Читать книгу Tydlose liefde - Elsa Winckler - Страница 6

“Môre, hartjie, het jy lekker geslaap?” vra tant Madaleen toe Kalinda by die eetkamer instap.

Kalinda knik. Wat sal sy nou vir die tannie sê? Afgesien van ’n nagmerrie oor my eks en ’n spook by my venster was dit ’n heerlike, rustige nag? Hulle sal dink sy is stapelgek. Maar dalk moet sy uitvra oor die vrou.

“Ek het die vreemdste droom gehad. Ek kon sweer –”

“Môre, Ma,” sê Lukas agter haar en sy draai verlig om. Dalk beter om maar niks te sê nie.

“Julle al klaar geëet?” vra Lukas. Hy het iets in sy hand.

“Nee, Lukas, ons gaan nou net aansit. Jy hoef nie bekommerd te wees dat die kos op is nie,” lag sy ma.

“Kalinda, ek het dit buite jou rondawel opgetel, is dit joune?” vra hy en hou iets na haar toe uit.

Kalinda kyk af na Lukas se hand. Sy stem klink veraf. Haar hand beweeg asof vanself uit en vou om die voorwerp wat hy vashou. Dis ’n wit kantsakdoekie. Soos die een wat in haar motor was. Soos die een wat die vrou wat gisteraand by haar venster was, vasgehou het. Dan beteken dit sy hét die vrou gesien, dit was nie ’n droom nie. Haar bedliggie was ook af vanoggend. Sy onthou nie dat sy dit afgeskakel het nie. Wie sou dan … ?

“Daar was ’n vrou … Gister op die pad, en gisteraand by my venster … ” prewel Kalinda, haar oë wyd oopgesper. Sy het alle lewe in haar bene verloor. Verskrik kyk sy in die rondte. Sy sak neer op die naaste stoel, die sakdoekie nog toegevou in haar hand. Haar hart klop so onstuimig, sy’s bang dit spring uit haar borskas.

“Nou toe nou, wil julle vir my sê Sannatjie loop weer hier rond ná al die jare?” vra Lukas met ’n lag in sy stem. “Kalinda, lyk my jy’t ons plaaslike spook weer opgejaag.”

“Spook?” vra Kalinda met ’n baie effense stemmetjie. Is sy nou wakker, droom sy, is sy besig om heeltemal mal te raak? Wie is hierdie mense en wat op aarde gaan hier aan? Niemand anders lyk ontsteld nie.

“Ja, jong, ons geweste spog met ons eie, vreemde spook. Een soortgelyk aan die spook waaroor die mense by Uniondale praat. Daar word mos ook altyd vertel van die vrou wat so langs die pad staan en –”

“Lukas, kry end,” sê sy ma vinnig. Sy stap tot by Kalinda en gaan sit langs haar. “Die kind is eintlik bleek. Kalinda, wat het gebeur? Vertel ons wat jy gesien het.”

Kalinda kyk verdwaas na haar. “Wel, laat gistermiddag, dit was al skemer, het ek ’n vrou opgelaai. Altans, ek het so gedink. Maar toe, die volgende oomblik … ”

“ … is sy weg?” sê-vra Lukas. Hy staan belangstellend nader. “Ons het al die stories gehoor. Ma, het jy dan nie ook al vir haar gesien nie?”

Tant Madaleen glimlag. “Ek het. Baie lank terug.”

Lukas knik sy kop. “Ek het gisteraand weer vir die eerste keer in ’n lang tyd daaraan gedink. Toe Kalinda vertel van die Kanadese verpleegsters … ”

“Wat lawaai julle so vroeg in die oggend?” vra die oom van die deur af. Hy stap nader.

“Sy’t haar gesien, Zacharias. Gister.” Die tante glimlag.

“Haar, watter haar?” vra die oom, uit die veld geslaan. Hy kyk na Lukas en sy vrou en dan begin ’n glimlag stadig om sy mondhoeke sprei. “Sannatjie? Regtig? Ek het aangeneem sy het haar rus gekry. Jy was tog die laaste persoon wat haar gesien het, dan nie?”

“Nie dat ons ooit veel uit Ma kon kry nie,” lag Lu­kas. “Ma glimlag net altyd as iemand daarna verwys.” Hy beduie na haar gesig. “Kyk, dis al wat sy doen: lyk ewe vroom.”

