukse van eersteklas-lugvervoer as om die langpad so op wiele aan te pak, of hoe?”

“Fouche!” protesteer sy ma.

“Hallo,” kry Candy gepiep.

Sy het boonop ’n bietjie vergeet dat haar oom nie eintlik soos die meeste ander mense se ooms lyk nie. Ander mense se ooms het die ordentlikheid om oud te wees, hare nie. Sy het geweet, en ongelukkig net ’n bietjie vergeet, hy is skaars agt jaar ouer as sy. Met geen snars van die gemoedelikheid wat sy gedink het ’n oom sou hê nie. Net daai teenwoordigheid wat voel asof dit die hele plek vul.

“Maak jouself handig en loop bring haar tasse in,” beveel sy ma en skakel die ketel aan. “Nicandra, sit net waar dit vir jou die gemaklikste is, my kind. Wat wil jy drink?”

Die helfte van daai bottel wyn op die tafel? Of sommer die ganse bottel? Sy het nie veel ervaring van rooiwyn nie, want dit laat haar kop draai, maar sy is ook nie kieskeurig nie.

“Koffie, dankie,” antwoord sy, al weet sy kafeïen gaan nie die gewenste effek op die skoppelmaai-emosies in haar binnewêreld hê nie.

Sy wip-swaai tot by die ou vuurherd, waar ’n paar landboutydskrifte en breiwerk op die koffietafel lê. Dan sak sy stadig neer in een van die stoele en werp ’n selfbewuste blik in die ander se rigting toe een kruk vloer toe kletter. Êrens in die huis tel ’n horlosie sewe slae af en sy vroetel met die twee krukke langs die stoel. Intens bewus van die man by die tafel wie se blik onafgebroke op haar rus terwyl hy die biltong met ’n knipmes kerf en smaaklik daaraan kou.

“ ’n Mens eet nie alleen nie,” vermaan sy ma glimlaggend toe sy bekers en ’n suikerpot op die koffietafel kom neersit. “Kry ’n bakkie en kerf genoeg sodat Nicandra ook kan proe. Dis besonder lekker koedoebiltong wat jy hierdie keer gemaak het.”

Hy sny ’n repie af en kom bied dit vir Candy aan, steeds vasgeknyp tussen sy duim se kop en die knipmes. Sy eie kies bol soos hy kou.

“E … nee, dankie,” piep sy maar weer ’n keer.

“Nee?” skud hy sy kop, een wenkbrou vraend geboog.

“Natuurlik nie,” grom sy ma en klap hom teen sy skouer. “Hoe kan jy verwag sy moet dit uit jou hand ontvang? Sny dit op ’n plank en –”

“E …” kom Candy tussenbeide. “Dis … e … nie wat ek bedoel het nie. Dankie, maar … e … ek eet nie vleis nie.”

Haar ouma se mond vorm ’n verbaasde O en Candy kyk verleë weg.

Fouche byt amper sy tong raak toe hy die aggressie terugsluk wat soos sooibrand ná ’n porsie of twee te veel van Berta se gebraaide aartappels en skaapboud in sy keel opstoot. Hy sal hierdie plaas, wat hy vanuit die verwaarlosing wat sy pa agtergelaat het en in die sweet van sy aanskyn weer opgebou het tot een van die bestes in die distrik, verwed dat daardie ellendeling van ’n Brynard verantwoordelik is vir haar kamtige teenkanting teen die eet van vleis. Haar bokkie-oë het die stamelende erkentenis geheel en al weerspreek.

“Ek het nogal nie so gedink nie,” reageer hy koel en hap die repie wat hy vir haar aangebied het voor hy uitstap. Sy voetval op die klipvloer klink swaar in die stilte wat hy agterlaat.

Fouche sit die mes en biltong in die portaal op ’n tafel neer en gaan haal die tasse, dra hulle na haar kamer en huiwer nadat hy dit voor haar bed neergesit het. Lig toe die grootste tas tot op die ottoman by die voet van die bed. Die ander plaas hy op die stoel by die klein skryftafel in die boog van die komvenster. Wat hy toe maar weer optel en langs die ou hangkas loop staanmaak.

Hy kyk rond in die kamer wat byna drie en twintig jaar moes wag om weer ’n dogter van hierdie huis te verwelkom. Die hemelbed met sy wit kant, lappiesdeken en handgeweefde kussings, die geelhoutmeubels uit grootjie Cilliers se huis wat glim in die elektriese lig. Die nuwe matjies voor die bed. Pienk en wit roosknoppe wat ten duurste op Hermanus gekoop is in ’n kristalvaas op die antieke spieëltafel. Slaapsokkies, sagwit en warm teen die koue wintersnagte, wat hy weet gisteraand eers klaar gebrei is. Wanneer dit aanmekaargewerk is, kan hy net raai. Ounag toe sy ma nie kon slaap nie van opgewondenheid, en van die vrees wat hy dae al in haar skrams blik raaksien?

Sy het haar hart vir haar enigste kleinkind hier kom neersit. Gaan daardie kleinkind dit raaksien, of gaan sy soos háár ma daarop trap?