Die oom en tannie kyk vir mekaar. “Dit was so lank terug, en sover ek weet, het niemand haar weer daarna gesien nie. Ek kan nie onthou wanneer laas iemand oor haar gepraat het nie, en ek weet ook nie van iemand wat haar gesien het sedert … ” Sy kyk skalks op na haar man. “Wel, sedert veertig jaar gelede nie,” sê die tante en kyk weer na Kalinda. “Tot gister. Ek het nogal gewonder toe jy so verdwaas lyk.”

Is sy nou skielik op ’n ander planeet? Kalinda skud haar kop. “Wat gaan aan?” vra sy verbouereerd.

Die tante gee haar hand ’n drukkie voordat sy opstaan. “Dit was vir my so interessant toe jy gisteraand vertel dat jy vir ’n Anglo-Boereoorlogstigting in Kanada werk. Die vrou, die een wat jy gesien het? Daar word vertel dat sy Susan Mayers is of was, ek weet nie eintlik hoe om te sê nie. Sy was een van die eerste agt verpleegsters wat saam met die einste Kanadese soldate waarvan jy gisteraand gepraat het, Suid-Afrika toe gekom het. Sy was deel van die Engelse mediese personeel wat tydens die Slag van Paardeberg by die veldhospitaal gewerk het. Kan jy dink ’n jong meisie van daardie tyd het huis en haard net so agtergelaat om hiernatoe te kom? Hulle kon mos nie weet waarvoor hulle hulle inlaat nie.”

“Verpleegster … ” prewel Kalinda, en sy onthou die iets wat haar gisteraand bly ontwyk het. “Dit verklaar haar uitrusting – sy het so ’n kappie-ding op haar kop gehad,” sê sy en beduie hoe dit gelyk het. “En sy het … ”

“ … ’n oorrok aangehad, ’n soort voorskoot?” sê-vra tant Madaleen.

Verward knik Kalinda. “Hoe is dit moontlik, tannie? Spoke, geeste, sulke goed bestaan mos nie?” Sy vryf oor haar arm. Sy is koud tot in haar murg.

Tant Madaleen lag saggies. “Wel, hartjie, ek het haar gesien, jy het haar gesien … ”

“Hoekom nou weer ná al die jare aan my verskyn?” vra Kalinda heeltemal oorstuur terwyl sy haar arms styf om haarself vou.

“Wel, die storie wil dit hê dat sy en haar Boereminnaar afgespreek het om mekaar ná die oorlog te ontmoet. Net daar waar die Modderrivier ’n draai maak. Waar die Slag van Paardeberg plaasgevind het. Sy het glo aan die verkeerde kant van die rivier vir hom gewag. Toe hy haar sien, het hy die vol rivier summier probeer oorsteek. Maar dit was tydens groot reëns, die rivier was in vloed. Die stroom was te sterk. Daar word vertel dat toe hy skielik deur die water meegesleur word, sy ook ingespring het. Daar is twee grafte naby die draai van die rivier, dis glo hulle s’n.”

“En van toe af, so vertel die mense,” sê die oom en vat ’n sluk koffie, “verskyn sy aan sekere mense. Dié wat haar gesien het – jy kan maar my vrou vra – reken sy’t iets op die hart, maar niemand kon nog uitvind wat dit is nie.”

“Hoe bedoel oom?” vra Kalinda.

“Wel,” begin tant Madaleen, “dit lyk asof sy huil – ek weet nie of jy dit ook gesien het nie?”

Kalinda knik en die tannie gaan aan. Sy beduie na die sakdoekie in Kalinda se hand.

“Sy hou so ’n sakdoekie vas, styf vas, en dis asof sy vir ’n mens iets wil sê, iets wil beduie, maar … ” Tant Madaleen bly skielik stil en tuur ’n paar oomblikke voor haar uit. “Wag net gou,” sê sy dan en stap vinnig uit die vertrek.

“Ek het nog altyd gewonder hoekom ons Sannatjie huil,” sê Lukas. “Sy sterf saam met haar geliefde. As hy nou sáám met haar oor die veld rondloop en spook, soos Brontë se Heathcliff en Catherine, kan ’n mens dit nog verstaan, maar sy is hartseer en soek na iets of iemand anders as haar geliefde. Da-da da-da dum,” maak hy sy stem diep. “Die misterie verdiep.”

“ ‘I have to find him.’ Dis wat sy gesê het. Van wie sou sy gepraat het?” vra Kalinda.

Tant Madaleen kom al prewelende terug in die vertrek.

“En nou, vrou, as jy so met jouself loop en praat?”

Die tannie beduie na die sakdoekie wat Kalinda nog steeds in haar hand vashou. “Ek het ook so een gehad. Sy’t dit ook op die sitplek van my motor gelos. Ek het dit in my kas gebêre. Dit was nog al die tyd daar, ek het net nou die dag weer daarop afgekom. Maar nou is dit weg. Ek het orals gesoek.”

Kalinda maak haar oë vir ’n oomblik toe en trek haar asem diep in. Dan staan sy vinnig op. “Wel, ek het werk om te doen. En of daar nou spoke hier rondloop of nie –”

“Spoke? Het iemand weer vir Sannatjie gesien?” vra Zach terwyl hy instap.

Lukas wink hom nader. “Jy moet kom luister, Kalinda het haar gesien.”

“Regtig?” vra Zach. “Dit het lanklaas gebeur, of hoe?”

“Wel, sover ons weet, was julle ma die laaste persoon wat haar gesien het,” sê die oom. “Sy was op pad Kimberley toe.” Hy kyk na Kalinda. “Sy’t ’n pos as onderwyseres by een van die skole daar gekry en het hierlangs gery toe die vrou skielik voor haar verskyn.”

“Ek het amper die motor omgegooi, ek het so groot geskrik. En toe ek weer kyk, maak sy die deur oop en klim langs my in. En toe ek na haar toe draai om te vra waarnatoe wil sy gaan … ”

“ … is sy weg,” voltooi Kalinda haar sin.

Die tante knik. “Ek het van die pad afgetrek en sit en bewe soos ’n riet toe die oom langs my stilhou met sy bakkie.”

“En die res, soos hulle sê, is geskiedenis,” lag die oom. “Ek het daar en dan besluit die bewende ou dingetjie het ’n groot, sterk man nodig.”

“Gmf,” snuif die tante, neus in die lug. “Jou huis was so deurmekaar, jy’t mý nodig gehad.”

Almal lag.

“Het oom toe al hier geboer?” vra Kalinda.

“Nee, jong, ek was ’n bloedjong doktertjie op Kimberley. Daardie jare het ons nog pasiënte op die plase gaan sien, dis hoekom ek op die pad was. Die plaas het in daardie stadium nog aan my oupa behoort. My pa het nie belang gestel in die boerdery nie, en ná my oupa se dood het ek die plaas geërf. Ons het gereeld naweke kom oorbly, en vandat ek so ’n klompie jare gelede afgetree het, bly ons maar hier.”

“Praktiseer oom nog?” vra Kalinda.

“Nee wat, toe Lukas die praktyk oorneem, het ek nog so ’n paar jaar vir hom gehelp, maar nou kan ek hom nie meer iets leer nie,” terg hy. “Hy het intussen gespesialiseer en is deesdae ’n internis.”

“Ja, en nou speel my ou man maar boer-boer,” terg sy vrou.

“Ons hou ’n paar skapies en perde aan en verder geniet ons die stilte en die rustigheid. En die gastehuis verskaf so nou en dan ’n bietjie opwinding wanneer mense kom oorbly – kyk nou maar vir jou,” terg hy.

“Julle is nie bekommerd oor julle veiligheid nie?” vra Kalinda. “Ons lees so baie oor die plaasmoorde wat hier plaasvind. Die Kanadese koerante berig dikwels daaroor. Ek wonder altyd hoe waar al die berigte is.”

Die oom se gesig is vir ’n oomblik stroef. “Dis waar, kind, en die ergste word nooit vertel nie. Maar tot dusver het ons nog nie moeilikheid gehad nie.” Hy glimlag. “Ek het al baie gewonder of ons Sannatjie nie die kwaaddoeners weghou nie.”

“Los nou maar eers vir Sannatjie. Laat ons eet,” en die tante beduie vir almal om te gaan sit. “Kalinda moet gaan werk. Ons het nou eers genoeg spookstories gepraat vir een dag.”

Verlig gaan Kalinda sit. Haar bene is nog lam van die skrik. Sy wil so gou as moontlik by die museum op die klein dorpie Paardeberg uitkom sodat sy kan sien wat daar is en wat nie daar is nie. Van hierdie vreemde plek moet sy so gou as moontlik af wegkom. Toronto is net meer … normáál. Daar sien sy ten minste nie gesigte nie.

Sy kyk op, vas in Zach se ysblou oë. Dis asof sy oë skitter. Iets skuif in haar binneste. Hoe sê die liedjie? Easy on the eye, hard on the heart. Jip, dis Zach Swiegelaar. Daai kuiltjies verskyn net te maklik. Hoe verder sy van hom af bly, hoe beter.

“Om ons spook se storie af te sluit … ” begin Lukas, en Kalinda sluk ’n kreun. Sy het regtig nou genoeg van spoke gehad vir een dag. “Sy verskyn glo slegs aan mense wat binnekort gaan trou.”

“Wel, trou is definitief nie op mý agenda nie,” sê Kalinda ferm. Sy kyk vinnig op, net betyds om te sien hoe die oom en tante mekaar ’n betekenisvolle kyk gee.

Die tante giggel soos ’n jong meisie. “Hartjie, dit was ook die laaste ding waaraan ek gedink het. En toe ontmoet ek vir Zacharias.”

Kalinda skud haar kop en probeer so gou as wat ordentlik is, haar kos klaar eet. Sy wil nou hier wegkom. So gou as wat goeie maniere haar toelaat.

“Ek verstaan nog nie hoe jy op jou hande en knieë beland het nie,” sê Zach.

“Ek het geval,” sê Kalinda stadig terwyl sy probeer onthou presies wat gebeur het.

“Maar hoekom? Jy het bestuur … ”

“Ek het uitgeklim om haar te soek en toe sien ek haar weer. Sy het na my toe aangestap gekom, ek moet agtertoe beweeg het net toe jou ma en pa om die draai kom. Ek het nie die motor gehoor nie, die helder ligte was die eerste ding wat my laat besef daar’s iets agter my. Toe ek omdraai, was die motor besig om op my af te pyl. En toe … En toe ruk iemand my uit die pad.” Kalinda kyk op. “Sy’t my uit die pad gestamp,” sê sy sag.

“Anders het ons jou raakgery,” prewel die tannie.

Dis vir ’n oomblik stil aan die tafel. Kalinda is intens bewus van Zach se oë op haar.

Die oom maak keel skoon en verander genadiglik die onderwerp. “Kalinda, vertel vir ons hoe jy in Kanada beland het?”

“My niggie, Erika, is al vyf jaar daar. Ek en sy het saam grootgeword. Haar ouers het my grootgemaak ná my ouers oorlede is. En ek is toe ook twee jaar gelede agterna. Ons is baie na aan mekaar en daar was niks en niemand wat my hier gehou het nie.”

“Wat het twee jaar gelede gebeur?” vra Zach vinnig.

“Zach!” raas sy ma, maar sy oë bly op haar.

Kalinda lig een skouer effens en laat sak haar oë. “Ek is geskei.”

Dis vir ’n oomblik stil aan die tafel.

“Ek is jammer, hartjie,” sê die tante. “Dis seker nie ’n maklike ding nie.”

Kalinda glimlag stram. “Dis in die verlede, maar dankie, tannie. Wel, ek moet begin.” Sy staan vinnig op. “Baie dankie vir die ontbyt.”

“Maar jy’t dan omtrent niks geëet nie, kind,” sê die tannie.

“Vrou, los die kind, moenie so ’n tipiese boervrou wees nie,” lag haar man.

“Tot later,” groet Kalinda vinnig oor haar skouer en stap af in die gang en uit by die voordeur, en dis eers toe sy die rondawel se deur agter haar toetrek dat sy weer normaal kan asemhaal.

“Ek groet ook. Ek opereer vanmiddag, maar ek sien vanoggend nog ’n paar pasiënte,” sê Lukas terwyl hy van die ontbyttafel opstaan. Hy buk af en soen sy ma.

“Dit was lekker om julle weer ’n slag al twee hier te hê. Sien ons jou die naweek wat kom ook?” vra sy.

Lukas se oë vonkel toe hy na Zach kyk. “Ek weet nie. Dalk kom slaap ek sommer een aand in die week ook oor. Hier is darem nou baie interessante geselskap op die plaas.”

Zach kyk vinnig op en Lukas lag. “Gedink jy’s nie so koel en kalm oor die girl soos jy wil voorgee nie.”

Zach staan ook op en gooi sy servet neer. Hy stap stadig na sy broer toe. “Soek jy skoor, boeta?” vra hy, en die volgende oomblik kry hy sy broer om die nek beet in ’n greep.

Hulle raak aan die stoei en al twee begin lag. Zach hoes.

“Buite, buite!” raas hulle ma. “Zacharias, doen iets – netnou breek hulle my goed!”

Sy pa kry hulle al twee aan die nek beet en druk hulle deur se kant toe. “Gaan raak buite van julle energie ontslae.” Hy druk hulle onseremonieel by die voordeur uit.

Zach lag hoes-hoes. “Pa is nog sterk vir so ’n ou toppie.”

“Gmf, ou toppie. Ek sal julle nog onder die tafel inwerk. Julle twee,” grinnik hy dan en beduie na sy twee seuns, “kort ’n vry.” En daarmee draai hy om en stap die huis binne.

Zach en Lukas begin weer lag en klop mekaar op die skouer. “Hy’s seker reg,” sê Lukas uitasem terwyl hy sy hande op sy knieë stut.

“Jy’s nog onfiks ook,” terg Zach terwyl ’n volgende hoesbui hom oorval. Hy beduie na Lukas. “Lyk my jy kry nie oefening óf ’n vry nie.”

“Hoor wie praat. Ek begin vanaand. Met oefeninge. Die vrywerk sal ek maar vir jou los. Vroumense en ek verstaan nie mekaar nie.”

“Jy moet hulle nooit te ernstig opneem nie, man. Vandaar my drie-date-reël. Geniet hulle, vry hulle, maar net voordat hulle klokke hoor lui, maak jy jouself uit die voete,” lag Zach.

“En dit werk vir jou?” vra ’n yskoue vrouestem agter hom.

Hy draai vinnig om. Kalinda kom die trappies opgestap, een wenkbrou gelig.

“Wel, ja,” lag hy terwyl hy hom verkyk aan die mosgroen van haar oë. Bliksem, maar die vroumens is mooi.

Dis asof die wenkbrou nog ’n ent hoë in die lug boog. “Dan moet jy baie desperate vroumense ken.” Sy stap verby hulle. “Ek het my motorsleutels kom haal. Ek dink jou pa het dit nog,” sê sy vinnig en stap die huis in.

Lukas lag weer en draf die trappies af na sy motor toe. “Dit lyk na één girl wat bietjie verstand het. Ek sal maar vir haar moet kom geselskap hou, lyk nie vir my of jy iets gaan regkry nie.”

Zach skud sy kop laggend. “Raak jy maar eers fiks, dan praat ons weer,” roep hy agter hom aan voordat hy omdraai terug huis toe.

“En Zach?” hoor hy Lukas se stem en draai terug.

“Maak ’n afspraak dat ek na jou bors kan luister. Het jy asmaprobleme gehad? Is dit die rede hoekom jy vroeër moes waai?”

Zach kyk hom geïrriteerd aan. “Nee, ek het nie ’n asma­aanval gehad nie, ek het longontsteking gehad. Maar ek is nou fine,” sê hy vinnig. “Ek is deur ’n reeks antibio­tika, moet my nog ’n paar dae lank stil hou, dan is ek weer reg.”

“Daaroor sal ek besluit. Kom sien my.”

“Ek sê mos vir jou, my bors is oukei –”

“Anders sê ek vir Ma,” sê Lukas.

Zach gooi sy hande vies in die lug. “Lae hou, broer, baie lae hou. En onnodig, ek sê jou … ” Hy begin weer hoes.

“Maak ’n afspraak of ek sit vir Ma op jou,” knip Lukas hom kort en klim in sy motor.

Zach stap wrewelrig die huis in. Dis nou wat gebeur as jou broer ’n internis is. Jy kan net lyk of jy iets makeer, dan wil hy jou sien. Ja, hy het longontsteking opgedoen, maar die dokters by die Russiese basis op Novo het hom verseker hy is nou oukei. Hy het gedink hy het sy hoesbuie onder beheer, maar Lukas het agtergekom daar is fout. Nou sal hy maar weer plate moet laat neem en sy broer gaan sien, anders hoor hy nooit die einde daarvan nie.

Sy ma kom die gang af gestap. “Zach, kom sit by my en vertel nou eers vir my hoekom jy regtig so gou terug is? En hoekom is jy hier en nie in jou fancy plek in Kaapstad nie? Het jou gehoes iets daarmee te doen?”

Zach druk sy hande deur sy hare. “Ma, jy weet ek is vyf-en-dertig, nè? Nie vyf nie.”

“Ek weet dit, my kind, maar dit lyk my jy vergeet jy’s nie meer sewentien nie. Kom sit. Ek luister.”